Dagur - 14.05.1984, Blaðsíða 4

4-DAGUR-14. maí 1984
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SÍMI:. 24222
ÁSKRIFT KR. 150 Á MÁNUÐI -
LAUSASÖLUVERÐ 22 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI:
GÍSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRÍKUR ST. EIRÍKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Þjóðhagslegt gildi
landbúnaðar
Landbúnaðarmál vom sérmál síðasta aðalfundar
Kaupfélags Eyfirðinga. Þar var samþykkt ályktun
og kveður þar nokkuð við annan tón en þá hjárænu
sem í síbylju kveður við frá frjálshyggjumönnum og
íhaldsgaurum á mölinni í Reykjavík, sem eiga þó allt
sitt undir þessari og öðrum undirstöðuatvinnu-
greinum þessa lands. í ályktuninni segir að meðal
þróaðra þjóða sé hvarvetna lögð höfuðáhersla á öfl-
uga innlenda matvælaframleiðslu sem eina af for-
sendum sjálfstæðis og öryggis hvers lands. Ná-
grannaþjóðimar hafi talið rétt að vemda landbúnað
sinn með margvíslegum aðgerðum og greiða niður
búvöruverð til neytenda. Ekki geti tálist raunhæft
að íslendingar skeri sig úr hvað þetta varði.
„Því telur fundurinn að sú umræða um landbún-
aðarmál, sem að undanfömu hefur borið hæst í fjöl-
miðlum og á hinu háa Alþingi sé á villigötum. Þessi
umrseða hefur einkennst af yfirboðum um það
hvemig skera má landbúnaðarframleiðsluna sem
mest niður á sem.skemmstum tíma og órökstudd-
um fuHyrðingum um háan vinnslu- og dreifingar-
kostnað.
í þessa umræðu skortir veigamikil rök til þess að
hægt sé að marka þá stefnu sem landi og þjóð er
fyrir bestu. Ekki má líta á landbúnaðinn sem
einkamál bænda og vinnslustöðva þeirra, því aug-
ljóst er að skyndilegur samdráttur í búvörufram-
leiðslu nú muni valda verulegu atvinnuleysi og því
koma enn þyngra niður á þéttbýli en dreifbýli. Til að
meta þessi áhrif af raunsæi þarf að safna upplýsing-
um, t.d. um starfsmannafjölda og verðmætamynd-
un í búvöruiðnaði.
Því skorar fundurinn á ríkisstjómina að láta nú
þegar gera löngu ákveðna úttekt á þjóðhagslegu
gildi landbúnaðarins. Með niðurstöður slíkrar úttekt-
ar að leiðarljósi þurfa þeir sem málið varðar, neyt-
endur, starfsfólk í búvöruiðnaði og bændur, að taka
höndum saman og marka ábyrga og öfgalausa
stefnu um framtíð landbúnaðar á íslandi, þannig að
þörfum markaðarins verði mætt sem best á hverj-
um tíma.“
Þannig hljóðaði ályktunin sem samþykkt var á
aðalfundi Kaupfélags Eyfirðinga, þar sem saman
voru komnir fulltrúar bæði framleiðenda og neyt-
enda. Þetta er í samræmi við það sem Steingrímur
Hermannsson, formaður Framsóknarflokksins,
sagði á miðstjómarfundi á Akureyri fyrir nokkru.
Hann taldi nauðsynlegt að draga svo úr landbúnað-
arframleiðslu að útflutningur væri óþarfur, en mikill
samdráttur í hefðbundnum landbúnaði myndi hafa
alvarlegar afleiðingar í för með sér, ef ekki yrði hug-
að að annarri framleiðslu í staðinn. Steingrímur
sagði að landbúnaðarframleiðslan þyrfti að full-
nægja sem næst okkar eigin þörfum.
Endurskoðxm í landbúnaðarstefnunni verður að
miðast við að þjóðhagslegt gildi landbúnaðar og
búvöruiðnaðar verði sem mest. Sleggjudómar mega
þar hvergi koma nærri.
Jökuldals-
ævintýrið
í fjölmiðlum að undanförnu hef-
ur „vélsleðamótið" svonefnda,
sem efnt var til í Jökuldal í byrj-
un apríl sl., verið títtnefnt og all-
mikið um það fjallað. Hefur þar
sitthvað komið fram, misjafnt að
gæðum. En besta framlagið var
ágæt mynd, sem sýnd var í sjón-
varpi (í þættinum Kastljósi) að
kvöldi föstudagsins 13. apríl. f*ar
sást glögglega hvernig aðstæð-
urnar höfðu raunverulega verið
fyrir þann allt of stóra hóp
manna, sem safnast hafði í Jökul-
dal í þeim æsta veðraham, sem
þá gekk yfir á þessum slóðum.
Parna voru ýmsir hætt komnir
og mikil mildi að ekki fór verr. í
blaðaviðtölum við leiðangurs-
menn getur að líta fyrirsagnir
eins og þessar: „Hröpuðu 40
metra með snjóflóðinu“, „Við
vorum heppnir að sleppa lif-
andi“, „Missti allar neglur við að
grafa mig upp“, „Við vorum
hcppnir að sleppa lifandi“, Ég
týndi báðum hópunum“ (Dagur
11.4.). Síðan eru lýsingar á því
sem gjörðist í raun og veru. Um-
fangsmikil leit var gjörð að leið-
angursmönnum, þegar dróst úr
hömlu að þeir kæmu til byggða,
en vegna hins vonda veðurs
reyndist hún örðug og kom ekki
til með að orka fullkomlega því
sem ætlað var.
Þegar svo þessum ósköpum
linnti og allir vélsleðamenn voru
komnir til byggða misjafnlega á
sig komnir að vonum, fóru fjöl-
miðlar fljótt af stað til að afla
fréttamatar og fá fram álit ýmissa
á þessu ævintýri. Á meðal þess er
í Degi (frá 15. apríl) birt stutt
viðtal við Hannes Hafstein fram-
kvæmdastjóra Slysavarnafélags
Islands þar sem hann segir: „Mitt
álit á þessari ferð vélsleðamanna
upp á hálendið um síðustu helgi,
er að þeir hafi beinlínis boðið
hættunni heim á atburðum eins
og áttu sér stað. Það er ekkert vit
í því að stefna hundruðum
manna upp á hálendið á þessum
tíma þegar allra veðra er von.“
Þetta er mjög eðlileg umsögn
manns í stöðu Hannesar Haf-
stein, varðandi þetta fyrirbæri.
En hún virðist hafa farið fyrir
brjóstið á sumum, sem mæla
ofdirfskuævintýrinu í Jökuldal
bót, þvert ofan í staðreyndir -
viðurkenna jafnvel ekki að neitt
hafi orðið að, utan það að veðrið
brást vonum.
í Dag þann 18. apríl ritar
Hörður Þór Karlsson grein, sem
er „athugasemd vegna ummæla
Hannesar Hafstein". Þar stendur
m.a.: „Hannes lætur að síðustu
hafa eftir sér eitthvað á þá leið að
vonandi verði þetta mönnum
þörf lexía. Eins og ég drap á hér
fyrr, þá þekki ég af eigin reynslu,
að menn þeir, sem stóðu fyrir
þessu móti eru vel dómbærir á
þessa hluti og vita vel hvað þeir
eru að gera, og hvorki Hannes
Hafstein né aðrir þurfa að vanda
um við þá eins og smábörn, né
kveða upp yfir þeim einhvern
Salómonsdóm.“. Það var og.
Eru vélsleðamenn þá hafnir
yfir alla gagnrýni? Það virðist
svo. í lesendahorni Dags þann
25. apríl lætur einhver G. Jónsd.
ljós sitt skína þar sem hún for-
dæmir þá gagnrýni, sem fram
hefur komið á nefnda hálendis-
reisu þeirra vélsleðamanna, og
segir m.a. að „ekki sé hægt að
hlusta á að verið sé að blása slíkt
upp sem einhvern glannaskap“.
„Þessir menn eru öruggari í
óveðri á fjöllum uppi, en ég og
þú í umferðinni í miðbænum. Og
svo tekur framkvæmdastjóri
Slysavarnafélags Islands undir
þessa gagnrýni fjölmiðla. Mér
finnst að það hefði staðið honum
nær að taka annan pól í hæðina."
- Þannig taka þau tvö, sem hér
hefa verið nefnd, framkvæmda-
stjóra Slysavarnafélagsins sem
smábarn á kné sér og veita hon-
um hirtingu fyrir að segja eins og
honum bjó í brjósti. Og efalaust
vildu margir vera með þeim í
slíkri aðför, því að þau eru mörg
dæmin úr þjóðlífinu um það
hversu mikilsverð ábyrgðarstörf
eru lítilsvirt af fjölda fólks og þeir
sem þeim gegna oft ásakaðir
harðlega og dæmdir án minnstu
raka.
En hvað hefði verið sagt ef
maður í stöðu Hannesar Hafstein
hefði lagt blessun sína yfir þessa
ofdirfskuferð í Jökuldal - hrósað
hetjum framtaksins? Hætt er við
að honum hefði verið hallmælt
allsterklega fyrir þá afstöðu af
mörgum - en af öðrum hópi
fólks. Á það hefur verið bent, að
þar sem framkvæmdastjóra
Slysavarnafélagsins var kunnugt
um ákvörðun vélsleðamanna um
mótshald í Jökuldal samkvæmt
auglýsingum þar um frá því í des.
sl. og bréfi sendu Slysavarnafé-
laginu, hefði honum verið nær að
bera fram aðvaranir sínar í tíma,
í stað þess að koma með ávítur
að mótinu loknu. Jú, það er eng-
inn vandi fyrir formælendur og
þátttakendur mótsins að tala
þannig eftir á. En hefði það ork-
að nokkru að „vara þá við í
tíma“, eða kosta kapps um að fá
þá til að falla frá áformi sínu?
Reynslan er sú, að þess fastar
sem staðið er gegn einhverju,
því ákafar er það sótt. - Aðvar-
anir eru yfirleitt virtar að vettugi
og áminningar látnar sem vindur
um eyru þjóta. í viðtali sem
fréttamaður sjónvarps átti við
fáeina þátttakendur mótsins gáfu
þeir það svar við spurningunni
um hvort þeir myndu leggja í
þetta, að „það gjörðu þeir áreið-
anlega“ - og þeir „horfðu til þess
með tilhlökkun“.
Vísast þurfa einhverjir að
fórna lífi sínu til þess að aðrir
vitkist. En sumir vitkast aldrei
hvað sem á dynur, heldur berja
höfðinu við steininn sér og
öðrum til ómælanlegs skaða. Já,
öðrum. Það er einn þáttur í allri
þessari umræðu, sem hefur
gleymst að geta, en það er raun
vandamanna vélsleðamóts-
manna. Biðin heima í kvíða og
óvissu klukkustundum og sólar-
hringum saman, biðin eftir
sonum, bræðrum, eiginmönnum
- vinum, sem engum var fært að
vita hverra örlög yrðu í vetrar-
veldi öræfageims. Þá kvöl þekkja
þeir einir, sem reynt hafa. Öll
berum við ábyrgð á eigin lífi. En
berum við ekki einnig ábyrgð
gagnvart öðrum og kvöð um til-
litssemi þeim til handa - og þá
fyrst og síðast þeim sem eru okk-
ur næstir á för um æviveg?
Jórunn Ólafsdóttir
frá Sörlastöðum.