Dagur - 07.09.1982, Blaðsíða 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKFIIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
RITSTJÓRNARSlMAR: 24166 OG 24167
SlMI AUGLÝSINGADEILDAR OG AFGREIÐSLU: 24222
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÖRNSSON
BLAÐAMENN: ÁSKELL ÞÓRISSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT H.F.
Stjórnarandstaðan
ber fulla ábyrgð
Á 19. þingi Sambands ungra Iramsóknar-
manna, sem haldið var á Húnavöllum, var m.a.
fjallað um efnahagsmál og samþykkt ályktun
þar sem fram kemur að þær ráðstafanir sem
felast í nýsettum bráðabirgðalögum og yfir-
lýsingu ríkisstjórnarinnar um áframhaldandi
aðgerðir hafi verið nauðsynlegar til að tryggja
rekstur atvinnufyrirtækjanna og þar með
atvinnuöryggi.
„Stjórnarandstaðan hefur ekki bent á nein-
ar raunhæfar leiðir til lausnar efnahagsvand-
anum. Fari svo að tillögur ríkisstjórnarinnar
nái ekki fram að ganga á Alþingi mun stjórnar-
andstaðan bera fulla ábyrgð á því stjórnleysi
sem þá hlýtur að skaþast," segir í ályktun
þingsins.
Þá er lögð á það höfuðáhersla að krafa Fram-
sóknarflokksins um breytt vísitölukerfi nái
fram að ganga. Saga undanfarinna ára sýnir
að núverandi vísitölukerfi hefur magnað verð-
bólgu og þar með breikkað bilið á milli þeirra
sem minnst mega sín og hinna sem hæst laun
hafa.
Samfara breyttu vísitölukerfi telur þingið
nauðsynlegt að kjör hinna tekjulægstu í þjóð-
félaginu verði tryggð með fjölskyldubótum og
hækkuðum lífeyri frá almannatryggingum. Þá
verði tekjuskattur af meðaltekjum og lægri
tekjum afnuminn og tekjutapi ríkissjóðs af
þessum sökum verði mætt með samdrætti og
sparnaði í ríkisrekstri.
Aukin fræðsla um
fíkniefnamál
A þingi Sambands ungra framsóknarmanna
var einnig rætt um neyslu fíkniefna. í ályktun
um fíkniefnamál segir: „Með hliðsjón af þróun
fíkniefnamála í nágrannalöndum okkar er ljóst
að samhliða aukinni fíkniefnaneyslu aukast
glæpir svo sem líkamsmeiðingar, auðgunar-
brot og vændi. Telur þingið því nauðsynlegt
að leggja áherslu á fyrirbyggjandi aðgerðir. “
Síðan er lagt til að lögbundin verði fræðsla í
grunnskólum landsins um skaðsemi neyslu
fíkniefna. í því skyni verði gefin út kennslubók
á komandi vetri fyrir yngri deildir grunnskól-
anna. Telur þingið nauðsynlegt að skipaður
verði starfshópur til að semja slíkt námsefni
hið fyrsta.
SUF-þingið bendir á þá staðreynd að neysla
fíkniefna hafi á skömmum tíma breiðst út um
landið allt. Til að hafa áhrif á hugarfar alls al-
mennings um skaðsemi fíkniefna er lagt til að
Æskulýðsráð ríkisins hlutist til um að haldnir
verði fræðslufundir í öllum héruðum landsins
til að gefa foreldrum og öðrum uppalendum
kost á að læra að þekkja einkenni fíkniefna-
neyslu og útlit þeirra efna sem um er að ræða.
Samband ungra framsóknarmanna beinir
því til þingmanna flokksins að þeir beiti sér
fyrir gagngerri endurskoðun á viðurlögum
vegna fíkniefnamisferlis og einnig hvað varð-
ar fullnustu dóma vegna fíkniefnabrota._
4 - DAGUR-7. september 1982
Sigurður Sigurðsson dýralæknir:
„Riðan breiðist
fyrst og f remst
út með
fjárkaupum“
„Þessi fundur í Hlíðarbæ í
Glæsibæjarhreppi var í því
skyni haldinn að kynna mönn-
um útbreiðslu og stöðu mála,
og hvað væri áformað að gera
af hálfu stjórnvalda gegn veik-
inni,“ sagði Sigurður Sigurðs-
son dýralæknir á rannsóknar-
stofú landbúnaðarins að
Keldum er Dagur ræddi við
hann en Sigurður hélt fyrr í
þessum mánuði fund um riðu-
varnir með bændum af Eyja-
fjarðarsvæðinu, og sóttu þann
fund um 50 bændur.
„Hægt er að aðstoða menn
við að búa við veikina áfram og
jafnframt að stuðla að því að
veikar kindur séu teknar strax úr
umferð og þeim komið fyrir á
forsvaranlegan máta. Það hefur
aðeins borið á því að menn væru
að halda í veikar kindur í þeirri
von um að þær skiluðu lömbum
eða einhverjum arði, en ef veik-
ar kindur eru látnar eiga lömb,
magnast smithættan stórlega.
Smithættan er að miklu leyti
bundin við fósturvatn og
hildar."
- Hvað er átt við þegar talað
er um að koma veikum kindum
fyrir á forsvaranlegan máta?
„Það er að eyða hræjunum,
annaðhvort að brenna þau eða
grafa þau djúpt. Ekki að láta
þau vera ofanjarðar eða ofar-
lega í jörðu þannig að hægt sé að
róta ofan af þeim af vargfugli
eða músum og rottum sem gætu
borið út líffærahluta.
Eins er hægt að greiða mönn-
um bætur fyrir kindur sem tekn-
ar eru úr hjörðinni og þá um leið
við að aðstoða menn við að
breyta til, taka upp aðra búhætti
og búgreinar eða að aðstoða
menn við fjárleysi um hríð.
Niðurskuröur og fjárskipti hafa
dugað misjafnlega vel til að
hamla gegn veikinni því hún hef-
ur komið upp á sömu bæjunum
eftir að nýtt fé hefur komið og þá
er unnið fyrir gíg sú fyrirhöfn."
- Hvað veldur því?
„Það er tvennt að við höldum.
Annarsvegar þarf að vera nógu
öruggt með að það fé sem fengið
er í staðinn sé ósýkt, og hinsveg-
ar að húsnæði sé hreinsað mjög
rækilega og öll tæki og ílát, hlöð-
ur og næsta nágrenni fjárhús-
anna.“
- Fer þessi veiki framhjá
mönnum ef hún er á byrjunar-
stigi?
„Hún getur gert það, því
miður. Hún hagar sér dálítið
misjafnlega og menn hafa bitið í
sig að veikinni fylgi ákveðin
einkenni sem getur vantað á ein-
um stað þó þau séu til á öðrum.
Annars hefur einkennum verið
lýst all rækilega í handbók
bænda 1979, og Frey, blaði
númer 5 1981 og víðar.“
- Hvernig er ástandið á
Eyjafjarðarsvæðinu varðandi
þessi mál heilt á litið?
„Ástandið á þessu svæði er
þannig að riðuveiki er í nokkuð
miklum mæli vestanmegin, sér-
lega í Svarfaðadal. Það er minna
á Árskógströndinni. Það hefur
lítið borið á riðu við innanverð-
an Eyjafjörð um langt skeið, en
hún fannst í vor á tveimur
bæjum í Saurbæjarhreppi, á
Möðruvöllum og Villingadal.
Það hefur verið dálítið um
það að menn væru að kaupa og
selja fé en það er hættulegt þeg-
ar riðan er annarsvegar vegna
þess að hún breiðist fyrst og
fremst út með fjárkaupum og
hættan er tvíþætt í því sam-
bandi. Þegar fé er flutt á milli
staða getur það borið með sér
riðusmit á nýjan stað og eins
smitast á nýja staðnum ef þannig
háttar til og flutt smitið með sér
frá þeim stað.“
- Er Eyjafjarðarsvæðið verr
sett varðandi riðuna en önnur
svæði hér á landi?
„Ekki vil ég segja það. Það
eru mörg svæði þar sem veikin
virðist fara yfir með meiri hraða
og jafnvel valda meira tjóni á
öðrum stöðum. Þetta eru t.d.
nokkur svæði á Austurlandi,
Borgarfjörður eystri, Norð-
fjörður og fleiri. A gömlu riðu-
svæðunum sem eru á mið-
Norðurlandi hefur þetta faríð
hægar yfir og valdið tjóni á eins-
taka bæjum eða einstaka byggð-
arlögum en lítið borið á því á
öðrum svæðum.“
- Eiga bændur sem eiga við
þennan vágest að glíma nokkra
aðra leið en að skera niður hjá
sér?
„Það virðist vera hægt að búa
við þetta sumstaðar með sæmi-
legu móti ef menn merkja fé sitt,
fylgjast með ættum þess og velja
til undaneldis það sem reynist
standast veikina best. Það þarf
mikla natni við hirðingu og
þrifnað. Þannig hafa menn víða
um Norðurland búið sæmilega
þótt veikin sé búin að vera hjá
þeim í langan tíma.“
- Sýktar skepnur eru hins-
vegar ávallt aflífaðar er ekki
svo?
„Þeim er alltaf lógað því það
er engin lækning til við rið-
unni.“
- Voru þeim mönnum sem
sóttu fupdinn í Hlíðarbæ lagðar
einhverjar línur varðandi það
hvernig þeir ættu að snúa sér í
baráttunni við riðuna?
„Það má segja það. Það er í
undirbúningi endurskoðun á
reglugerð um þessi mál, og þar
er gert ráð fyrir að skipaðar séu
riðunefndir í hverri sveit þar
sem einhver riðuhætta er. í
þeirri reglugerð er kveðið á um
hvert hlutverk riðunefndanna
eða heimamanna er í þessari
baráttu."
- Er til einhver sjóður sem
aðstoðar þá bændur fjárhags-
lega sem verða fyrir því að þurfa
að skera niður fjárstofn sinn
vegna þessarar veiki?
„Það er ekki, en lengi vel hef-
ur verið reynt að veita bændum
aðstoð í þeim tilfellum er þeir
hafa orðið að lóga fé sínu og
skipta um fjárstofn. Þá hefur
komið til styrkur úr ríkissjóði en
sá styrkur hefur alla tíð verið
lítill þótt hann hafi sjálfsagt
komið að einhverju gagni. í hin-
um nýju reglum er hinsvegar
gert ráð fyrir að bændur fái meiri
aðstoð til þess að mæta þessum
erfiðleikum en verið hefur til
þessa.“
- Hvað er langt síðan riða
gerði fyrst vart við sig hér á
landi?
„Það veit sennilega enginn
með fullri vissu, en að öllum lík-
indum eru um 100 ár síðan veik-
in barst til landsins með kind er-
lendisfrá.“ gk-.