Dagur - 15.03.1972, Blaðsíða 5

4
5
Skrifstofur, Hafnarstræti 90, Akureyri
Símar 1-11-66 og 1-11-67
Ritstjóri og ábyrgðarmaSur:
ERLINGUR DAVÍÐSSON
Auglýsingar og afgreiðsla:
JÓHANN K. SIGURÐSSON
Prentverk Odds Björnssonar h.f.
Skattarnir og
þjóðfélagið
MEÐAL svokallaðra siðmenntaðra
þjóða þykir nauðsyn bera til að
lialda uppi skipulegu þjóðfélagi, og
að í slíku þjóðfélagi þurfi að vera
stjórn og þjóðíulltrúasamkoma til að
setja þjóðfélaginu reglur. Til þess er
ætlast, að þjóðfélagið, eða stjóm þess,
setji lög og framfylgi þeim, og verndi
líf og eignir þegnanna. Einnig er til
þess ætlast, að þjóðfélagið annist fyr-
ir þegnana ýmiskonar fyrirgreiðslu
og þjónustu, svo sem menntun, lækn-
ishjálp og komi þeim til aðstoðar,
sem ekki geta séð sér farborða. En
þar við bætist, að ætlast er til þess,
að þjóðfélagið hafi forgöngu um
margvíslegar framkvæmdir, svo sem
vegagerð, húsbyggingar, rafvæðingu
og margt fl. í flestum löndum heims
er þar að auki til þess ætlast, að þjóð-
félagið annist varnir landsins gagn-
vart öðrum þjóðum og Iiafi til þess
her og herbúnað. Við íslendingar
höfum ýmist verið varnarlausir eða
falið öðrum varnir landsins.
En hvort sem um er að ræða, að
halda uppi lögum, þjónustu eða fram
kvæmdum í almannaþágu, er það
öllu þessu sameiginlegt, að þar verð-
ur ekkert framkvæmt án fjármuna.
Starfsmenn ríkisins verða að fá laun
sín og eftir því sem alrnenn Jtjónusta
verður meiri, Jiarf fleiri starfsmenn.
Því nteira, sem að Jjví er gert að sér-
mennta menn til starfa í opinberri
þjónustu, því meira Jjarf Jjjóðfélagið
að greiða til skóla og svo störf
þeirra. Og því meira, sem þjóðfélag-
ið framkvæmir fyrir landið í heild
eða einstök byggðarlög, Jjví meira
kostar það. Þeir sem þjóðfélaginu
stjórna, geta ekki eins og Móses forð-
um, slegið á hellu í Jjeirri vissu að
fram spretti vatn, í Jjessu tilfelli pen-
ingar. Eina ráð þjóðfélagsins er að
leggja skatta á þegnana, eða taka lán,
sem síðar þarf að endurgreiða með
sköttum.
Einstaklingar og kjörnir þingfull-
trúar bera fram óskir sínar um Jjað,
sem þeir vilja láta Jjjóðfélagið gera
og þeim er ekki alltaf stillt í hóf.
Síðan koma umræðumar um skatt-
ana og Jjær Jjekkjum við öll. Væri
ekki ráð að snúa Jjessu við, Jjannig að
skattamir væru ákveðnir fyrst, en
Jjeim síðan ráðstafað eftir því sem
þeir hrökkva til? □
Atvinnumálaráðstefnan á
UM síðustu helgi var á Akur-
eyri haldin ráðstefna um norð-
Jenzk atvinnumál. Fjórðungs-
samband Norðlendinga og Al-
þýðusamband Norðurlands böð-
uðu til ráðstefnu þessarar og
var hún haldin í Landsbanka-
salnum og hófst kl. 1.30 á laugar
daginn. Megin viðfangsefni var
útgerð og fiskiðnaður, iðnaður
og iðnþróun, einkum úrvinnslu-
iðnaður.
Þátttakendur voru fulltrúar
sveitarfélaga, verkalýðsfélaga,
og atvinnumálanefndir, auk
alþingismanna kjördæmanna á
Norðurlandi. — Fundarstjórar
voru Oskar Garibaldason og
Stefán Reykjalín, en fundarrit-
ari Þorsteinn Jónatansson.
Jón ísberg sýslumaður, vara-
form. Fjórðungssambandsins,
bauð ráðstefnugesti velkomna
og setti ráðstefnuna með stuttu
ávarpi. En fyrsti ræðumaður
var Tryggvi Helgason varafor-
maður Alþýðusambands Norður
lands.
Tryggvi Helgason ræddi um
verkalýðshreyfi’nguna og at-
vinnumálin á breiðum grund-
velli, lýsti ánægju sinni yfir
samstarfi Alþýðusambands
Norðurlands og Fjórðungssam-
bands Norðlendinga, sem þessi
ráðstefna bæri vott um, rakti
síðan þróun atvinnumálanna síð
ustu áratugi og verkalýðsbarátt-
una.
Að þessari fyrstu ræðu lok-
inni óskaði fundarstjóri eftir
munnlegum eða skriflegum fyr-
irspurnum, er síðar yrðu teknar
til umræðu.
Atvinnurekstur sveitarfélaga.
Hilmar Daníelsson sveitar-
•. stjóri á Dalvík tók næstur til
Ímáls og flutti erindi um þátt
kauptúnahreppa og kaupstaða í
Norðlendingafjórðungi í at-
vinnumálum hinna ýmsu staða,
allt frá Vopnafirði til Hvamms-
tanga. Var niðurstaða hans sú,
að nær allar sveitarstjórnir eiga
beina aðild eða hafa veitt
ábyrgðir í sambandi við upp-
byggingu sjávarútvegsins, hver
á sínum stað þótt sú aðild sé
með ýmsum hætti og misjafn-
lega mikil. Taldi hann þetta
sprottið af brýnni þörf, og auð-
vitað væri það æskilegra, að
atvinnulífíð á hverjum stað,
stæði á svo traustum grunni, að
sveitarfélögin þyrftu ekki að
leggja þar hönd að.
Skipaeign Norðlendinga.
Vilhelm Þorsteinsson forstjóri
á Akureyri flutti erindi um þró-
un útgerðar á Norðurlandi. Gaf
hann yfirlit yfir báta- og skipa-
eign á Norðurlandi frá 1930 til
þessa dags. Árið 1930 voru hér
12 bátar stærri en 12 rúmlestir,
árið 1955 voru þeir 57 en nú um
130 talsins, samtals 8900 rúm-
lestir. Þá rakti hann sögu skut-
togaranna og kom þar fram, að
fyrsta hugmyndin um smíði
skuttogara var frá íslendingi
runnin.
Marteinn Friðriksson fram-
kvæmdastjóri á Sauðárkróki
var næsti ræðumaður og fjallaði
ræða hans um stöðu fiskiðnaðar
ins á Norðurlandi. Gaf hann
meðal annars yfirlit um rekst-
ursafkomu frystihúsanna á
Norðurlandi, og vinnslumögu-
leika. í því sambandi sagði
hann:
Vinnslugeta á Norðurlandi
vestra.
„Mánuðina apríl og maí 1969
var óvenju mikill fiskafli við
Norðurland og afkastageta
vinnslustöðvanna nýtt að fullu
á flestum stöðum. Þessa tvo
mánuði bárust til vinnslu á
Norðurlandi vestra 4247 tonn af
fiski, sem fóru til frystingar, 60
tonn í söltun og 926 tonn í
herzlu, eða samtals 5.233 tonn.
Ef við tökum skreiðarvinnslu-
fiskinn frá og dæmum afkasta-
getuna hlutfallslega í eitt ár eft-
ir vinnslu þessa tvo mánuði,
sézt að um er að ræða afkasta-
getu fyrir 26 þúsund tonn. Hins
vegar var móttekinn heildarafli
hjá vinnslustöðvunum á Norður
landi vetra árið 1969 samtals
19.548 tonn, árið 1970 13.473
tonn og árið 1971 13.275 tonn og
var þá frysting og söltun 12.700
tonn. Þyrfti því að gera meira
en að tvöfalda magnið, eða auka
við afkastagetu fiskiflotans
meira en þrem nýjum 500 tonna
skuttogurum.
Vinnslugeta á Norðurlandi
eystra.
Þetta sama dæmi lítur þannig
út á Norðurlandi eystra, að
mánuðina apríl og maí 1969 bár-
ust til vinnslu 9.921 tonn af
fiski. í frystingu fóru 6860 tonn,
1278 tonn í salt og 1783 tonn í
herzlu. Þegar þetta magn er
reiknað hlutfallslega í eitt ár,
koma 41.160 tonn í frystingu og
7.668 tonn í salt. Heildarafli lagð
ur á land á Norðurlandi eystra
var 1969 samtals 44.812 tonn,
árið 1970 42.065 tonn og árið
1971 samtals 36.032 tonn, þar af
til frystingar og söltunar 34.300
tonn. Hér ber að hafa í huga,
að umrædda viðmiðunarmánuði
var engin fiskvinnsla í frysti-
húsunum á Raufarhöfn og Þórs-
höfn og Útgerðarfélag Akureyr-
inga h.f. ekki búið að stækka
sitt frystihús. Á Norðurlandi
eystra væri því óhætt að bæta
við afköstum fjögurra til fimm
nýrra 500 lesta skuttogara, sem
talin eru a. m. k. 4000 tonn á
skip á ári.“
Tap og gróði.
Ennfremur sagði ræðumaður:
„Á Norðurlandi vestra eru
rekin 6 hraðfrystihús og 6 aðrar
vinnslustöðvar fyrir sjávarafurð
ir. Á Norðurlandi eystra eru
rekin 9 hraðfrystihús og 32
vinnslustöðvar, eða samtals 53
vinnslustöðvar fyrir sjávarafla í
fjórðungnum árið 1971.
Ekki liggur fyrir hvernig af-
koma þesára vinnslustöðva hef-
ur orðið 1971, en árin 1969 og
1970 er talinn hafa orðið hagn-
aður af fiskvinnslu í heild, þó
að all verulega sé misskipt milli
landshluta og einstakra fyrir-
tækja. Árið 1969 var talið að
heildar hagnaður frystiiðnaðar-
ins hefði orðið um 8.4% af sölu-
verði, en árið 1970 5.9%. Af 73
frystihúsum, sem athugunin
Akureyri
náði til 1970 voru 4 fyrirtæki
með meðaltalshalla 13.2%, 5
með meðaltalshalla 6.2%, 10
með meðaltalshalla 2.9%, 15
með meðaltalshagnað 2.0%, 25
með meðaltalshagnað 7.9%, 5
með meðaltalshagnað 10.8%, 5
með meðaltalshagnað 16.3%, 4
með meðaltalshagnað 20.1%. Þá
var meðaltalshagnaður frysti-
húsa á Norðurlandi vestra, þ. e.
5 fyrirtækja, sem tekin voru í
athugunina, 4.7% eða 1.2% neð-
an við landsmeðaltal, og hagn-
aður 7 frystihúsa á Norðurlandi
eystra 7.5% eða 1.6% yfir lands-
meðaltali. Þessi hagnaðar-
prósenta er í öllum tilfellum
fundin áður en skattar eru
reiknáðir.“
Áskell Einarsson í ræðustól.
Maivælaúrvinnsla.
Síðar sama dag flutti Jón
Reynir Magnússon matvæla-
fræðingur og framkvæmdastjóri
Síldarverksmiðja ríkisins erindi
um úrvinnslugreinar í iðnaði.
Ræddi hann einkum um mat-
vælaiðnað á ýmsum stigum og'
sölumöguleika innanlands og
utan. Hann taldi, að aðal örðug-
leikarnir á niðurcuðu og niður-
lagningu matvæla væru þeir, að
hörð samkeppni væri á heims-
markaðinum, framleiða þyrfti
fjölda tegunda og vinna þeim
markað í hinum ýmsu löndum.
Oðrum auglýstum framsögu-
erindum var frestað -vegna þess
að framsögumenn, sem hlut áttu
að máli, voru veðurtepptir í
Reykjavík. En fundarmönnum
var skipt í umræðuhópa, er síð-
an störfuðu um kvöldið og til
hádegis á sunnudag. Fjallaði
einn hópurinn um fiskveiðar,
annar um fiskiðnað og sá þriðji
um almennan iðnað.
Eftir hádegi á sunnudaginn
var ráðstefnunni fram haldið.
Var þá flugvél nýkomin að
sunnan og með henni ræðu-
menn, sem gert hafði verið ráð
fyrir, að hefðu framsögu.
Fiskstofnar og ofveiði.
Tók þá fyrstur til máls Ingvar
Vilhjálmsson, forstöðumaður
Hafrannsóknarstofnunarinnar.
Ræddi hann um fiskstofna við
ísland og víðar í norðurhöfum
og ofveiðar á einstökum stofn-
um, sérstaklega síldinni og jafn-
framt ræddi hann um þær ráð-
stafanir til að koma í veg fyrir
ofveiði fiskstofna, en þar er
einkum um að ræða tímabundið
bann við síldveiði við ísland og
einnig um takmörkun veiða á
ungfiski í net og nót
Framkvæmdastofnun ríkisins.
Næstur talaði stjórnarformað
ur Framkvæmdastofnunar ríkis
ins, Ragnar Arnalds. En í sam-
bandi við ræður þeirra Ingvars
ag Ragnars, gerðu fundarmenn
stuttar fyrirspurnir, sem ræðu-
menn svöruðu.
Ávörp.
Næsti liður á dagskrá var, að
gestir ráðstefnunnar fluttu
ávörp og fluttu alþingismennirn
ir Gísli Guðmundsson og Pétur
Pétursson árnaðaróskir og mælt
ist báðum vel. Gerðu þeir jafn-
framt grein fyrir því, að aðrir
þingmenn, er boðnir voru til ráð
stefnunnar, hefðu ekki getað
mætt vegna truflana í flugsam-
göngum og af öðrum ástæðum.
Nefndarálit.
Þegar hér var komið, var lok-
ið fjölritun nefndarálita, er sam-
in höfðu verið kvöldið áður og
um morguninn, og var þeim nú
útbýtt meðal fundarmanna.
Nefndir þessar voru raunar
nefndir starfshópar. Var hér um
fjögur nefndarálit að ræða, hið
fyrsta um fiskveiðar fyrir Norð-
urlandi, annað um fiskiðnað á
Norðurlandi, þriðja um almenn-
an iðnað norðanlands, og hið
fjórða almenns efnis um norð-
lenzk málefni. 'Voru nú nefndar
álitin rædd og að lokum gerðar
ályktanir á grundvelli nefndar-
álitanna, og er úrdráttur úr
ályktunum birtur hér í blaðinu
í dag.
Að lokinni afgreiðslu mála
sleit Jóhann G. Möller, formað-
ur atvinnumálanefndar Fjórð-
ungssambands Norðlendinga,
róðstefnunni.
Ráðstefnuna sóttu um 60
manns úr flestum eða öllum
kaupstöðum og kauptúnum á
Norðurlandi og víðar að. Var
það mál manna, að halda þyrfti
fleiri slíkar-Táðstefnur, og þá
með þátttöku fleiri aðila, svo
sem búnaðarsambanda, fiski-
deilda og iðnrekenda á Norður-
landi.
Framkvæmdastjóri Fjórðungs
sambands Norðlendinga er Ás-
kell Einarsson, en formaður er
Ásgrímur Hartmannsson.
Formaður Alþýðusambands
Norðurlands er Björn Jónsson
alþingismaður.
Ályktanir ráðstefnunnar.
Ráðstefna Fjórðungssam-
bands Norðlendinga og Alþýðu-
sambands Norðurlands, haldin á
Akureyri 11. og 12. marz 1972
um atvinnumál á Norðurlandi,
leggur á það áherzlu, að þróun
síðustu ára sannar ótvírætt, að
nauðsynlegt er að halda áfram
sérstökum ráðstöfunum til að
efla atvinnulífið í fjórðungnum.
Máli þessu til stuðnings bend-
ir ráðstefnan á, að þótt atvinnu-
leysi hafi stórlega minnkað í
landinu og sumsstaðar sé skort-
ur á vinnuafli, er því fjarri að
atvinnuleysi hafi horfið í mörg-
um sjávarstöðum á Norður-
landi, enda þótt að sá fjöldi
fólks, sem leiti atvinnu til ver-
tíðarstarfa á Suðurlandi sé ekki
tekinn'með í dæmið um atvinnu
þörfina. Samkvæmt yfirliti
Kjararannsóknarnefndar hefur
hlutdeild Noi'ðurlands í heildar-
atvinnuleysinu hækkað úr
38.9% 1969 í 60.3% árið 1971.
Þetta sýnir á ljósan hátt, að
varanlegt atvinnuleysi stuðlar
beinlínis að búseturöskun í
mörgum þéttbýliskjörnum á
Norðurlandi. Jafnframt þessu
bendir ráðstefnan á, að meðal-
tekjur á framteljanda voru 1970
í eftirfararídi þéttbýlisstöðum á
Norðurlandi undir þjóðarmeðal-
tali: Skagaströnd, Sauðárkróki,
Hofsósí, Siglufirði; Dalvík, Hrís-
ey, Raufarhöfn og Þórshöfn.
Sumsstaðar vantaði allt að
þriðjung að meðaltekjur næð-
ust í byggðarlaginu. Við saman-
burð kemur einnig í ljós, að
flest þessara byggðarlaga búa
við atvinnuleysi og ótraust at-
vinnulíf, enda brýn nauðsyn, að
atvinnuvandaríiái þeirra verði
leyst með sainræmdum aðgerð-
um. Ráðstefnan lítur svo á, að
með þessum hætti mætti koma
í veg fyrir þá öru búsetutil-
færslu, sem hefur átt sér stað
úr Norðurlandi síðustu áratug-
ina. Rétt er að benda á, að bú-
setutilfærslan á síðasta áratug
hefur numið 2849, sem er um
9% miðað við núverandi íbúa-
fjölda Norðurlands. Rétt er að
vekja athygli á, að samkvæmt
mannfjöldaspá fyrir Norður-
land, sem áætlunardeild Fram-
kvæmdastofnunarinnar hefur
gert, og byggist á núverandi bú-
setuþróun, má á næstu árum
gera ráð fyrir 0.7% búseturösk-
un á Norðurlandi framvegis á
ári.
Það er ljóst að mati ráðstefn-
unnar, að aðgerðir í atvinnumál
um þurfi að stefna. að því að
skapa atvinnulegan. jöfnuð á
Norðuríandi með því að koma í
veg fyrir atvinnuleysi, stuðla að
tekjujöfnun miðað við aðra
landsmenn og fjölga svo at-
vinnutækifærum, að komið
verði í veg fyrir búsetutilfærslu
af þeim ástæðum. Minnir ráð-
stefnan á framkomnar tillögur
um afmarkaðar landshlutaáætl-
anir innan fjórðungsins, sem
spor í rétta átt.
Miðað við þær aðstæður, sem
nú ríkja í atvinnumálum á Norð
urlandi, leggur ráðstefanan
áherzlu á að:
1. Gerð verði atvinnumála og
framfaraáætlanir fyrir einstaka
þéttbýlisstaði og byggðasvæði,
sem búa við langvarandi at-
(Framhald á blaðsíðu 6).
Frá ráðsteínunni í Landsbankasalnum.
(Ljósm.: E. D.)
LITIÐ YFIR LÝÐRÆÐISÁR
EITT af fyrstu verkum hins ný-
kjörna Alþingis, var að setja ný
lög um almannatryggingar. Þar
var það auðvitað staðfest, að
greiða skyldi viðreisnarbæturn-
ar að fullu, fyrir síðari hluta
ársins 1971. En þar voru líka
ýmis önnur nýmæli, sem tíðind-
um sættu. Til dæmis það, að
tekjulausum gamalmennum og
öryrkjum skyldu tryggðar 10
þúsund krónur á mánuði. Hitt
dró þó meiri dilk á eftir sér, að
ákveðið var í þessum lögum, að
fella niður öll iðgjöld einstakl-
inga og helming af iðgjöldum
sveitarfélaganna til Almanna-
trygginga. En auðvitað þurftu
Almannatryggingarnar að fá
sitt, og raunar meira en fyrr,
þar sem bæturnar voru jafn-
framt auknar til mikilla muna.
1 nýju lögunum var ákveðið,
að ríkissjóður skyldi borga brús
ann að fullu, fyrir hina tryggðu
og sveitarfélögin, og er þar um
stórfé að ræða. Þessi tilfærsla
hlaut að breyta útgjaldadálkum
fjárlaganna til mikilla muna,
enda varð sú raunin á. Það, sem
menn greiddu áður beint til Al-
mannatrygginganna eða í sveit-
arsjóðinn, vegna trygginganna,
greiða menn nú í ríkissjóðinn,
en hann síðan til Almannatrygg
inganna. En innheimtan er nokk
uð breytt, eigi að síður. í stað
persónulegra nefskatta, sem
Almannatryggingarnar inn-
heimtu, kemur innheimta sam-
kvæmt skattakerfi ríkisins. Með
þessari aðferð er talið, að meira
sé gert að því en fyrr, að leggja
byrðarnar á „breiðu bökin“. En
að öllu öðru óbreyttu, hefðu
„nefskattar“ trygginganna
hækkað mjög á árinu 1972.
Skattar til ríkissjóðs verða að
aukast að sama skapi í krónum
talið.
Þegar þar að kom, rétt fyrir
hátíðarnar, reyndist fjárlagaupp
hæðin fyrir árið 1972, hátt á
seytjánda þúsund milljóna kr.
Þetta .var þá rúmlega 40% hækk
un frá bókfærðum niðurstöðum
fyrra árs, og þykir auðvitað
mörgum mikið. Á þessari fjár-
lagahækkun eru fjórar megin
skýringar, og hefur hér áður
verið gerð grein fyrir sumum
þeirra.
Fyrsta . skýringin er sú, að
fjárlögin í fyrra (1971) voru
felufjárlög og hefðu þurft að
vera miklu hærri, til að gefa
rétta hugmynd um það, sem í
vændum var. í öðru lagi hafði
það nýmæli nú verið upp tekið,
að greiða úr ríkissjóði stórfé,
sem einstaklingar og sveitar-
félög greiddu áður. í þriðja lagi
kosta vaxandi framkvæmdir í
almannaþágu vaxandi peninga-
upphæð, sem greiða verður af
almannafé. Og í fjórða lagi er
sparnaður á tímabilinu eftir
heimsstyrjöldina orðin þjóðsögu
kennt hugtak hér á landi, hvort
sem um er að ræða meðferð ein-
staklinga, mjög margra, á því
HAPPDRÆTTI KA
DREGIÐ var í happdrætti
Knattspyrnufélags Akureyrar í
gær, 10. marz. Vinningsnúmer
voru þessi: 760 skrifborð; 248
spilaborð; 614 málverk eftir Sig-
trygg Júlíusson; 823 1500 kr. út-
tekt í Sportvöruverzlun Akur-
eyrar; 251 1000 kr. úttekt í bóka
búð Jónasar Jóhannssonar; 564
val á bókum í Bókaforlagi Odds
Bj. fyrir 1000 kr.; 657 Jet-skíði;
978 máltíð á Bautanum fyrir
tvo.
(Birt án ábyrgðar). □
sem þeir hafa undir höndum,
eða stjórnarvalda á tekjum hins
opinbera.
Nánar tiltekið eiga að inn-
heimtast í ríkisfjárhirzlurnar á
árinu 1972, kr. 16.898.872.000.00,
en greiða ber úr hinum sömu
fjárhirzlum á árinu kr.
16.771.418.000.00. En auðvitað er
hér, eins og alltaf, að nokkru
leyti um áætlanir að ræða.
Af tekjustofnum ríkisins í
fjárlögum, eru þessir tekjustofn
ar helztir:
millj.
kr.
Innflutningsgjöld ........ 5220
Söluskattur............... 4379
Tekjuskattur.............. 3158
Rekstursh. af einkasölum 1330
Tekjur vegasj., benzín o.fl. 900
Stærstu útgjaldaliðir ríkisins
eru hins vegar taldir þessir í
fjárlögum:
millj.
kr.
Tryggingar ............. 5754
Fræðslumál ............. 2583
Samgöngumál..........1693
Atvinnu- og orkumál .... 1400
Niðurgreiðslur ......... 1185
Dóms- og löggæzlumál .. . 729
Húsnæðismál ............. 573
Heilbrigðismál....... 418
Er þetta, eins og gefur að
skilja, allt nánar sundurliðað í
fjárlögunum, sem eru 134 síðna
bók, í mjög stóru broti. En töl-
urnar í þeirri bók hef ég ekki
lagt í að telja, þó ég hafi nokkr-
um sinnum haft hana undir
höndum. í bókabúðum fæst
hún ekki, a. m. k. hér á Akur-
eyri, og kemur þó mörgum við.
Viðbótarupphæð sú hin
mikla, sem ríkissjóði er gert að
greiða fyrir einstaklinga og
sveitarfélög, og fyrr hefur verið
að vikið, hlaut ein út af fyrir
LÖNGUM hafa menn glímt við
hin torráðnu rök lífs og dauða
og víst mun flestum verða á
þegar dauðinn hrífur á brott
fólk á bezta starfsaldri, að
spyrja, hvers vegna, svo fljótt,
svo skyndilega o. s. frv. Og enn
í dag velta menn fyrir sér þess-
um hinum sömu spurningum og
eru þó engu nær en gengnar
kynslóðir, menntun og tækni
atómaldar fá hér ekkert út-
skýrt. Dauðinn sem og tilveran
öll er í Guðs almættis hönd og
þar fáum við duftsins börn
næsta litlu um breytt, en á
reynslustundum hins marg-
slungna mannlífs er trúin á
almáttugan Guð og óendanleg-
an kærleika hans okkur styrkur
og athvarf sem aldrei bregzt.
Ekki fer hjá því að sár sökn-
uður og tregi setjist að þegar á
burtu er kvaddur lífsglaður
vinnufélagi á bezta aldri. Þetta
kom berlega í ljós þegar við
sem störfum hjá sútunarverk-
smiðjunni Iðunni mættum til
vinnu mánudaginn 6. marz sl.
Fljótlega eftir að vinna hófst
barst okkur til eyrna að Taisto,
finnskur vinnufélagi okkar,
væri dáinn, svo ótrúlegt sem
það nú annars var, að hann sem
fyrir svo skömmu hafði starfað
þarna mitt á meðal okkar, væri
nú allur, urðum við nauðug
viljug að sætta okkur við þessa
staðreynd. Hann var ekki leng-
sig, og þó annað hefði ekki til
komið, að hafa í för með sér
verulega breytingu á skattalög-
um og tekjustofnum sveitar-
félaga. Lagafrúmvörp um þetta
hvorttveggja voru á öndverðum
vetri samin í fjármálaráðuneyt-
inu og félagsmálaráðuneytinu
með aðstoð sérfræðinga og lögð
fyrir Alþingi í desember. Hins
vegar litu bæði ráðherrar og
aðrir þannig á, að hér væri um
svo flókin mál og vandasöm ný-
mæli að ræða, að óhjákværrji-
legt væri, að alþingismenn, trún
aðarmenn sveitarfélagá o. fl.
fengju rúman tíma til að fjalla
um frumvörpin eins og þau
komu frá ráðuneytunum, og var
því ákveðið, að fresta afgreiðslu
þeirra á þingi fram yfir áramót.
Um það leyti sem þetta er skrif-
að, eru bæði lagafrumvörpin í
þann veginn að hljóta fullnaðar-
samþykki á þingi, með þeim
breytingum, sem á þeim eru
gerðar þar.
Um efni hinna nýju skatta-
og útsvarslaga ætla ég ekki að
ræða í einstökum atriðum. Eins
og fleiri, hef ég veitt því athygli,
að flestir eða allir stjórnmála-
flokkar og stjórnmálablöð hrósi
sér af því þessa dagana, að hafa
átt þátt í að lækka skatta um
450 milljónir króna, sem þeir
í LJÓS hefur komið við skoðun
bifreiða hjá Bifreiðaeftirliti rík-
isins, að afnotagjald útvarps hef
ur verið hækkað í kr. 1.300.00
og þar á meðal í einkabifreið-
um, en innheimt er % hlutar
þess eða kr. 870.00.
Með vísan til bréfs mennta-
málaráðherra dags. 11. júní 1971
um niðurfellingu útvarpsgjalds
í einkabifreiðum í áföngum, þá
ur hluti af hversdagslífi okkar,
við nutum nú ekki lengur góð-
látlegrar kímni hans né heldur
fengjum við að heyra hið sér-
stæða og framandlega tungutak
hans, sem vissulega yljaði
manni mitt í dagsins önn.
Enda þótt kynni mín af þess-
um látna vinnufélaga væru
næsta stutt, þá fór einkar vel á
með okkur og ræddumst við
daglega við þegar tóm gafst til
og hafði ég jafnan hið mesta
yndi af þeim orðræðum.
Um líf og starf Taistos heitins
veit ég sem von er harla fátt,
veit þó að hann barðist fyrir
land sitt þegar Rússar herjuðu
Onnur grein
Halldór E. Sigurðsson og Hanni
bal Valdimarsson hafi ætlað að
leggja á þjóðina fyrir jólin! Sun
ir þingmenn hafa gert sér far
um það með ræðuhöldum, að
auglýsa sjálfa sig sem skatta ■
lækkunarmenn af þessu tilefni
Tvennt má af þessu læra: Auð-'
veldara er að greiða atkvæði
með útgjöldum en innheimtu,
og að gjaldendur almennt í land
inu kjósa fremur að láta taka
af sér fé í óbeinum sköttum, en
að horfast í augu við reikning
fyrir beinum sköttum. Þetta er
sálfræðileg staðreynd.
Ef leggja skal beinan skatt t
tekjur og eignir, rignir niðuj
breytingartillögum um allskon ■
ar undanþágur og skattfríðindi
undanþágur fyrir börn, undan ■
þágur fyrir gamalmenni, undar.
þágur fyrir sjómenn, undanþág-
ur fyrir konur, undanþágur fyi ■
ir einstæða foreldra, undanþág ■
ur fyrir skólafólk, undanþágur
fyrir fátækt fólk og undanþágu
fyrir „breiðu bökin“.
Einhvern veginn gengu:
mönnum skár að sætta sig við
óbeina skatta, þó að algengt se.
að heyra viðurkennt, að beinv.
skattarnir séu réttlátari. Það er
erfiðara að lofa réttlætið en ao
fylgja því. G
leyfir stjórn F.Í.B. sér að mói
mæla umræddri hækkun á af<
notagjaldi útvarps í einkabifreiö
um og harmar að til slíkra að-
gerða skuli gripið, þar sem þac!
veldur þeim misskilningi aö
ekki hafi verið staðið við samn. ■
inginn.
Reykjavík, 10. marz 1972.
Stjórn Félags íslenzkrti
bifreiðaeigenda.
síðast á þá Finna, þar hlau:
hann sár sem hann leið fyrir æ
síðan og vera má að sú hin and ■
lega reynsla sem hann gekk i
gegnum á styrjaldarárunum
hafi haft dýpri og varanlegr:
áhrif á líf hans er þau merki
sem styrjöldin setti á líkama
hans.
Þessar fáu og fátæklegu iínu
eru ritaðar til þess fyrst oi:
fremst, að þakka Taisto góö
kynni og ljúft samstarf, svo og
til þess að votta eftirlifand,
ekkju hans, dóttur, tengdasyr .
og barnabörnum, innilega sanr •
úð í þeirra djúpu sorg, sem viö
vitum að þessi fátæklegu orö
megna ekki að breyta, en það e:
von okkar að þau í smæð sinni
mættu tjá hug okkar sem vissU'
lega tekur þátt í sorg ykkar og
söknuði.
Við söknum góðs og glaðlegr.
vinnufélaga og biðjum algóðan
Guð að vera ykkur eftirlifandi
ástvinum hans athvarf og styrk=
ur í erfiðri reynslu.
Þ. S.
Vinnufélagar.
BÁTAR TAKA NETIN
MARGIR þeir, sem áður stund'
uðu loðnuveiði eru nú að taka
þorskaneti, enda sá tími kom-
inn. Mikill þorskafli hefur verið
á Vestfjörðum og Ólafsvíkurbát
ar hafa einnig aflað vel. Q
Tðisto Jóhannes Saarni Fæddur m 1922. Dáinn 5/31972.
KVEÐJA FRÁ SAMSTARFSFÓLKI
Lýður Lýðsson.
FRÉTTATILIÍYNNING FRÁ FÍB