Dagur - 30.01.1957, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 30. janúar 1957
D AGUR
5
Deyfilyfjasala er alþjóðlegf vandamál
Framleidd úr ópíumplöntunni, steinolíu og
koltjöru
Skólaganga í stað refsingar
Kwon Iiðþjálfi í lögrcgluliði Suður-Kórcu hafði það starf að taka
hönduni ungiinga, sem betluðu eða stálu. — Hann varð fljótt sann-
færður um það, að kennsla myndi vcrða unglingunum hollari og
myndi bæta þá frekar en refsingar. — Nú stjórnar hann skóla sem í
cru 670 unglingar, og hafa S. Þ. stutt hann mcð ráðum og dáð. —
Frá síarfi fenipíara í Varðborg
Hin löglega framleiðsla deyfi-
lyfja, unnum úr ópíumplöntunni,
hefur aukizt stöðugt síðustu árin,
og sérstaklega hefur eftirspurn
eftir kodein verið mikil. Hin
ólöglega framleiðsla, sem erfitt er
áð hafa gætur á, vitðist einnig
vera mikil, þrátt fyrir alþjóðleg
átök til þess að halda henni í
skefjum. Að minnsta kosti má
gera ráð fyrir, að framleidd séu
ólögleg deyfilyf, er nægi daglegri
þörf nokkurra milljóna manna.
Þetta kemur fram í S. Þ.-
skýrslu fyrir árið 1955 og styðst
við upplýsingar frá um 80 lönd-
um, er vinna saman með milli-
göngu deyfilyfjanefndar S. Þ., en
nefnd þessi hefur einmitt um
þessar mundir starfað í 10 ár. —
Nefndin stofnaði fjárhags- og fé-
lagsmálastofnun S. Þ. á sínum
tíma til þess að annast þau við-
fangsefni á þessu sérstaka sviði,
sem Þjóðabandalagið áður haft
með höndum: eftirlit með fram-
leiðslu og verzlun um löglegar
leiðir og tilraunir til að stemma
stigu við leynisölu og ólöglegri
framleiðslu. Sem stendur vinna
S. Þ. að því að safna saman öllum
gildandi alþjóðasamningum um
þessi atriði í eina sameiginlega
samþykkt. Texti samþykktarinn-
ar hefur þegar verið saminn að
mestu leyti og verður væntan-
lega lagður fyrir alþjóðafund á
þessu eða næsta ári.
Með milligöngu S. Þ. hefur þó
þegar náðst töluverður árangur.
Mörg lönd hafa þegar takmarkað
eða hreint' og beint bannað að
tyggja coca-lauf, og íran hefur
nú nýlega sett algert bann við
ópíumframleiðslu í landinu. —
Hvaða þýðingu þetta hefur kem-
ur í ljös, þegar tekið er til greina-j
að 1,5 milljónir manna í íran erú
þrælar eitursins og að 100.000
Persar deyja árlega vegna mis-
notkunarinnar.
Kodein færist í aukana
cn heroin Iiverfur.
S. Þ. skýra frá, að á árinu 1955
hafi lögleg framleiðsla og eftir-
spurn ópíumlyfja aukizt sam-
tímis. Þetta á aðallega við um
kodein. Af þeim 88,5 smál. af
ópíum, sem framleiddar voru
1955, — mesta framleiðsla sem S.
Þ. hafa skrásett undanfarin 10 ár,
— voru aðeins 4,5 smál. notaðar
sem ópíum, en hinu var öllu var-
ið til að framleiða aðrar blöndur,
fyrst og fremst kodein. Heroin er
alveg að hverfa úr löglegri verzl-
un, af því að æ fleiri lönd hafa
sett bann við þessu deyfilyfi
vegna hættunnar við misnotkun.
Að því er snertir framleiðslu
coca-laufa, er erfitt að tilgreina
nákvæmar tölur, en vitað er, að
hin ólöglega framleiðsla er nærri
20 sinnum meiri en hin lögmæta.
Vegna áhuga þess, sem mörg
ríki hafa sýnt að hafa tangarhald
á framleiðslu leyfilyfja, er nú
hægt að fylgjast nákvæmlega
með löglegri framleiðslu og notk-
un, en hins vegar er erfitt að
gera sér fyllilega " grein fyrir
raunverulegu víðtæki leynisöl-
uiinar. Miðstöð ólöglegrar verzl-
unar eru Austurlöndin, og eftir
því sem séð verður af deyfilyfja-
sendingum þeim, sem lagt hefur
verið löghald á síðustu árin, tek-
ur leynisalan fyrst og fremst til
svokallaðra náttúruafurða, þ. e. a.
s. deyfilyfja, sem framleidd eru
úr plöntum ,sér staklega ópíum-
plöntunni.
Efnafræðilega framlcidd
(syntetisk) deýfilyf freista
cinnig til misnotkunar.
Framleiðsla efnafræðilega til-
búinna deyfilyfja fer einnig í
vöxt. Ástæðan til, að yfirvöldin í
mörgum löndum höfðu áhuga
fyrir þessari framleiðslu í fyrstu,
var sú, að gert var ráð fyrir, að
eftirlit yrði auðveldara. Þess
vegna hafa verið gerðar tilraunir
til framleiðslu efnafræðilegra
gerðra deyfilyfja, sem hafa áttu
sömu lækningaleg áhrif og hin
eðlilegu, án hliðstæðrar freist-
ingar til misnotkunar. Deyfi-
lyfjaeftirlit S. Þ. framkvæmir
víðtækar rannsóknir á rannsókna
stöð sinni í Geneve. Hingað til
hafa syntetisk deyfilyf reynst að
vera jafn hættuleg og hin eðli-
legu. Hráefni efnafræðilega
gerðra eyfilyfja eru aðallega kol-
tjara og steinolía.
íslenzkt nafn á
grammófón
í síðasta útvarpsþætti: íslenzk-
ar hljómplötur óskaði þulurinn
Jón R. Kjartansson eftir tillögu
um heiti á grammófón. Kom mér
þá í hug nafn ,sem ég legg hér
með til, að tekið verðið til nota á
því geysilega vinsæla og almenna
áhaldi.
Eg legg til að „grammófónninn"
hljóti heitið herniir eða hermi-
tæki, grammófónplötur verði
hermiplótur, grammófónþræðir
hermiplötur, grammófönþræðir
ar hermiborðar.
Að herma er rammísl. orð, sbr.
eftirherma og hermikráka. En
þótt hægt sé að herma eftir af
list, þá kemst þó enginn í hálf-
kvisti við sjálfan herminn, því
hann hermir allt sem heyrt verð-
ur, — og meira en það: hærri,
dýpri og daufari tóna, en eyrað
fær greint. Hér er allt hermandi
alheimshermir.
Vil ég svo beina tillögu þessari
til nýyrðanefndar útvarpsþátta
um ísl. mál og allra er sinna
vildu.
Björn Guðmundsson
frá Núpi.
Akureyri Hafnarstr. 92
Björn Hermannson
LÖGFRÆÐISKRIFSTOFA
Hafnarstr. 95. — Sími 1443.
Nokkru fyrir jól lauk náinskeiði
í hjálp í viðlögum, er fram för í
Vy rðborg. Skátar leiðbeindu á
námskeiði þessu, og var kennslan
bæði bókleg og verkleg. Bókin
Hjálp í viðlögum' eftir Jón Oddgeir
Jónsson var lesin og lærð og hcnni
allri síðan skipt upp í 12 prólvérk-
efni, þannig að hver sá, er prófið
þreytti, levsti út tveim munnleg-
um og tveim verklegum viðfangs-
efnum. I’röf livers eins stóð 1—li-.j
klukkustund, og allir, er próf
þreyttú og nokkrir aðrir hlusiúou á
(ill prófin. Þannig var í rauninni
marg-farið yfir námséfnið. Alls
sóttu 24 nemendur námskcið Jtetta,
en 10 luku prófinu, sem er það
sama og sérpróf skáta í Hálp í við-
lögum.
Nú er senn að verða lokið nám-
skeiði í llugmódelsmíði, og til mála
kemur að halda annað, éf þátttaka i
fæst. Einnig er fyrirhugað að koma
á námskeiði í teikningu og méð-
ferð olíulita, og er það aðallega fyr-
ii 14—16 ára unglinga. Þeir, sem
hafa hug á slíkum námskeiðum,
ættu sem fyrst að hafa tal af
Tryggva Þorsteinssyni, kennara, er
gefur allar upplýsingar.
Kennari verður Einar I-Ielgason.
Nú stcndur yfir námskeið í
heimahjúkrun, og scr Ragnheiður
Árnadóttir hjúkrunarkona um það.
Námskeiðið er fullskipað stúlkum
á áldrinum 15—20 ára. Þctta nám-
skeið er í raun og veru góðu'r und-
irbúningur fyrir starfsstúlkur á
sjúkrahúsum, enda er kennslan
ckki síður miðuð við það en heima-
hjúkrun. Kennslustofan er t. d.
búin flestum jicini tækjum, sem
tilheyra venjulegri sjúkrastofu.
Lesstofan og leikstofurnar í
Varðborg eru opnar á þriðjudög-
um og limmtudögum kl. 5—7 fyrir
börn úr 5. og 6. bekkjum barna-
skóláns og á sömu dögum kl. 8—10
fyrir ungiinga.
Rock and Roll
Einnig hingað til Norðurlands
berast straumar hins nýja tíma.
Hinn margumtalaði Rock and
Roll, eða hristingur og velta, er
nú ekki lengur sveipaður töfra-
blóma fjarskans.
Nýlega sýndi par eitt að sunn-
an þennan nýja dans að Hótel
KEA og gafst þá tækifæri að sjá
og nerna. Líklega eru Akureyr-
ingar ekki sérlega hrifnæmir, og
er þó of snemmt um það að
dæma. Þó virðist „hristingurinn“
ekki hafa hin margumtöluðu,
æsandi áhrif og við var búizt, en.
það gæti líka- átt þær orsakir,
hve fáir þátttakendur eru hér
ennþá, en æsingur og hin stígandi
trylling nær ekki tökum á fólki,
nema margt sé saman komið í
dansinum.
Eitthvað lítils háttar hefur
verið kvartað yfir því að með
meira móti væri sparkað upp um
veggi í herbergjum ungs fólks
síðan þetta skeði
Hinir gömlu hringdansar eru
löngu komnir úr tizku. „Gömlu
dansarnir“ eru endingargóðir og
vinsælir. Vals og tango voru nú
einu sinni kenndir við vangadans
og „þrýsting“ og taldir hættulegir
ungu fólki. Hinn nýi dans, sem
sumir nefna „hristing“, er fjör-
legur, e. t. v. dálítið taumlaus.
Fljótt á litið virðist þessi þróun i
dansinum harla eðlileg og í réttri
röð.
Rósa lómasdóttir
[d 1. janúar 1886, dáin 1. janíiar 1957
Horfin er sjónum vorum sæmdarkona,
sjötíu og eitt ár, þreyði hér á jörð.
Lífið er fyrir augum sífellt svona:
sól cða myrkur, lof og þakkargjörð.
Drotíni sé þökk fyrir mætan mann og konu,
mannkosta fólkið, dætur bæði og sonu.
Hugurinn reikar, þó er klökkur þcgar
þungbærar sorgir ýfa hjartans frið.
Þá sýnist líka viðhorf annars vegar
er víkur frá störfum þreytt og aldrað lið.
Sætið liið auða. vandfyllt oftasí verður,
vonanna hugur sár og bljúgur gerður.
Hugljúfrar konu sárt við megum sakna,
sólskini og hlýju dreifði til vor æ.
Minningarnar mildilegar vakna,
minna á kynnin góðu, í svcit og bæ.
Bcðið er hljótt fyrir látnum sæmdarsvanna,
svo er og þökkuð ástgjöf minninganna.
Hún mun og ávallt blessun öllum biðja,
bróðurhug sýndi, var í sinni trygg.
Starfsaniar konur eiga margt að iðja,
cnda þótt löngum komi í hendur sigg,
þannig liún vann af göfgri hjarta hlýju.
— Himnanna sælu njót í kynni nýju.
J. G. P.