Dagur - 14.04.1965, Qupperneq 5

4
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-1166 og 1-1167
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓN SAMÚELSSON
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
Skólarnir
RÁÐGERT ER að stofnsetja þrjá
nýja menntaskóla, fyrir liggur frum-
varp um breytingar og endurbætur
Háskólans, rætt er um háskóla á Ak-
ureyri o. s. frv. Á rökstólum sitja nú
nefndir til að gera tillögur um end-
urskipulagningu alls skólakerfisins
og kennslufyrirkomulags og er lík-
legt að gagnlegar breytingar geti af
því sprottið, þar sem um heildar-
athugun er að ræða. í blöðum og
útvarpi hafa menn rætt skólamálin
og sýnist sitt hverjum. En allar um-
ræður um skólamál bera því vitni,
að framundan munu meiriháttar
breytingar, svo mjög er núverandi
skólalöggjöf gagnrýnd. Sennilegt er,
að þær breytingar verði komnar á
að einhverju leyti, áður en þau
fræðslulög sem við höfum búið við
í þrjá áratugi, hafa á sumum stöðum
tekið gildi í verki.
Rætt hefur verið um að efla Ak-
ureyri sérstaklega sem skólabæ og er
vissulega ástæða til að gefa því gaum.
Jafnvel háskólahugmyndin er um-
hugsunarverð. Ýmislegt liggur þó
nær og er í senn meira aðkallandi og
auðveldara í framkvæmd. Akureyri
er iðnaðarbær en Iðnskóli Akureyr-
ar er á götunni og hefur ríkt stór-
furðulegt tómlæti um það mál.
Tækniskóla vantar tilfinnanlega og
væri hann vel staðsettur í höfuðstað
Norðurlands. Verzlunarmenntun er
tiltölulega auðvelt að veita hér á Ak-
ureyri, bæði bóklega, sem hliðar-
grein í skólum þeim, sem fyrir eru,
og verklega menntun bæði í fyrir-
tækjum samvinnumanna og einstak-
linga. Hjúkrunarmenntun mtin
óvíða vera eins auðvelt að leysa að
vissu marki og með minni tilkostn-
aði en á Akureyri og þannig mætti
raunar lengur telja, sem alls styður
j>að málefni, að efla Akureyri sem
skólabæ. En Jtað er sorgleg staðreynd
að á sama tíma og fyrirhugað er
stórátak í byggingu nýrra skóla,
skuli margir tugir ungmenna hér við
Eyjafjörð, í einu blómlegasta héraði
á Norðurlandi, hvergi fá skólavist
Jtegar barnaskóla sleppir. Óhugsandi
er, að norðlenzkir bændur uni því
með J>ögn og þolinmæði til lengdar,
að fá svo nauman skammt tekna, sem
raun ber vitni, og verða í ofanálag
að l)úa við mun verri menntunar-
skilyrði fyrir börn sín, en þeir þegn-
ar þjóðfélagsins, sem í þéttbýlinu
búa.
Það er svo önnur saga, hversu
skólum ])eirn, sem nú starfa, tekst
hið vandasama hlutverk sitt, að auka
menntun og manndóm nemenda
sinna, og verður það ekki rætt að
sinni. □
Frá Stærra-Árskcgskirkju
Á sl. ári fóru fram gagngerðar
endurbætur á Stærra-Árskógs-
kirlcju, einkum að innan, en ár-
ið áður hafði kirkjan verið lag-
færð nokkuð að utan. Endurbæt
urnar á sl. ári voru í aðalatrið
um þessar:
Aðalkirkjan öll þiljuð innan,
veggir með spónaplötum, en loft
með texplötum. Gólf á söng-
lofti, kór, og hluta af aðalkirkju
og forkirkju teppalagt, en hitt
flísalagt. Kolaofn tekinn burtu,
en rafhitunarkerfi sett í alla
kirkjuna, að nokkru með rör-
ofnum undir bekkjum, en að
nokkru með þilofnum.
Lýsingu breytt, bætt við ljósa
krónu, (16 ljós), og nokkrum
veggljósum. Kolageymslu breytt
í snyrtiherbergi, með handlaug
og vatnssalerni. Handrið sett við
stiga upp á söngloft. Sett var
tvöfalt gler í alla glugga aðal-
kirkjunnar, og litað g!er í
glugga í kór og skrúðhús. Veru
legar lagfæringar voru gerðar á
turni. Þá var öll kirkjan máluð
innan, og að nokkru að utan.
Yfirsmiður var Sveinn Jóns-
son húsasmíðameistari Ytra-
Kálfskinni, málaravinnu fram-
kvæmdu þeir bræður Hannes og
Kristján Vigfússynir Litla-Ár-
skógi, en Raforka hf. Akureyri
sá um raflögn.
Heildarkostnaður varð um kr.
332.000.00.
í sambandi við þessar endur
bætur á kirkjunni má taka fram
að þar er hvergi um neinn íburð
að ræða. Hinsvegar mun það
samhljóða álit þeirra, sem kirkj
una hafa skoðað, að eins og hún
er nú, sé hún í sínum einfald-
leik bæði stílhrein og fögur, og
hið virðulegasta guðshús, enda
almenn ánægja innan safnaðar-
ins með hversu til hefur tekist.
í tilefni af þessum fram-
kvæmdum bárust kirkjunni
margar og góðar gjafir, bæði
peningar og munir, alls að verð
mæti um kr. 135.000.00.
Fylgir hér með greinargerð
um þessar gjafir og áheit, ásamt
nokkrum eldri gjöfum, sem ekki
hefur verið getið opinberlega
áður.
minningagjafír
Minningagjöf um hjónin Rósu
Loftsdóttur og Einar Jónsson,
gefin af 5 börnum þeirra, sem á
lífi eru, en þau eru: Jón, Guð-
rún, Þórey, Sigurlaug og María,
minningagjafabók, ásamt pen-
ingum kr. 3.000.00.
Minningagjöf um Guðrúnu
Jóhannesardóttur, gefin af
Snorra Sigfússyni og börnum
kr. 2.100.00, til að fegra kring-
um kirkjuna.
Minningagjöf um Jens kristj-
ánsson Buck Stærri-Árskógi, gef
in af ekkju hans, Signýu Jón-
asdóttur, börnum og tengda-
börnum, ljósakróna úr kristal
með 8 Ijósum.
Minningagjöf um Vigfús
Kristjánsson Litla-Árskógi, gef
in af ekkju hans Elísabeti Jó
hannsdóttur, 8 veggljós úr
kristal, hvert 2ja ljósa.
Minningargjöf um hjónin Hall
fríði Sigvaldadóttur og Svein-
björn Jónsson, ásamt 4 börn-
um þeirra sem eru: Björn Júlí-
us, Sigurpáll Jóhann, Magnús
og Sveinfríður, gefin af þeim
systkinum Margréti Sveinbjörns
dóttur og Sigurði Sveinbjörns-
syni kr. 4.000.00.
Minningagjöf um Elínu Jó-
hannsdóttur og Pál Benidikt
Pálsson, gefin af Elísabeti Jó-
hannsdóttur og börnum hennar,
4 veggljós úr kristal, hvert 3ja
ljósa.
Minningagjöf um Valgerði
Marinósdóttur, gefin af Ingi-
björgu Einarsdóttur og Marinó
Þorsteinssyni, ljósakróna úr
kristal með 16 Ijósum.
Minningagjöf um Hauk Frí-
mannsson, gefin af ekkju hans
Kristínu Björnsdóttur, kr. 2.000.
AÐRAR GJAFIR OG ÁHEIT
a) peningagjafir:
Emiiía Jónsdóttir og Stein-
unn Bjarnadóttir Hátúni kr.
500.00. Einar Jónsson frá
Ytra-Kálfskinni 400.00. Krist
ín Jóhannsdóttir og Svein-
björn Jóhannsson Steinnesi
1.000.00. Antonía Antonsdótt
ir Sólgörðum 1.000.00. Jóna
Jóhannsd. og Jóhann Ás-
mundsson Svalbarði 600.00.
Valentín Sölvason Lækjar-
bakka 500.00. Kristín H. Jóns
dóttir Ásbyrgi 1.000.00, Svan
ALMENNA bókafélagið sendir
nú frá sér fyrstu útgáfubækur
sínar á þessu ári. Eru það mán
aðarbækurnar fyrir janúar og
febrúar, og að auki ný ljóðabók
eftir Jóhann Hjálmarsson, en
hún er gefin út í félagi við Bóka
verzlun Sigfúsar Eymundsson-
ar.
Janúar-bókin, Mannþing eftir
Indriða G. Þorsteinsson, er
þriðja safnið af stuttum sögum
þessa vinsæla höfundar, en
fimmta skáldrit hans. Sögurnar
í Mannþingi, ellefu talsins, eru
skrifaðar allt frá árinu 1958 til
haustsins 1964. Þær eru, eins
og fyrri sögur Indriða, sprottn-
ar úr nútíðinni, og nær engin
þeirra aftar en síðasta skáld-
saga hans, Land og synir, sem
fjallaði um tíðaskiptin, sem gerð
ust í þjóðfélaginu við aðsteðj-
andi heimsstyrjöld.
Bókin er 131 bls., prentuð í
Víkingsprenti og bundin í Fé-
lagsbókbandinu.
Febrúar-bók AB er Kína eft-
ir Loren Fessler, en þýðandinri
er Sigurður A. Magnússon.
Þetta er ellefta bókin í bóka-
flokknum Lönd og þjóðir og
fjallar að upphafi umlorna sögu
og einstæðan menningararf kín
versku þjóðarinnar, en seinni
helmingur bókarinnar fjallar
einkum um síðustu hundrað ár
in og þó umfram allt um næst
liðna áratugi, „sem skipt hafa
sköpum í allri þróun Kínverja
og valdið meiri straumhvörfum
í lífi þeirra, hugsunarhætti og
siðvenjum en nokkuð annað í
langri sögu þeirra“, eins og seg
ir í formálanum. Höfundurinn
björg Árnadóttir Sólgörðum
500.00. Ungmennafél. Reynir
15.000.00. Úr gjafakassa
kirkjunnar og ónafngreindar
gjafir, 2.000.00.
b) aðrar gjafir:
Kvenfélagið Hvöt, Altaris-
klæði, tjöld fyrir skrúðhús-
dyr, jólatré með skrauti og
rafljósasamstæðu, og teppi
á gólf kirkjunnar, (alls að
verðmæti um kr. 45,000,00).
Jón Einarsson og Margrét
Sveinbjörnsdóttir, dúkur á
altari. — Guðrún Einarsdótt
ir Ytra-Kólfskinni, blóma-
vasar og blóm á altari. Kristj
án Vigfússon Litla-Árskógi:
Tafla fyrir sálmanúmer. —
Hannes Vigfússon Litla-Ár-
skógi: Handrið við stiga upp
á söngloft. Ásta Marinósdótt
ir og Sveinn Jónsson Ytra-
Kálfskinni: Ryksuga. Soffía
Vigfúsdóttir Akureyri: Ljósa
króna úr kristal með 4 ljós-
um.
Ollum þessum gjöfum fylgir sú
ósk gefanda að þær megi verða
kirkjunni og söfnuðinum til
blessunar.
Fyrir hönd kirkjunnar og safn
aðarins flytur sóknarnefndin öll
um gefendum alúðarþakkir.
í sóknarnefnd Stærra-Árskógs
sóknar: Marinó Þorsteinsson,
Kristján Vigfússon, Sigurður
Stefánsson.
er bandarískur menntamaður,
sem verið hefur langdvölum í
Kína og er þar öllum hnútum
kunnugur. Þá er myndaval bók
arinnar að sama skapi afburða-
skemmtilegt og fróðlegt.
Bókin er 176 síður, sett í
prentsmiðjunni Odda, en prent
uð í Verana á ftalíu.
Þriðja bókin, Mig hefur
dreymt þetta áður, er fimmta
Ijóðabók Jóhanns Hjálmarsson
ar, en auk þess hefur hann gef
ið út safn ljóðaþýðinga. Þó að
höfundurinn sé enn kornungur
fæddur 1939, hafa bækur hans
þegar vakið mikla athygli með
al bókmenntamanna og örugg-
lega mun þessi nýja ljóðabók
hans ekki þykja síður athyglis
verð og forvitnileg.
Bókin er áttatíu blaðsíður,
myndskreytt af Sverri Haralds
syni listmálara, en prentuð og
bundin í Prentsmiðju Hafnar-
fjarðar.
VOPJÐ 30 ÁRA
ÚT er komið jan.—marz hefti
Vorsins 1965, sem er tímarit
fyrir börn og unglinga og gefið
út á Akureyri. Ritið er nú 30
ára og er þess minnst í þessu
hefti. Stofnandi var Hannes J.
Magnússon skólastjóri og gaf
hann það einn út fjögur fyrstu
árin, en síðan í félagi við Eirík
Sigurðsson skólastjóra.
Tímaritið Vorið, sem kemur
út fjórum sinnum á ári, hefur
alltaf notið vinsælda og er
jafnan kærkomið lestrarefni á
hvert heimili, þar sem börn og
unglingar eiga heima. □
LEIKRIT EFTIR
LÖF SÝNT í
FYRIR skömmu var ég stadd-
ur í Þjóðleikhúsinu í Reykjavík
þar sem sýndur var nýmóðins
leikur fyrir troðfullu húsi. Efni
hans var mestan part þrautleið
inlegt fyllirí og ruddalegt klám.
Allt var tætingslegt eins og á
vitlausraspítala. Enda þótt
þarna væru auðsjáanlega dug-
legir leikarar að verki, orkaði
sýningin á mig eins og martröð,
þrúgandi og dapurleg.
Það var því líkast að koma úr
neðri byggðum Hadesarheims
inn í dómkirkju er ég rétt á eft
ir var boðinn á leik í Freyvangi
eftir Nobelsverðlaunaskáldkon-
una Selmu Lagerlöf. Ævintýra-
heimur hennar er ævinlega heill
andi, til orðinn fyrir áhrif frá
gullöld rómantísku stefnunnar.
Veröld hennar stjörnum stráð
og norðurljósum eins og Sigrún
arljóð Bjarna, og guðsloga
glædd. Þar er ástinni ekki sóað
til óbóta og á glæ kastað eina
ögurstund. Það byrjar eins og
blærinn, sem bylgju slær á
rein, þroskast óafvitandi eins og
sæðið sem grær og vex, unz hún
brýzt út með ósigrandi afli,
sterkari en hel.
Efnið er af líkum uppruna og
í hinni frægu Gösta Berlings
Sögu, munnmælasagnir frá
Vermalandi, inu fríða og fagn-
aðarsæla, klæddar í skáldsögu-
búning. Allt er þarna fallegt, sól
skin yfir landinu, gleði í yfir-
bragði fólksins, sem klætt er lit
klæðum að hætti þeirra tíma.
Út í þessa sveitasælu kemur ung
ur aðalsmaður með unnustu
sína í heimsókn til föðurbróð-
ur síns, auðugs stórbónda og
námaeiganda. Mærin, sem köll
uð er „dúnunginn11, vinnur
hvers mans hug og hjarta með
fegurð sinni og viðmóti. Fjarska
lega er hún barnaleg enda ung
og reynslulaus, og horfir til
festarmanns síns eins og guðs,
og undrast það lítillæti, að hann
skuli hafa tekið hana að sér, og
er alveg blind fyrir göllum hans.
Ungi maðurinn er reyndar ekki
annað en útblásinn sjálfbirg-
ingur, sem hefur gaman af að
láta þennan sakleysingja dást
að sér, en finnst með sjálfum
sér, að hann hafi tekið niður
fyrir sig, og þessi bakaradóttir,
sem þar að auki er bláfátæk, sé
honum naumast samboðin svo
miklum manni. Það sem fyrir
honum vakir umfram allt er að
hlunnfara frænda sinn, sem er
piparsveinn og býr með geð-
stirðri ráðskonu í sveitinni. Tel-
ur hann festaVmey sinni trú um,
að frændinn sé lítill karl, sem
auðvelt muni reynast að snúa
peninga út úr, og að því á „dún
unginn" að stuðla með blíðu
sinni og barnslund.
Brátt kemur þó í ljós, að
frændinn er ekki annað eins
lamb að leika sér að og haldið
var. Hann sér í gegn um vef-
inn og lætur sér fátt finnast um
mannskap frænda síns. Hins
vegar verður hann þegar í stað
snortinn af barnslegri einlægni
og töfrum ungu stúlkunnar, þó
að hann berjist gegn þeim til-
finningum með því að ástin og
efinn vegast á í sál hans. Að
áeggjan móður sinnar kemst
hann loks að þeirri niðurstöðu
að bezt muni verða að losa sig
sem fyrst við hjúin með því að
gefa þeim búgarð eins og til
var ætlast af honum. En þá ger-
ist það, sem vegur baggamun-
inn: Strákurinn, sem nú þykist
hafa komið ár sinni vel fyrir
borð, ætlar að reka smiðshögg
ið á fjárplóg sinn með því að
selja frænda sínum nokkur
verðlaus hlutabréf. Óðalsbónd-
inn, sem vel skyldi, hvar fiskur
lá undir steini, var reiðubúinn
Nýjar bækui* frá AB
5
SELMU LAGER-
FREYVANGI
að fórna þessu líka. En þá opn
ast loks augu Dúnungans fyrir
lubbamennsku kærastans og
hún segir í sundur með þeim.
í sveitinni hefur smám sam-
an önnur tilfinning þróast í sál
hennar, ást á frændanum, sem
hún finnur að meiri staður og
styrkur er í. Og sú ást breytir
henni úr hugsunarlausum
krakka í fullþroska konu.
Eg sé ekki annað en leikend-
urnir skili yfirleitt hlutverkum
sínum með prýði. Enginn undr
ast það, þó að Guðmundur Gunn
arsson, sem er þaulæfður leik-
ari og leikstjóri, sómi sér hið
bezta í gervi stórbóndans. Hitt
vekur meiri furðu, kvað ungfrú
Guðríður Eiríksdóttir, sem varla
getur heitið að komið hafi fyrr
á svið, leikur hitt aðalhlutverk-
ið: Dúnungann, af næmum
skilningi. Er hlutverkið þó eng
an veginn auðvelt og krefst mik
illar innlifunar. En æskufegurð
hennar og barnsleg rödd, sem
þó berst mjög vel af leiksviðinu
fellur einkarvel að efni og vek
ur þegar í stað athygli áhorf-
andans á notalegan hátt. Berg-
ráðsfrúin er mjög virðulega
sýnd af Ingveldi Hallmundsdótt
ur, sem einnig hefur séð um
gerð búninganna með mikilli
smekkvísi. Hallmundur Kristins
son leikur skemmtilega hinn
unga oflátung, og ráðskonu
frændans leikur ungfrú Sigur-
helga Þórðardóttir myndarlega.
Hún mætti þó kannske vera ör
lítið hrjúfari á yfirborðinu til
að samsvara stéttinni. I leikrit
inu eru þar að auki margar
aukapersónur, vinnufólk og
dansarar, sem Selma hefur allt
af í pokahorninu til að lífga
sveitarbraginn, og voru karlarn
ir hver öðrum skemmtilegri.
Leikfélag Öngulsstaðahrepps
hefur færzt mikið í fang og lagt
mikið á sig til að gera leik
þennan sem bezt úr garði. Ger-
ir það leikinn ekki sízt aðlað-
andi, hvað leiksviðið er fagurt
og samsvarar vel ævintýrablæ
leiksins. Hafa margir lagt þar
hönd að verki eftir fyrirsögn
leikstjórans.
En góðan og mikinn þátt í
þessu á þó Óttar Björnsson á
Laugalandi, sem málað hefur
leiktjöldin.
Það er ánægjulegt, þegar fé-
lagsheimilin eru notuð til slíkr-
ar starfsemi sem menningarbrag
ur er að. Mun það sýna sig, að
hæfileikar og kraftar eru nógir
í hverju sveitarfélagi, þegar eft
ir þeim er leitað, og hæfir því
ekki að þegja yfir svo myndar
legri starfsemi sem hér er á
ferðinni, enda mun engan iðra
þess að horfa á leik þessarar
ágætu skáldkonu í Freyvangi
eina kvöldstund.
Benjamín Kristjánsson.
GÓÐ GJÖF
í DESEMBER s.l. barst kirkj-
unni í Hrísey vegleg gjöf frá
hjónunum Sigrúnu Gísladóttur
og Vigfúsi Vigfússyni, Eiðsvalla
götu 8, Akureyri, og börnum
þeirra. Gáfu þau fagra kristals-
ljósakrónu, sem lýsir nú upp
kór kirkjunnar, og tvö vegg-
Ijós af sama efni. Hér er um að
ræða minningargjöf um Gísla
son þeirra hjóna, sem búsettur
var í Hrísey, en hann lézt árið
1940 og var útför hans gerð frá
Hríseyj arkirkj u. Vil ég fyrir
hönd safnaðai’ins í Hrísey flytja
gefendum alúðarþakkir fyrir
þessar fögru gjafir og þann hlý-
hug, sem að baki þeim býr.
Bolli Gústavsson.
I RONALD FANGEN |
EIRÍKUR HAMARj
1 Skáldsaga g
I 295 I
<HS<HS<HS<HS<HS<HS<HK " S<HS<HS<HS<BS<HS<HS<HS
— Ég JdoIí ekki slíkar yfirlætisiegar athugasemdir um
raunverulegan ástarhug. Ég hefi oft tekið þátt í (nú ýkir
þú rækilega!) óhefluðu spjalli um ástleitni, en forsendan
verður þó að vera sú, að við vitum hvað ást er. Mm. Ég á
við....
— Um hvað eruð þér að hugsa? — Þér blátt áfram brosið.
Eiríkur segir ósjálfrátt dálítið vandræðalega:
— Já, mér dettur í hug að ég heimskaði mig á yður á
fundinum í dag. — Heimskaði mig alveg miskunnarlaust!
— Hvernig þá?
— Jú, góðvinur yðar og samborgari, herra Sanne, spjall-
aði æstur um lifnaðarháttu yðar og spurði svo, hversvegna
í hamingjunnarbænum J)ér kvæntust ekki og lifðuð borg-
aralegu lífi! — Og allt í einu hraut mér ósjálfrátt af munni:
— Kannski af Jrví að munur er á ástarhug og ástleitni! —
Þetta var auðvitað bjánalega sagt. Fylkir var fyndinn, og
allir hlógu að mér. — Ég hefi því fyrr villst inn á yðar slóð-
ir á Jiessum vettvangi! Það er annars skrítið. —
Bjartur sagði Jireytulega:
— Við erum víst harla ólíkir. Ég veit engan mun á Jiessu
tvennu. — Ástarhugur. Ástleitni! Nei, mér finnst Jiað vera
alveg ])að sama.
Hann sat stundarkorn og virtist berjast v.ið að hugsa. Svo
sagði hann:
— Nú hefi ég fundið það! — Þetta stafar auðvitað af J>ví
að ég hefi verið svo önnurn kafinn að hlaða undir sjálfan
mig, að ég hefi ekki mátt vera að því að elska. En til að
njóta hefi ég haft nægan tíma — eins og allir hinir.
— En nú sögðuð Jrér einmitt að ])ér elskuðuð?
— Já, J)ví nú var ég kominn Jrangað, og hið eina sjálfs-
mat sem ég þarfnaðist, væri að hún yrði aðeins og eingöngu
mín, hún sem vill eiga næstum alla. En hvað stoðar það nú.
Eg er alveg bandóður eftir að hún sé og verði aðeins mín,
skilji að J)að er hið eina sem er nokkurs virði að heyra hér
til, eiga hér heima, hjá mér, mér, mér! — En skiljið J)ér
nokkuð í þessu?
Eiríkur spurði og varð óðar í vandræðum með spurning-
una:
— En hafið J)ér J)á engin svonefnd áhugamál? — Er ekki
einu sinni til í vitund yðar, yðar eigið sjálf, eitthvað útaf
fyrir sig án nokkurra tengsla við auðæfi og allt J)essháttar
útvortis?
— Jú, það er það víst á vissan hátt, en það er mér einkis
virði. \rið skulum segja: eftir tvö ár, — þá er ég sennilega
daglaunamaður eða slæpingur á bryggjunum í Ríó eða öðr-
um áþekkum stað. Þá er ég sjálfum mér einkis virði!
— Þér trúið J)á ekki á nokkurn skapaðan hlut?
— Trúi? Nei. — Jú á auðæfi. Á sjálfan mig sem snilling,
J)egar ég er ríkur, og lús J)egar ég er fátækur.
Eiríkur stóðst ])etta ekki lengur. Hann óaði við ])essu, var
sárgramur og samtímis smeykur. Hann sat og horfði á
grannvaxna piltinn glæsilega með fallega, föla og enn nærri
barnslega smettið, — og virtist að hann væri })að ömurleg-
asta og óviðfeldnasta sem hann hefði augum litið. Nú vildi
hann fara.
— En viðskiptin. Gangið ])ér að skilmálunum?
Bjartur hugsaði sig snöggvast um:
— Já, að J)ví tilskildu að ég fái að halda íbúðunum mín-
um í París og Lundúnum, og að ekkert fréttist af })essu
fyrr en ég er kominn af landi burt, — segjum eftir hálfan
mánuð, og að allt hérna sem er einkaeign mín, fatnaður
og lauseyrir er J)að víst nefnt, — })að tek ég með mér. Teljið
})ér nokkuð athugavert við ])að?
— Nei, það held ég ekki. Það er víst óhætt.
— Jæja, þá verð ég víst að ganga að skilmálunum. Ég er
hlekkjaður niður á píslarbekkinn. Og nú skal ég ekki fram-
ar blekkja fjölskyldu mína með því að reyna að gera nokk-
urn skapaðan hlut!
—
— Nei, ég er fæddur looser. Ég skal reyna að sætta mig
við það og njóta lífsins fyrir tvö hundruð })úsund krónur.
Og komið J)ér til Parísar....
— Þá vil ég ekki sjá yður, greip Eiríkur framí.
— Nei, nei, herra minn. Ég hefi næga kunningja. En
samt, Hamar, ég })akka yður alla hjálpina. Ég gleðst við
])essa peninga, þrátt fyrir allt. — Eruð J)ér ánægður með tíu
])úsund?
—. Ég?_Ég vil ekki sjá einn eyri!
— Viljið þér })að alls ekki?
— Nei, af og frá! Mér })ótti gaman af átökunum, — og
rnjög gaman að heyra yður taka gleði í munn.
Bjartur hló.
— Ég sem er frægur fyrir að vera talinn glaðasti sprett-
fiskurinn. — Leyndarmálið sem hún talaði um í kvöld var
bara það, að við ætlum að hafa næturrall hérna kl. 12. —
Þér áttuð að fá að vera með.
— En það vil ég ekki.
— Það þykir mér líka vænt um. Það eigið })ér ekki heima.
Þér eruð mikilmenni, Hamar. Þér eruð víst einn þeirra
sem trúa á hamingjuna og treysta henni.
Eiríkur horfði fast á Bjart og varð æstur á ný:
— Yður gæti ég gefið duglega á ’ann, ef ég stilltí mig
ekki. Og nú fer ég. Sælir!
— Hefi ég nú enn eiiiu sinni gert yður gramt í geði! Jæja,
jæja. — Bless!
Eiríkur leit á hann andartak, áður en hann gekk framí
forstofuna.
Bjartur var staðinn upp og stóð þarna hár og undrandi
á svipinn í miðju forhallarflæminu.
Úti var þokan enn þéttari en áður.
VII
Dagarnir liðu, en Eiríki varð lítið úr verki. Og J)að litla
sem hann tók sér fyrir hendur örvaði í sífellu J)á hugsun
hjá honum, að senn yrði Jressu að verða lokið, nú orkaði
hann ekki lengur að halda Jressu áfram né megnaði hann
lengur að standa í [ressu starfi. En að hætta? Hvernig þá?
Átti hann að hætta að vinna? Hvað ætlaði hann fyrir sér,
])rítugur maðurinn? Senn mætti við })ví búast að öllu væri
lokið hjá Fylki, (þótt hann léti ekki á neinu bera) — en
jafnframt þótt hann hætti, — og. það einmitt sjálfs síns
vegna, })á varð hann J)ó sjálfur að hefja starf á einn eður
annan hátt, og gerði hann })að ekki, yrði hann að sækja um
stöðu: nýtt viðfangsefni, nýtt })óf.
Auðvitað gæti hann gert dálítið hlé, tekið sér frí um hríð.
En það var alls ekki það sem hann átti við, er hann sagði
við sjálfan sig, að nú yrði Jressu að verða lokið. Ofurlítil
hvíld gæti auðvitað verið góð, og þá stæði hann sig ef til
vill betur um hríð eftir á. —. En })að væri alveg óbærilegt
að hugsa til þess að halda })ví sarna áfram, fást við nærfellt
sömu verkefnin, viðskipti við sömu mennina og labba um
sömu göturnar. Hann yrði að hefja nýtt líf. Eða J)á að end-
urnýja sjálfan sig. Og hvernig. færi hann að })ví?
Já, hvernig færi hann að því? Ætti maður að líta blátt
áfram á sínar eigin aðstæður og ekki aðeins hugsunarlaust
fylgja einhverri ósjálfráðri tilfinningu, sem sennilega væri
aðeins eitthvert furðulegt undirvitundartilbrigði af óánægju
hans sjálfs, — þá væri í raun og veru engin leið út úr })essu.
Ekkert framundan. Enginn möguleiki á verulegri breyt-
ingu. Hann hefði enga sérstaka list- eða snilligáfu, og at-
vinnu hefði hann Jxirf, því þótt hann kynni að langa til
])ess hefði hann ekki efni á að setjast „í helgan stein“ sem
eftirlaunamaður. Svo fjársterkur væri hann ekki, og auk
Jress væru peningar hans ekki öruggir, þeir sem bundnir
voru í hlutabréfum, — og margt af því sem í dag virtist stór-
olæsileart gæti hrunið til erunna einhvern næstu daganna.
Verðbréfum gæti hann ekki treyst, og handbært fé hans
væri ekki nægilegt til lífsframfærzlu, nema hann blátt
áfram æti upp stofnféð. — Og hversvegna gæti hann annars
ekki gert það? Það væri ef til vill einmitt réttast að kæra
sig kollóttan og láta bara skeika að sköpuðu. Þá kæmi
kannski starfsgleði hans aftur og samanburðar-hæfileiki,
Jregar þess gerðist brýn ])örf. En þá yrði hann að minnsta
kosti að hafa löngun til Jress og hana svo sterka, að hugar-
flug hans gæti gert honum ljóst, hvernig hann ætti að gera
})etta á skemmtilegan hátt.
Og svo að lokum: Hvað væri hér annars á ferð? Hann
fékk nær ekkert svar við þeirri spurningu. Væri hann hér
á förnum vegi lífsins og Jrættist svo miklu betri en ])eir
hinir og það líf sem hann hefði viðskipti við? \:æri hann
blátt áfram „leiðinlegur siða-nuddari“ troðfullur af brodd-
sáru siðferðisviðnámi? Þetta væri að minnsta kosti einhver
skipulagsbundinn meingalli hjá honum, því hann mundi
svo vel frá æskuárum, hve oft hann var sárhryggur yfir óþol-
inrnæði sinni og skorti á umburðarlyndi sínu við aðra. Það
gat með engu móti samrýmst löngun hans og þörf til að
skilja aðra og virða eiginleika þeirra. En })að væri senni-
lega heldur ekki rétt að hann væri þannig. gerður. Af ýms-
um ytri ástæðum er sýnt gætu að þetta væri ekki rétt liafði
hann þrásinnis veitt J)ví athugli, hve fólki féll létt og eins
og alveg ósjálfrátt að trúa honum fyrir málum sínum og
fela honum þau á hendur. Menn virtust finna að hann væri
mjög eftirtektarnæmur, og það var líka satt. Hann var allt
Framhald.