Dagur - 03.08.1984, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 3. ágúst 1984
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 150 Á MÁNUÐI -
LAUSASÖLUVERÐ 22 KR.
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR:
HERMANN SVEINBJÖRNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: GlSLI SIGURGEIRSSON
BLAÐAMENN:
EIRlKUR ST. EIRlKSSON OG GYLFI KRISTJÁNSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI: 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Fjölmiðlar hafa af ábyrgum
aðilum verið taldir eiga sök-
ina á minnkandi atvinnu og
fólksflótta frá Norðurlandi.
Vissulega geta fréttir og
greinaskrif um samdrátt á
flestum sviðum athafnalífs
ákveðins byggðarlags haft
þau áhrif, að fólk trúi þeim
og leggi því á flótta. Það er
hins vegar fjarstæðukennt
að kenna fjölmiðlum alfarið
um kreppueinkennin. Þeir
gera ekki annað en lýsa
ástandinu eins og það er,
enda er það skylda þeirra.
Og ef þeir þurfa að birta
fréttir og greinar í „vælu-
tón“ dag eftir dag og viku
eftir viJru, jafnvel ár eftir ár,
þá er það eingöngu vegna
þess aö ekkert hefur verið
aðhafst til að snúa vörn í
sókn. Það hefur verið talað,
fundað og ályktað, en ekk-
ert verið gert. Þess vegna
hjakkar svo til í sama far-
inu. Samkvæmt skýrslum er
fólksflótti frá Norðurlandi
suður yfir heiðar. Og það er
ekki bara fólkið sem fer;
peningarnir fara líka. Inni-
stæður í bönkum á Akureyri
rýrnuðu um hátt í 200 m.kr.
á milli áranna 1982 og 1983
miðað við þróunina í
bönkum annars staðar á
landinu. Þetta segir sína
sögu.
Fólk flytur suður yfir
heiðar af ýmsum ástæðum,
en tekjumöguleikar vega
þyngst hjá flestum. Og það
hefur komið fram, að syðra
eru atvinnutækifærin fleiri,
launin hærri og launaskrið
hraðara heldur en á Norð-
urlandi vestra, svo tekið sé
dæmi. Þannig voru meðal-
laun á Reykjanesi 186 þús-
und kr. árið 1982, sem er 40
þúsund krónum hærra en
meðallaunin á Norðurlandi
vestra voru á sama tíma.
Þetta samsvarar rúmlega
3.300 kr. á mánuði og það
munar um minna. Þar að
auki má búast við að mun-
urinn sé meiri, þar sem yfir-
borganir eru tíðari syðra.
Slíkar yfirborganir koma
aldrei fram í opinberum
skýrslum, líkum þeim sem
hér er stuðst við. Þessi
staðreynd er einn sterkasti
áhrifavaldurinn í þeirri
þróun, að Akureyri vantar
205 íbúa til að ná lands-
meðaltalsíbúafjölgun tvö sl.
ár, sem er um 1,5% íbúa-
fjöldans í bænum.
Ein ástæðan fyrir sterkari
stöðu Reykjavíkur er það
fjármagnsstreymi sem
þangað hefur verið undan-
farin ár. Þar eru í byggingu
miklar hallir, m.a. fyrir hið
opinbera, en samt fyrir
utan niðurskurðinn á ríkis-
útgjöldum. Þar á meðal má
nefna Seðlabankabygging-
una og Útvarpshúsið. Auk
þess eiga einstaklingar og
félög á höfuðborgarsvæð-
inu mun greiðari aðgang að
fjármagni heldur en at-
vinnufyrirtæki á Norður-
landi.
Dagur hefur áður brýnt
Norðlendinga til að snúa
vörn í sókn og hann gerir
það enn. Hér býr athafna-
fólk sem treystandi er til
þess átaks, en álitlegar að-
gerðir til að gera fjórðung-
inn byggilegri mega ekki
stranda á lokuðum dyrum
peningastofnana. - GS
Kristín Aðalsteinsdóttir skrifar
Breytingar á lœkna
þjónustu við
verðandi mœður
Mánudaginn 23. júlí sl. birtist
frétt í Degi um nýtt form heil-
brigöisþjónustu á Akureyri:
Leggja skal niður læknamiðstöð
og heilsuverndarstöð í núverandi
mynd og stofna heilsugæslustöð
samkvæmt lögum þar um.
Mig furðar hversu óljósar ýms-
ar upplýsingar í frétt þessari
voru. Mér finnst að fólk eigi að
fá réttar upplýsingar um breyt-
ingar á þjónustu við bæjarbúa
áður en þær skella á.
Engir barnalæknar,
engir kvensjúkdómalæknar
f lok þessarar fréttar kemur fram
að læknar í heilsugæslustöð verði
ríkislaunaðir og í fullu starfi.
Hver greiðir laun þessara lækna
skiptir hinn almenna borgara
ekki máli. Hitt skiptir máli hvaða
þjónustu fólk fær. Ennfremur
segir í sömu frétt, að þeir læknar,
sem starfa við sjúkrahúsið muni
ekki starfa í heilsugæslunni.
Þessi breyting skiptir megin-
máli og mig langar að vekja at-
hygli á henni. Þeir sérfræðingar,
barnalæknar og kvensjúkdóma-
læknar, sem nú starfa við heilsu-
verndarstöð munu ekki vinna við
heilsugæslustöð. Er það sam-
kvæmt núgildandi lögum, þar
sem ekki er kveðið á um að fyrr-
nefndir sérfræðingar starfi við
heilsugæslustöðvar og er það
miður. Býður manni í grun að
ekki hafi verðandi mæður og for-
eldrar ungra barna tekið þátt í að
setja saman þau lög.
Við heilsugæslustöð munu
starfa heimilislæknar og læknar
sérmenntaðir í heimilislækning-
um. Miklu varðar að fólk geti
leitað til sérfræðinga í heimilis-
lækningum. Þeir hafa hina bestu
alhliða læknismenntun. í þeirra
sérmenntun felst að þeir starfa
4-6 mánuði í senn á hinum ýmsu
deildum sjúkrahúsa. Menntunin
er breytileg eftir hvar nám er
stundað og tekur oftast 4 ár.
Þeirra alhliða menntun ætti því
einmitt að auðvelda samstarf við
aðra sérfræðinga s.s. barna-
Iækna, hjúkrunarfræðinga og fé-
lagsráðgjafa.
Við Heilsuverndarstöð Akur-
eyrar fer fram ungbarna-, smá-
barna- og mæðraeftirlit auk ann-
arrar þjónustu. Það er mikið ör-
yggi fyrir þungaðar konur og for-
eldra að geta notið sérfræðiþjón-
ustu kvensjúkdóma- og barna-
lækna ásamt annarri þjónustu.
Barna- og kvensjúkdómalæknar
hafa flestir 4-6 ára sérmenntun í
sínu fagi og af þeim má mikils
vænta.
Illu heilli hefur verið skortur á
þessum sérfræðingum hér í bæ á
síðustu árum og því feikilegt
vinnuálag á þessum mönnum.
Hafa þungaðar konur t.d. oft ein-
göngu fengið skoðun hjá nemum
á síðasta ári í læknisfræði. Er það
furðulegt að konur á Akureyri
hafi ekki mótmælt þessari skipan
fyrir löngu. Á síðustu mánuðum
hafa nýir læknar með sér-
menntun í þessum fræðum flust í
bæinn og ætti þjónustan því að
geta aukist.
En hvað gerist þá? Breytingar
verða í kerfinu, sem leiða til þess
að þungaðar konur sem fara í
mæðraeftirlit fá ekki skoðun hjá
sérfræðingi í kvensjúkdómum,
nema að heimilislæknir telji sér-
staka ástæðu til. Foreldrar sem
fara með börn sín í ungbarnaeft-
irlit fá ekki viðtal við sérfræðing
í barnalækningum nema með sér-
stakri tilvísun.
Kvennaframboðskonur héldu
tvo fundi í „Opnu húsi“ á síðasta
vori um málefni heilsuverndar-
stöðvar. Á þá fundi mættu marg-
ar konur hér í bæ en því miður
enginn karl. Gestir fundanna
voru héraðslæknir, heilsugæslu-
læknar og sérfræðingar í barna-
lækningum og kvensjúkdóma-
lækningum. Á þessum fundum
kom fram eindregin ósk um að
ekki mætti skerða þjónustu við
verðandi mæður og börn, miklu
fremur þyrfti að auka hana.
Einnig kom skýrt fram á fundun-
um að barnalæknum og kven-
sjúkdómalæknum finnist miður
ef menntun þeirra nýtist ekki við
mæðra- og ungbarnaeftirlit og
vilja vinna við heilsuverndar-
störf. Fulltrúi Kvennaframboðs í
stjórn heilsuverndarstöðvar kom
þar fram með eftirfarandi tillögu,
en hún var niðurstaða fundanna
í vor.
Fulltrúi Kvennaframboðsins
vill skora á stjórn Heilsuverndar-
stöðvar Akureyrar og bæjaryfir-
völd að ráða til starfa við Heilsu-
verndarstöð Akureyrar sérfræð-
ing í barnalækningum við ung-
barnaeftirlitið og sérfræðing í
kvensjúkdómum við mæðraeftir-
litið.
Greinargerð:
Ungbarnaeftirlit hófst á Akureyri
árið 1960 eftir að barnalæknir
kom í bæinn. Annað átak í þess-
um málum var gert árið 1974 þeg-
ar annar barnalæknir kom í bæ-
inn. Þá fer af stað smábarnaeftir-
lit til viðbótar því sem fyrir var.
Sérfræðingar í barnalækningum
hafa stjórnað og séð um fram-
kvæmd þessa eftirlits til ársins
1982, þegar barnalæknar gátu
ekki sinnt þessum störfum vegna
anna. Voru þá fengnir heilsu-
gæslulæknar til þess að hlaupa í
skarðið. Með komu þriðja barna-
læknisins í bæinn telja barna-
læknar sér kleift að taka eftirlitið
að sér á ný.
Reglulegt eftirlit með barns-
hafandi konum hefur farið fram
á Akureyri frá árinu 1956, þegar
sérfræðingur í kvensjúkdómum
kom í bæinn. Framan af hefur
sérfræðingur framkvæmt eða
borið ábyrgð á þessari skoðun.
En nú um langan tíma hefur sér-
fræðingur í kvensjúkdómum ekki
getað sinnt þessum þætti starf-
seminnar vegna mikils vinnu-
álags. Með tilkomu annars kven-
sjúkdómalæknis er nú aftur
mögulegt að sérfræðingur fram-
kvæmi og beri ábyrgð á þessum
þætti heilbrigðisþjónustunnar hér
í bæ.
Kvennaframboðið leggur
áherslu á að fyrrgreindir sér-
fræðingar hafi yfirumsjón með
þessum störfum, þannig að
heilsugæslulæknar, hjúkrunar-
fræðingar og annað fagfólk við
heilsuverndarstöð hafi greiðan
aðgang að sérfræðilegri ráðgjöf
og börn og barnshafandi konur
verði sérstaklega undir þeirra
eftirliti. Kvennaframboðið telur
mikla nauðsyn á góðu samstarfi
hinna ýmsu faghópa til að tryggja
sem besta þjónustu hverju sinni.
Við teljum eðlilegt að heilsu-
gæslulæknir sinni að mestu þeirri
læknisþjónustu, sem fram fer á
heilsuverndarstöðvum. En þar
sem meðganga og tvö fyrstu ævi-
ár barnsins eru eitt mikilvægasta
skeið í ævi einstaklings teljum við
nauðsynlegt að barnshafandi
konum og börnum undir tveggja
ára aldri sé tryggð sú besta fáan-
lega þjónusta, sem völ er á lögum
samkvæmt.
Tillaga þessi var felld með einu
atkvæði konu gegn tveimur at-
kvæðum karla. Fundargerðir
þessarar stjórnar eru ekki birtar
opinberlega eins og gert er með
fundargerðir nefnda bæjarins og
er því erfiðara fyrir fólk að fylgj-
ast með því sem þar gerist.
Það er vonandi að sú nýja
nefnd, sem um skipulag heilsu-
gæslustöðvar mun fjalla á næstu
mánuðum hafi í huga velferð
þess fólks sem þjónustunnar
þarfnast.
Akureyri, 30. júlí 1983
Kristín Aðalsteinsdóttir.