Dagur - 28.04.1954, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 28. apríl 1954
D A G U R
5
Islenzka listsýningin í Kaupmannahöfn
var fjölsótt og vakti verulega athygli
En abstrakt-málverkin ekki talin hæf til að
segja nokkuð um Island. eða íslenzkt menn-
ingarlíf - gætu eins hafa verið máluð af
Fransmönnum, Ameríkönum, ítölum eða
jafnvel Dönurn!
Sfaldrað við meðal Islendinga í
Kaupmannahöfn cg Oslo
Móttakan á d’Angleterre-hóteli ein hin fjöl-
r
mennasta Islendingasamkoma, sem haldin
hefur verið í Danmörk
Það var danska menntamála-
ráðuneytið, sem bauð íslenzku
ríkisstjórninni að stofna til ís-
lcnzkrar listsýningar í Kaup-
mannahöfn í tilefni af för forseta
Islands til Norðurlanda.
Kaupmannahafnarborg bauð
fram sýningarsal ráðhússins, í
hjarta borgarinnar, og þar var
sýningin opnuð með hátíðlegri at-
höfn hinn 1. apríl sl.
Voru þá komin til sýningarinn-
ar 82 íslenzk listaverk, málverk
og höggmyndir, eftir 30 lista-
menn. Höfðu verkin verið valin
af nefnd, sem félag listamanna í
Reykjavík útnefndi í samráði við
Menntamálaráð, sem hafði fram-
kvæmd sýningarinnar á hendi.
Hátíðleg opnun sýningarinnar.
Það var Sigurður Nordal
sendiherra, sem opnaði sýning-
una formlega, að ósk danska
menntamálaráðherrans. En áður
höfðu þeir Erik Struckmann
málari, formaður dönsku nefnd-
arinnar, sem stóð fyrir fram-
kvæmd sýningarinnar, og Bom-
holt menntamálaráðherra flutt
ræður. Ráðherrann taldi, að hin
unga, íslenzka myndlist vottaði
kraft og þrótt hins íslenzka þjóð-
ernis. Hann talaði mjög hlýlega
um íslenzkt menningarlíf og bar
fram óskir um nánari samvinnu í
milli Dana og íslendinga á þeim
sviðum. Fjöldi manna var við-
staddur, er sýningin var opnuð,
og hafði danska menntamála-
ráðuneytið boðið til athafnarinn-
ar, en þegar að henni lokinni, var
sýningin opnuð fyrir almenning.
Meðal gesta við opnunina voru,
auk margra danskra embættis-
manna, frá' ríki og borg, margir
fslendingar. Þar var og danski
sendiherrann í Reykjavík, frú
Bodil Begtrup, er sýnt hafði mik-
inn áhuga fyrir því að þessi
kynning á íslenzkri list í Dan-
mörk gæti orðið að veruleika.
Sýningin var f jölsótt.
Sýningin var opin frá 1.—rl2.
apríl og var mjög fjölsótt. Var
stöðugur straumur af fólki á sýn-
inguna ,einkum um helgar, og
varð að lengja daglegan sýning-
artíma af þeim sökum og er slíkt
ekki venjulegt um listsýningar.
En hér var líka um óvenjulegan
tíma að ræða. Vilji Dana til að
gera opinbera móttöku forseta-
hjónanna sem virðulegasta og
vinsamlegasta hafði fært Kaup-
mannahafnarboi'g í íslenzkan
skrúða að kalla má. ísland var
efst á baugi í Kaupmannahöfn
nokkurn hluta þess tíma, sem
sýningin var opin, og það hefur
að sjálfsögðu laðað fólk að henni.
Mjög vel var búið að sýning-
unni af Dana hálfu. Þótt ráðhús-
salurinn sé ekki beinlínis ætlað-
ur fyrir listasýningar, má • þó
koma þeim þar haganlega fyrir
með nokkrum útbúnaði og virtist
ekkert til sparað, að listaverkin
gætu notið sín sem bezt í þessu
umhverfi. Og lega sýningarsalsins
í borginni er hin ákjósanlegasta
og það eitt út af fyrir sig, að' sýnt
skuli í ráðhúsinu ,er veruleg aug-
lýsing.
Sýningarskrá til ágóða fyrir
íslenzká listamenn.
Hér í blaðinu hefur áður verið
vakin athygli á því, hvernig stór-
blaðið Berlingske Tidende undir-
bjó komu forsetahjónanna með
ágætum greinum um land og
þjóð. Þetta áhrifamikla danska
blað reyndi á margvislegan hátt
að stuðla að auknum skilningi í
Danmörk á íslenzkum málefnum
í tilefni forsetaheimsóknarinnar.
Og það gleymdi þá ekki heldur
íslenzku listsýningunni. Sýning-
arskráin, sem gefin var út um
sýninguna, var mjög vönduð; var
prentuð mynd af listaverki eftir
hvern listamann og stutt ævi-
ágrip fylgdi, auk lista um þau
verk, sem sýnd voru. Þessa vönd-
uðu sýningarskrá gaf Berlingske
Tidende og fylgdi það gjöfinni,
að allt, sem inn kæmi, fyrir sölu
á bókinni, skyldi ganga til þess
að styrkja efnilega íslenzka lista-
menn til þess að ferðast erlendis.
Hér kom fram mikill vinsemdar-
vottur af hálfu þessa danska
blaðs, sem vert er að viðurkenna
og þakka.
Dómur gagnrýnenda.
Oll Kaupmannahafnarblöðin
birtu ýtarlegar frásagnir af sýn-
ingunni og listdóma eftir kunna
gagnrýnendur. Heildarmynd
þessarar gagnrýni virðist vera,
að listaverkin voru talin bera
vott um þróttmikla og þjóðlega
íslenzka myndlist, Hinir eldri
málarar hlutu lofsamlega dóma,
einkum hinir „3 stóru“, sem svo
voru nefndir, Ásgrímur, Jón og
Kjarval, en abstrakt-málararnir
— sumir hverjir a. m. k. — voru
síður taldir hæfir til þess að segja
nokkuð um ísland eða íslenzkt
menningarlíf. Þó hlaut einn
þeirra, Svavar Guðnason, yfir-
leitt viðurkenningu.
í heild voru dómar blaðanna
þó vinsamlegir, helzt andaði
köldu frá „Information,“ en slíkt
er ekki ný bóla; þeir hafa að
jafnaði allt íslenzkt á hornum
sér hjá því blaðL
Nokkur ummæli blaða.
í skrifum blaðanna vekja at-
athygli ummæli sem þessi: Úr
Berlingske Tidende: „Það sem
maður einkum leitar að á þessari
sýningu, er auðvitað ísland og
hin fagra, ævintýralega, stór-
brotna og litauðuga náttúra þess.
Þessa náttúru sér maður í hinu
stórfenglega útsýni Ásgríms
Jónssonar, í fastmótuðum upp-
byggingum og ljómandi litum
eins og í Mývatnsmynd hans, eða
í „Súlum“ og „Baulu“ Jóns Þor-
leifssonar, þótt þar sé ekki sami
litaljóminn og í Mývatnsmynd-
inni....“ Þessi gagnrýnandi fer
einnig mjög lofsamlegum orðum
um myndir Jóns Stefánssonar,
Jóhannesar Kjarval og Júlíönu
Sveinsdóttur. Og um Svavar
Guðnason segir hann, að hann
hafi engu glatað af litagleði sinni,
er fyrst vakti á honum athygli í
Danmörk, er hann kom þar fram
sem einn hinn fyrsti af dýrk-
endum hinnar non-figúratívu
listar. Um nokkra hina ungu
abstraktmálara, sem þarna komu
fram, segir gagnrýnandinn á
þessa leið: „Meirihluti hinna
(Framhald á 7. síðu).
Það var á öðrum degi hinnar
opinberu móttöku forsetahjón-
anna í Danmörk, sem íslendingar
söfnuðust saman að d’Angleterre
hóteli í Kaupmannahöfn til þess
að fagna þar forsctahjónunum, en
þar höfðu þau opið hús og var
hverjum íslendingi heimilt að
koma þar og var ekki spurt um
aðgöngumiða né vegabréf.
Þröng á þingi.
Þegar kl. 3, er móttakan skyldi
hefjast, var mikil þröng í and-
dyri hótelsins og virtist þeim, sem
þar biðu, seint ganga fyrir
mönnum að komast inn í salar-
kynnin. En er röðin kom að þeim
sjálfum, sást hvernig stóð á töf-
inni, og mun hún þá hafa verið
harla kærkomin gestunum öll-
tim. f fordyri samkvæmissalsins
stóðu forsetahjónin, ásamt utan-
ríkisráðherra og sendiherra ís-
lands í Kaupmannahöfn, og heils-
uðu hverjum gesti með handa-
bandi og spjölluðu gjarnan örlitla
stund við þá um leið. Tók æði
langa stund fyrir alla að komast
inn í salinn eftir þessari leið, en
að lokum var þar fjöldi manns, í
milli 500 og 600 manns, flestir fs-
lendingar, en einnig nokkrir
Danir, sem sérstök bönd tengja
við ísland. Þjónar gistihússins
báru fram kokkteil og ávaxta-
drykki, en á borðum voru smurð-
ar smásneiðar. Virtust menn taka
þessari hressingu fegins hendi.
Hittust nú margir íslendingar
þarna í salnum, sem ekki höfðu
sézt um langan aldur og urðu
víða fagnaðarfundir. Forseti ís-
lands ávarpaði samkomuna með
snjallri ræðu og hefur hennar áð-
ur verið getið hér í blaðinu. En
síðan dvöldu forsetahjónin all-
langa stund í salnum, ræddu við
menn, og einkum við ýmsa
fulltrúa eldri kynslóðarinn-
ar, sem búsettur hafa verið í
Danmörk um langan aldur.
Með heimamönnum í Höfn.
Þax-na gafst tækifæi'i til þess að
hitta ýmsa Norðlendinga, sem
dvelja í Danmörk, og maður
rekst tæplega á þótt leið liggi um
KJaupmannahöfn. Á meðal Ey-
firðinga, sem þarna komu, var
frú Jósefína. Öfjord og maður
hennar Öf jord klæðskerameistari.
Fi'úin er systir þeirra Eggerts,
fyrrv. slökkvilíðsstjóra hér í bæ,
og Jóns bónda á Hallgilsstöðum,
og helur dvalið í Danmörk um 30
ára skeið. Þau hjónin eiga heima
í Taastrup utan við Kaup-
mannahöfn, en töldu ekki eftir
sér að koma í bæinn til þess að
vei'a við þessa hátíðlegu sam-
komu. Frúin sagði mér, að margir
íslendingar væru langt að komnir
á þessa samkomu, m. a. vissi hún
um fjölskyldu, sem hafði komið
alla leið frá Jótlandi. Á meðal
Akureyringa, sem þama voru,
má nefna frú Lovísu Frímanns-
dóttur Thomsen, sem lengi hefur
dvalið í Danmörk og fjöldi bæj-
ai'búa þekkii’, frú Bryndísi Jak-
obsdóttur, hjónin Önnu Snorra-
dóttur og Birgi Þórhallsson,
Jakob Kvaran vei'ksmiðjueig-
anda, (sem hefur í hyggju að
bi'egða sér heim í sumar), ungfrú
Guðrúnu Kristinsdóttur píanó-
leikara og marga aðra námsmenn,
sem dvelja við sérskóla í borginni
eða við Kaupmannahafnarhá-
skóla. Þá sáust þarna andlit
þekktra íslendinga, sem í Dan-
mörk dvelja. Þarna var Haraldur
Sigurðsson prófessor, Jón Helga-
son prófessor, söngvararnir Stef-
Dr. Kristinn Guðmundsson ut-
anríkisráðherra og frú Anna Borg
Reumert á d’Angleterre hóteli i
móttöku forsetahjónanna þar 6.
apríl síðastliðinn.
án Guðmundsson og Einar Krist-
jánsson, frú Anna Borg Reumert
leikkona og Paul Reumert maður
hennar. Reumert hafði daginn
áður birt mjög fallega grein um
ísland og íslendinga í Politiken.
Ýmis fleiri þekkt andlit sáust
þarna, en of langt að telja upp
alla með nöfnum hér.
Þetta samkvæmi stóð í röskar
tvær klst. og var það mál manna,
að það hefðu verið ánægjulegar
stundir og voru íslendingar
þakklátir foi’setahjónunum fyrir
þennan fund eins og fyrir alla
framgöngu þeirra í Danmöi’k.
Með fslendingum í Noregi.
íslenzki blaðamannahópurinn
átti heimboð til Noregs og það
stóð óhaggað, þótt opinberri
heimsókn forseta íslands væri af-
lýst vegna fráfalls krónpi'insessu
Norðmanna. Við sigldum því með
hinu fríða skipi „Kronprins 01av“
til Noregs og dvöldum þar í fjóra
daga í bezta yfirlæti og við mikla
vinsemd af hálfu norsku stjórn-
ai'innar, norskra blaðamanna og
annarra Noi-ðmanna, er við kom-
ust í kynni við. Nutum einnig
hinnar ágætustu fyrirgreiðslu
hinna glæsilegu, íslenzku sendi-
herrahjóna í Osló og áttum með
þeim ágæta kvöldstund í hinu
fagra heimili þeii'ra í útjaðri
Oslóborgar. Á meðan við dvöld-
um í Osló hélt fslendingafélagið
þar árlegan vorfagnað sinn og
voru forráðamenn félagsins svo
hugulsamir að bjóða okkar þang-
að. í Osló dvelja um 200 íslend-
ingar um þessar mundir. Max'gir
eru búsettir þar, en aðrir eru
námsmenn við háskólann eða
sérskóla í borginni. Akureyring-
ar eru þarna allfjölmennir. Á
vorfagnaði íslendinganna söng og
lék kvintett íslenzkra stúlkna,
undir stjóin Sigurðar Guð-
mundssonar frá Hvanneyri. í
þessum kvintett er frú Aðalbjörg
Jóhannsdóttir Krogh (smiðs
Steinssonar). Söngur stúlknanna
vakti mikinn fögnuð. Þai'na
skemmti líka hai'monikusnilling-
urinn Lýður Sigtryggsson, en
hann er Akureyringur, en búinn
að vera búsettur í Noi'egi í mörg
ár. Ekki hefur Lýð föi'last har-
monikuleikurinn síðan hann var
(Framhald á 7. síðu).
Ein af 5 myndum Ásgríms Jónssonar á íslenzku listasýningunni í
Kaupmannahöfn í aprílbyrjun. Þessi mynd heitir „Mývatn“ og er
mikið og fagurt Iistaverk.