Dagur - 29.01.1982, Qupperneq 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
RITSTJÓRNARSÍMAR: 24166 OG 24167
SlMI AUGLÝSINGADEILDAR OG AFGREIÐSLU: 24222
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÓRNSSON
BLAÐAMENN: ÁSKELL ÞÓRISSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT H.F.
Innlend orka dýari
en innflutt
vegna orkuskorts
í viðtali sem Dagur átti við Hjört Eiríksson,
framkvæmdastjóra Iðnaðardeildar Sam-
bandsins, kom fram, að sambandsverk-
smiðjurnar á Akureyri greiða tvöfalt hærra
orkuverð vegna þess að þar er notuð inn-
lend orka en ekki innflutt olía. Óneitanlega
eru svona staðhæfingar stingandi, á sama
tíma og allir vilja kappkosta að draga úr
notkun innfluttrar orku og að íslendingar
verði sem mest sjálfum sér nægir í þessum
efnum. Von er að menn spyrji hvort þetta
geti virkilega staðist, en þetta er því miður
staðreynd og þarf ekki flóknar útlistanir til
að skýra málið.
Verð á innfluttri svartolíu er í dag rösklega
24 aurar á hverja kílówattstund. Sé notað
vatn frá Hitaveitu Akureyrar kostar kíló-
wattstundin 28 aura. Það sem mestu veldur
er þó það, að Sambandsverksmiðjurnar á
Akureyri verða nú að greiða tæplega 52 aura
fyrir hverja kílówattstund rafmagns. Mest-
ur hluti orkureiknings verksmiðjanna stafar
af raforkukaupum og því er nú svo komið, að
innlenda raforkan til verksmiðjanna er
meira en tvöfalt dýrari en innflutt svartolía.
Enn kann mönnum að finnast málið furðu-
legt og vafasamt í meira lagi og það er raun-
ar hárrétt. „Það er náttúrlega hörmulegt, að
innflutt orka skuli vera ódýrari en sú sem við
framleiðum sjálfir, “ sagði Hjörtur Eiríksson í
viðtalinu við Dag. Þetta er þeim mun furðul-
egra, þegar tekið er mið af því, að við búum í
mjög orkuríku landi og innflutt orka til þessa
verið talin mjög dýr.
Skýringin á þessu öllu saman felst í því, að
í vetur og raunar undanfarna vetur hefur
verið vatnsskortur á vatnasvæðum raforku-
veranna sunnanlands. Því hefur ekki verið
um neina afgangsorku að ræða og af þeim
sökum hafa Sambandsverksmiðjurnar og
e.t.v. önnur fyrirtæki orðið að kaupa orkuna
á forgangsverði. Iðnreksturinn á Akureyri
þarf að búa við þetta háa rafmagnsverð hálft
árið, eða því sem næst.
Þetta eru váleg tíðindi. Þau sýna okkur að
nýrra virkjunarframkvæmda er ekki aðeins
þörf vegna uppbyggingar orkufreks iðnað-
ar, heldur það að næg orka er ekki fyrir hendi
í dag. Þau sýna okkur ennfremur, að nauð-
synlegt er að virkja í öðrum landshlutum en
hingað til hefur verið lögð áhersla á, því
veðurfar getur verið misjafnt eftir lands-
svæðum og minni líkur á svona áföllum ef
vatnasvæðin eru dreifð um landið.
Það hefur lengi þótt góð lat-
ína í framboðsræðum þing-
mannsefna að fara fögrum
orðum um nauðsyn þess að
efla iðnað og sér í lagi þann
iðnað, sem framleiðir til út-
flutnings. Hver kannast ekki
við ræðu sem þessa: „Öllum
má ljóst vera að fiskimið
okkar eru fullnýtt og jafnvel
meira en það, ekki verður
um vöxt að ræða í landbún-
aði. Ljóst er því að það er
iðnaðurinn sem verður að
taka við þeim vinnufúsu
höndum, sem bætast á vinnu-
markaðinn á komandi
árum.“
Eftir 5 ára kynni af rekstri
iðnfyrirtækja má ég fullyrða,
að ekkert hefur verið að gert
til að skapa iðnaðinum þau
skilyrði að honum geti vaxið
fiskur um hrygg. Sú spurning
hlýtur að vakna, hvort menn-
irnir meini hreint ekki neitt
með því sem þeir segja. Illt er
að trúa því um þingmenn
okkar. Miklu líklegra þykir
mér að tvennt komi til, ann-
ars vegar það, að hin eilífa
barátta við verðbólguna,
hefur orðið til að eyðileggja
góð áform í þessu efni eins og
svo mörgum öðrum. Hins
vegar það, að forráðamenn í
iðnaði hafa skirrst við að
beita þeim aðgerðum til
þrýstings á stjórnvöld, sem
sjávarútvegurinn hefur beitt.
Það er nú að verða árlegur
atburður að skipum sé siglt
til hafnar og starfsfólk í fisk-
vinnslu sé sent í launalaust
frí. Lfndir slíkum þrýstingi
hafa stjórnvöld hvað eftir
annað gripið til sérstakra að-
gerða til stuðnings sjávar-
útvegi og hafa þá aðrar grein-
ar útflutnings ekki notið góðs
af.
Því er svo komið að fisk-
iðnaðurinn býr við rekstrar-
grundvöll sem er miklu betri
en rekstrargrundvöllur út-
flutningsiðnaðar. Gengi ísl.
krónunnar er aftur á móti
miðað við þarfir fiskvinnsl-
unnar eða a.m.k. þann fræga
0 punkt.
Ekki þarf að undra, að lít-
ill vöxtur verði í útflutnings-
iðnaði landsmanna með
þessu fyrirkomulagi. Eigi að
byggja upp eina atvinnu-
grein, öðrum fremur, þarf að
tryggja þeirri atvinnugrein
betri rekstrarskilyrði en
öðrum.
Fyrirtæki sem að fram-
leiða til útflutnings eða eiga í
samkeppni við innfluttan
varning þurfa að hafa þá af-
komu, sem gerir þeim kleift
að byggja sig upp og auka
umsvif sín. Þá yrði fjölgun
starfa í iðnaði og meðfylgj-
andi aukning gjaldeyris-
tekna. Eg er ekki í nokkrum
vafa um það, að hefði af-
koma iðnaðarins á Akureyri
verið betri á undanförnum
áratug, væri hann í dag mun
öflugri og bjartara framund-
an í atvinnumálum byggðar-
lagsins. Við þyrftum þá ekki,
í tímaþröng og örvæntingu,
að velta vöngum yfir því,
hvort hér skuli byggja er-
lenda álverksmiðju eða aðra
stóriðju á næstu árum. Öll
umræða um atvinnumál væri
á öðru og miklu heillavæn-
legra plani ef vofa atvinnu-
leysis biði ekki við næstu dyr.
Að sjálfsögðu eigum við
að nýta orku fallvatnanna í
einhverjum orkufrekum iðn-
aði, en sígandi lukkaerbest-
sá iðnaður sem fyrir er þarf
einnig að fá að dafna.

,4-.PAGUfl-29íjjart1ýai:yJ>982;