Dagur - 18.05.1987, Blaðsíða 9

18. hnaí 1987 - DAGUR - 9
Frá vinstri Knútur Jónsson, Óli J. Blöndal, Skarphéðinn Guðmundsson,
Bcnedikt Sigurjónsson, Sverrir Sveinsson, Haukur Jónasson og Guðmundur
Jónasson.
Frá vinstri OIi J. Blöndal, Sverrir Sveinsson og Haukur Jónsson.
- Hvað stóð þetta námskeið
lengi og hver leiðbeindi ykkur?
„Það voru tæplega 20 sem
sýndu þessu áhuga svo að það
varð að skipta þátttakendunum í
tvo hópa og stóð kennslan í 5
kvöld hjá hvorum hóp. Meðal
þátttakenda var Hjörleifur
Magnússon sem orðinn er rúm-
lega 80 ára og gaf hann engum
eftir hvorki hvað áhuga eða hæfni
snerti. Kemur það sér tvímæla-
laust vel fyrir Hjörleif sem hefur
misst konuna að vera nú ekki upp
á neinn kominn með matseld, þó
svo honum dytti í hug að bjóða
kunningjunum til veislu.
Katrín Leifsdóttir húsmæðra-
kennari sá um að leiðbeina
okkur og fórst það alveg sérlega
vel úr hendi. Matargerðin mistókst
aldrei hjá neinum, hún fylgdist
svo vel með okkur. En það verð-
ur að segjast eins og er að hún
rétt náði til sumra þegar þeir ætl-
uðu að láta vitlausa sort inn í ofn-
inn eða þá flettu vitlaust upp í
bókinni.
Við vorum að tala um það á
fyrsta fundinum þarna á eftir
þegar meistarabréfin voru afhent
að fyrst við værum orðnir svona
klárir þá gætum við vel aðstoðað
við fermingarveislurnar, þeim
sem á því þyrftu að halda. En
þetta tókst það vel að meiningin
er að halda bökunarnámskeið
næsta vetur og eftir það ættum
við að vera orðnir ansi vel birgir á
sviði matargerðarlistarinnar."
- Svo þið verðið þá kannski í
jólabakstrinum seinna á þessu
ári?
„Það er allt eins líklegt," sagði
Benedikt Sigurjónsson að lokum.
-þá
Aðalfundur
Krabbameinsfélags Akureyrar veröur haldinn á
Hótel KEA laugardaginn 23. maí 1987 kl. 14.00.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Kristján Sigurðsson yfirlæknir leitarstöðvar
Krabbameinsfélags íslands heldur erindi um
skipulagningu sameiginlegra leghálsskoðana og
rötgenmyndunar brjósta.
3. Kaffiveitingar.
4. Önnur mál.
Allir velkomnir. Stjórnin
CX

Höfum til sölu
sumarhús
sem einnig geta hentað sem lítil íbúðarhús.
Útvegum
skógi vaxnar
sumar-
húsalóöir

.TRÉSMIÐJAN JSA.
MOGIL SF.yn
SVALBARÐSSTROND 601AKUREYRI
S 96-21570 NNR.: 6588-1764
Stefán Vilhjálmsson.
vinnustað en vita oft lítið hvað er að gerast
annars staðar í fyrirtækinu. Vilji for-
ráðamanna var fyrir hendi og þetta komst
til framkvæmda en framhald hefur ekki
orðið á þessu.
Síðastliðinn vetur var haldið dagsnám-
skeið á Siglufirði þar sem tengd var saman
starfsfræðsla og fróðleikur um KEA og
samvinnuhreyfinguna og kynning á starfs-
mannafélaginu. Þetta er væntanlega að-
eins byrjunin á frekara samstarfi KEA og
S.K.E. á þessu sviði, og slíkt starf þarf að
vera markvisst og viðvarandi, því nýtt fólk
kemur sífellt til starfa. Því þarf að halda
slík námskeið reglulega. Þau geta að stofni
til verið stöðluð, jafnvel í fyrirtæki eins og
KEA sem rekur fjölþætta starfsemi. Ein-
ungis starfsfræðsluhlutinn yrði breytilegur
eftir vinnustöðum. Mér er kunnugt um að
unnið hefur verið að þessu innan KEA og
vænti þess að aðeins herslumuninn vanti á
að hrinda því í framkvæmd.
I starfsfræðslumálum var stórt skref stig-
ið hjá KEA með stofnun Starfsmenntun-
arsjóðs KEA á 100 ára afmæli kaupfélags-
ins 19. júní 1986.
í reglugerð sjóðsins segir um tilgang
hans og tekjur:
„Tilgangur sjóðsins er að veita fjár-
magni til fjölþættrar starfsmenntunar,
þjálfunar, starfsundirbúnings og
símenntunar fyrir starfsmenn. Tekjur
sjóðsins nema 0,25% greiddra vinnulauna
KEA og dóttur- og samstarfsfyrirtækja
KEA sem þess óska.“
Forsaga þessa máls er sú að LÍS hafði
frumkvæði að því haustið 1983 að stofnað-
ur yrði starfsmenntunarsjóður samvinnu-
starfsmanna fyrir allt landið og óskaði eftir
því við forstjóra Sambandsins. Nefnd var
stofnuð til þess að semja reglugerð fyrir
sjóðinn og var því verki lokið fyrri hluta
árs 1985. Samkvæmt henni var kosið eða
tilnefnt í stjóm sjóðsins, en af fram-
kvæmdum varð ekki, einkum vegna erfiðr-
ar fjárhagsstöðu ýmissa samvinnufyrir-
tækja.
Þegar í ljós kom á árinu 1985 vilji til að
stofna sérstakan Starfsmenntunarsjóð
KEA ákvað stjóm Starfsmannafélags
KEA, að höfðu samráði við framkvæmda-
stjóm LÍS að vinna að framgangi málsins.
Vonandi verður reynslan af þessum sjóði
til þess, að starfsmenntunarsjóður
samvinnustarfsmanna kornist endanlega á
fót. Starfsemi okkar sjóðs hófs' í upphafi
þessa árs og þegar hafa verið veittir ýmsir
styrkir til náms og til kynnisferða. Stjórn
kaupfélagsins tilnefndi tvo menn í stjórn
sjóðsins og starfsmannafélagið tvo. Þessi
sjóður er okkur KEA starfsmönnum mik-
ið ánægjuefni og við fögnum því sérstak-
lega að hann skuli vera starfræktur á veg-
um KEA og starfsmannafélagsins, þannig
að allir starfsmenn geti átt rétt til úthlutun-
ar án tillits til þess við hvað þeir starfa og
hvaða verkalýðsfélagi þeir tilheyra.
Starfsmenntunarsjóðinn má nota til þess
að veita einstökum starfsmönnum eða
starfshópum, sem skarað hafa fram úr,
viðurkenningu í formi styrkja til að sækja
námskeið, fræðslufundi eða sýningar. í
reglugerð sjóðsins er gert ráð fyrir því, að
stjóm hans geti haft frumkvæði að úthlut-
un. Þar getur verið um styrki eða að sjóðs-
stjómin beiti sér fyrir námskeiðum sem
gætu leitt til launahækkunar fyrir þátttak-
endur, þar sem það á við. Allt slíkt gæti
orðið einstökum starfsmönnum og deild-
um eða rekstrareiningum hvatning til
dáða. Sú skoðun hefur verið látin í ljós að
stjómendur samvinnufyrirtækja ættu að
leyfa sér meir en gert er að mismuna fólki,
þ.e. gera sérstaklega vel við þá sem vel
standa sig, hvetja til hæfilegrar samkeppni
milli deilda (rekstrareininga) innan sama
fyrirtækis, láta menn njóta góðra verka í
kjörum. Þannig aukist kapp og vinnugleði
í hinum daglegu störfum. Eg tel að í þessu
sé sannleikur fólginn, þó með þeim var-
nagla að gott eftirlit sé með því, að ein-
stakar rekstrareiningar troði ekki skóinn
hver af annarri svo að hagsmunir heildar-
innar, þ.e. félagsins, félagsmanna og við-
skiptavina, bíði tjón af.
Um áhrif starfsmanna á stjórn sam-
vinnufélaganna segir í stefnuskrá sam-
vinnuhreyfingarinnar sem samþykkt var á
aðalfundi Sambandsins 1982:
„Hreyfingin telur eðlilegt að starfsmenn
eigi þess kost að velja fulltrúa úr sínum
hópi til þess að taka þátt í störfum stjórna
félaganna.“
í flestum eða öllum samvinnufélögum er
því svo farið að starfsmenn velja fulltrúa
úr sínum hópi til setu á stjórnarfundum
með málfrelsi og tillögurétt. Hjá KEA eru
starfsmannafulltrúarnir tveir, eins og ykk-
ur er eflaust kunnugt, annar starfandi á
Akureyri, hinn utan Akureyrar. Okkur
starfsmönnum er mikill akkur í að hafa
slíka fulltrúa á stjómarfundum til þess að
koma okkar sjónarmiðum á framfæri. Það
er síðan hlutverk stjórnar starfsmannafé-
lagsins og fulltrúanna sjálfra að reyna að
sjá til þess, að starfsmenn almennt viti af
þessum mönnum og geti notað sér þá
aðstöðu, sem tilvist þeirra skapar, ef á þarf
að halda. í umræðum um þessi mál, t.d.
við endurskoðun stefnuskrárinnar 1981-
’82, kom fram sú skoðun að starfsmenn
ættu að eiga fastan fulltrúa í stjórn sam-
vinnufélaga með fullum réttindum, sér-
staklega kosinn úr þeirra hópi. Þessu er ég
ósammála, starfsmenn geta hins vegar náð
félagslegu kjöri í stjórn á aðalfundi eins og
hverjir aðrir félagar. Það er tvímælalaust
æskilegt að allir starfsmenn samvinnufé-
laga séu félagsmenn eins og segir í stefnu-
skránni og mætti meira að segja gera það
að skilyrði við fastráðningu.
Eigin vinnustaður skiptir flesta starfs-
menn mestu máli, hvemig þeim líður þar
og hvaða tiigang þeir sjá í vinnu sinni ann-
an en þann að hafa í sig og á.
Forstöðumenn deilda og aðrir stjórn-
endur verða að hafa góð tengsl við starfs-
fólkið, gera þeim grein fyrir tilgangi starfs-
ins og markmiðum í rekstrinum, og ekki
síst því hvemig gengur. Hver er staða við-
komandi deildar eða rekstrareiningar, og
hverjar ástæður eru fyrir því að gera þarf
breytingar í rekstrinum. Til þessa má nota
vinnustaðafundi, dreifibréf og tilkynning-
ar á auglýsingatöflu. Ég held að af slíku sé
allt of lítið gert innan þessa kaupfélags og
eflaust er svo víðar innan samvinnuhreyf-
ingarinnar. Hver starfsmaður þarf líka að
finna að tillit sé tekið til þess sem hann
sjálfur hefur til málanna að leggja varð-
andi starfið. Hreyfanleika í störfum - til-
færslu starfsmanna - er rétt að nota til þess
að nýta sem best hæfileika starfsmanna -
að sjálfsögðu aðeins með þeirra samþykki.
Menn þurfa bæði að eiga möguleika á því
sem hægt er að skilgreina sem stöðuhækk-
un og því að minnka við sig í starfi, t.d.
vegna aldurs.
Góður aðbúnaður á vinnustað og vinnu-
aðstaða var síðust þeirra forsenda sem ég
nefndi fyrir jákvæðu viðhorfi samvinnu-
starfsmanna til vinnuveitanda síns.
Um það gera allir verið sammála, en
miklu máli skiptir að hlustað sé á ábend-
ingar starfsmanna í því efni og tekið tillit
til þeirra. Síst af öllu má afskrifa þær sem
„bölvað röfl“ eða á álíka hryssingslegan
hátt. Þarna eru mörg atriði mikilvæg, svo
sem: Kaffi- og mötuneytisaðstaða, hrein-
lætisaðstaða, hávaðavarnir, vinnuaðstaða
- og þannig mætti lengi telja.
Samvinnufélög og fyrirtæki eiga að nota
sér í auknum mæli þjónustu þeirra sjúkra-
þjálfara sem sérhæft hafa sig í vinnufræð-
um. Þeir geta gert tillögur um breytt
skipulag vinnustaða og vinnuaðstöðu með
það fyrir augum að létta fólki störfin. Enn-
fremur geta þeir kennt fólkinu sjálfu rétta
líkamsbeitingu og „vinnuleikfimi" þar sem
hún á við. Við skulum muna að vöðva-
bólga og bakverkir eru algengustu at-
vinnusjúkdómarnir. Þetta mál hefur ein-
mitt verið til umræðu innan kaupfélagsins
að undanförnu og starfsmenn vænta þess
að nokkuð verði að gert.
Góðir fundarmenn, ég hef nú drepið á
ýmis mál er snerta samvinnustarfsmenn og
velferð þeirra, einkum fræðslumál, félags-
starf, áhrif á stjóm og aðbúnað. Ég hef
nefnt atriði sem ég tel að betur mættu fara
og bent á leiðir til þess, án þess að opin-
bera ykkur mikinn stórasannleik.
Mörg hagsmunamál, stór og smá, eru
auðvitað ótalin, en ég vil ekki ljúka máli
mínu án þess að drepa á tvö mikilvæg mál
sem Landssamband íslenskra samvinnu-
starfsmanna hefur látið til sín taka, lífeyr-
issjóðsmál og orlofshúsamál.
Fyrir nokkrum árum voru lífeyrissjóðir
samvinnustarfsmanna þrír að tölu, Lífeyr-
issjóður SÍS - með aðsetur í Reykjavík -
Lífeyrissjóður verksmiðja SÍS og Lífeyris-
sjóður KEA, báðir hér á Akureyri. Að
frumkvæði LÍS var Lífeyrissjóði SIS sett
ný reglugerð árið 1985 og nafninu breytt í
Samvinnulífeyrissjóðurinn. Nú á dögun-
unt sameinaðist Lífeyrissjóður verksmiðja
SÍS þeim sjóði, en við KEA starfsmenn
erum í okkar sérstaka sjóði. Reglugerðir
sjóðanna eru að langmestu léyti samræmd-
ar, en Lífeyrissjóður KEA reið á vaðið
með reglugerðarbreytingu árið 1982.
Að svo stöddu teljum við hag okkar í
lífeyrismálum best borgið í sérstökum
sjóði og rösum ekki um ráð frarn í samein-
ingarmálum. Nú eru í farvatninu breyting-
ar á lífeyrissjóðakerfinu, samin hafa verið
drög að lagafrumvarpi um lífeyrismál, og
okkar sjóðsstjórn fylgist að sjálfsögðu með
framvindu mála. Góð lífeyrisréttindi eru
eitt af grundvallarhagsmunamálum
samvinnustarfsmanna sem annarra vinn-
andi stétta.
Fyrir forgöngu LÍS reis orlofshúsabyggð
að Bifröst í Borgarfirði þar sem Starfs-
mannafélag Sambandsins og ýmis starfs-
mannafélög samvinnufyrirtækja víða um
land eiga hús. S.K.E. á þar eitt hús og þrjú
í Bjarkalundi í Vaglaskógi, tvö ný og
gamla Bjarkalund frá bernskudögum
S.K.E. Það er mikils um vert fyrir sam-
vinnustarfsmenn að eiga þannig og reka
eigin orlofsaðstöðu í þessu formi. Því er
ekki að neita að starfsmannafélögin vildu
gjarnan fá til uppbyggingar og rekstrar
þessarar orlofsaðstöðu a.m.k. hluta þess
fjár sem samvinnufélög og fyrirtæki greiða
í orlofssjóði stéttarfélaga sinna starfs-
manna. Við væntum þess, samvinnustarfs-
menn, að hægt sé að finna einhvern flöt á
því máli í samningum Vinnumála-
sambands samvinnufélaganna við verka-
lýðsfélögin.
LÍS gegnir forystuhlutverki í sameigin-
legum hagsmunamálum samvinnustarfs-
manna og vinnur áð því að efla samskipti
íslenskra samvinnustarfsmanna innbyrðis
og við kollega okkar á Norðurlöndum.
Landssambandið á að blása lífi í starf
starfsmanna félaganna og viðhalda því.
Meginforsenda þess að svo megi vera, er
að LÍS sé kleift að hafa fastan starfsmann
á sínum vegum. Eftir árs hlé hefur stjóm
Sambandsins ákveðið að greiða laun slíks
starfsmanns a.m.k. í eitt ár. Það er mikið
fagnaðarefni og vil ég þakka þann hug sem
þar kemur fram og vona að framhald verði
á.
Að lokum, góðir fundarmenn, á ég þá
ósk samvinnuhreyfingunni til handa, að
hún geti boðið starfsmönnum sínum þau
kjör í víðustu merkingu þess orðs, að hún
laði áfram til sín hæft og áhugasamt
starfsfólk. Aldrei er Ijósara en nú að
undirstaða þess að reka fyrirtæki vel í
harðri samkeppni nútímans er gott starfs-
fólk á öllum sviðum. Ég lýsi aftur ánægju
minni með þessa umræðu nú, geri mér þó
grein fyrir því að mér reyndari menn með-
al samvinnustarfsmanna hafa áður staðið í
umræðum um ýmis hagsmunamál og
kannski séð minna áþreitanlegt standa eft-
ir en þeir hefðu viljað. Égvona að umræð-
um um starfsmannamál innan samvinnu-
hreyfingarinnar vorið 1987 fylgi raunhæfar
endurbætur á ýmsum þeim þáttum sem
betur mættu fara.
Stefán Vilhjálmsson.