Dagur - 12.05.1954, Blaðsíða 2

D A G U R
Miðvikudaginn 12. maí 1954
------------:---!-----------
Stjórn Ungmennasambands
Eyjafjarðar hefur birt greinar-
gerð um starfsemi sambands-
ins á s.l. vetri og kcmur þar
fram, áð haldin hafa verið mörg
árangursrík íþrótta- og þjóð-
dansanámskeið á vegum sam-
bandsins. — í greinar-
gerð sambandsstjórnarinnar
um þessa starfsemi segir m.
a. á þessa Ieið:
Áhugi og starf þratt fyrir erfið
skilyrði
Innan vébanda U. M. S. E. eru
samtals 18 félög. Þessi félög hafa
lengi starfað, sum með góðum á-
rangri, önnur af veikum maetti
og hafa öldur hinna félagsiegu
átaka ýmist rlslð eða hnigið. Sum
þessára félaga eru nú nær lömu'ð
vegna fólksfæðar, en öðrum hef-
ur .tekizt að leiða til lykta mál,
sem óumdeilanlega hafa orðið í-
búum héraðsins til þroska. Næg-
ir því máli til sönnunar að nefna
mannvirki, sem félögin hafa lagt | brún
fé og vihnu í, t. d. samkomuhús
og súndlaugar. Þá hafa félögin
stai-fað að skógrækt og leiklist.
Mörg þeirra gefa út blöð, sem
lesin eru upp á fundum félag-
anna. íþróttastarfsemi hefur ver-
ið mikil hjá ýmsum sambands-
félögum á undanförnum árum.
Eitt af því sem torveldar fé-
lagsstarfsemina er skortur á við-
unandi íþrótta- og samkomuhús-
um. Samkomuhúsið að Árskógi
er híð bezta í héraðinu, en nú
stendur yfir bygging félagsheim-
ilis í Saurbæjarhreppi og undir-
búningur hafinn að byggingu fé-
lagsheimila víðar á sambands-
svæðinu.
Um s.l. áramót var Kristján
Jóhannsson ráðinn íbróttakenn-
ari hjá U. M. S. E. allt árið 1954,
en vegna mikillar eftirspurnar
eftir íþróttakennslu s.l. vetur, var
Biörn Daníelsson einnig ráðinn
til kennslu hjá 5 sambandsfélög-
um.
Kennsla Kristiáns Jóhannssonar.
. Fyrsta íþróttanámskeiðið var
haldið á Dalvík hjá U.M.F. Svarf-
dæla (kennari Kristján Jóhanns-
son). Hófst námskeiðið þ. 12. jan.
og .stóð til 7. febr. Eins og hvar-
vetna annarsstaðar var kennt
bæði hjá ungmennafélagi og skól-
um. Þátttaka var góð, en þó voru
márgir tápmestu piltarnir fjar-
verandi sökum atvinnu sinnar.
Dalvíkinga vantar tilfinnanlega
íþróttahús, en bað mun vafalaust
rísa fljótlega af grunni, því að
áhugi Dalvíkinga fyrir líkams-
rækt er mikill, en íþróttakennsla
í samkomuhúsum er vægast sagt
illmöguleg.
Næsta námskeið var haldið hjá
U.M.F. Reyni á Árskógsströnd
(kennari Kristján Jóhannsson)
og hófst það þ. 8. febr. og stóð til
28. febr. Lauk námskeiðinu með
sýningu á fimleikum, þjóðdönsum
og blaki. íþróttaáhöld eru næg
til í Árskógi, félagi og skóla til
sóma. Þriðja námskeið var hald-
ið á vegum U.M.F. Þorsteins
Svörfuðar, sem er fjölmennast
þeirra þriggia félaga, sem starfa
í Svaífáðárdalshrepþi.
Kennt var í skóla- og samkomu
húsinu að Grund. Námskeiðið
stóð í 16 daga og lauk þ\'í með
fjölsóttri sýningu í fimleikum og
þjóðdönsum.
Húsrými að Grund er miög
lítið og langí síðm námskeið í
íþróttum hefur verið haldið þar
og var ánægja þátttakenda, eink-
um barnanna, mikil yfir þessari
nýbreytni. Þann 24. marz hófst
námskeið hjá U.M.F. Æskunni á
Svalbarðsströnd. Stóð það í 22
daga. fþróttaáhugi er mikill með-
al „Æskumanna“. Félagið hefur
lengi átt góða fimleikamenn, enda
hafa margir ágætir kennarar leið
beint þeim á síðasta áratug.
Starf Björns Daníelssonnr.
Björn Daníelsson var ráðinn til
kennslu hjó 5 sambandsfélögum.
Fyrsta námskeið hans var hjá
U.M.F. Framtíðinni í Hrafnagils-
hreppi. Kennsludagar urðu 13
(15/2—27/2) og aðallega æfðir
fimleikar, glíma og lítilsháttar
þjóðdansar. Annað námskeið, sem
Björn kenndi á, var hjá sambands
félogunum Ársól, Árroðanum og
Væringjum, í Ongulstaðahreppi.
Var einvörðungu kennt á skíðum
á því námskeiði, bæði böj-num og
fullorðnum.
Síðasta námskeiðið, sem Björn
kenndi á, var hjá U.M.F. Dags-
Glæsibæjarhreppi. Stóð
;að j'fir í 18 daga með miklu
fjöri, og voru æfðir fimleikar og
rjóðdansar. Þrátt fyrir mjög lít-
ið húsrúm var haldin sýning að
lokum.
Samtals hafa þessi íþrótta- og
jjóðdansanámskeið verið 7 á s.l.
vetri, og þátttakendur í þeim, um
290. Um gildi þessara námskeiða
mun ekki rætt ítarlega hér, en
óhætt er þó að fullyrða, að þau
voru kærkomin andleg og líkam-
leg hressing í fábreytni hinna
daglegu starfa. Skíðamót U.M.S.
E. var haldið í Dalvík þann 22.
apríl. Þátttakendur voru frá
memur félögum, þ. e. U.M.F.
Ársól. U.M.F. Svarfdæla og
skíðafélaginu „Væringjar11, sem
sendi flesta keppendur og vann
mótið.
Á sumardaginn fyrsta keppti
sveit frá U. M. S. E. í víðavangs-
hlaupi Í.R. í Reykjavík og bar
sigur úr býtum í þriggja manna
sveitarkeppni.
Ungmennasamband Eyjafjarð
ar hefur tekið að sér að sjá um
undirbúning og framkvæmd
landsmóts U.M.F.Í., sem haldið
verður á Akure>’ri vorið .1955.
Hér er um að ræða mnrgbætt
verkefni, sem aðeins leýsist með
samvinnu og góðum vilja. íþrótta
fólkið þarf nú þegar að hefja æf-
ingar með tilliti til þessa móts.
Þann 15. þ. m. hefst „norræna
sundkeppnin11. Allir ungmenna-
félagar innan U.M.S.E. eru hvatt
ir til að reynast drengilega í þeirri
keppni og stuðla að góðri þátt-
töku.
Hvatt til starfa
í lok greinargerðarinnar birtir
stjórn U.M.S.E. þessa hvatningu
til félaganna: Stjórn U.M.S. Eyja-
fjarðar hvetur alla félagsmenn til
starfa. Aðstæður til félagslegra
átaka eru víða erfiðar, en allt
stendur til bóta, ef við erum sam-
hent í starfi, óg stærsta verkefnið,
sem bíður margra félaganna, er
einmitt það að reisa félagsheim-
ili og íþi’óttahús í samvinnu við
önnur félög. Hver sjónleikur, sem
er á svið settur, hver ný planta.
sem er gróðursett í jörðu, hvert
nýtt skrifað eða fjölritað blað,
sem félögin gefa út, og hver vax
andi íþróttamaður, sem fram kem
ur er mikil lyftistöng félagssam-
takanna. Ungmennafélagar, mun
um. að hlutverk okkar er ræklun
lands ög lýðs.
Ekkiiasjóður Húsavíkur
Leiðrétting.
í 20. tbl. Dags, frá 20. apríl sl„
er fréttagrein héðan frá Húsavík
um 50 ára afmæli Ekknasjóðs
Húsavíkur.
Þar sem um missagnir er að
ræða í grein þessari, líklega fyrir
ókunnugleika, finn eg hvöt hjá
mér til að leiðrétta þær og mælist
eg eindregið til að Dagur birti
þetta orðrétt.
í bókum Kvenfélags Húsavík-
ur stendur, að árið 1897 hafi
kvenfélagið stofnað Ekknasjóð
Húsavíkur með 50 króna framlagi
og samið skipulagsskrá fyrir
hann. í þá tíð var kvenfélagið fá-
mennt og fátækt og gat lítið aukið
sjóðinn.
Árið 1904 er lögum sjóðsins
breytt og þau endursamin eftir
lögum Ekknasjóðs Reykjavíkur.
Þá gangast félagskonur fyrir því
að karlmcnn hér í Húsavík gerist
sjóðstyrkjendur. Afhendir þá
kvenfélagið 100 króna sjóð og
'/andaða gjafahirzlu (svokallaða
guðskistu), sem stendur enn í dag
fyrir framan kirkjuna í Húsavík,
með ósk um að minnst sé ekkna
og föðurlausra.
Þegar þessi breyting er gjörð á
lögum og fyrirkomulagi Ekkna-
sjóðs Húsavíkur, er frú Anna
Vigfúsdóttir formaður Kvenfé-
lags Húsavíkur og kosin í stjórn
ekknasjóðsins. í lögum Ekkna-
sióðs Húsavíkur stendur, að
ávallt skuli kona úr kvenfélaginu
sitja í stjórn sjóðsins. Einnig má
geta bess, að síðasta grein í lög-
um Kvenfélags Húsavíkur mælir
svo fyrir, að ef félagið leysist upp
ng hætti störfum, renni eignir
bess til Ekknasjóðs Húsavíkur. í
hessum lagagreinum félaganna
beggja fellst viðurkenning á upp-
rijna Ekknasióðs Húsavíkur og
mhygeja kvenfélagsins fyrir
besr.li fósturbami þess um sjö ára
skeið. þótt núverandi fósturfeður
sióðsins afneiti formæðrum hans.
Sem formaður og málsvari
Kvenfélags Húsavíkur tel eg rétt
að gefa bessar unplýsingar, svo
ao fram komi bað sem rétt er og
saít í málinu samkvæmt gjörða-
bók kvenfélagsins.
b
eingöngu
*a nantgnpi
votlieyi?
Eftir Ejnar Petersen, Kleif.
a
Ef við lítum í innlend eða er-
lend tímarit, sem fjalla um land-
búnaðarmál, rekur við okkur
venjulega á ýmiss konar íróðleik,
sem við getum hagnýtt okkur í
daglegum störfum. Ný reynsla
liggur fyrir, nýjar tilraunir eru
gerðar og alltaf hefur hinn ein-
staki bóndi eitthvað nýtt að læra.
Það er dýrt að afla reynslu,
þegar hún hefur í för með sér
stói'felld mistök, þess vegna er
það mjög mikilvægt að bændur
og þeir sem gera tilraunir fyrir
landbúnaðinn, að kynna hvor
öðrum bæði það, sem vel hefur
tekiz og það sem illa hefur geng-
ið.
Eg er einn af þeim, sem er að
byrja búskap á eyðijörð og ætlaði
mér að hagnýta mér reynslu ann-
arra til hlýtar, m. a. með því að
kynna mér ei'lend og innlend
fræðirit og virtist mér að eitt
mikilvægasta atriðið við fóður-
öflun og fóðrun væri votheyið.
Eg fékk þá skoðun að hægt mundi
vera að fóðra búfé eingöngu á
votheyi og jafnframt fékk eg það
álit á votheysverkun, að sú hey-
verkunaraðferð væri ódýrasta
heyverkunaraðferðin, og það
væri einnig hægt að kornast af
með mjög ódýrar byggingar, með
t. d. að verka votheyið í skurð-
gryfjum.
Húsavík, 2. maí 1954.
Þórdís Ásgeirsdótíir.
Sl. laugardagskvöld var leikrit-
ið Melkorka eftir Kristínu Sig-
fúsdóttur skáldkonu flutt í Ríkis-
útvarpinu að tilhlutan Leik
félags Akureyrar. Var Ágúst
Kvaran leikstjóri og hafði lagt
mikið starf í að æfa leikinn og
búa hann til útvarpsflutnings
enda var árangurinn góður. Mel-
korka mun vera síðasta verk
skáldkonunnar og er óprentað.
Leikritið er merkilegt verk, vitn
ar um mikla stílsnilld og skáld
gáfu. Margar setningar í leiknum
eru svo fagrar og vel byggðar að
þær eru líklegar til langlífis. —
Flutningur verksins fór vel úr
hendi og mun ekki hafa verið
betur gert hér í annan tíma
þessum vettvangi. Aðalhlutverk-
in fluttu þau Björg Baldvinsdótt-
ir (Melkorka) og Guðmundur
Gunnarsson (Höskuldur) og
gerðu það mjög vel. Þá var og
prýðileg meðferð frú Matthildar
Sveinsdóttui' á hlutverki Jórunn-
ar húsfreyju. Önnur hlutv. voru
og vel leikin ,þótt ekki verði hér
talin. Heildarmynd leiksins var
góð og leikstjóra og leikendum
öllum til sóma. Björgvin Guð-
mundsson tónskáld hafði samið
tónlist við leikinn, falleg smálög,
sem sungin voru af leikendum
eða af kór milli þátta.
Fyrsta árið, sem eg bjó á Kleif
Árskógsströnd í Eyjafriði,
þurrkaði eg um helming af hey-
uppskerunni, en setti hitt í vot-
hey. Um veturinn fóðraði eg
nautgripi á þurrheyi og votheyi
til helminga. Kýrnar mjólkuðu
ágætlega og virtust vera vel
hraustar og höfðu gott útlit.
Næsta sumar ákvað eg að
verka meira af heyinu í vothey
og annan veturinn fóðraði eg
gripina á um það bil 80 % af vot-
heyi og um 20% af þurrheyi og
gaf sama og engan fóðurbæti. —
Fyrri hluta vetrar voru sæmileg
þrif í gripunum, en þó fannst mér
að þegar kom fram í desember og
janúar bera nokkuð á deyfð í
kúnum, en þó átu þær heyið
mjög sæmilega. Þegar kom fram
i febrúar vildi það óhapp til að
þurrheyið fauk allt saman og
hafði eg úr því ekki annað en
vothey til þess að gefa. Kýrnar
átu, að mér fannst, allmiklð af
votheyinu, en þær mjólkuðu lítið
og fitnuðu heldur ekki. Votheyið
var bæði af nýrækt og af gömlu
túni og var sætheysverkað. Þegar
leið á veturinn urðu kýrnar enn
daufari, en þó komust þær allar
út um vorið á græn grös.
Þriðja sumarið var kalda sum-
arið 1952 með stöðugum óþurrk-
um og taldi eg mig ekki hafa
tíma til þess eða getu, til þess
að þurrka hey og setti því allan
minn heyskap í vothey.
Þegar byrjað var að gefa vot-
heyið um haustið virtist það vera
sæmilegt og líkt og undanfarin
ár, enda verkað með sömu að
ferð í skurðgryfju. Þenna vetur
fengu gripir mínir ckkert annað
en vothey frani á miðjan vetur.
Fyi’ir áramót gekk fóðrunin
sæmilega, en afurðir voru þó litl-
ar og gripirnir dauflegir í útliti
begar leið að jólum. Þegar kom
lengra fram á vetwinn fór heilsu
gripanna sí hrakandi og þeir
lögðu mjög af. Byriaði eg þá að
gefa fóðurbæti, en í raun og veru
of seint. Þegar kom fram í apríl
varð að drepa eina kúna, enda
var hún að dauða komin. Eg
Eg kenndi þá ýmsu um, m. a.
of litlu D-vítamíni, lélegum húsa
kynnum og e. t. v. slæmri verkun
í votheyinu. Þegar frá leið, fór eg
þó að hugleiða þessi vanþrif í
gripum mínum nánar og einnig
fór eg að kynna mér reynslu
manna hér á landi og einnig
reynslu Bandaríkjamanna og
Englendinga. Eg komst að þeirri
niðurstöðu að margir íslenzkir
bændur höfðu haft líka reynslu
af votheysgjöf ,þegar ekkert ann-
að fóður hefur verið notað. Frá-
sagnir um votheysgjafir eingöngu
eru þó mjög óljósar og það virðist
svo að bændur hér á landi séu
tregir að skýra frá reynslu sinni
í þessu efni.
—o—
Eg hefi nú í vetur haldið r.ppi
fyrirspurnum erlendis hjá þeim,
sem álitið er að standi einna
fremst í þekkingu á votheysgjöf,
og vil eg í þessari grein koma á
framfæri nokkru af því sem eg
tel að hafi erindi til íslenzkra
bænda.
Dr. S. J. Watson, forstöðumað-
ur Búnaðarháskólans í Edinborg,
heldur því fram, að sama og ekk-
ert d-vítamín sé í votheyi, hversu
gott sem það er. Ennfreinur tclur
hann að í súgþurrkuðu hcyi sé
einnig mjög lítið af <l-vítainíni og
sjaldan nægilegt d-vítamín í
bezta sólþurrkuðu heyi handa
hámjólka kúm.
Hann heldur því einnig fram
að karotin verði ómcltanlegt í
votheyi scm hitnað hefur veru-
lcga. Eggjahvítan verður einnig
tormeltari.
Bandaríkjamaðurinn dr. J. W.
Ilibbs við búnaðarháskólann í
Ohiofylki heldur því fram að með
jví að gefa kúm í 5—7 daga
fyrir burð 20—30 milljónir al-
jjóðaeiningar af d-vítamíni, muni
vera hægt að fyrirbyggja doða að
mestu eða öllu leyti.
Próf. W. M. Beeson, við bún-
aðarháskóla í Indianafylki, legg-
ur mikla áherzlu á þýðingu gerla
starfsemi í meltingarfærum jórt-
urdýra, því þeir annast að nokkru
leyti sundurliðun gróffóðursins
við meltinguna, auk þess sem
þeir mynda mikilvæg efnasam-
bönd, sem dýrunum eru nauð-
synleg, Gerlar þessir þurfa sér
til viðurværis auðleyst kolvetni
s. s. sykurefni. Við votheysgérð
nota mjólkursýrugerlarnir mest
allt' sem er til í grösum af auð-
meltum kolvetnum og breyta í
mjólkursýru, erida tryggja þeir
rétta gerð í votheyinu, en afleið-
ingin verður sú, að lítið sem ekk-
ert verður eftir af auðleystum
kolvetnum handa gerlunum í
meltingafærum jórturdýra og
hess vegna meltist vothey oftast
illa. og fyrr eða síðar truflast
meltingarstarfsemin og efnaskipti
líkamans, ef eingöngu á að fóðra
með votheyi um lengri tíma.
Mér virðist, að fengnum þoss-
um unnlýsingum, að reynsla mín
af því að fóðra nautgripi ein-
eöngu með votheyi. komi að
vmsu leyti heim við skoðanir
Bandaríkiamanna ng ekki muni
vera hcpndegt að fóðra nantgi’ipi
(Framhald á 4. síðu).