Dagur - 07.10.1985, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 7. september 1985
,t.essin'V^va'Jyrt-
£&*«?•
rrveö t>Vss^’e ^ nn er
að“irí'a'
,karanumM9
VlósmV^dara y
(eitt) > 'elöinn''
• „Nú vantar bara Hallbjörn, en mér sýnist hann vera að koma,“
sagði Roy Rogers, hinn eini sanni, við kollega sinn Gene Autry,
þegar þeir hittust á alþjóðlegri sveitasöngvahátíð í Texas fyrir
skömmu. Þar var glatt á hjalla, eins og nærri má geta og menn
skemmtu sér konunglega.
Þess má geta að eiginkona Roy’s er með „úsaumsæði" og
jakkaboðungar hans bera þess merki.
# Orðasmíði
íslendingar hafa verið
iðnir vlð það gegnum tíð-
ina að finna islensk orð
yfir alla skapaða hluti í
stað þess að fylgja for-
dæmi margra annarra
þjóða og láta erlendu orð-
ín duga, með smá tilfær-
ingum. Margir haida því
fram að þetta sé ein veiga-
mesta forsenda þess
hversu islenskan heldur
enn sérstöðu sinni meðal
annarra Norðurlanda-
mála. Hægt er að sýna
fram á hnittni hinna ís-
lensku orðasmiða með
ótal dæmum, gömlum og
nýjum. Hér verða tvö
dæmi látin duga.
Fyrir nokkrum árum
kom ný flugvélagerð á
markaðinn og voru slík
farartæki fyrst f stað
nefnd „þrýstiloftsflugvél-
ar“; iangt og óþjálft orð.
En þá datt einhverjum
snillingnum f hug orðfð
„þota“. Það er stutt og
laggott og hefur verið not-
að æ sfðan.
Nýlegt dæmi er úr dæg-
urlagaheiminum. Lög sem
skjótast með örskots-
hraða upp vinsældarlist-
ana eru á ensku nefnd
„hit-songs“ og voru til
skamms tfma kölluð hit-
lög hér á landi. Þetta eru
yfirleitt smellin lög, og þar
með var hugmyndin
fædd. Slfkt lag skal hefta
smellur. Út frá því má
mynda stórskemmtfleg
orð svo sem „ellismellur“
um gömul vinsældarllsta-
lög.
# Fyrramáls-
slátrun
Þvi er þetta orðað að hug-
myndin er að fjalla hér í
dálkinum um skemmtiieg
orð sem við rekumst á f
ræðu og riti eftir því sem
tækifæri gefst. í Morgun-
blaðinu á þriðjudaginn
var t.d. skýrt frá þvf að
„fyrramálsslátrun“ folalda
væri hafin á Hellu. Eflaust
spyr einhver hvað „fyrra-
málsslátrun“ sé eiginlega.
Ekki finnst það orð í orða-
bók en Ifklegustu tilgát-
urnar eru:
1. Slátrun sem fara á
fram í fyrramálið. En þar
sem fyrramálið er alltaf
daginn eftir, mun áður-
nefnd slátrun að öllum Ifk-
indum aldrei fara fram.
2. Mál getur þýtt máltfð.
Að borða e-ð f fyrra málið
og e-ð annað f seinna
málið. Þar með gæti
„fyrramálssiátrun“ táknað
að einungis mætti borða
kjötið f hádeginu, en alls
ekki sem seinnl máltfð
dagsins.
3. Hugsanlega er orðið
dreglð af orðatiltækinu að
nú sé mál til komið að
gera e-ð. Þá er folöldun-
um slátrað þarna fyrr en
venjulega, þ.e. áður en
mál er til komið að slátra
þeim.
_á Ijósvakanum
Mynd kvöldsins fjallar um sovéskan rithöfund
sem leitar að tilgangi lífsins á Ítalíu. Hér sést
túlkurinn hans hún Eugenia.
[sjónvarpJM
MANUDAGUR
7. október
19.25 Aftanstund.
Baraaþáttur. Tommi og
Jenni, Hananú, brúðu-
mynd frá Tékkóslóvakíu
og Strákamir og stjarnan,
teiknimynd frá Tékkó-
slóvakíu, sögumaður Viðar
Eggertsson.
19.50 Fréttaágrip á tákn-
máli.
20.00 Fróttir og veður.
20.30 Auglýsingar og dag-
skrá.
20.40 íþróttir.
Umsjónarmaður: Bjami
Felixson.
21.20 Tarkovski í íslandi.
Sjónvarpsþáttur um heim-
sókn kvikmyndaleikstjór-
ans Andrei Tarkovskis til
íslands í vor.
Ennfremur ræðir Ámi
Bergmann við Tarkovski
og sýnd em brot úr fyrri
kvikmyndum hans.
Umsjónarmaður: Svein-
bjöm I. Baldvinsson.
21.45 Heimþrá.
(Nostalghia)
Ný kvikmynd eftir Andrei
Tarkovski, gerð á Ítalíu.
Aðalhlutverk: Domiziana
Giordano, Oleg Jankovskii
og Erland Josephson.
Sovéskur rithöfundur leit-
ar nýrrar fótfestu í lífinu á
Ítalíu. Á ferðalagi um
Toskanahérað ásamt Eug-
eniu, túlki sínum, koma
þau til þorps eins. Rithöf-
undurinn hefur ekki fundið
það sem hann leitar og
þama í þorpinu sækja
minningamar stöðugt
meir á hann.
Þýðandi: Þuríður Magnús-
dóttir.
23.50 Fróttir í dagskrárlok.
1 útvarpM
MÁNUDAGUR
7. október
7.00 Veðurfregnir • Fróttir •
Bæn. Séra Stefán Láms-
son, Odda, flytur.
7.15 Morgunvaktin -
Gunnar E. Kvaran, Sigríður
Ámadóttir og Hanna G.
Sigurðardóttir.
7.20 Leikfimi.
7.30 Fróttir • Tilkynningar.
8.30 Fróttir • Tilkynningar.
8.15 Veðurfregnir.
9.00 Fróttir.
9.05 Morgunstund barn-
anna: „Sætukoppur" eftir
Judy Blume.
Bryndís Víglundsdóttir les
þýðingu sína (8).
9.20 Leikfimi • Tilkynning-
ar • Tónleikar, þulur velur
og kynnir.
9.45 Búnaðarþáttur.
Sigurjón Bláfeld Jónsson
loðdýraræktarráðunautur
talar um lífdýraval.
10.00 Fróttir.
10.10 Veðurfregnir.
10.30 Lesið úr forustugrein-
um landsmálablaða ■ Tón-
leikar.
11.10 Úr atvinnulífinu -
Stjómun og rekstur.
Umsjón: Smári Sigurðsson
og Þorleifur Finnsson.
11.30 Stefnur.
Haukur Ágústsson kynnir
tónlist. RÚVAK.
12.00 Dagskrá • Tilkynning-
ar.
12.20 Fróttir.
12.45 Veðurfregnir • Til-
kynningar • Tónleikar.
13.30 í dagsins önn -
Verum saman
Umsjón: Sverrir Guðjóns-
son.
14.00 „Á ströndinni" eftir
Nevil Shute.
Njörður P. Njarðvík les
þýðingu sína (12).
14.30 íslensk tónlist.
15.15 Haustkveðja frá
Stokkhólmi.
Jakob S. Jónsson flytur
fyrsta þátt sinn af fjómm.
15.45 Tilkynningar • Tón-
leikar.
16.00 Fréttir • Dagskrá.
16.15 Veðurfregnir.
16.20 Síðdegistónleikar.
17.00 Barnaútvarpið
Meðal efnis:
Gestur í málstofu.
„Bronssverðið" eftir Jo-
hannes Heggland. Knútur
R. Magnússon byrjar lest-
ur þýðingar Ingólfs Jóns-
sonar frá Prestbakka.
Stjómandi: Kristín Helga-
dóttir.
17.50 Síðdegisútvarp
- Sverrir Gauti Diego.
Tónleikar • Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir • Dag-
skrá kvöldsins.
19.00 Fréttir • Tilkynningar.
19.35 Daglegt mál.
Guðvarður Már Gunn-
laugsson flytur þáttinn.
19.40 Um daginn og veginn.
Kjartan Sigurjónsson
skólastjóri talar.
20.00 Lög unga fólksins.
20.40 Kvöldvaka.
a. Ósýnileg áhrifaöfl.
Sigurður Sigurmundsson í
Hvítárholti les fyrri hluta
erindis eftir Grétar Fells.
b. Vísur Kvæða-Önnu.
Helga Einarsdóttir les úr
Vísnakveri Fomólfs.
c. Kórsöngur.
Karlakórinn Heimir syngur
undir stjóm Jóns Bjöms-
sonar.
d. Þáttur úr lífi Guðlaug-
ar Jónsdóttur frá Syðri-
Steinsmýri.
Guðríður Ragnarsdóttir
les. Bergþóra Pálsdóttir frá
Veturhúsum skráði.
Umsjón: Helga Ágústs-
dóttir.
21.30 Útvarpssagan:
„Draumur fáránlegs
manns" eftir Fjodor
Dostojevskí.
Guðjón V. Guðmundsson
þýddi. Jóhann Sigurðarson
les síðari hluta.
22.00 Fréttir Dagskrá
morgundagsins.
22.15 Veðurfregnir • Orð
kvöldsins.
22.25 Hvar stöndum við
nú?
Síðasti þáttur Rósu Guð-
bjartsdóttur um málefni
kvenna í lok kvennaára-
tugar.
23.10 Frá tónleikum Sinfón-
íuhljómsveitar íslands 3.
þ.m.
24.00 Fróttir • Dagskrárlok.
I rás 2\
MÁNUDAGUR
7. október
10.00-12.00 Morgunþáttur.
Stjórnandi: Ásgeir Tómas-
son.
14.00-15.00 Út um hvippinn
og hvappinn.
Stjómandi: Inger Anna
Aikman.
15.00-17.00 Nálaraugað.
Reggítónlist.
Stjómandi: Jónatan Garð-
arsson.
17.00-18.00 Stórstimi rokk-
áranna.
Stjómandi: Bertram
Möller.
3ja mín. fréttir kl. 11, 15,16,
og 17.