Dagur - 08.05.1957, Blaðsíða 2

2
D AGUR
Miðvikudaginn 8. maí 1957
* _________________________________________________________________________________________________________________________ -r
Garðyrkju þáttur
iKSfc-t-Sí-MM-S?
f
f
__________I
a-fsx-s-a-æxúí
í garðyrkjuþætti hér í blaðinu
var áður lítils háttar minnst á
almenna umgengni á svæðum,
sem opin eru almenningi og enn-
fremur hreinsun á lóðum og í
húsagörðum.
Flest heimili, sem hafa rækt-
anlegan blett við húshliðina,
kjósa að nytja hann að nokkru
með ræktun grænmetis. Hver
fermetri lands í þéttbýlinu er
verðmikill og eigendum mjög
kær á tvennan hátt. Hin gömlu
sjónarmið um mikilvægi land-
stærðar eru enn ríkjandi og á
hinn bóginn þroskast fegurðar-
skyn manna fyrir hvers konara
fögrum gróðri og þekking á
ræktun trjáa, runna og skraut-
blóma, og ennfremur er nú tízka,
sem studd er af læknum og mat-
arefnafræðingum, að eta beri
sem mest af grænmeti. Húsmæð-
ur meta það mikils að geta
skroppið út í garðinn og sótt
þangað ljúffengar og ferskar
fæðutegundir þegar líður á sum-
ax-ið og æ fleiri telja það nauð-
syn að vera sjálfum sér nógur,
svo sem frekast er unnt í ræktun
matjurtanna.
En til þess að allt gangi sæmi-
lega þai-f fyx-irhyggju. Kartöfl-
ux-nar eiga að vera komnar í
grunna kassa til spírunar. Von-
andi hefur verið valið gott ut-
sæði, svo að kartöflurnar í sumar
og haust vei'ði fremur manna-
matur, en skepnufóður. íslenzku
afbrigðin eru bragðbezt, enn-
fremur gullauga, svo að einhver
séu nefnd. Þurrir garðar, helzt
sandboi'nir, gefa nokkra tx-ygg-
ingu fyrir góðri uppskeru, ásamt
vel völdum afbrigðum.
Þeir, sem ekki eru búnir að sá
gulrótunum, ættu að gei'a það nú
þegar. Gulrætur geta gefið
ótrúlega mikla uppskeru, og þær
eru ein hollasta fæða úr jurta-
ríkinu sem völ er á og mjög
steinefnax'ík. Gulrótum á að sá
beint á vaxtai-stað. Þær eru lengi
að spíra, 2— 3vikur. Flýta má
spírun með því að leggja fræið í
bleyti þar til það opnast. Þá þarf
að þuri'ka það við daufa birtu,
svo að það sé meðfæi'ilegt til
sáningar.
Gulrætur má rækta á margan
hátt. Undir glei'i, á ökrum og í
þriðja lagi í smábeðum og miðast
sú i'æktun við heimilisnot.
í hverju grammi af gulrótafræi
eru um 800 fx-æ. Miðað við rækt-
un í vermireitum eða smábeðum,
þar sem engum fljótvirkum vél-
um eða verkfærum er hægt að
koma við, er venjan að sá fræinu
í raðir með 10—15 sm. millibili
og notað um 1 gr. í hvex-n fer-
metra. Karmurinn afmarkar
stærðina í vermireitum. Þegar
sáð er í beð, ber fyi'st og fremst
að hafa það í huga að þægilegt sé
að hreinsa illgresi og grisja, án
þess að troða yfir vaxtarbeðin. —
Rásir eru gerðar með röð á fjöl,
fræinu sáð sem jafnast og síðan
hulið með mold. Gott er að
breiða striga eða annað yfir beð-
ið til að raki haldist, þar til hinar
nýju plöntur eru komnar upp.
Við sáningu skal hafa í huga,
að vaxtarrýrni gulróta þarf að
vera 3—4 sm. í i'öðunum. Sjaldan
spírar fræið nerna að 3/4 hlutum
og að léttara er að grisja ofurlítið
en ekki hægt að bæta inn í ef
eyður vex'ða.
Ekki má nota nýjan húsdýra-
ábui'ð, en ríkulega af steinefna-
ábui'ði, fosfor og kalí fyrst af
öllu, sem blandaðm' er í moldina.
Köfnunai'efnisábui'ð má síðar
leysa upp og vökva með honum.
Nú eru síðustu forvöð að sá
blómkáli inni, en fleiri munu þó
leita á náðir garðyrkjustöðvanna
um kálplöntukaup. — En græn-
kál er svo auðræktað, að
hver getur ræktað það sem vill.
Því má sá beint í garðinn og
hvenær sem er úr þessu. Mörg-
um hættir til að hafa plönturnar
of þéttar. Grænkálið þarf nokk-
urt vaxtarrými, nema það sé etið
jafnóðum og það vex, annars
25x40 sm. Á ökrum er talið hæfi-
legt að hafa 400 plöntur á 100 m2
og nokkru meira vaxtarrými.
Hreðkur eru fljótvaxnar og
auðræktaðar. í hverjum garði
ætti að vera svolítið beð með
þeim og annað tiltækt síðar, svo
að uppskerurnar nái vel saman.
Þær vaxa hvar sem er og þola
vel kröftugan áburð. Sumir sá
hreðkum milli gulrótaraðanna.
Tæplega mun það borga sig.
Hverju heimili er nauðsyn að
eiga nokkurn gulrótarforða í
haust. En flestir sá of seint til
þeirra. Grænkálið geymist fram
eftir vetri í görðunum, og er þá
mikilvægt að eiga það og neyta
þess og getur, ásamt annri hollri,
nýrri fæðu, sparað nokkuð af
sprautum og pillum þeim er nú.
tíðkast mjög meðal vannærðra
manna og kvenna.
Hann greiddi útsvarið
sitt með fimmeyringum
Maður nokkur á Jótlandi kom
um daginn á bæjarskrifstofu til
þess að greiða 145 kr., sem fyrir-
framgreiðslu í útsavrinu sínu.
Hann kom með greiðsluna í
tösku, 2900 fimmeyringa. Hann
gaf enga skýringu, en afgreiðslu-
fólkið fékk nóg að gera um stund
að telja.
1 stofa og eldhús
til leigu. Upplýsingar í
LÆKJARGÖTU 14,
rnilli kl. 6 og 7.
HARMONIKA,
Serenelli Lady Size, til sölu.
Uppl. i síma 1393.
Dönsku
HANNYRÐA-
VÖRURNAR
eru komnar.
ANNA & FREYJA.
TIL SOLU:
Stórt ávinnsluherfi (hlekkja
Iierfi) til sölu.
Vélaverkstœði
Magnúsar Arnasonar.
ílalló! Halló!
Nýtt hjálparmótorhjól
(Míele) til sölu. Er til sýnis
kl. 7—8 e. h., næstu daga.
Afgr. vísar á.
Barnavagn til sölu
SÍMI 1229.
KLUKKUR
Heimasmíðaðar klukkur í
poleruðum birki- og ma-
hognykössum, með dálitl-
• um, útskurði og verkum frá
hinum heimsfrægu Jun-
hansverksmiðjum. Verðið
heldur lægra, en nú er orð-
ið á útlendum.
Kristján Halldórsson,
úrsmiður.
Stóru-Tjörnum.
fáið |)ér í
ÁTFNAÐARVÖRUDEILD
1
Sterkir og fallegir.
Verð hr. 185.00 o<z 198.00.
TILKYNNÍNG
um bótagreiðslur lífeyrisdeildar
almannatrygginganna árið 1957.
Bótatímabil lífeyristrygginganna er frá 1. jan. sl. til
ársloka. Lífeyrisupphæðir á fyrra árshelmingi eru ákveðn-
ar til bráðabirgða með hliðsjón af bótum síðasta árs og
upplýsingum bótaþega. Sé um tekjur að ræða til skerð-
ingar bótarétti, verður skerðing lífeyris árið 1957 miðuð
við tekjur ársins 1956, þegar skattframtöl liggja fyrir.
Sækja þarf á ný um bætur skv. heimildarákvæðum
alinanna'tryggingalaganna fyrir 25. maí n. k., í Reykja-
vík til aðalskrifstofu Tryggingastofnunar ríkisins, en
úti urn land til umboðsmanna stofnunarinnar.
Til heimildarbóta teljast hækkanir á elli- og örorkulíf-
eyri, hækkanir á lífeyri til munaðarlausra barna, örorku-
styrkur, ekkjulífeyrir, makabætur og bætur til ekkla vegna
barna.
Þeir, sem nú njóta hækkunar elli- og örorkulífeyris,
þurfa ekki að endurnýja umsóknir sínar fyrr en um næstu
áramót, þar sem hækkunin er þegar úrskurðuð til þess
tíma.
Akvæði almannatryggingalaganna urn lífeyrishækkanir
breyttust frá ársbyrjun 1957. Hin nýju ákvæði felast í 23.
gr. laganna og eru sem hér segir:
„Greiða má uppbót á elli- og örorkulífeyri, ef lífeyris-
þegi á ekki lögskyldan, aflögufæran framfæranda á lífi,
sbr. 6. gr. laga nr. 80/1947, og sýnt þykir, að hann geti
ekki komizt af án hækkunar.
Uppbót þessa skal aðeins greiða þeim, sem:
a. þurfa sérstakrar umönnunar sökum sjúkleika eða
ellilasleika,
b. dvelja á elliheimili, sjúkrahúsi eða öðru slíku hress-
ingar- eða dvalarheimili,
c. eru einstæðingar.
Uppbótin skal miðast við ástæður lífeyrisþegans, en þó
adrei vera hærri en lífeyrisupphæð skv. 13. gr: Uppbót og
lífeyri samkvæmt b-lið skal hvorutveggja miða við lífeyri
1. verðlagssvæðis.
Uppbót þessi greiðist að % af hlutaðeigandi sveitar-
sjóði og að % af Tryggingastofnun ríkisins, og skaj
stofnuninni heimilt að verja upphæð, sem nemur allt
að 7% af heildarupphæð elli- og örorkulífeyris síðastlið-
ins árs, í þessu skyni.
Tryggingastofnunin ákveður uppbót samkvæmt grein
þessari eftir ástæðum lífeyrisþegans, að fengnum tillog-
um hlutaðeigandi sveitarstjórnar.
Hlutur Tryggingastofnunarinnar greiðist því aðeins, að
hlutur sveitarsjóðs sé jafnframt greiddur."
Áríðandi er að örorkustyrkþegar sæki fyrir tilsettan
tíma, þar sem ella er óvíst að hægt sé að taka umsókn-
irnar til greina, vegna þess að fjárhæð sú, er verja má
í þessu skyni, er takmörkuð.
Fæðingarvottorð og önnur tilskilin vottorð skulu fylgja
umsóknunum, hafi þau eigi verið lögð fram áður. Þeir
umsækjendur, sem gjaldskyldir eru til lífeyristrygginga,
skidu sanna með kvittun innheimtumanns eða á annan
hátt, að þeir hali greitt iðgjöld sín skilvíslega. Vanskil
geta varðað skerðingu cða missi bótaréttar.
Norðurlandaþegnar, sent búsettir eru hér á landi, eiga
samkvæmt samningi um féagslegt öryggi bótarétt til
jafns við íslendinga, ef dvalartími þeirra og önnur skil-
yrði, sem samningarnir tilgreina, eru uppfyllt.
íslendingar, sent búsettir eru í einhverju Norðurland-
anna, eiga gagnkvæman rétt til greiðslu bóta í dvalar-
landinu.
Athygli skal vakin á því, að réttur til bóta getur fyrnzt.
Er því nauðsynlegt að þeir, sem telja sig eiga rétt til
bóta og óska eftir að fá þær greiddar, dragi eigi að leggja
lram umsókn sína.
Munið að greiða iðgjöld til lífeyristrygginga á tiisett-
um tíma, svo að þér haldið jalnan fullum bótaréttindum.
Reykjavík, 24. apríl 1957.
TRYGGINGASTOFNUN RÍKISINS