Dagur - 08.05.1957, Blaðsíða 8

8
óáféS*,
Miðvikudaginn 8. maí 1957
Bagujr
Gamla sýslumannshúsið í Fjörunni
Örn Snorrason, sem nú dvelur
í Kaupmannahöfn og er lesend-
um blaðsins kunnur af þáttun-
um: Frá sólhýrum sundum, sagði
frá því (í blaðinu 10. april sl.), að
hann leigði nú hjá sonarsyni
sýslumanns eins frá Akureyri.
Var sá sýslumaður danskur mað-
ur, Bertel Holm Borgen að nafni.
Hér kemur mynd af húsinu hans
á Akureyri, sem enn stendur og
er í Innbænum eða Fjörunni. Það
er byggt af hinum danska sýslu-
manni um 1845, og er því með
elztu húsum bæjarins. Stendur
það við Aðalstræti 66 og er í
eigu Magnúsar Jónssonar bif-
reiðastjóra.
Borgen var sýslumaður 1838—
1848. Hann seldi húsið Indriða
Þorsteinssyni gullsmið. En það
komst í eigu bæjarins eftir að
hann fékk kaupstaðarréttindi
(1862), þegar Indi'iði flutti að
Víðivöllum í Fnjóskadal.
Á þeim árum var hið hátimbr-
aða hús, sem þá þótti svo, notað
tih margra hluta. Þar var um
skeið barnaskóli, er síðar var
flúttur í Hafsteinshúsið (nú
Hafnarstræti 105). Þar voru líka
fundir og skemmtanir haldnir.
Margir bjuggu í húsinu á því
tímabili, sem bærinn átti það.
Þát bjó Jón háleggur og Jón kol-
uh, Friðfinnur Kærnested, Jón
Réynholt, Björn vasi og margir
fléiri. Þá voru auknefni og upp-
nefhi tíð.
Síðar komst sýslumannshúsið í
eigu Sigurðar Sigurðssonar járn-
smiða eða árið 1880. Flutti Sig-
urður þessi frá Krossum á Ár-
skógsströnd. Byggði hann kvist á
húsið að austan og útskot. Stend-
úr það enn í dag óbreytt að öðru
léyti.
íoriS kallar á vinnufúsar hendur
íslenzkra bænda
Úr ræðu Ólafs Jónssonar á síðasta bændaklúbbsf,
(' ’ \
Bændaklúbburínn hefur starfað af miklu fjöri í vetur og
liafa fundir verið fjölmennari en nokkru sinni fyrr. Síðasti
fundurinn var baldinn á mánudaginn og var þá auðséð að
vorið hafði kallað menn til annarra starfa. Frummælandi á
fundinum var Ólafur Jónsson og talaði um vorstörfín. Verða
hér endursögð nokkur atriði úr ræðu hans, því að vissulcga á
hún erindi til bænda.
Syngjandi páskar á
sunnudaginn
í ráði er, að hingað til Akureyr-
ar komi Syngjandi páskar (Fél. ísl.
einsöngvara) og haldi hér söng-
skammtanir á sunnudaginn kemur.
Söngvarar eru: Kristinn Halls-
son, Þuríður Pálsdóttir, Guðmunda
Elíasdóttir, Jón Sigurbjörnsson,
Gunnar Kristinsson, Ketill Jensson
og Guðm. Guðjónsson.
Hljómsveit Björns R. Einarsson-
ar mun skemmta og aðstoða, og
Gestur Þorgrímsson fara með gam-
anmál.
Allir farfuglar komnir
nema óðinshaninn
Samkvæmt upplýsingum Kristj.
Geirmundssonar, sem manna bezt
fylgist með komu farfugla, eru þeir
nú allir komnir nema óðinshaninn,
sem jafnan rekur lestina.
Farfuglarnir vortt yfirleitt mjög
snemma á ferðinni í ár, nerna krí-
an, sem kom 2. maí. Fyrsti spóinn
sást 20. apríl, sandlóa 21. apríl og
rauðhöfðaendur sama clag, máríu-
erlan 24. apríl, lóuþrællinn 25. apr.
og þúfutittlingur santa dag. Kjóinn
kom einnig 25. apríl. Duggendur
sáust fyrst 3. maí við Leirubakkann.
Handavinnusýning í
Gagnfræðaskólanum
Góðir félagar! Það varð að
samkomulagi að eg talaði um
vorstörfin í sveitum á þessum
bændaklúbbsfundi. Til þess er
tíminn heppilegur, þar sem vorið
er þegar komið og óteljandi störf
fyrir höndum á hverju býli. Ekki
orkar það tvímælis, að vorið er
mesti annatími ársins hjá bænd-
um landsins. Áður var heyskap-
artíminn það og þá lagði fólkið
harðast að sér við vinnuna.
Ný tækni og aukin ræktun
léttir heyvinnustörfin. En tæknin
og vaxandi ræktarlönd hafa auk-
ið vorstörfin verulega. Ræktun-
arstörfin eru framkvæmd að
miklu leyti á vorin, áburðarvinn-
an hefur færzt feikna mikið í
vöxt. Ennfremur aukin kartöflu-
og margs konar matjurtarækt. —
Stundum veldur tíðarfarið hinum
miklu önnum. Sérstaklega þegar
seint vorar og vel vorar.
Munið að sá snenuna.
Það sem eg vildi þó minna enn
einu sinni á, er að sá grasfræinu
snemma. Bændur þurfa að und-
irbúa flögin svo vel að haustinu,
að lítið annað sé eftir en sáning
og dreifing tilbúins áburðar. Sé
eftir að herfa að einhverju leyti,
og ef til vill líka að plægja hús-
dýraáburð niður í flögin, ætti að
vera föst regla að gera það ekki
og hreifa ekki flögin fyrr en
hægt er að ganga frá þeim að
fullu á mjög skömmum tíma.
Moldin þornar mjög ört þegar
farið er að vinna í flögunum, en
það er höfuðskilyrði fyrir því að
frasfræið spíri vel og uppskera
fáist á fyrsta sumri, að jarðrak-
inn frá vetrinum sé notaður. Auk
hinnar miklu, fjárhagslegu þýð-
ingar þess að fá góða uppskeru af
töðu á fyrsta sumri, er hið nýja
tún betur undir veturinn búið og
Félag íslenzkra
rithöfunda
Framhaldsaðalfundur Félags
íslenzkra rithöfunda var haldinn
29. apríl sl. Formaður var kosinn
Þóroddur Guðmundsson, ritari
Stefán Júlíusson, féhirðir Ingólf-
ur Kristjánsson og meðstjórn-
endur Sigurjón Jónsson og Axel
Thorsteinsson. — Aðalfundurinn
samþykkti, að bæði rithöfunda-
félögin í landinu stofnuðu með
sér samband. Hafa bæði félögin
samþykkt þessa sambandsstofn-
un. Kemur hún til framkvæmda
næsta haust. Tekur þá rithöfunda
sambandið við aðild þeirra að
Bandalagi íslenzkra listamanna,
sem Rithöfundafélag íslands hef-
ur haft, en hvort félagið um sig
starfar sjálfstætt eftir sem áður.
Skákmót U.M.S.E.
Skákmóti UMSE er lokið. Sigur-
vegari varð Umf. Skriðuhrepps rncð
18 vinninga. Umf. Svarfdæla og
félögin í Ongulsstaðahreppi voru í
öðru og jtriðja sæti nteð 1 C)i/2 vinn-
ing. ÆSkan á Svalbarðsströnd hlaut
]014 vinning, Umf. Möðruvalla-
sóknar 10, Dagsbrún 7 vinninga og
Umí. Öxndæla 614 vinning.
Ungmennaf. Skriðuhrepps hlaut
því að jressu sinni liið vandaðft
skákborð, er Jón Stefánsson gaf til
keppninnar og er farandgripur.
Skákstjóri var Haraldur Olafsson.
Hraðskákmót sambandsins var
háð að Hótel KFA sl. sunnudag.
Keppcndur voru 36. Sigurvegarinn
varð Guðmundur Eiðsson, annar
Steingrímur Bernharðsson og þriðji
Halldór Helgason.
. Gömul vísa er til, sem sýnir
hve menn voru algengt upp-
nefndir á Akureyri í fyrri tíð. Er
hún svona:
Árni væni ýtti Grænbarðanum,
með á strindi marhnúta,
Mæðutind og Aumingja.
Árni væni var ötull sjómaður
og hét bátur hans Grænbarði.
Um hann er sú saga, að er hann
var að búa sig til brúðkaups síns,
frétti hann um síld, og hætti
hann þegar við brúðkaupið og
giftist aldrei.
Á sunnudaginn var lá stöðugur
straumur fólks í Gagnfræðaskólann.
Þar var sýning á handavinnu nem-
enda. Munir skiptu þúsundum og
voru nijög athyglisverðir, margir
þeirra, og sýningin sem heild bæði
fjölbreytt og vel sett upp. Teikn-
ingar og myndir skreyttu veggi.
Handavinnukennarar Gagnfræða
skólans eru: Freyja Antonsdóttir,
Kristbjörg Kristjánsdóttir, Margrét
Steingrímsdóttir, Guðmundur Frí-
mann, Guðmundur Gunnarsson og
Haralclur Sigurðsson.
Prófum i 1. og 2. bekk lýkur um
miðjan mánuðinn, en miðskóla- og
gagnfræðaprófum um næstu mán-
aðamót.
Sparisjóður Svalbarðsstrandar

Aðalfundur Sparisjóðs Sval-
barðsstrandar var nýlega hald-
inn og leitaði blaðið frétta af
honum hjá Sigurjóni Yaldimars-
syni stjórnarformanni sjóðsins.
Sparisjóðurinn var stofnaður
árið 1914 af ungmennafélagi
Fyrsta frjálsíþrótta-
mótið
Fvrsta frjálsíþróttamót sumarsins
vcfður haldið hér á Akureyri nk.
lattgardag og sunnudag. — Keppt
verður í 100 m og 800 m hlaupi,
hástökki, langstökki, kúluvarpi,
kringlukasti og spjótkasti.
Maíboðhlaupið fer fram á laug-
ardaginn. Þar keppa 10 manna
sveitir frá UMSE, MA, Þór og KA.
sveitarinnar, Æskunni. Rak íé-
lagið hann í 21 ár, en síðan hefur
hann verið sjálfseignarstofnun
með 12 ábyrgðarmönnum og
vaxið jafnt og þétt. Nemur hann
nú 2,4 millj. króna. Sparisjóður-
inn hefur verið sveitinni hinn
þarfasti og átt drjúgan þátt í
hvers konar framförum, segir
formaðurinn og nú síðast við
byggingu hinnar nýju kirkju.
Stjórn hans skipa, auk Sigur-
jóns, Benedikt Baldvinsson og
Kjartan Magnússon.
Hér skal þess getið, sem vel
hefur gefizt í rekstri sjóðsins og
mætti vera öðrum sjóðum um-
hugsunarefni. Hann gefur hverju
barni í sveitinni sparisjóðsbók
með 50 króna innstæðu, um leið
og það er skírt.
Nú hefst kapphlaupið.
Snjórinn er nú að mestu horf-
inn og tún farin að þorna. Og nú
hefst hið venjulega kapphlaup.
Annars vegar við sprettuna og
hins vegar við þurrkinn. Það
skiptir meginmáli að vinna hvert
verk á réttum tíma, og þar sem
areynslan hefur sýnt að tíminn
er -oftast naumur til þeirra hluta,
sem gei'a þarf, þarf að færa vor-
störfin meira yfir á aðra árstíma,
til dæmis ræktunarstörfin. Þau
má að miklu leyti framkvæma á
haustin. Áburðarstörfin má einn-
ig færa yfir á þann tíma að miklu
leyti. Tilraunir sýna að hér norð-
anlands er haustbreiðsla búfjár-
áburðar heppilegri en vor-
breiðsla. Bæði notast áburðurinn
betur og vinnslan er léttari. Þvag
er fyllilega eins hagkvæmt að
bera á, á haustin. Þannig má með
ýmsu móti flýta hinum eiginlegu
vorstörfum, sem svo eru kölluð.
Hin óslitna keðja.
Vinna bændanna er keðja af
ólíkum störfum, sem grípa hvert
inn í annað. En ef eg væri spurð-
ur að því, hver væru vorstörf,
mundi ef í sem stytztu máli svara
því með tveim orðum: Sáning —
áburður. Er þá búfjárræktin frá-
skilin, er svarið miðað við rækt-
unarstörfin.
En í hvaða röð vinna þau?
íslenzk vor eru svo ólík, að
ekki er gerlegt að gefa neina for-
skrift, því að hún gæti tæplega
staðizt nema fyrir eitthvert sér-
stakt árferði.
hættir síður við skemmdum. —
Mánaðamótin apríl—maí er góð-
ur sáðtími grasfræs í sæmilcgum
vorum.
En það er líka önnur purt, sem
þarf að sá snemma og oft hefur
verið bent á, en með furðu litl—
um árangri. Það er gulrófan.
Menn hafa ennþá vantrú á að sá
fræinu snemma og stafar það ó-
efað af því að oft munu þær hafa
farið í njóla. Nú er síður og
raunar lítil hætta á slíku, vegna
þess að betri afbrigði eru á
markaðinum. Má þar nefna ís-
lenzkar gulrófur og rússneskar
gulrófur.
Ef snemma er sáð til rófna,
vinnur kálmaðkurinn þeim
minna mein og uppskeran verður.
meiri og betri vara.: ’tc
Vert er líka að minna á, að
bórvöntun er algeng í rófnaökr-
um. Ber framleiðslan þess
gleggst merki. 20 kg. a£ bór á
hektarann kemur í veg fyrir
þetta.
(Framhald á 7. síðu.)
Metafli hjá Siglii-
fjarðarbát
Afli Siglufjarðarháta er nú niikið
að glæðast, og kom einn línubátOT
þar að landi á mánudaginu nieð
meiri aíla en þar hefur komið a£
einum línubát úr ráðri í tóli ár.
Það var vélbáturinn Baldvin Þor-
valdsson, 16 lesta bátur, en afli háns
úr róðrinum t ar 18000 pund. Fig-
andi bátsins er Þráínn Sigurðsson,
en skipstjóri Jón jóhaniisson.
Báturinn iékk þennan ágæta aila
á Skagagrunni.