Dagur - 13.05.1959, Blaðsíða 5

Miðvikudaginn 13. maí 1959
D A G U R
5
Brynjólíur Sveinsson, Efstalandskoti:
„Hér höfum vér mikinn garp
að vefii iagt"
Jónas Jónsson frá Brekknakoti:
Ritstjóra, jsiendings" svaraS
Þessi ummæli Þoi'bjarnar Öng-
uls komu mér í hug, er eg hlust-
aði á útvarpsumræður um kjör-
dæmabreytinguna, og flutnings-
menn frumvarpsins lýstu yfir, að
málinu væri tryggt þingfylgi með
stuðningi Alþýðubandalagsins.
Þorbiörn Öngull þurfti aðstoð
seiðkonunnar fóstru sinnar til að
sigra Gretti, að því er sagan
hermir. Stjórnarflokkarnirþurftu
aðstoð kommúnista til að bera
fram frumvarp um, að leggja
niður öll núverandi -kjördæmi
nema Reykjavík, færa þau saman
í stærri heildir, blanda saman
stórum kaupstöðum og sveitum
með • hlutfallskosningum og
tryggja með því réttlæti og sam-
stöðu meðal kjósenda.
Engin andstaða hefur komið
fram gegn því, að auka áhrif
þéttbýlisins á skipan Alþingis,
aðeins greint á um leiðir. Fram-
sóknarflokkurinn hefur lagt til,
að fjölga þingmönnum í þéttbýl-
inu, án breytinga á núverandi
kjördæmaskipan. Er það ekki
umræðugrundvöllur? Frumvarp-
ið gerir ráð fyrir fjölgun kjör-
dæmakosinna þingmanna úr 41 í
49, með 11 uppbótarsætum, sem
að mestu munu koma þéttbýlinu
til góða. Með þeim breytingum,
og þeim einum, mundi réttur
þéttbýlisins til áhrifa á þjóðmál-
in tryggður gagnvart dreifbýlinu.
En þetta er ekki nóg. Eftir er að
gera upp reikninginn við svarta
sauðinn í stjórnmálalífi þjóðar-
innar: Framsóknarflokkinn. Til
þess að það sé hægt, verður að
leggja niður öll núverandi kjör-
dæmi út um land og blanda
saman í stór kjördæmi, kaupstöð-
um og sveitum með ólík sjónar-
mið, til atvinnuhátta og fram-
leiðslu.
Þetta telja flutningsmenn
frumvarpsins sterkasta vopnið til
- Athugasemdir ...
Framhald af 8. siðu.
mönnuni, scm hafa borið fram sára
kvörtun yfir einhliða bóknámi, of
miklu skotsilfri og deyfandi penpíu-
aðbúð. Ég vona, að æskumenn, hvar
sem er á landinu, senr lesa þessar
línur, muni ekki telja eftir sér þær
stundir, er þeir lcunna að nota til
að brjóta þetta mál til mergjar.
Fórn eldri kvnslóðarinnar er mik-
il, Æskan finnur tómleika í cftir-
lætinu. Æskumenn landsins. ættu
að fagna liamingju í sjálfboðavinnu
við líkamleg störf í öllum skólum
landsins, sanrhliða bóknáminu. Nú
er fjórði lrver íslendingur í skóla
við misjafnlega skenrmtilegt bók-
nám. Víða vantar hraustar hendur
við framleiðsluna, bæði á heimilun-
um og utair heimilis.
En þetta fólk, sem fram að þessu
lrefur búið við léttar byrðar og gjað-
ar stundir, getur nú fengið aðstöðu
til sannra uppeldisbóta.
Hér er tæpt á einhverju þýðing-
armésta stórmáli samtíðarinnar. Það
nær til barna, unglinga, kennara,
foreldra, skattgrciðenda, löggjafa og
kjósenda. Bending mín mun mörg-
um þykja fávísleg, en önn liins dag-
lega lífs getur gefið henni vængi.
að efla samstöðu kjósenda í hin-
um dreifðu byggðum. Það á að
vera grundvöllur að réttri mynd,
af skipan Alþingis og byggingu
nýs friðarríkis á íslandi.
Bændaraddir Sjálfstæðisflokks-
ins í útvarpsumræðunum létu í
það skína, að bændum mundi
hollara að vera ekki á móti mál-
iriu, meðal annars vegna þess, að
þeir teldu ekki nema um 20.000
hræður á móti 150.000 manna her
þéttbýlisins. Er þetta yfirlýsing
um frið og samstöðu á hinum
nýja grundvelli kjördæmabreyt-
ingarinnar?
Eg held ekki, það er miklu
fremur stríðsyfirlýsing á hendur
dreifbýlinu í sveitum og þorpum.
Það er tilraun til að skera niður
áhrif dreifbýlisins á þjóðmálin,
það er andstaða gegn félagssam-
tökum bænda og öðrum hags-
munamálum þeirra. Það er and-
staða gegn áhrifavaldi þess stjórn
málaflokks, Framsóknarflokks-
ins, sem bezt hefur barizt fyrir
og haldið vörð um málefni bænda
og annarra dreifbýlismanna, enda
margyfirlýst, að því áhrifavaldi
verði að sníða þrengri stakk, en
verið hefur. Það eiga stóru kjör-
dæmin og hlutfallskosningarnar
að annast, en stjórnarskrá lýð-
veldisins í heild má ekki endur-
skoða fyrr en Alþingi hefur sett
upp hið rétta andlit þjóðarviljans.
Þá, og þá fyi'st, hyllir undir frið-
arríki á íslandi.
- Mjólkursamlag K.E.A.
Framhald af 1. siðu.
nefndar um eins konar jöfnun á
flutningskostnaði mjólkur til
mjólkurstöðvar. — Ekki þykir
ástæða til að birta tillögurnar
hér, enda voru þær sendar öllum
mjólkurframleiðendum á sam-
lagssvæðinu.
Mjög greindi á um tillögur
þessar. Tillögur komu um, að
vísa jDeim aítur heim í deildirnar,
en voru felldar, svo og tillögur 14
manna nefndarinnar með eins at-
kvæðis mun.
Aðrar tillögur.
Þá samþykkti fundurinn tillögu
um að lýsa ánægju sinni yfir
stofnun Osta- og smjörsölunnar
s.f., og að eðlilegast væri, að einn
af 6 stjórnarnefndarmönnum fyr-
irtækisins væri frá eyfirzkum
mjólkurframleiðendum. Og sam-
þykkt var ennfremur að skora á
Framleiðsluráð, að draga úr
heimsendingum á mjólkurafurð-
um, þar sem hluti þeirra yrði
engum að gagni, og væri því
veruleg kjaraskerðing mjólkur-
framleiðenda.
Jónasi Kristjánssyni voru
þökkuð ágæt störf.
Fulltrúar snæddu hádegisverð
í boði samlagsins að Hótel KEA
og drukku þar kaffi í fundarlok.
Útilaugin er opin, heit og hrein.
Njótið sólbaðs, iðkið sund.
Ferming
á MöðruvöIIum í Hörgárdal á
livítasunnudag, 17. maí 1959,
kl. 2 e. h.
(Möðruvallaklausturs- og Glæsi-
bæjarsóknir.)
S t ú 1 k u r :
Guðríður J. Þorsteinsdóttir, Brakaoda.
Guðrún Ilr. ólafsdóttir, Garðshorni.
Lovísa S. Snorradóttir, Skipalóni.
María E. Unndall-Behrend, LHvammi.
Solveig S. Eggertsdóttir, Möðruvölluni.
D r e n g i r :
■Arni Örn Guðmttndsson, Arnarnesi.
Gestur Björnsson, Björgum.
Gttðm. l’. Steindórsson, Þríhyrningi.
Guðm. S. Guðmundsson, Arnarnesi.
Gunnlaugur B. óíafsson, Gilsbakka.
Leifur Eyfjörð, Ægisson, Hjalteyri.
I’ctur Hans Baldvinsson, Hjalteyri.
Þorsteinn Friðriksson, Bragholti.
Ferming
að Bægisá á annan í hvítasunnu,
18. maí 1959, kl. 2 e. h.
(Bægisárprestakall forna.)
S t ú 1 k u r :
Helga E. Halldórsdóttir, Steinsstöðum.
Signý Björk Rósantsdóttir, Ási.
Svanhildur Gunnarsdóttir, Búðarnesi.
D r e n g i r :
Gunnar Frímannsson, Garðshorni.
Jóhs. R. E. Jóhannesson. N.-Vindh.
Sverrir Brynjar Sverrisson. Skógum.
Þór. D. Hermannsson, Hallfr.staðakoti.
Fenningarbörn
í Laugalandsprestakalli á hvíta-
sunnudag.
M u n k a þ v e r á :
Þorkelína S. Gísladóttir, Brúnalaug.
Þuríður Baldursdóttir, Syðra-Hóli.
Halldór V. Pétursson, öngulsstöðum.
Kristján Baldursson, Ytri-Tjörnum:
G r u n d :
Heiðbjört Eiríksdóttir, Arnarfelli.
Margrét A. Helgadóttir, Hólshúsum.
Ólíná A. Helgadóttir, Hranastöðum.
Sigfríður L. Angantýsdóttir, Sólgarði.
Sigrún A. Ingólfsdóttir, Miðhúsum.
Sóley Kristjánsdóttir, Stóradal.
Þorbjörg Snorradóttir, Kristneshæli.
Atiðun Sm. Steingrímsson, Æsustöðum.
Einar Benediktsson, Eyrarlandi.
Gunnbjörn Jensson, Litla-Hóli.
Gylfi Ketilsson, Finnastöðum.
Hörður Gunnarsson, Tjörnum.
Jóhann H. Jónssoti, Möðruvöllum.
Kjartan R. ólafsson, Litla-Garði.
Magnús Kristinsson, Miklagarði.
Ormar Snæbjarnarson, Grund.
Pálmi Sigurðsson, Gröf.
Sigurður ólafsson, Árbakka.
Sturlá Snæbjarnarson, Grund.
Tryggvi Harðarson.
Sjötug
Frú Ingibjörg Jónsdóttir, Eiðs-
vallagötu 1, Akureyri, varð
sjötug á sunnudaginn var, 10. þ.
m. Hún er kona Steingríms Jó-
hannessonar (frá Yztu-Vík), sem
lengi hefur unnið að blaðaaf-
greiðslu hjá Degi og Tímanum
og margir kannast við. — Blaðið
sendir Ingibjörgu beztu afmælis-
óskir.
Atvinna!
Stúlka getur fengið atviiinu
hálfan eða allan daginn í
Gitfuprcssunni, Skipag. 12.
TIL SÖLU
kápur og kjólar á 12—13 ára
telpu. — Upplýsingar í
NORÐURGÖTU 2.
f síðasta tölubl. „Islendings“
bendir ritstj. mér á, að ekki sé
„alltaf nóg að drekka í sig blekk-
ingar Tímans“, og spyr hvenær
Ol. Thors hafi mælt „þessi orð“
um sjálfa okkur, flokkinn, þjóð-
ina, sem eg vitnaði til í lokurn
greinar minnar í „Degi“, 6.
maí síðastl.
Hér skal þessu lítillega svarað:
AÐALMÁLGAGN kommúnista,
samherja Sjállstæðismanna við kjör
dæmabyltinguna, segir svo 24. apríl
1956:
„Ihaldsflokkurinn liefur að und-
anförnu ltaldið landsfund sinn...
Og þessi fundur, þar sem fulltrú-
arnir eru valdir af forustunni, á svo
að kjósa flokknum forustu! Sýna
jessi vinnubrögð glöggt afstöðu
Sjálfstæðisflokksins til lýðræðisins,
og er það ekki að ófyrirsýnju, að
honum er líkt við bófaflokka Suður
Ameríku: einmitt þannig eru sam-
komur þeirra til komnar.
En yfir hinum útnefndu fulltrú-
um hafa íhaldsbroddarnir haldið
ræður; langar ræður og þær hafa
verið flenntar yfir síður Morgun-
biaðsins. Hver sá, sem leggur á sig
að lesa þessar ræður, finnur glöggt,
að þær eiga allar eitt sameiginlegt:
liðsoddar Sjálfstæðisflokksins eru
gagnteknir sárum geig.“
Gæti nú ritstj. „íslendings" þess,
að þetta eru ekki ummæli Framsókn
armálgagna og fráleitt, að ég sé að
tilfæra þetta sem óyggjandi sann-
leika. En blöð Sjálfstæðismanna
gera nú fréttir og frásagnir Þjóð-
viljans gjarnan að sínum, svo að
þeir taka þetta ef til vili gott og gilt.
Og víst er um það, að 12. þing
Sjálfstæðismanna er sett 19. apríl
1956, og ber 1. síða Morgunblaðsins
21. apríl sama ár glæsilegan vott
- Kjördæmamálið
Framhald af 2. siðu.
leggja til þjóðarbúsins ótrúlega
stóran skerf. Það er því engin
goðgá og engin sveitarómantík,
þótt menn vilji halda fast við
ævafornan rétt héraða til sjálf-
stæðis gagnvart ríkisheildinni, og
þó að menn andæfi þeirri skoð-
un, sem nú er uppi og hæst lætur
í, að það eitt sé lýðræði að svipta
héruðin rétti sínum til þess að
senda fulltrúa á þjóðþingið til
þess að tala þar máli héraðsins
og vera jafnframt fyrirgreiðslu-
maður að öðru leyti um þau mál,
sem sækja þarf til höfuðmið-
stöðva ríkisvaldsins. Fulltrúar
flokksatkvæða, kosnir í stórum
kjördæmum margra héraða, geta
aldrei orðið að því liði, sem hér-
aðskjörinn þingmaður er.
(Framhald.)
Jóhann Jónsson, Sandvík,
Hauganesi, varð sextugur á
sunnudaginn var, 10. þ. m.
ÉG HEFI því miður ckki fleiri
SVEFNSÓFA til sölu, en ein-
hver, sem er mjög fljótur að
hugsa, getur fengið fínustu
borðstofulmsgögn
fyrir gjafverð. Nánar tiltekið eru
þetta BORÐSTOFUBORÐ, SEX
STÓLAR OG STÓR SKÁPUR,
sem Ólafur Ágústsson smiðaði
fyrir mig hérna um árið, úr val-
inni eik, og á ekki að kosta nema
kr. 6.800.00
Þetta er ótrúlegt, en satt. — Til
sýnis í kjallaranum heiina hjá
mér.. — Sjón er sögu ríkari!
GEIR S. BJÖRNSSON,
Goðabyggð 4.
þess með myndum og stærsta letri £
fyrirsögnum. — Neðst er svo þessi
klausa:
„Úr því að friðar var ekki völ, þá
er að berjast, sagði Olafur Thors.
Úr þessu mun ekki standa á okkur
Sjálfstæðismönnum. Ræðu forsætis-
ráðherra (Ol. Thors) var tekið með
langvarandi lófaklappi, og var auð-
sætt að mikill einhugur ríkti meðal
landslundarfulltrúa."
Og svo kemur ræðan í heild, 71/2
siða þéttletruð í Morgunblaðinul
Kennir þar margra grasa um mein-
hornið hana Framsókn, glæsileg af-
rek Sjálfstæðisflokksins, fláttskap
kommúnista og Alþýðuflokksins.
Og undir lokin keniur svo þetta,
„orðrétt, með leyfi hæstvirts for-
seta“, eins og þeir komast svo fall-
ega (!!) að orði í þingsölunum:
„Mcð þvi að auka vald okkar og
með þvi einu móli afstýrum við
ofurveldi hafta og banna og marg-
vislegu böli, sern afturhaldið i land-
inu, sem kaliar sig „vinstri öfl", vill
leiðn yfir þjóðina að nýju, og með
þvi einu móti hindrum við þœr á-
rásir, sem andstœðingar okkar hafa
i hyggju að hefja,á atvinnu- og áf-
komu allra þeirra, sem fylgt hafa
Sjálfstœðisflokknum að málum.
Við berjumst þvi fyrir hagsmun-
ttm okkar sjálfra, flokks okkar og
þjóð'arinnar."
Já, þannig sagðist lionum ])á,
foringjanum. Hann bendir greini-
lega á aðsteðjandi hættu. Hagsmun-
ir allra stuðningsmanna Sjálfstæðis-
flokksins, auðvitað fvrst og fremst
kraftakarlanna, stórlaxanna í Rvík,
eru í alvarlegri hættu. Það er eggj-
un, sem hrifur og hitar uþþ til orr-
ustunnar. Lófatakað er öflugt og
langvarandi!
Ekki veit ég, hvort ritstjóri „ísl.“
hefur verið með í fögnuði þessunt.
En hvort tveggja er til, að nokkuð
langt er umliðið og margs að minn-
ast, og eins liitt, að eðlilegt má telj-
ast. að einn og einn fundarmanna
hafi verið orðinn verulega dasaður
í svo langrar ræðu lok og hrokkið
upp allhastarlega við lófatakið!
En lokamálsgrein þessara framan-
greindu ummæla var svo oft og víða
tilfærð síðan, að ritstjóri „ísl.“, eða
Jón í Grófinni, tók hana til alvar-
legrar athugunar hálfu öðru ári sið-
ar („ísl.“, 18. okt. 1957), og það
hefði hann þó átt að muna, svo að
ekki þyrfti að spyrja mig. En hon-
um líkar bara ekki, hvernig sumir
vilja skilja þessi orð, talar um stíg-
anda í ræðu: við, flokkurinn, þjóð-
in, — það bezta síðast! En máls-
greinin í heild sýnir, hvað er aðal-
atriðið. Það er skírskotað til óttans
um eigin hagsmuni. Og ritstjórinn
bendir á líkinguna, stígandann, í
ræðu Einars Þverærings, er hann
mælti gegn því, að Noregskonungi
yrði gefin Grímsey.
Það skal viðurkennt, að ég þekki
báða lítið, Einar Þveræing og Ólaf
Thors, og svo nnin um flesta íslend-
inga, og þó lielzt í gegnum ræður
þeirra. En allir munu finna, að þar
á er reginmunur; annar hógveer, fá-
orður og gagnorður, hinn hávcer,
stórorður og mnrgmálugur svo að
af ber. Mttn ekki reginmunur á
mönnunum sjálfunt? Hvað segir
Ólafur Thors, foringi stærsta stjórn-
málaflokksins, sem borinn er uppi
af auðmönnum Reykjavíkur, þegar
Reykjavíkurvaldið biður að gefa
sér Grimsey — dreifbýliskjördæmin
— til umráða? Jú, sjálfsagt, vinir,
ég bara gleymi Jjví, sem ég hef áður
sagt ÍTnálinu — fæ kommúnista til
að hjálpa okkur, og þá erum við
tryggir, við ráðum jiessu alveg hér.
Hvað myndi Einar Þveræringur
segja við þessu? Hvað myndi hann
gera 28. júní í sumar?
Hugleiðið það vel, góðir Íslend-
ingar!