Dagur - 20.01.1987, Qupperneq 7

20. janúar 1987 - DAGUR - 7
- Þú nefndir að þú hefðir verið
að gera tilraunir með nýjar
aðferðir í sambandi við saltfisk, á
Akureyri. Geturðu sagt mér
eitthvað nánar af því?
„Eg vil nú ekki segja mikið frá
því. Þetta liggur niðri eins og er
og ég bíð eftir því að hafa tíma
og aðstöðu til að taka til við þetta
aftur. En ég get þó sagt það að
þetta er byltingarkennd aðferð
við söltun á flökum og kemur í
veg fyrir allar sveiflur, gæðin
„stabiliserast“ þannig að ég veit
að þegar ég kemst í þetta aftur þá
verður um stórmál að ræða.“
- En aftur að „Marska“, hvert
var næsta skrefið í þeim málum?
„Það var að finna húsnæði fyrir
starfsemina því að um þetta leyti
var hugmyndin orðin svolítið
mótuð og orðið tímabært að
finna henni stað. Þá var farið að
skoða hvort ekki væri hægt að
hafa þetta hér í húsi Rækju-i
'vinnslunnar, sem varð úr. Hér
átti upphaflega að vera niðursuðu- •
<verksmiðja sem ekki varð, og
húsnæðið hentaði vel fyrir það
sem við hugðumst gera. Auk þess
sem stofnkostnaður varð lægri en
ella vegna þess að hér var allt fyr-
ir s.s. skrifstofur, kaffistofa, snyrt-
ingar og þess háttar.“
- Var þá strax byrjað að gera
tilraunir að réttunum eða var
kannski hægt að hefja framleiðslu
þá þegar?
„Ég kom með hugmyndina
með mér, ekki að vísu fullþróaða
vöru, en fullþróaða hugmynd,
svo unnt yrði að byrja fram-
leiðslu sem fyrst. Og það var sjáv-,
'arréttabakan. Það var upphafið
og upp úr því komu nokkuð
margir réttir sem geta kallast til-
raunauppskriftir og sjálfsagt er
ég búinn að búa til á milli 100 og
200 uppskriftir. Síðan var sorter-
að úr þessu með tilraunum og
gerðar markaðstilraunir, og þess-
ar fimm tegundir sem eru á mark-
aðnum núna, þær stóðu upp úr í
könnun sem var gerð. Fyrsta árið
fór alveg í það að ná fyrirtækinu í
það ástand að það gæti framleitt
vöru fyrir neytendamarkað. Og á
þessu fyrsta ári þá sáum við að
þetta var alveg hægt, við gátum
leð leyniuppskriftina í höndunuin.
I
greinilega framleitt vöru sem
markaðurinn vildi og á því verði
sem markaðurinn þoldi.“
- Hvað störfuðu margir hjá
fyrirtækinu fyrsta árið og hvað
eru það margir núna?
„Þá voru hérna lengst af fjórar
manneskjur auk mín, en núna
vinna hér sextán, en reyndar er
hluti af þeim í hálfsdagsstörfum.
En í sumar og einnig um tíma í
haust þá voru hér á milli 30 og 40
störf.“
- En hvernig er með vélvæð-
ingu í svona iðnaði, er ekki hægt
að vélvæða meira en hér er gert?
„Við eigum vélar á leiðinni og
ég hef verið að vinna að skipulagi
á vinnusvæðinu ásamt verkfræð-
ingi, og þegar það vinnslukerfi
verður komið upp þá erum við í
stakk búnir til að hefja útflutning
í smáum stíl.“
- Hefur enginn útflutningur
verið á framleiðslunni til þessa?
„Nei ekki eiginlegur útflutn-
ingur en við höfum sent mikið af
vörum út til kynningar og núna
erum við í þeirri stöðu að aðilar
erlendis bíða eftir vörum frá
okkur. Þó að við séum í raun
orðnir of stórir fyrir innanlands-
inarkað, þá erum við alls ekki
nógu stórir til að fara á utan-
landsmarkað, til þess þarf í raun
að gera þetta að verksmiðju."
- Og hvenær verðið þið orðnir
það vel vélvæddir að hægt sé að
hefja útflutning?
„Þetta verður tekið í áföngum
og ég býst við að fyrsti áfangi
verði tilbúinn eftir einn eða einn
og hálfan mánuð. Þannig að við
getum áður en veturinn er liðinn
hafið útflutning á framleiðsl-
unni.“
- Og hvert munuð þið fyrst og
fremst selja vöruna?
„Það verður örugglega Kaup-
mannahöfn. En þó að útflutn-
ingurinn verði í fyrstu til Dan-
merkur og Svíþjóðar þá er ég viss
um að þetta á eftir að fara miklu
víðar, við erum t.d. nú þegar í
sambandi við fyrirtæki í Bret-
landi sem væntanlega mun dreifa
okkar framleiðslu þar.“
- Og er það þá bakan fræga
sem fyrst fer á markaðinn?
„Nei, það verða nýju réttirnir,
þessir hitaeiningasnauðu, rækju-
rúllurnar sem við förum fljótlega
að framleiða í nýrri vél og ég get
sagt þér að hún liefur tekið alveg
gífurlegum framförum, svo verða
það fylltar skeljar, en skeljarnar
flytjum við inn frá Shetlandseyj-
um, sjávarréttir Mornay og svo
litlu bökurnar. Og það er sem
sagt beðið eftir þessum vörum frá
okkur úti.“
- En hvað með innanlands-
markaðinn, er þetta komið í
verslanir hér?
„Já, og viðtökurnar hafa verið
mjög góðar. Dreifingaraðilarnir
segja okkur að viðtökurnar núna
séu ekki síðri en þegar við settum
vörur á markaðinn síðastliðið
vor, og það án allra auglýsinga.“
- Nú eruð þið sem sagt að
bjóða upp á vöru sem hefur mik-
ið næringargildi en er mjög hita-
einingasnauð. Hvað með hollustu-
lathuganir eða þess háttar?
„Þetta er hollustuvara og við
höfum kynnt þetta fyrir manneld-
isráði og þetta hefur farið í gegn-
um nálaraugað í kerfinu, við höf-
um farið með þetta í rannsóknir
hérna heima og erlendis og þessi
framleiðsla okkar stenst kröfur
kröfuharðasta markaðar í heimi.“
- Nú er maður oftast forvitinn
að vita, þegar um ný fyrirtæki er
að ræða, hvernig þeim hafi vegn-
að í sambandi við fyrirgreiðslu í
„kerfinu“?
„Já, það er svolítið sniðugt að
segja frá því. Það hefur ekki ver-
ið leitað eftir neinni slíkri fyrir-
greiðslu. Eigendur að „Marska“
eru Skagstrendingur, Hólanes og
Rækjuvinnslan sem eru stærstu
atvinnufyrirtækin hér. Sennilega
er þetta fyrirtæki það eina hérna
á staðnum sem kemst nærri því
að geta talist almenningshlutafé-
lag, því að það eru svo fjölmargir
sem eru hluthafar í þeim fyrir-
tækjum sem að því standa.“
- Nú ert þú búinn að vera
hérna í tvö ár. Hvernig líkar þér
á Skagaströnd?
„Ég er nú fæddur hér og uppal-
inn til 15 ára og er að koma heim
aftur eftir 20 ára fjarveru, og mér
líkar vel hérna.“
- í hverju liggur það að þú
frekar en einhver annar getur sett
saman mataruppskriftir sem
verða svo vinsælar sem raun ber
vitni?
„Ætli það liggi ekki fyrst og
fremst í því að ég geri mér grein
fyrir takmörkunum mínum, en
ég kann aftur á móti að nota mér
þær upplýsingar sem til eru og
kann að leita upplýsinga og vinna
úr þeim. Það halda margir að það
að fara eftir uppskrift sé ósköp
einfalt, en ég held að það lýsi því
nokkuð vel hvað ég meina, það
sem Tryggvi heitinn sem var
stofnandi kokkaskólans, sagði
við mig. Hann sagði: „Þegar þú ert
farinn að geta lagað mat eftir
uppskriftum nákvæmlega eins og
hann á að vera þá ertu orðinn
matreiðslumaður." Til þess að
skapa vöru sem stenst fyllilega
gæðakröfur hvar sem er í heimin-
um, þarf miklu meira en þekk-
ingu eins manns. Það þarf að
safna saman þekkingu víða að úr
heiminum og nýta sér hana. Þetta
hef ég haft að leiðarljósi og reynt
eftir fremsta megni að fylgjast
með, t.d. með því að fara á sýn-
ingar varðandi þetta á hverju ein-
asta ári og svo fæ ég mikið af vör-
um og upplýsingum sent að utan.
Hér er ég t.d. með háþróaða
vöru, sem er þurrrjómakjarni sem
er framleiddur í Bandaríkjunum
af fyrirtæki sem er það eina í
heiminum sem getur unnið slíkt.
Út úr einu kílói af þessu efni fást
áttatíu kíló af rjóma, þetta er
duft sem er í rauninni ekkert
nema bragðefnið úr rjómanum.
Ég get nefnt þér dænti um bragð-
efni. Ef við tökum meðalstóran
tómat þá eru mólikúlin sem
mynda bragðið af honum ekki
ncma 0,403 prósent af tómatn-
um.“
Það er greinilegt eftir þetta
viðtal við hugvitsmanninn
Steindór Haraldsson að það er
ekki fyrir neina viðvaninga að
skapa góðar uppskriftir af mat
sem standast þær kröfur sent
gerðar eru í hinum harða heimi
samkeppninnar. En eitt veit ég
með vissu. Hann er góður matur-
inn frá „Marska“. G.Kr.
Elinóra Rafnsdóttir meinatæknir sér um gæða- og vöruvöndunareftirlit.