Dagur - 24.03.1983, Blaðsíða 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 100 Á MÁNUÐI - LAUSASÖLUVERÐ 12 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARM.: HERMANN SVEINBJÓRNSSON
BLAÐAMENN: EIRÍKUR ST. EIRlKSSON, GYLFI KRISTJÁNSSON,
ÓLAFUR JÓHANNSSON (SAUÐÁRKRÓKI) OG
ÞORKELL BJ0RNSSON (HÚSAVÍK)
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI: JÓHANNES MIKAELSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN. DAGSPRENT HF.
„Kjarni fárra
gegn fjöldanum“
„í stað tillitsemi og umburðarlyndis stefnir nú
í átt til aukins flokksræðis, sem þrengja mun
flokkinn utan um harðan kjarna fárra, gegn
fjöldanum", segir í yfirlýsingu frjálslyndra
sjálfstæðismanna sem nýlega hefur verið
send fjölmiðlum. í upphafi yfirlýsingarinnar
segir: „Á undanförnum árum hefur flokksræði
og óbilgirni færst í vöxt innan flokksins" og
ennfremur „að einstrengingsleg öfl innan
flokksins hafa frekar sinnt öðrum málum en
þeim er varða einstaklinginn og frelsi hans til
athafna". Þá segir ennfremur í lok yfirlýsing-
arinnar: „Nú hefur dr. Gunnar Thoroddsen
forsætisráðherra ákveðið að gefa ekki kost á
sér í komandi kosningum og höfum við því
ákveðið að bíða átekta en fylgjast vel með
framvindu mála. “
Það er engu líkara en Sjálfstæðisflokkurinn
sé nú um það bil að klofna í frumeindir sínar.
Þó Gunnar Thoroddsen sé hættur í stjórnmál-
um er ljóst að Gunnarsarmurinn í Sjálfstæðis-
flokknum er enn til staðar, bíður átekta og
fylgist vel með framvindu mála.
Annar óánægjuhópur fyrirfinnst í Sjálfstæð-
isflokknum og það eru þeir sem telja að hann
hafi brugðist skyldu sinni við íbúa dreifbýlis-
ins sem landsflokkur. Flokksforustan markaði
stefnuna um flutning atkvæðavægis til þétt-
býlisins á höfuðborgarsvæðinu án tillits til
sjónarmiða þeirra sem búa á landsbyggðinni.
Þingmenn flokksins í dreifbýlinu brugðust
hver af öðrum, töluðu um sáttaleið en létu
þess ógetið að önnur mannréttindi en kosn-
ingaréttinn þyrfti að leiðrétta jafnframt.
Þriðji óánægjuhópurinn er svo sá sem kallar
sig „Samtöklýðræðissinna11 og samanstendur
af kjarna mjög hægrisinnaðra sjálfstæðis-
manna, framámönnum úr röðum ungra sjálf-
stæðismanna og dyggum stuðningsmönnum
frjálshyggjuíhalds af verstu gerð. Þessi hópur
lýsir vanþóknun sinni á þeirri afgreiðslu Al-
þingis í kjördæmamálinu að hafa að engu
áskoranir kjósenda um að atkvæðisréttur
landsmanna verði jafnaður að fullu.
Auk þessara þriggja óánægjuhópa, en
tveir þeirra hafa raunar sameinast í sérstökum
samtökum annarsvegar lýðræðissinna og
hinsvegar frjálslyndra, eru fjölmargir kjósend-
ur Sjálfstæðisflokksins mjög óánægðir með
ábyrgðarleysi flokksins í stjórnarandstöðu við
afgreiðslu ýmissa mikilvægra mála.
Af þessu má ljóst vera að kjósendur Sjálf-
stæðisflokksins vita lítið sem ekkert um það
hvaða stefnu flokkurinn mun taka eftir kosn-
ingar. Sameinaðir sjálfstæðismenn eru ekki til
nema sem takmarkaður hópur í nánum tengsl-
um við flokksforystu Geirs Hallgrímssonar.
Amtsbókasaf n i ð:
Ókeypis þjónusta
eða afnotagjald?
Áríð 1907 birtist í blaðinu
„Norðurland“ á Akureyrí
grein er nefndist „Bókasafn-
ið“. Höfundur hennar var
Guðmundur Hannesson þá-
verandi héraðslæknir á Akur-
eyri.
Þar segir meðal annars:
„Margt hefur tekið stakkaskipt-
um í Akureyrarbæ á síðustu ára-
tugum og fátt svo að ekki hafi
breyst til batnaðar. Bókasafnið
meðal annars.
Fyrir rúmum tíu árum var
bókasafnið nokkurs konar fólg-
inn fjársjóður. Fáeinir menn
öfluðu þeirra bóka handa safn-
inu sem þá langaði til að lesa,
eða nánustu kunningja þeirra og
sárafáir höfðu mannrænu til þess
að gjalda tveggja krónu árstil-
lag, sem krafist var af þeim er
nota vildu safnið. Ekki man ég
hve margir notuðu safnið, þau
árin, en mig minnir að þeir færu
ekki fram úr 20.
Þetta var einstaklega þægilegt
fyrir þá útvöldu, mennina sem
flestum framar höfðu efni til
þess að afla sér bóka sjálfir. Þeir
gátu látið safnið kaupa þær og
það var ekki hættan á að ekki
yrði í þær náð. Væri einhver bók
í útláni var auðfundið hver af
kunningjunum hefði hana að
láni. Það er því von þó stöku
manni finnist eftirsjón í þessu
gamla sakleysisástandi safnsins.
En hitt er víst, að sauðsvartur
almúginn hafði lítið af safninu
að segja. Hann sparaði þessar
tvær krónur á ári og varð ekki
ríkari fyrir það, hvorki af fé né
mannviti.
Svo komst safnið í hendur
Páls heitins Briems. Hann
breytti því að ýmsu leyti og jók
tekjur þess að miklum mun, en
aðalbreytingin var sú að hann
leyfði öllum ókeypis afnot
safnsins. Það var að vísu ólíklegt
að þetta tveggja króna árgjald
fældi marga frá safninu en raun-
in varð sú að óðar og það var
afnumið streymdi fólkið þangað
og útlánin uxu eins og á í leys-
ingu.
Bókavöðurinn neyddist til að
fá sér aðstoðarmann á útláns-
dögunum og að lokum var eigi
unnt að afgreiða þá sem komu,
þó bókavörðurinn bætti alla-
jafna að drjúgum við útlánstím-
ann sem að vísu var af skornum
skammti, einn tími á viku. Þá
var útlánstíminn aukinn um
helming og lánað út tvo daga í
viku. Þessi viðbót hefur enn
reynst ónóg. Stundum hefur
tíminn ekki hrokkið til afgreiðsl-
unnar. Þetta hefur verið þýðing-
armikil framför. Lestrarfýsn
almennings hefur glæðst og safn-
ið hefur komið fjölda manna að
notum, jafnt ríkum sem fátæk-
um.“
Svo mörg voru þau orð þessa
mikla framfaramanns Guð-
mundar Hannessonar. Hann
fullyrðir að afnám afnotagjalds
hafi vakið safnið af dvala sínum
og gert það að almenningseign,
enda voru tvær krónur á þessum
tíma sem nam daglaunum
verkamanns fyrir tíu tíma vinnu
og um leið ríflegt bókarverð.
Ástæðan fyrir því að þatta er
gert að umræðuefni hér, er sú til-
laga bæjarráðs frá 3. mars sl.,
•um að fela bókasafnsnefnd að
fjalla um þá hugmynd að selja
útlánakort safnsins.
Skyldi það gefa kr. 300 þús-
und í tekjur á yfirstandandi ári.
Hér virðist gert ráð fyrir því að
aðeins þeir sem fá lánaðar
bækur út af safninu greiði fyrir
afnotin því það er nánast ógjör-
legt að taka gjald fyrir þá þjón-
ustu sem veitt er innanhúss svo
sem afnot af lestrarsal og hand-
bókadeild, einnig blaða og tíma-
ritalestri og eru þetta þó stórir
liðir í starfsemi safnsins. Ýmsir
hafa bent á að flestöll bókasöfn
landsins selji útlánakortin og er
það rétt en í flestum tilfellum
mætti frekar flokka það undir
hefð en tekjustofn. Allavega er
það víst að ef Amtsbókasafnið
ætti að hafa 300 þúsund króna
tekjur af sölu á lánþegakortum í
ár þá þyrfti að selja þau tvisvar
til þrisvar sinnum hærra verði en
gert er hjá öðrum bókasöfnum.
Bókasafnsnefnd hefur hafnað
þessari hugmynd.
Það er kannski verið að gera
of háar kröfur til hins opinbera
þegar til þess er ætlast að bóka-
söfn séu opin að kostnaðarlausu
fyrir hvern sem er og víst má um
það deila hvort rétt sé að verja
almannafé til þess að gera fólki
það kleift að fá lánað lesefni sér
til afþreyingar. En það verður
ætíð svo að mikið lánast út af
góðum og nytsamlegum bókum
þegar fólk hefur góðan aðgang
að bókakosti safnsins og getur
valið sér bækur í ró og næði.
Það ætti að vera markmið
allra íslenskra bókasafna að
veita öllum sem þess óska
endurgjaidslausa þjónustu svo
framarlega að þeir uppfylli öll
skilyrði um skilvísi og góða með-
ferð bókanna.
Lárus Zophoníasson,
amtsbókavörður.
Lárus Zophoníasson, amtsbókavörður.
4 - DAGUR - 24. mars 1983