Dagur - 14.05.1984, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - 14. maí 1984
Aðalfundum Kaupfélags Húnvetninga og Sölufélagsins nýlokið:
„Síðastliðið ár var bænd-
um erfítt og ástandið hjá
þeim mörgum er uggvæn-
legt, þó rétt megi vera að
þeir hafí staðið sig vel mið-
að við aðstæður,“ sagði
Arni S. Jóhannsson,
kaupfélagsstjóri á Blöndu-
ósi, í samtali við Dag.
Aðalfundur Kaupfélags Hún-
vetninga á Blönduósi var haldinn
í síðustu viku. í félaginu eru 10
félagsdeildir með 804 félögum.
52 fulltrúar þeirra sátu aðalfund-
inn, sem haidinn var á Hótel
Blönduósi.
Taprekstur
I ársreikningum félagsins kom
fram, að verulegt tap var á rekstri
félagsins á liðnu ári, samtals tæp-
lega 4 m.kr. Hver er ástæðan?
„t*essi rekstrarhalli á sér tvær
meginorsakir," svaraði Árni. „í
fyrsta lagi jókst vaxtabyrðin
verulega á síðastliðnu ári, sem
m.a. stafar af auknum vörubirgð-
um og vaxandi viðskiptaskuldum
bænda. I öðru lagi ganga smærri
verslunardeildir okkar ekki nægi-
lega vel, þær eru ekki nægilega
stórar til að geta borið sig.“
- Nú hafa önnur kaupfélög
verið með sína aðalfundi að
undanförnu, t.d. Kaupfélag
Skagfirðinga, sem sýndi nokkurn
hagnað. Standa húnvetnskir
bændur ver að vígi en þeir skag-
firsku?
„Ég hygg að ástandið hjá hún-
33
Milliliðagróðinn er
ekki hjá okkur“
- Tapreksturinn verður að stöðva, segir
vetnskum bændum sé heilt yfir
verra en í Eyjafirði t.d., þó
ástandið sé sambærilegt við það
sem er hjá Skagfirðingum. En
þess ber að gæta við samanburð
á reikningum okkar og Kaupfé-
lags Skagfirðinga, að við fórum
eftir nýjum afskriftarreglum, sem
gera tapið meira heldur en það
hefði orðið samkvæmt gömlu
reglunum. Kaupfélag Skagfirð-
inga fór hins vegar eftir gömlu
reglunum við uppsetningu á sínu
uppgjöri. Pað breytir ekki því, að
afkoma félagsins okkar á árinu er
óviðunandi. Pað verður að
stöðva tapreksturinn.“
- Hvernig ætlið þið að bregð-
ast við vandanum?
„Sannleikurinn er sá, að við
erum að borga með rekstrarfénu
sem við erum að lána bændunum
að nokkrum hluta. Þannig tók-
um við á síðastliðnu ári vísitölu-
tryggð lán, sem við síðan urðum
að endurlána með venjulegum
vöxtum. Á þessu er verulegur
munur, ætli vaxtatapið hjá okkur
vegna þessa hafi ekki verið á aðra
milljón kr. Önnur kaupfélög,
Arni S. Jóhannsson,
samlagi og sláturhúsi. Aðalfund-
ur Sölufélagsins er einnig nýaf-
staðinn og Árni var spurður um
afkomuna þar.
„Afkoman er skikkanleg. Það
vantar 3,2% upp á verði á dilka-
kjöti, en að öðru leyti höfum við
skilað grundvallarverði til
bænda. Hins vegar hefur verið
mjög erfið afkoma í mjólkursam-
laginu. Þar vantar okkur 22,3%
af því sem við eigum að skila
bændum, þannig að „milliliða-
gróðinn" er að minnsta kosti ekki
hjá okkur.
- Hvað veldur þessu?
„Skökk verðlagning fyrst og
fremst, það er of lítil álagning á
þær vinnsluvörur sem við erum
að framleiða. Þetta er viðurkennt
og vitað mál og þannig hefur það
verið lengi.
sem byggja afkomu sína á við-
skiptum við bændur, hafa svip-
aða sögu að segja, t.d. Kaupfélag
Borgfirðinga og væntanlega einn-
ig Kaupfélag Rangæinga og
Kaupfélag V.-Skaftfellinga.
Þetta hefur leitt til þess, að við
neyðumst til að stöðva skulda-
söfnun einstakra viðskiptamanna
og í því hef ég verið að baxa
þessar vikurnar. Þarna blasir
verulegt vandamál við bændum,
sem margir hverjir lenda í veru-
legum vandræðum við að leysa út
sinn áburð. Ég veit ekki hvaða
ráð þeir hafa, en ég treysti mér
ekki til að lána áburð til margra
ára. Félagið stendur hreinlega
ekki undir því, þar sem viðkom-
andi bændur eru margir þegar
búnir að eyða stærstum hluta af
væntanlegu innleggi á þessu ári.
En það þarf fleira til. Það er
markvisst unnið að endurskipu-
lagningu þeirra deilda sem ekki
hafa skilað eðlilegri afkomu.
Þannig erum við þegar búnir að
loka einni verslun á Blönduósi og
við munum halda áfram endur-
bótum á rekstrinum. Einnig veit-
um við ýmiskonar þjónustu sem
við borgum með, t.d. erum við
með áætlunarferðir einu sinni í
viku í sveitirnar með fóður og
annan varning. Það stendur
hreinlega ekki undir sér, en þeg-
ar á herðir vilja menn ekki missa
þessa þjónustu og helst ekki að
hún hækki heldur. Hins vegar
verða félagsmenn að horfast í
augu við þá staðreynd, að þjón-
ustu verður að selja á kostnaðar-
verði, þegar til lengri tíma er
litið, því annarsgetur farið illa,“
sagði Árni.
Samlagið í erfíðleikum Arni S. Jóhannsson, kaupfélagsstjóri.
í nánum tengslum við Kaupfélag
kaupfélagsstjóri
Um 20% af okkar mjólk er
seld sem neysluvara, nýmjólk,
súrmjólk og annað slíkt. Af-
gangurinn fer í vinnslu, aðallega
á undanrennudufti og smjöri, og
verðlagningin á þeim afurðum er
endaleysa. Ég get nefnt sem
dæmi, að ef við hefðum framleitt
og selt neyslumjólk úr þeim 4 m.l
sem við fáum, þá hefðu brúttó-
tekjur samlagsins orðið 25 m.kr.
Ef við hefðum hins vegar fram-
leitt úr þeim smjör og undan-
rennuduft hefðu brúttótekjurnar
orðið 11 m. kr. Hefðum við
svo gert jógúrt úr öllu saman
hefðu brúttótekjurnar orðið
160 m. kr. Það hljóta allir að sjá
að þetta er vitlaus verðlagning,
sem verður að leiðrétta,“ sagði
Árni S. Jóhannsson í lok samtals-
ins.
Húnvetninga á Blönduósi er ^
Björn Magnússon í Hólakoti, formaður Kaupfélags Hnnvetninga, setnr JmÍé^um^rekTtu^TmjólkS-
adalfund felagsms.