Dagur - 27.03.1981, Blaðsíða 10

MAÐUR OG UMHVERFI
Helgi Hallgrímsson
Smávegis nm liringanóra
Það mun hafa vakið athygli margra
þegar það fréttist, að ein selskepna,
nánar tiltekið hringanóri, hefði
verið flutt alla leið frá því flata
Hollandi, til Akureyrar og sleppt
þar í Pollinn. Kannske hafa
einhverjir spurt sem svo: Af hverju
var selurinn fluttur hingað? Því er
til að svara að í fyrsta lagi er
hringanórinn íshafsselur. I öðru
lagi er Akureyri líklega eini stað-
urinn hérlendis, þar sem selir af
þessu tagi hafa fasta og árvissa dvöl
nú á seinni árum.
Það mun hafa verið um eða upp
úr 1970 að nórarnir fóru að venja
komur sínar hér inn í Pollinn. Ekki
er ólíklegt að þeir hafi fyrst komið
hingað á hafísárunum 1968-1970
og kynnst aðstæðum hér, litist
staðurinn lífvænlegur og ákveðið
að eyða „vorfríinu" sínu hérna
framvegis. Fyrstu árin voru selirnir
fáir, líklega ekki fleiri en 3-5, en
þeim hefur smám saman farið
fjölgandi, og í fyrravetur (1980)
fréttist af 20-30 selum. Sjálfur hef
ég þó ekki séð fleiri en svo sem 101
hóp. (Jón Sigurjónsson hefur séð).
Selirnir koma oftast í febrúar og
hverfa aftur í apríl?
Þegar ís er á Pollinum og Leir-
unum sjást þeir oft liggjandi uppi á
ísnum í grennd við Árnagarð, og
yfirleitt virðast þeir halda sig mest á
þeim slóðum, þ.e. á mótum leiru og
Kr. 66.500
miöaö viö lúxusútbúnaö, svo sem: Stereo
útvarps og kassettutæki, plussákiæöi,
teppi á gólfum, höfuöpúöa, klukku, hitaöri
afturrúöu o.fl. Ryövörn innifalin í veröinu.
4ra strokka fjórgengisvél, 1439 cc
meö ofanáliggjandi knastás, 4ra
gíra, al samhæföur gírkassi, eigin
þyngd 910 kfló, aflbremsur, diska-
bremsur aö framan og skála-
bremsur aö aftan. McPerson
gormafjöörun aö framan, blaö-
fjaörir aö aftan.
Frábærir aksturseiginleikar.
Sýngarbíll á staönum.
G/obuse
LÁGMÚLI5, SÍMI81555
polls eða nálægt marbakkanum
fyrir botni fjarðarins. Fyrir kemur
þó að þeir sjást alveg inn undir
flugskýlinu, en ekki er vitað til að
þeir fari teljandi inn í sjálfa ána
(árkvíslarnar), enda er þar eftir litlu
að slægjast.
Þeir eru yfirleitt rólegir og kippa
sér ekki upp við að vera skoðaðir af
forvitnu fólki út úr bílum, sem oft
nema staðar á Drottningarbraut-
inni eða aka út á Árnagarðinn til að
skoða þá. Oftast halda þeir sig þó í
hæfilegri fjarlægð frá veginum, og
ekki allfjarri opnum vökum, sem
þeir geta steypt sér ofan í, ef í
harðbakkann slær.
Sjálfsagt halda margir að þarna
séu landselir á ferðinni, því að þeir
eru víða á svipuðum stöðum (við
árósa) og þessar tvær selategundir
eru náskyldar og næsta líkar. Nór-
inn er þó styttri og tiltölulega sver-
ari (kubbslegri) og af því munu
vera dregin algengustu nöfn hans á
íslenzkunni, (hringa)-nóri og
skemmingur (af skammur=stutt-
ur), en auk þess þekkjast nöfnin
selakóngur, hringselur, skammi, (og
e.t.v. loðselur og brimselur). (skv.
Bjarna Sæmundssyni).
Aðalheimkynni hringanórans
eru Norður-íshafið allt í kringum
pólinn. Hann heldur sig mest við
jaðar hafísbreiðunnar miklu og
kæpir á ísnum á vorin. Hann hefur
lagast aðdáunarlega vel að lífi í
hafísnum, og getur lifað undir
þykkum og samfelldum ís svo
mánuðum skiptir. Verður hann þá
að halda opnum götum til að anda í
gegnum (andopum), og hefur það
lengi verið mönnum undrunar-
efni hvernig selirnir fara að því. í
Konungsskuggsjá segir: „Þá er það
enn eitt sela kyn, er smæst er og
skemmingur kallast, og eru þeir
eigi lengri að vexti en tveggja álna,
og er það með undarlegri náttúru,
því að svo er frá sagt, að hann fer
undir þá ísa, er flatir eru og annað
Hringanóri.
hvort eru fjögurra álna þykkir eða
fimm, og blása í gegnum þá, svo að
þeir hafa stórar vakir, þar sem þeir
vilja.“
Hvítabirnir sitja gjarnan um
nórana þegar þeir koma upp til að
anda og rota þá með hramminum.
Mikið er af hringanóra við Græn-
land og hefur hann lengst af verið
undirstaða veiðanna hjá
Grænlendingum. Á síðari áratug-
um hafa norðmenn veitt mikið af
þeim í hafinu fyrir norðan og vest-
an ísland, og hefur þeim líklega
fækkað nokkuð af þeim sökum, en
nú hafa veiðarnar minnkað og má
því búast við að selunum fari
fjölgandi.
Sérstakur stofn af hringanóra
lifir í Eystrasalti og aðrir stofnar
eru í stórum vötnum í Finnlandi og
Rússlandi. Er talið að þeir hafi
„dagað þar uppi“ þegar Jökultím-
anum lauk á þessum slóðum. Á
vetrum flækjast nórarnir oft langt
suður, jafnvel alla leið til Niður-
landa og Frakklands, eins og
dæmið um hollenzka selinn sýnir.
Eftir heimildum að dæma hafa
hringanórar verið töluvert algengir
hér við land fyrr á tímum, einkum
þó við Norðurland og þar voru þeir
veiddir allmikið inni á fjörðum
a.m.k. á hafístímabilum, svo sem í
lok síðustu aldar, ásamt vöðusel og
blöðrusel sem einnig fylgdu ísnum.
Færeyingurinn Nikolai Mohr,
greinir frá því í íslandslýsingu sinni
frá 1786, að fyrrum hafi verið veitt
mikið af hringanóra í Eyjafirði.
„Þegar fjörðinn lagði, safnaðist
hringanórinn inn undir fjarðarbotn
og gerði þar gat á ísinn, skreið upp
á hann og svaf á honum. Þegar sjór
féll út, seig ísinn niður á Leiru-
botninn. Fóru menn þá, vopnaðir
trékylfum, út á ísinn og rotuðu sel-
ina. Þannig drápu þeir stundum 20
hringanóra á einum degi. En um
1789 var þessari veiði að mestu
Framhald á blaðsíðu 11
Alþjóðleg bílasýning — International Motor Show
dagana 27. marz — 5. apríl í Sýningahöllinni að Bildshöfða
I tilefni sýningarinnar býður FERÐASKRIF-
STOFA AKUREYRAR upp á „pakkaferðir“
sem innifela flugferð og gistingu í 1 eða tvær
nætur á Hótel Loftleiðum og Hótel Esju.
Verð frá kr. 594.00.
Fróðleg og skemmtileg sýning fyrir alla fjölskylduna.
Vegna gífurlegrar eftirspurnar vinsamlegast pantið í
tima. Ferðaskrifstofa
Akureyrar
RÁÐHÚSTORGI 3 - AKUREYRI
- SÍMI 25000
10•DAGUR