Dagur - 10.01.1986, Qupperneq 5

Hijátrú eða hvaðZ
10. janúar 1986 - DAGUR - 5
Haraldur Ingi
Haraldsson
skrifar
Garnet
Gleðilegt nýtt ár lesendur góðir. í
síðasta þætti um nýárssiði komst ein-
hver púki í uppröðun atriða, flestir
hafa vonandi tekið eftir að enda-
skipti urðu og þurfti að lesa spaltann
samkvæmt kínverskum siðum til að
fá samhengi í hlutina. Er beðist vel-
virðingar á þessu. En garnetinn er
hér til umfjöllunar, mánaðarsteinn
vatnsberans. Þessi steinn hefur notið mikilla vinsælda gegnum
aldirnar og verið notaður á ýmsa vegu.
Forn-Egyptar höfðu mikið dálæti á djúprauða lit garnetstein-
anna og hafa fjölmörg hálsmen og armhringir sett honum, fundist
í grafhýsum þeirra.
Garnetinn hafði einnig mikilvæga trúarlega þýðingu fyrir þá.
Allar styttur af hinni valdamiklu gyðju Isis höfðu garnetbelti um
sig miðja, Egyptar álitu rauða litinn tákna blóð hennar og þar
með þann mikla mátt sem hún bjó yfir.
Á sautjándu öld voru garnetsteinar notaðir á heldur óvenjuleg-
an hátt af Hanza ættbálknum í Kasmír, þeir notuðu þá í stað
blýkúlu í skothylki sín og trúðu því að þeir yllu mun alvarlegri
sárum en hefðbundnar kúlur. Ándstæðingarnir, Evrópubúar,
voru á öðru máli af skiljanlegum ástæðum.
Lfkast til hefur orðstír garnetsins risið hæst á Viktoríu tímabil-
inu. Konur ríkismanna kepptust þá við að bera sem glæsilegust
skartgripasett með garnetsteinum þ.e. eyrnalokka, hálsmen,
armbönd og hringa allt sett garneti.
Rauði liturinn var álitinn gera hörundslit kvenna sérstaklega
gott til og auk þess að bregða töfraljóma á hina kvenlegu fegurð
eykur steinninn áreiðanleika eiganda síns og hæfileika hennar til
að bindast djúpum og varanlegum vináttuböndum.
Amethyst
Amethyst er mánaðarsteinn fisk-
anna. Frönsk goðsögn segir frá því
hvernig steinninn fékk sinn fagra
fjólubláa lit. Dag einn, sem oftar, fór
ung falleg stúlka sem Amethyst hét
til að færa fórn við hof Díönnu. Þar
sem hún var á leiðinni upp að hofinu
réðust á hana tveir óðir tígrar.
Ástæðan fyrir hegðun villidýranna
var sú að vínguðinn Bakkus hafði í reiðikasti skipað þeim að rífa
á hol fyrstu manneskjuna er á vegi þeirra yrði. Amethyst sem
einmitt hafði orðið svona óheppin að verða fyrsta manneskjan
sem tígrisdýrin mættu, ákallaði Díönnu ákaflega og bað hana um
að bjarga sér úr þessum háska. Díanna brást skjótt við og breytti
henni í styttu úr hvítum kristal. Þegar Bakkus sá hversu fögur
stúlkan var iðraðist hann gerða sinna og hellti vínþrúgusafa yfir
styttuna svo að hvíti liturinn breyttist í glampandi fjólubláan.
Frá grárri forneskju hefur amethyst verið tengdur hefðarfólki.
Einmitt þess vegna var hann í háu verði og greyptur í kórónur
keisara, hringa biskupa og í skart drottninga.
I dag er verðgildi hans mun minna en varast ætti samt að líta
framhjá ýmsum dyggðum þessa steins. Nafnið amethyst þýðir
ódrukkinn og eru þeir jafnan allsgáðir sem hann bera. Amethyst
getur einnig varnað illum hugsunum að sækja á eiganda sinn,
aukið kímnigáfu hans og refskap í viðskiptum.
Karlmenn kynnu að gimast steininn vegna þess að hann lokkar
til þeirra fagrar konur, en böggull fylgir skammrifi þar sem hann
er einnig álitinn hafa deyfandi áhrif á holdlegar langanir.
Þá er stjörnumerkjahringnum, með tilliti til verðmætra steina,
lokað. Að sjálfsögðu hefur hér aðeins verið tæpt á litlu einu af
öllu því er liggur fyrir um steina, siði og sögur tengdar þeim.
Nú er mál að linni, alla vega í bili en til þess að fylla þáttinn í
þetta skiptið læt ég fylgja með hvaða eðalsteinar eru tengdir
brúðkaupsafmælum.
Brúðkaupsafmæli
Flestar hugmyndir sem miðalda-
menn tengdu steinum eru liðnar
undir lok eða allt að því. En sá siður
að tengja brúðkaupsafmæli ákveðn-
um hlutum, og þá oft steinum, virð-
ist lifa góðu lífi. Fyrstu afmælin eru
að sjálfsögðu tengd verðlitlum
hlutum, enda ekkert afrek að vera í
hjónabandi í fáein ár. Sem dæmi um
þetta má nefna að hæfilegt er að hjón gefi hvort öðru gjöf úr
pappír á fyrsta hjúskaparafmæli, þegar tvö ár eru liðin má gjöfin
vera úr baðmull en úr leðri á því þriðja. Tólf þurfa árin að verða
orðin til þess að tjá megi hvort öðru ástúð á afmælisdaginn með
gjöf úr steinaríkinu. Hér á eftir fara afmælisárin sem tengd eru
eðalsteinum.
Tólfár:
Þrettán ár:
Sautján ár:
Átján ár:
Þrjátíu ár:
Agat.
Mánasteinn.
Amethyst.
Garnet.
Perla.
Þrjátíu og fimm ár:
Fjörutíu ár:
Fjörutíu og fimm ár:
Fimmtíu og fimm ár:
Sextíu ár:
Kórall.
Rúbín.
Safír.
Smaragður.
Demantur.
Héraðshæli Austur-Húnvetninga á Blönduósi.
Hémðshœli A. -Húnvetninga
d Blönduósi 30 dra
Hémðshœli Austur Húnvetninga varð 30 ára nú á milli jóla og nýárs. Grunnur var grafinn fyrir
húsinu 1951 og húsið var orðið fokheltfyrir árslok 1953, það var svo milli jóla og nýárs 1955
að flutt var í húsið og hafði þá vinna við það staðið í 32 mánuði, myndi það sjálfsagt þykja
góður gangur á slíkri byggingu nú á tímum. Kostnaður við byggingu hússins var 5,6 milljónir,
en húsið er um 9000 m eða mun stærra en upphaflega var œtlað.
unarfræðingar ýmist í fullu eða
hlutastarfi auk héraðshjúkrunar-
konu.
„Ýmsar breytingar hafa verið
gerðar á húsnæðinu á þessum
tíma m.a. var skurðstofan flutt af
þriðju hæð á aðra og fæðingar-
stofan hefur einnig verið flutt en
hún var áður þar sem vakther-
bergið okkar er núna á þriðju
hæðinni,“ sagði Guðfinna. Þá
sagði hún að það hefði verið mik-
il bót þegar nýtt baðkar með
lyftibúnaði var keypt, en flest
starfsfólk hælisins gaf tveggja
daga laun til kaupa á baðkarinu
og hefur það sjálfsagt flýtt fyrir
að unnt var að ráðast í kaupin.
Guðfinna sagði aðspurð um laun
hjúkrunarfræðinga í dag að þau
væru mikið betri en áður fyrr
ekki síst samanborið við alla þá
vinnu sem þeir þurftu að ynna af
hendi áður og mikið verri vinnu-
tíma. Að lokum sagði hún að öll
þjónusta við sjúklingana hefði
stórbatnað þar sem starfsfólki
hefði fjölgað mjög. „Og svo
máttu segja að starfsandinn hafi
alltaf verið mjög góður hér,“
sagði Guðfinna Pálsdóttir um
leið og ég kvaddi og þakkaði fyrir
mig. G.Kr.
Þá er orðin fokheld stór við-
bygging við húsið en fram-
kvæmdir við hana hafa legið niðri
um alllangt skeið og mun þar
helst um að kenna aumu ástandi
íslensks efnahagslífs, en þegar ný-
byggingin verður loks tilbúin
verður mikil breyting til batnaðar
fyrir bæði starfsfólk og sjúklinga
Héraðshælisins. í nýbyggingunni
mun meðal annars verða aðstaða
fyrir sjúkraþjálfun, en hana hefur
skort til þessa m.a. er sundlaug í
kjallara hússins, þá mun heilsu-
gæsla, fæðingaraðstaða og lækna-
þjónusta færast þangað auk þess
sem gert er ráð fyrir aðstöðu fyrir
lyfsölu og tannlæknaþjónustu. í
framhaldi af framangreindu er
svo gert ráð fyrir ýmsum breyt-
ingum á eldra húsnæðinu.
í tilefni afmælisins býður Hér-
aðshælið starfsfólki og öðrum
vinum og velunnurum til kaffi-
samsætis í Félagsheimilinu á
Blönduósi laugardaginn 11. jan.
næstkomandi.
Við höfðum samband við Guð-
finnu Pálsdóttur hjúkrunarfræð-
ing í tilefni afmælisins og spurð-
um hana um helstu breytingar á
starfseminni á þessum þrjátíu
árum, en Guðfinna hóf störf hjá
Guðfinna Pálsdóttir.
H. A.H. 1957 og hefur starfað þar
síðan, með hléum vegna barna-
uppeldis og heimilishalds en alls
er hún búin að vera um 19 ár hiá
H.A.H
Guðfinna sagði að áður hefði
ekki verið óalgengt að aðeins
væri einn læknir starfandi og ein
til tvær hjúkrunarkonur en nú
væru þrír læknar, og fimm hjúkr-