Dagur - 14.07.1954, Blaðsíða 2

2
D A G U R
Miðvikudaginn 14. júlí 1954
Filippus Þorvaidssón,
útibússtjóri K.E.A., Hrísey.
„Ðóinn, horíinn. — Harmaíregn.
Hvílíkt orð mig dynur yfir.
En eg veit að látinn lifir.“
í>a'ö setti marga hljóða að
morgni þess 15. júní sl., þegar sú
harmafregn barst um Hrísey, að
Filippus Þorvaldsson, útibús-
stjóri, væri dáinn. Hann sem var
starfandi daginn áður í fullu fjöri,
éftir því sem öllum gat virzt. En
stundin hefur vissulega verið
komin, og enginn má sköpum
renna.
En þungur er söknuðurinn og
sár harmurinn, þegar svo skyndi-
lega er í burtu kippt fyrirvinnu
heimilisins, ástríkum eiginmanni,
hjartkærum föður og syni aldr-
aðrar móður. En huggun er það
harmi gegn, að minningarnar,
sem við hann eru tengdar, eru
vissulega hugljúfar, því að Fil-
ippus var góður drengur í þess
orðs fyllstu merkingu. Átti hann
oft kost á því, stöðu sinnar vegna,
að sýna það og sanna, enda af
traustum stofnum kominn í báð-
ar ættir.
Filippus var fæddur að Völlum
í Svarfaðardal 19. marz 1907. Var
faðir hans Þorvaldur Jónsson,
Halldórssonar, Bjarnarsonar,
Guðmundssonar frá Árgerði í
Svarfaðardal, og Filippíu Þóru
Þorvaldsdóttur Gunnlaugssonar,
bónda frá Krossum á Árskógs-
strönd, af hinni kunnu Krossaætt.
En kona Þorvaldar og móðir Fil-
ippusar er Kristín Einarsdóttir,
Magnússonar bónda frá Geithell-
um í Álftafirði, Jónssonar bónda
frá Bragðavöllum í Suður-
Múlasýslu. Voru bæði faðir og afi
Kristínar þekktir og merkir bú-
höldar austur þar.
Eg, sem þessar línur rita, hef
átt þess kost að vera nágranni
Filippusar heitins frá því að hann
var 10 ára að aldri. En ein sú
fyrsta mynd, sem eg á frá þeim
tíma, er af tveim drengsnáðum
10 og 12 ára, sem ganga á eftir
föður sínum neðan frá sjó og
heim á hólinn, þar sem heimilið
þeirra stóð. Þeir voru bræðurnir
Einar og Filippus og Þorvaldur
Jónsson, faðir þeirra.
Drengirnir voru orðnir sjó-
menn, og reru þeir nokkur ár
með föður sínum á litlum árabát.
Mun því hugur þeirra hafa
snemma hneigzt að útgerð og sjó-
sókn, því að um tvítugs aldur
ráðast þeir i það stórvirki, sem
þá var talið, að láta byggja fyrir
sig 9 smálesta vélbát inni á Akur-
eyri.
Sama ár og báturinn var bvggð-
ur fór Filippus til Reykjavíkur
og byrjar nám í Samvinnuskólan-
um. Bendir þetta ótvírætt til þess
að hugsað hafi»verið rökrétt til
framtíðarinnar, að skynsamlegt
myndi vera að kynnast verzlun-
ar- og viðskiptamálum í sam-
bandi við rekstur útgerðarinnar.
Eftir tveggjá vetra nám lauk
hann burtfararprófi frá skólanum
með góðum vitnisburði.
Vinnur hann síðan um skeið við
útgerð þeirra bræðra, en einmitt
á þessum árum gengur útgerð
saman hér við Eyjafjörð. Olli því
bæði markaðsörðugleikar ogafla-
tregða.
Árið 1934 ræðst Filippus sem
starfsmaður að útibúi Kaupfélags
Eyfirðinga í Hrísey, og tyeim ár-
um síðar selja þeir bræður bát
sinn og hætta sameiginlegri út-
gerð.
Eftir 9 ára starf við útibúið er
honum falið framkvæmdarstjóra-
starfið og gegndi hann því til
dauðadags. Má hiklaust fullyrða,
að til þess starfs gekk hann heill
og óskiptur og hafði fulian hug á
því að leysa sérhvert viðfangs-
pfni á sem farsælastan hátt.
Að vísu komst Filippus eigi
hjá ádeilum í sambandi við sitt
starf sem útibússtjóri, en full-
kunnugt .er mér um það, að fáir
fóru bónleiðir til búðar af þeim,
er minna máttu sín, er á hans
fund leituðu, og leysti hann þá
heldur vandræði sinna minnstu
bræðra af eigin efnum, ef eigi var
annars kostur.
Snemma bar á sönghæfileikum
hjá Filippusi, enda átti hann til
þeirra að telja, þar sem faðir hans
var orðlagður söngmaður og
bræður Filippusar allir góðir
söngmenn.
Ungur naut Filippus tilsagnar
í söngfræði hjá Sigurði Birkis,
söngkennara. Tók hann allmikinn
þátt í starfi söngkóra, og var
meðlimur í Karlakór Reykjavík-
ur á þeim árum, er hann stundaði
nám í Samvinnuskólanum. Enn-
fremur var hann félagi í Karla-
kórnum Geysi á Akureyri, og fór
með honum hina velheppnuðu
Noregsför.
Við eyjarskeggjar nutum líka í
ríkum mæli hæfileika hans sem
söngvara og verður það seint
metið sem skyldi, hvílík stoð
hann var öllum söngmálum í
eynni þann tíma, er hans naut
við, enda var hann þar dyggilega
studdur af konu sinni, frú Elín-
björgu Þorsteinsdóttur, sem verið
hefur leiðandi kona í öllu söng-
starfi eyjarinnar um 25 ára skeið.
Heimili þeirra var lfka alla tíð
syngjandi heimili, og í hvert sinn
er við kunningjar hans og vinir
stigum fæti þar inn til gleði-
funda, þá höfðum við eigi lengi
dvalið þar, þar til tónaflóð og
söngur yfirgnæfðu allt dægur-
þras. Því var þar ávallt öllum
gott að vera.
Filippus var fríður maður sýn-
um og glæsilegur á velli. Sterk-
asti eiginleiki hans var prúð-
mennskan og hógværðin í um-
gengni allri. Það hvarflaði aldrei
að honum að trana sér nokkurs
staðar fram, en vegna vinsælda
og lipurðar varð honum til margs
treyst.
Á slíkan - drengskaparmann
hlutu að hlaðast allmikil trúnað-
arstörf, þótt hans aðalstarf sem
útibússtjóri tæki að mestu allan
hans starfstíma.
í hreppsnefnd Hríseyjarhrepps
átti hann sæti um árabil, einnig
var hann formaður skólanefndar.
Árið 1948 var har.n skipaður í
skattanefnd af sýslumanni og sat
þar til dauðadags.
Fleiri trúnaðarstörf hafði hann
með höndum, sem þó verða eigi
hér upptalin.
Filippus kvæntist árið 1937 El-
ínbjörgu Þorsteinsdóttur, Jör-
undssonar frá Hrísey, varð þeim
þriggja barna auðið, og var ný-
lega afstaðin ferming elztu dóttur
þeirra. Hinar tvær dætur þeirra
eru 11 og 2ja ára. Auk þess ólu
þau upp einn fósturson, Einar
Valmundsson, og tóku þau við
hann miklu ástfóstri.
Hjónaband þeirra Filippusar
og Elínbjargár var hið ástúðleg-
asta, enda var Filippus vissulega
einstakur heimilisfaðir og sér-
staklega ástríkur faðir börnum
sínum.
Filippus, vinur minn.
Hin skyndilega burtför þín um
hæstan dag var öllum. sem
þekktu þig, mikið harmsefni. En
eg veit að látinn lifir, sagði
skáldið forðum við slíkan vinar-
skilnað. Og sé það nú huggun
okkar, sem þig syrgjum, með
ljúfum og góðum minningum lið-
inna daga.
Gefi þér svo Guð raun lofi
betra við gröf og dauða, en styðji
og styrki ástvini þína um ókomin
æviár.
Þorst. Valdimarsson.
Frá héraðslækni
Bólusetning gegn bólusótt og
barnaveiki fer fram mánuðina
júlí, ágúst og september á mánu-
dögum klukkan 2—3 e. h.
Bólusetningin verður fram-
kvæmd í húsnæði Berklavarna-
stöðvar Akureyrar (syðri endi
gamla sjúkrahússins, gengið inn
að vestan).
Fólk er beðið að hafa með sér
miða með árituðu nafni, heimilis-
fangi, fæðingardegi og fæðingar-
ári barns þess er bólusetja skal.
Nauðsynlegt er að panta þessa
bólusetningu fyrirfram í síma og
verður tekið á móti pöntunum í
síma berklavarnastöðvarinnar,
1477, á þriðjudögum og föstudög-
um kl. 2—4 e. h. Bólusetningin er
ókeypis.
Akureyri, 5. júlí 1954.
Héraðslæknirinn.
Mótorhjól
til sölu, 5 Ha Aríel-mócör-
Afgr. vísar á.
Faðir og soimr í sumarleyfi.
Eldri maður tók son sinn sér
við hönd og sýndi honum smala-
göturnar, þar sem hann sjálfur
hafði daglega gengið á bernsku-
árum sínum. Við endurminning-
arnar hló honum hugur í brjósti
og hann varð ungur í annað sinn
og syninum til mikillar furðu fór
faðirinn að hlaupa og' hóa. Hver
mundi hafa trúað því, að þessi
formfasti og settlegi borgarbúi
kastaði frá sér þeim virðuleik, er
hann hafði tamið sér á langri æfi.
Hvert ætlar þú í sumarfrí?
Hvert ætlar þú að ferðast í
sumarfríinu? spyrja menn hver
annan. Margir eru þegar ákveðn-
ir. Mörg störf bíða sumarleyf-
anna. Sumir ætla að gera við hús-
ið sitt eða lóðina — sumir eru að
byggja. Þeir nota hverja stund
og hyggja ekki á ferðalög eða
aðrar skemmtanir. Veiðimenn
hafa veiðileyfið í skrifborðs-
skúffunni ásamt sínum dýrmæt-
ustu skjölum. Þeir vita nú
hvernig á að eyða hinum fáu dög-
um. Enn aðrir þurfa að heyja
handa reiðhestinum o. s. frv.
En tæplega er búið að ráðstafa
öllum sumarleyfum ennþá, og nú
er margra kosta völ. Ferðaskrif-
stofurnar bjóða uppá margháttuð
ferðalög út um allan heim. Fram-
andi lönd með fagurri náttúru og
frægum stöðum, heilla og seiða.
Fram að síðustu árum hafa flestir
orðið að láta sér nægja æfintýra-
ljóma hins óþekkta í þessum efn-
um. Nú þykja engin sérstök tíð-
indi þótt skrifstofu og iðnaðar-
fólk skreppi t. d. til Spánar eða
ítalíu með viðkomu í París. Jafn-
vel bændur eiga það til að
skreppa til Afríku að gamni sínu.
Það hefðu nú þótt tíðindi fyrir
svo sem 20 árum síðan. Þó eru
ótaldir íþróttamenn og söngflokk-
ar. Jafnvel unglingar úr barna-
skólum — samanber skólabörnin
hér á Akureyri, sem syngja nú í
erlendum borgum.
Það verður að teljast óviðeig-
andi að fólk sem ekki kann telj-
andi skil á sínu eigin landi og
ekki hefur notið náttúrufegurðar
þess, þjóti af landi burt í leit að
unaðsemdum erlendra borga. Slík
ferðalög eru æði oft „flóttinn frá
sjálfum sér“ og af sjúkum toga
spunninn. Enginn bjargar sér þó
á þeim flótta, en hitt getur hent,
að slík ferðalög opni augu fólks
fyrir fegurð og tign eigin lands.
Má þá segja að ekki sé til einskis
farið. Yfirleitt má segja það um
slíkar utanfarir að fáir hafa
þeirra not aðrir en þeir, sem eru
þroskaðir og hafa nokkra mála-
kunnáttu.
Lítum á okkar eigið land.
í okkar eigin landi er ótæm-
andi náttúrufegurð í hverri ein-
ustu sýslu, bæði í byggð og í
óbyggðum. Og svo fjölbreytt er
hún’að ferðamaður, sem kann að
njóta íslenzkrar náttúru, hefur
aðeins notið hluta þess, sem ár-
leg súmáneýfi 'langrar stai’fsæfi,
gefa kost á.
„En svo er margt sinnið, sem
skinnið11. Sumir sjá alla hluti með
„gagnaugunum“ einum saman, og
aðrir alls ekkert.
Jónas Hallgrímsson hefur opn-
að augu okkar, fremur öllum öðr-
um fyiar æfintýraheimi okkar
eigin lands. Enginn fer um Öxna-
dal án þess að í hugann komi
ljóðlínur hans. Og við sjáum feg-
urð og mikilleik fæðingarsveitar
skáldsins með augum þess. En
hvar er ekki fegurð að finna ef
við höfum augun opin og kunnum
að njóta hennar.
Fróðleikur frá Spáni.
Áður fyrr þóttu það nokkur
tíðindi í strjálbýlum sveitum,
þegar gest bar að garði. Þá var
löngum skrafað ef tími vannst til.
Og þegar einhver af heimilinu
fór til annarra bæja, varð hann
þegar heim kom, að segja frétt-
irnar. Stór viðburður var þá tal-
inn að fara í kaupstað. Enda
gerðist þá margt sögulegt. Þess
mætti vænta að þeir, sem kost
eiga ferðalaga um lönd og álfur
gætu sagt svo frá þeim ferðum,
að unun væri á að hlýða. Fyrir
nokkru hitti eg kunningja minn,
þá nýkominn heirn úr hópferð til
suðlægra landa. Gat hann ekki
sagt mér aðrar fréttir en hvernig
naut voru drepin á Spáni og
verðlag gleðikvenna á nokkrum
stöðum. Hafði hann við engan
mann talað, utan ferðafélaga sína,
í þeim löndum öllum er hann
gisti í ferðinni. Þetta mætti kalla
dýra suðurferð.
Of mikill hraði.
Margir litu flugferðir innan-
lands hýru auga í þeim tilgangi
að hafa með þeim tækifæri til
að sjá landið. Ekki er að lasta
flugferðirnar en mörgum fer eins
og manninum, sem lengi hafði
þráð að fljúga frá Akureyri til
Reykjavíkur. í þeirri ferð ætlaði
hann að sjá þau undur íslands,
sem hann áður aldrei hafði aug-
um litið. Var þetta mjög um-
töluð ferð áður en farin var. Svo
kom hin lengi þráða stund.
Hvergi sást ský á lofti, og vor-
sólin baðaði himin og haf. Vinur
okkar steig inn í flugvélina, sem
litlu síðar bar hann yfir, „fyrir-
heitna landið". Síðar var upplýst
af honum sjálfum að hann hitti
kunningja sinn í flugvélinni og
þurftu þeir margt að skrafa. Og
þegar hrifning endurfundanna
tók að dvína fyrir þeirri sterku
ákvörðun að njóta til hins ítrasta
þess er séð varð úr flugvél á
þessari leið — var hún að setjast
á Reykjavíkurflugvelli. Á leiðinni
norður var þoka.
Eða hjónaleysin, sem þutu um
landið þvert og endilangt í bíl,
en urðu uppvís að því norður í
Axarfirði að vita ekki í hvaða
sýslu þau voru stödd. Hugðu þau
Bakkasel í Öxnadal ekki langt
undan.
Að öllu samanlögðu má full-
(Framhald á-11. síðu).