Dagur - 19.11.1987, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - 19. nóvember 1987
9. bekkur - 1. í framhaldi - Stórt stökk
„Kvíðir þú fyrir“ er iðulega spurt á síðustu vikunum fyrir samræmdu prófin.
Fyrir þau próf, sem margir kalla fyrstu raunverulegu prófin á 9, stundum 10, ára
skólagöngu. En hvað tekur við? Framhaldsskóli? Já í mörgum tilvikum. Allt-
síðan fór á stúfana til að kanna hvort það væri satt sem heyrst hefur, að mjög
margir falli í fyrsta bekk í umræddu framhaldi.
Er 9. bekkur of léttur? Er það
tilfellið að krakkar komist í
gegnum grunnskóla án þess að
læra nokkurn tíma að vinna?
Er þeim ekki kennt nógu vel
og mikið að glósa? Er of lítil
heimavinna? Er menntó of
þungur? Er hann of staðlaður,
of formfastur? Er öllum sama
um einstaklinginn þar? Allt-
síðan reyndi að finna svar við
þessum og mörgum öðrum
spurningum. Hvort það tókst
er þitt að dæma um.
Björn Sverrisson
Björn er kennari í „Gagganum"
og var því talað við hann til að fá
hans sjónarhorn inn í myndina.
- Hvað kennirðu? '
„Ég kenni stærðfræði og eðlis-
fræði. Stærðfræði í 9. bekk og
eðlisfræði í 8. og 9. bekk. Ég hef
kennt í ein 10 ár. Það er nú marg-
slungið ferli sem stendur að baki
því að ég fór út í það að kenna. Á
mínum yngri árum starfaði ég
heilmikið með ungu fólki. Ég var
svona hálfgert félagsmálafrík
þegar ég var í skóla. Þetta virtist
vera áhugavert á sínum tíma.
Þegar ég stóð frammi fyrir þessu
var þetta ekki vitlausara en hvað
annað, þegar athuguð voru laun
og annað slíkt. Kennarar voru
þokkalega launaðir á þessum
árum."
- í hverju er kennslan aðal-
lega fólgin í stærðfræðinni hjá 9.
bekk?
„Það er aðallega það að ég er
að reyna að þjálfa upp hjá þeim
sjálfstæð vinnubrögð. Það gengur
að vísu svona og svona. Ég reyni
líka að gera þau læs á stærðfræði-
bækur. Þannig að þau geti bjarg-
að sér á einhvern hátt sjálf. Svo
eru þeim auðvitað kenndar þess-
ar aðferðir sem krafist er sam-
kvæmt námsskrá.“
- Hvaða val tekur 9. bekkur
hér?
„Sem val höfum við tekið al-
gebru. Hér á sínum tíma vorum
við með kerfi þannig að það var
hægt að velja verslunarreikning,
rúmfræði og algebru. Þá voru
alltaf svo fáir krakkar sem völdu
rúmfræðina að það var varla að
það tæki því að kenna hana. Það
var aftur nokkuð jöfn skipting á
milli verslunarreikningsins og
algebrunnar. Síðan var ákveðið
að setja alla í algebru. En þetta
val er náttúrlega bara 20% af
prófinu.“
- Hverja telur þú ástæðuna
fyrir því að einkunnir lækka
svona milli 9. bekkjar og 1. í
framhaldi?
„Þetta er nú ekki alveg raun-
hæft því að kröfurnar eru ekki
þær sömu í 9. bekk og í fram-
haldsskólunum. Þannig að þetta
er alls ekki það sama. En í fyrsta
Iagi er gert ráð fyrir miklu, miklu
ineiri vinnu í framhaldsskólun-
um, og þetta er líka yfirleitt
þyngra námsefni, um það er ekki
deilt. Það er aftur á móti satt að
þeir sem hafa tamið sér þokkaleg
vinnubrögð í grunnskóla og
halda þeim svo til streitu í fram-
haldsskóla, þeir koma nokkuð
vel út úr þessu.“
- Teluröu það staðreynd að
sumir krakkar komist í gegnum
grunnskóla án þess að hafa fyrir
því?
„Þau þurfa náttúrlega öll að hafa
eitthvað fyrir því, en það eru til
nemendur sem teljast þokkalega
skýrir og þeir geta sjálfsagt farið í
gegnum grunnskólann án þess að
leggja mjög hart að sér. Ég hef
grun um það að meðan einkunna-
kerfið er svona, það byggist
upp á kunnáttu, þá sleppa alltaf
Björn kennir í „Gagganum“. Og
líkar bara vel.
einhverjir í gegn án þess að vinna
nokkurn tíma nokkuð, án þess að
læra nokkurn tíma almennileg
vinnubrögð. Það eru þessir
nemendur sem lenda í sálarháska
þegar í framhaldsskóla er
komið.“
- Hefur þú einhverja lausn?
„Það er sjálfsagt hægt að auka
heimavinnu og annað slíkt og
kenna þeim betri vinnubrögð.
Verkefni taka auðvitað tíma en
ef vel á að fara yfir þau tekur það
ennþá meiri tíma. Kennarinn
þarf fyrst að setja sig vel inn í
þetta og síðan vega það og meta.
Það er líka stórmál í sambandi
við þessi verkefnaskil í skólum að
það eru hérna konur úti um allan
bæ sem sitja með sveittan
skallann, bæði að reikna dæmi og
vinna verkefni og gera ritgerðir
fyrir börnin sín. Krakkarnir læra
auðvitað ekkert á þessu en þær
eru sumar að verða nokkuð
góðar.“
- Hefurðu talað við krakkana
um þaö hvað breytist þegar kom-
ið er upp í menntó?
„Já, ég hef stundum gert það og
það trúir mér ekki nokkur
maður. Krakkar á þessum aldri
lifa svo mikið fyrir líðandi stund.
Þetta snertir þau ekkert, þetta er
það sem skeður næsta vetur.“
- Finnur þú eitthvert samband
milli þátttöku í félagsmálum og
námsárangri?
„Mér hefur einhvern veginn
þótt það að krakkar sem eru í
félagslífi verði ánægðari með
lífið. Ég er ekki að segja það að
það sé til bóta að æfa bæði hand-
bolta, körfubolta og fótbolta.
Annars er ég talsmaður þess að
krakkar séu í einhverju svona,
bara ekki of miklu.“
- Finnst þér gaman að kenna?
„Það er ágætt meðan maður
lafir í hinni umsömdu kennslu-
skyldu. Þetta verður oft á tíðum
dálítið leiðinlegt þegar maður er
búinn að kenna svona 3-4 tíma á
dag fram yfir það sem venjulegt
getur talist. Ég er sem sagt ennþá
kennari og ef mér þætti það
leiðinlegt væri ég að gera eitt-
hvað annað núna.“
Sigrún Jóhannsdóttir
Sigrún er í 1. bekk VMA. Nánar
tiltekið á viðskiptabraut, 1. Vb,
b-deild. Hún er því dæmið um 1.
bekking sem valdi „fjölbrauta-
kerfið“.
- Hvers vegna valdir þú
VMA?
„Svona aðallega til að gera
eitthvað sem ég fæ réttindi út úr.
Mér leist bara vel á þetta og ákvað
að prófa. Taldi þetta vera það
sem mig langaði helst að gera og
vera ja, svona „beinastur" undir-
búningur undir framtíðina. Þetta
á eftir að koma sér vel held ég til
að fá vinnu seinna. Að loknu
námi er ekkert sérstakt á prjón-
unum hjá mér. Bara að reyna að
fá góða vinnu.“
Sigrún er í VMA. Hún segir að það
ætti að kenna krökkum að glósa og
læra heima í grunnskóla.
Valdimar er kennslustjóri MA.
Hann telur lausnina geta verið að
skipta nemendum í hópa strax í
grunnskóla.
- Hvernig er náminu hagað?
„Þetta er allt voðalega svipað
núna, ekkert mikið erfiðara en
annað. Það er mun meira að læra
heima og maður þarf að glósa
dálítið mikið í sumum fögum.
Mér finnst að það eigi að kenna
að glósa í gaggó og reyna að
undirbúa mann dálítið meira
hvað varðar heimanám. Þetta er
ekki alveg eins erfitt og maður
bjóst við en alveg nógu erfitt
samt. Maður vissi ekki almenni-
lega hvað maður var að fara út í.
Ég er ekkert hrædd við prófin.
Ég held að ef maður gerir sitt
besta þá gangi þetta stóráfalla-
laust.“
- Heldur þú að það sé tilfellið
að krakkar komist í gegnum
grunnskóla án þess að hafa fyrir
því?
„Já, ég held að það sé frekar
algengt. Ég veit ekkert hvað
verður um þau. Þau annað hvort
byrja að læra eða falla. Hvernig á
að breyta þessu hef ég ekki hug-
mynd um, kannski þyngja efnið,
annars hef ég ekkert pælt í þessu.
Þau sem læra mest og stunda
námið samviskusamlega hljóta
að ná betri árangri en hin sem eru
meiri trassar."
- Hvað lærir þú mikið heima á
dag?
„Ef ég læri samviskusamlega
heima er ég svona 2 og alit upp í
4 tíma að því. Það fer auðvitað
dálítið eftir dögum. í fyrra lærði
ég mun minna, kannski svona
hálftíma til klukkutíma á dag.“
- Hverju vildir þú breyta?
„Ég vildi fyrst og fremst taka
færri inn í skólann á haustin. Ég
held að kennslan myndi nýtast
miklu betur ef það væru færri í
hverjum bekk.“
Valdimar Gunnarsson
- í hverju er þitt starf fólgið?
„Starfið er fólgið í því að reyna
að sjá um það að nemendur kom-
ist klakklaust í gegnum skólann.
Að þeir fái sína áfanga á réttum
tíma, komist í áfanga sem þeir
þurfa að taka og svo fylgir þessu
umsjón með einkunnabókhald-
inu og svona eitt og annað sem til
fellur. Það er svona breytilegt
eftir árstíðum og verkefnum.“
- Hvað hefurðu kennt lengi?
„Ég er búinn að kenna samfellt
síðan haustið ’74 og var búinn að
kenna í tvö ár áður. Ég kenni
íslensku núna, en hef líka kennt
sögu og tölvufræði. Ég veit ekki
af hverju ég lenti í þessu, senni-
lega af því að ég gat ekki verið
bóndi, ég er svo slæmur í bakinu
að ég þoldi ekki að sitja á dráttar-
vél. Ég gafst upp eftir tvö ár.“
- í hvaða grein falla 1. bekk-
ingar helst og hvers vegna?
„Sennilega er það nú stærð-
fræði og reyndar þýska líka, ef á
að svara því hvers vegna þá er
það kannski vegna þess að þar er
mestur munur á milli grunnskóla
og menntó. í stærðfræðinni kem-
ur munurinn helst í ljós því hér
þurfa menn að vinna mjög
sjálfstætt, hratt og mikið og það
er ekki gengið mjög ríkt eftir því
að hver maður geri það sem hann
á að gera. Nú þýskan er náttúr-
lega ný fyrir flestum og menn
þurfa lengi framan af að læra
hana mjög kerfisbundið. Læra
alla málfræði utanbókar og þetta
eru líka dálítið nýstárleg vinnu-
brögð. Annars er nú erfitt að
alhæfa þetta.“
- Hvernig vinnið þið gegn falli
nemenda?
„Við reynum náttúrlega að
brýna fyrir fólki að keppast við
námið og svo hefur verið gert
svolítið núna í sambandi við
stærðfræðikennsluna, við skipt-
um fyrsta bekk í tvo hópa eftir
því hvernig nemendur eru staddir
og líka eftir því hvað þeir ætla sér
mikið. Annar hópurinn eru þeir
sem ætla að læra mikla stærð-
fræði og stefna á stærðfræði-
brautir. Þeir lenda þá í hópi þar
sem menn eru þokkalega góðir í