Dagur - 30.06.1954, Síða 4

4
D A G U K
Miðvikudaginn 30. júní 1954
DAGUR
Ritstjóri: HAUKUR SNORRASON.
Afgreiðsla, auglýsingar, innheimta:
Erlingur Davíðsspn.
Skrifstofa í Hafnarstræti 88. — Sími 1166.
Blaðið kemur út á hverjum miðvikudegi.
Árgangurinn kostar kr. 50.00.
Gjalddagi er 1. júlí.
Prcntveik Odds Björnssonar h.f.
NÚ RÁÐUM við sjálfir, hvern-
ig við skipum málum í landi hér,
og er ekki við aðra að sakast en
sjálfa okkur, ef illa tekst til.
Sjálfir þurfum við í bróðerni að
skipta þjóðartekjunum, og við
gætum gert það betur. Um fram
allt megum við ekki hrifsa til
okkar og hrindast á, þó að ein-
hverjum sé til skemmtunar.
EN SVO er það árferðið og afl-
inn. Þar stöndum við Valdalausir
og væntum hins bezta. Við verð- |
um ætíð ,;að bíða þess, sem boðið ^
er, hvort blítt er eða strítt“. En
þegar allt leikur í lyndi, þegar
árgæzkan léttir lífsbaráttuna og
gleður skapið, er þá ekki réttast
að lofa „gæzku gjafarans“?
VIÐ ERUM kristnir menn að
nafni til — og djúpt yið hjarta-
rætur. Við sækjum illa kirkju og
flíkum trúnni ógjarnan, en nú
hljóta að spretta upp af hjarta-
rótunum og í gegnum hversdags-
skelina þakkir til Guðs fyrir góð-
ærið. Ef við tökum ekki velgjörð-
unum með þakklæti, eigum við
þær ekki skilið.
f;
Hiigleiðingar um góðæri o. fl.
VETURINN var mildur og snjóléttur með af-
brigðum, og enn stendur mikið af ógefnum heyj-
um um allar sveitir þessa lands. Vertíðin syðra
var ein hin ágætasta um langa hríð. Hér norðan-
lands kom óvenjugóð aflahrota í sumarbyrjun.
Sumarveður hófst nú mánuði fyrr en venjulega,
og víða er hey komið í hlöður um líkt leyti og
sláttur hefst á meðalári. Atvinna er nú næg hér á
landi og heilsufar gott. Með öðru eyranu aðeins
hlustum við á fregnir utan úr heimi um náttúru-
hamfarir, atvinnuleysi, hungurdauða og stríð; við
skiljum ekki þessar þjáningar, þær eru svo fjar-
lægar okkar ástkæra landi.
Hvprs njótum við?
j*
í MARGAR ALDIR gengu miklar hörmungar
yfir íslenzku þjóðina, óáran alls konar, eldgos,
harðindi, ís og hungur. Núlifandi kynslóð er svo
gæfusöm að þekkja þetta aðeins af afspurn, en
„brugðist getur lukkan frá morgni til kvelds“.
Eigi slíkir erfiðleikar eftir að mæta þjóðinni, mun
hún áreiðanlega taka þeim með karlmennsku og
vinna sigur. Hún stendur miklu betur að vígi nú
en áður fyrr.
4
MESTA HÆTTAN, sem að okkur steðjar, kem-
ur að innan, frá okkur sjálfum. Okkur hættir til
þess að slasa bæði sjálfa okkur og þjóðfélagið í
kapphlaupinu um peningana. Egill gamli Skalla-
grímsson skildi eðlið. Hann ætlaði að sá silfri sínu
í fjölmenni á Þingvöllum og láta hvern eiga, sem
næði. Þótti honum lífið of friðsamlegt orðið og
myndi hann hafa góða skemmtun af illindum þeim
og pústrum, sem af myndu hljótast.
, i
ÞÆR STÉTTIR þjqðfélagsips, sem hægast eiga
um vik, eru annað slagið að „bæta kjör sín“, þ. e.
hækka kaupið. Eltir ein stéttin aðra, og að lokum
fá þær allar fleiri krónur í sinn hlut, en þá kostar
bara fleiri krónur að lifa, svo að menn standa á
eftir í sömu sporum — en þjóðfélagið er venju-
lega óhraustara eftir en áður. Ein þjóð í Evrópu
hefur öðrum fremur verið að „bæta kjör“ sín
undanfarna áratugi, en það eru Frakkar. Mynt
þeirra, frankinn, er nú nokkurra aura virði, og
:nenn fá auðvitað mikinn fjölda þeirra í kaup, en
lífskjörin eru engu betri nú en þegar Egill gamli
mannlifsins sáði silfrinu fyrir fætur þeim og þeir
tóku að hrifsa til sín og hrinda hver öðrum.
il
VIÐ ÍSLENÐINGAR höfum ætíð verið fund-
vígjr á sqkudplga. Við höfum aldrei átt í erfið-
ieikum með að finna, hverjum um væri að kenna
mistökin. Oftast höfum við verið saklausir sjálfir
— eða svo til — en yfirvöldunum allt að kenna.
Danska stjórnin og danskir kaupmenn voru hand-
hægir að grípa til hér áður fyrr, en nú skellum
við flestum skuldum á íslenzku stjórnarvöldin.
Það er á hinn bóginn allt erfiðara, þegar á að fara
að þakka — eins og nú blasir við — fyrir árgæzku,
heilbrigði og vellíðan, þá verður ekki eins létt um
".ungutakið. Okkur finnst bara sjálfsagður hlutur,
að okkur líði vel, og sé reyndar ekki þakkarvert,
pví að ekki eigum við nema gott skilið. Má vera,
að svo sé.
Norðlenzk kona skrifar blaðinu.
„EG ER EKKI vön að láta mig
miklu skipta dægurmál blaðanna.
En þegar eg sá í síðasta tölublaði
Dags í Fokdreifadálkinum, að á
aðalfundi KEA hefði því verið
hreyft, að flytja gamla Laufásbæ-
inn og byggja hann upp á öðrum
stað, sem byggðasafn fyrir sýsl-
una, þá gat eg ekki lengur orða
bundizt. Það getur ekki komið til
nejnna mála, hvað sem öllum
sýslutakmörkum líður. Ef gamall
bær á að varðveitast sem sýnis-
horn liðna tímans, verður hann
eign þjóðarinnar og má ekki glatp
neinu af sínum einkennum og sízt
af öllu því umhvex-fi, sem hann er
vaxinn upp úr, alls staðar annars
staðar yi'ði hann bara skopmynd
til angurs þeim, sem eiga gamlar
minningar frá þeinx stað qg út-
lendingum tíl athlægis.
Það' vita allir, að Laufás við
Eyjafjörð er löngu þjóðkunnur
staður, fyrst og fremst vegna
ágæti-a manna, sem þar hafa alizt
upp og í öðru lagi almennt viður-
kennt sem eitt fegursta bæjar-
stæði norðanlands. — Þangað líta
því fjölmargir ferðamenn á
hvei-ju sumi-i, bæði útlendir og
innlendir. Mundu þeir ekki reka
upp stór augu, ef þeim yrði sagt
að fara til Akureyrar, ef þeir
vildu sjá gamla bæinn og það sem
hann hafi að geyma?
Það er vitað mál, að ahnenn-
ingur hefur ekki á þessum um-
í-ótatímum sýnt gömlum munum
verðuga umhírðu, auk þess sem
tíminn fer eyðandi öflum um þá.
Þess yegna þarf að safna þeim
saman og gjöra þá upp, að meira
eða minna leyti. Þá er auðvitað
Akureyri sjálfkjörinn staður til
þess. Það væri óneitanlega æski-
legt, að geta bjargað flestum
gömlum munum frá glötun. Sér-
staklega væri æskilegt ef takast
mætti að grafa upp sem allra flest
af þeim húsbúnaði og verkfærum,
sem eitt myndarheimili notaði
fyrir og um síðustu aldamót.
En til þess gaeti eg trúað að
tvær eða fleiri sýslur mættu
leggja saman, þó að ekki yrði gert
nema eitt eða tvö sýnishorn af
hverri tegund. — Þegar það er
fengið og allt nýuppsett (og það
ætti ekki að vera ofvaxið nýja
tímanum, með alla sína tækni og
allsnægtir), þá bíður gamli bær-
inn (Laufás við Eyjafjörð), ný-
uppbyggður á sínum fornhelga
stað, sem fulltrúi gamla tímans;
og biður alla góða gesti vel-
komna. Og þá verður hægt að
setja hvern hlut á sína réttu hillu
og snaga. Verkið verður að vera
heilt en ekki hálft. Annað geta
Norðlendingar ekki sætt sig við.
Annars að jafna allt við jörðu.“
Umgengnin þarf að batna.
í VOR OG SUMAR hefur verið
gert meira en áður til þess
að hreinsa og pi'ýða bæinn, þann-
ig, að nú lítur hann víðast hvar
vel út. Eiðsvöllur, torgið og fleiri
staðir hafa aldrei vei-ið fegurri en
nú. Þess vegna er alls ekki hægt
að líða að þessir staðir séu stór-
skemmdir með traðki og yfir-
troðslum. Talsvert er t. d. gert að
því að ganga út í blómabeðin,
bæði á Eiðsvellinum og toi'ginu.
Er slíkt bæði til stór skaða og
skammar. Einnig ber nokkuð á
því, að unglingar hjóli út í beðin
á Eiðsvellinum, enda bera blómin
þess glögg mei'ki. Af þessum sök-
um eru hér með allar hjólreiðar
stranglega bannaðar um gang-
stígana á Eiðsvellinum. Væntan-
lega' eru það mest börn og ungl-
ingar, sem þessum spjöllum
valda. Þess vegna skal nú fastlega
skoi'að á allt fullorðið fólk í bæn-
um að leggjast á eitt um verndun
þessara staða, bæði með bættri
eigin umgengni og auknu eftirliti
með böi'num og unglingum. Ár-
lega er varið talsverðu fé til fegr-
unar bæjarins. Látum ekki
ásannast, að því fé sé á glæ kast-
að vegna hirðuleysis og skorts á
umgengnismenningu.
Nú er verið að lagfæra brekk-
una á milli gatnanna austan við
Sjónarhæð og mun verða sáð í
hana einhvern næstu daga. I því
tilefni vil eg skora á allan al-
menning að veita mér lið til þess
að vei’ja þessa brekku fyrir öllum
ágangi, svo að hún nái að gi'óa
upp og verða bænum til prýði, en
það vei'ður því aðeins, að allir
leggi sitt til þess að svo megi
verða.
Akureyri, 27. júní 1954.
Finnur Árnason.
Frá Ferðafélagi Ak.
Næsta kvöldferð verður næstk.
miðvikudag kl. 8 e. h., í Fnjóska-
dal, heim um Svalbarðsströnd. —
Sala farmiða er á vörubílast.
Stefni og verður að vera búið að
taka þá fyrir kl. 5 á miðvikudag.
Miðvikudaginn 7. júlí verður
kvöldferð í Vaglaskóg.
Á sunnudaginn kemur, 4. júlí
næstk., verður gönguferð á Súlur.
Og sunnudaginn 10. júlí verður
farið að Laugafelli, um Bárðardal
og heim um Vatnahjalla. Upplýs-
ingar gefnar á skrifstofu Flug-
félags íslands h.f.
Jeppaeigendur, ath.!
Höfuin pípuelement í jcppa.
Önnumst uppsetningu.
Bijreiðavcrkstccðið
Þórshamar h.f.
Singer-sauraavél
— handsnúin — til sölu með
tækifærisverði.
Upplýsingar í síma 1544.
nþing Islendinp háð
á Akureyri
Iðnþing íslendinga það 16. i röðinni
Yftr sett s,l, laugardag i Varðborg að
viðstöddum 50 þingfulltrúum
og gestum
Iðnþingið hófst með því að Vigfús Friðriksson
bauð gesti velkomna með snjallri ræðu. Benti hann
meðal annars á, að tvö af félagasamtökum iðnaðar-
manna á Akureyri ættu 50 ára afmaeli á þessu ári,
en það eru: Iðnaðai’mannafélag Akureyrar og Ti'é-
smiðafélag Akureyrar. Þakkaði hann Landssam-
bandi iðnaðai-manna fyrir þann heiður, að Iðnþingið
skyldi í tilefni þessara afmæla vera haldið hér á
Akureyri. Þá benti Vigfús á, að 1853 hefðu verið
280 manns heimilsfastir hér, eða 40 heimilisfeður.
Þá vorix hér 18 iðnaðarmenn. Embættismenn og
verzlunarmenn voru hér 8. Og 1853 hóf Norðri
göngu sína.
Formaður Landssambands iðnaðarmanna, Björg-
vin Fredriksen, setti þingið með athyglisverðri
í'æðu.
í ræðulok afhenti hann Helga H. Eiríkssyni, fyrr-
verandi forseta sambandsins, heiðursskjal. Síðasta
Iðnþing hafði samþykkt að gera hann að heiðurs-
félaga sambandsins.
Þingforseti var kosinn Karl Einarsson, varafor-
seti Indriði Helgason og 2. varaforseti Guðjón
Magnússon, Hafnarfirði.
Iðnþingið, sem sett var í Varðborg, hélt síðan
áfram stöi'fum í Gagnfræðaskólanum. Voru mörg
merk mál tekin til meðferðar.
Meðal samþykkta þingsins voru:
Bátasmíðar.
Sextánda Iðnþing íslandinga fagnar þeim árangri,
sem þegar hefur náðst til hagsbóta fýrir innlendar
skipasmíðastöðvar, en harmar þó að ekki skyldi
fást sú lausn á þessu máli á síðasta Alþingi, sem
vonir stóðu til samkvæmt viðræðum við ríkisstjóm
meðan 15. iðnþing stóð yfir.
Þingið leggur því sérstaka áherzlu á, að enn þurfi
að sækja fram á sömu braut, til þess að skipasmíða-
stöðvunum verði á næstunni tryggt til frambúðar:
1. Að þær fái að sitja fyrir allri þeirri nýsmíði, er
þær geta leyst af hendi með eðlilegri starfrækslu.
1. Að þær fái aðstöðu til þess að byggja skip fyrir
eigin reikning, m. a. með því að sjá þeim fyrir
lánum, allt að 85% kostnaðarverðs skipanna, og
verði lánin veitt með sömu kjörum og lán úr
Fiskveiðasjóði til nýsmíða.
Þingið beinir þeirri áskorun til innflutningsyfir^
valdanna, að eigi verði veitt innflutningsleyfi fyrir
fiskiskipum meðan eigi er tryggður rekstur inn-
lendra skipasmíðastöðva, svo að viðhlítandi sé.
Þingið beinir þeirri áskorun til ríkisstjórnarinnar
og Alþingis, að á næsta Alþingi verði tryggt með
lögum, að söluskattur verði eigi lagður á, er inn-
lendar skipasmíðastöðvar selja útvegsmönnum skip
þau, er þær smíða.
Iðnaðarbanki íslands.
Sextánda Iðnþing íslendinga lýsir ánægju sinni
yfir stax’fsemi Iðnaðarbankans á fyrsta starfsári
hans, og skorar á iðnaðarmenn að styrkja bankann
með sparifjárinnlögum og öðru því, sem bankanum
má verða til heilla.
4
r
Skemmtiferð þingfulltrúa.
í gær fóru þingfulltrúar í boði bæjarstjórnar Ak-
ureyrar og Rafveitu Akureyrar til Mývatnssveitar
og Laxárvirkjunar. Mun Þingeyjarsýsla hafa skart-
að sínu fegui'sta.
Mörg mei'k mál voru tekin til meðferðar á Iðn-
þinginu og verður væntanlega tækifæri til að segja
nánar frá störfum þess síðar.