Dagur - 08.12.1987, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 8. desember 1987
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR:
STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI
SI'MI: 24222
ÁSKRIFT KR. 560 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 55 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 400 KR.
RITSTJÓRAR:
ÁSKELL ÞÓRISSON (ÁBM.)
BRAGI V. BERGMANN
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, EGGERTTRYGGVASON, EGILL BRAGASON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, KRISTJÁN KRISTJÁNSSON (Iþróttir),
PÁLL B. VALGEIRSSON (Blönduósi vs. 95-4070), STEFÁN SÆMUNDSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
ÞÓRHALLUR ÁSMUNDSSON (Sauöárkróki vs. 95-5960),
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDfS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Þáttaskil
í skattamálum
Um næstu áramót verða þýðingarmikil þáttaskil í
skattamálum landsmanna en þá ganga í gildi lög
um staðgreiðslu opinberra gjalda. Frá þeim tíma er
launagreiðendum skylt að halda eftir staðgreiðslu
af launum starfsmanna og skila mánaðarlega.
Þessi róttæka breyting á skattakerfinu hefur ýms-
ar aðrar breytingar í för með sér. Þannig mun hver
launþegi fá eigið skattkort sem lagt verður til
grundvallar við útreikning persónufrádráttar við
útborgun launa. Jafnframt verða frádráttarheim-
ildir mun þrengri en verið hefur fram til þessa.
Þannig verður atvinnurekendum gert mun erfiðara
um vik en áður að „fela“ ýmsar yfirborganir sem
tíðkast hafa, í formi bílastyrks, fæðispeninga o.fl.
Með tilkomu staðgreiðslukerfisins verður launa-
greiðandi alfarið ábyrgur fyrir því að standa í skil-
um gagnvart ríki og sveitarfélögum, en ekki
launþegar og er þar um verulega breytingu að
ræða.
Um leið og staðgreiðsla opinberra gjalda tekur
gildi, verða gerðar róttækar breytingar í óbeinni
skattheimtu. Söluskattsfrumskógurinn verður
grisjaður með því að einugis eitt söluskattsstig
gildir þegar um er að ræða vörur en annað lægra
um þjónustu. Þá verður undanþágum fækkað veru-
lega og eftirlit hert. Tollalög verða einfölduð með
því að fækka tollstigum og fella niður tolla af mat-
vörum og loks verður vörugjaldskerfið einfaldað.
Þótt deila megi um einstaka þætti þessara skatt-
kerfisbreytinga, eru breytingarnar í heild tvímæla-
laust spor í rétta átt - í þá átt að gera skattakerfið
skilvirkara og koma í veg fyrir skattsvik. Eflaust er
mönnum í fersku minni skýrsla þeirrar nefndar,
sem skipuð var á síðasta kjörtímabili til að kanna
umfang skattsvika hér á landi. Nefndin komst að
þeirri niðurstöðu að árlega væri nokkrum milljörð-
um króna skotið undan skatti og var gloppótt sölu-
skattskerfi talið valda miklu um slæmar heimtur.
Nefndarmenn töldu að vænlegasta leiðin til að
auka skilvirknina væri að fækka söluskattsundan-
þágum og einfalda skattakerfið í heild. Þau mark-
mið tók ríkisstjórnin upp í málefnasamningi sínum
og er nú óðum að efna.
Reynslan mun leiða í ljós hversu farsælt stað-
greiðslukerfið reynist. Viðbúið er að einhver
vandamál komi upp við framkvæmdina og eflaust
þarf að sníða af kerfinu agnúa þegar fram líða
stundir. En væntanlega mun staðgreiðslukerfið,
ásamt þeim breytingum sem gerðar verða á óbeinni
skattheimtu, leiða til jafnari og réttlátari skatt-
lagningu en nú tíðkast. BB.
Mikilvæg vika fram-
undan á Alþingi
Alþingisstörf síðustu viku ein-
kenndust af samningum bak
við tjöldin og því náði ríkis-
stjórnin ekki að leggja fram öll
þau frumvörp, sem hún hafði
ætlað sér. Samkomulag náðist
þó um fiskveiðifrumvarpið
milli stjórnarflokkanna og var
það lagt fram í efri deild á
föstudaginn. Húsnæðismála-
frumvarpið tók lengri tíma í
félagsmálanefnd neðri deildar
og því náðist ekki að leggja
það fram í vikunni. Stjórnar-
andstaðan gagnrýndi stjórnina
harðlega fyrir slælega verk-
stjórn og benti á þá staðreynd
að einungis væru rúmar tvær
vikur eftir af þingstörfum fyrir
jól. Það er því líklegt að mikið
verði um kvöld- og jafnvel
næturfundi næstu tvær vikurn-
ar hjá þingmönnum.
Mikilvægi íþrótta
Á mánudaginn lagði Finnur Ing-
ólfsson (B), en hann situr nú á
Alþingi sem varamaður Guð-
mundar G. Þórarinssonar, fram
þingsályktunartillögu um könnun
á mikilvægi íþrótta. Tillaga Finns
er á þá leið að ríkisstjórnin láti
Rannsóknaþjónustu Háskóla
íslands kanna efnahagsleg áhrif
og mikilvægi íþrótta fyrir þjóðlíf-
ið. Með könnuninni skal stefnt
að því að fá heildaryfirlit yfir
íþróttastarfsemina og hvaða
efnahagslegu, félagslegu og
menningarlegu hlutverki hún
gegnir með beinum eða óbeinum
hætti fyrir þjóðlífið. Allur kostn-
aður við könnunina á að greiðast
úr ríkissjóði og á henni að vera
Iokið fyrir árslok 1990.
Finnur kom inn á niðurskurð
til íþróttamála í fjárlagafrum-
varpinu og sagði að hann væri til
kominn vegna vanþekkingar á
íþróttahreyfingunni og vanmati á
störfum hennar. Margir
þingmenn, bæði stjórnar og
stjórnarandstöðu, tóku til máls
við þessa umræðu og voru flestir
jákvæðir á innihald tillögunnar.
Alexander Stefánsson (B) sagði
m.a. að ekki væri tímabært að
leggja niður íþróttasjóð. Sagði
hann að ef sú stefna yrði ofan á,
yrði flutt formleg tillaga um að
sjóðurinn myndi starfa áfram á
svipuðum grundvelli og nú.
Á mánudaginn var kosið í
Áfengisvarnaráð, Stjórnarnefnd
Ríkisspítalanna og Yfirskoðun-
arnefnd ríkisreikninga. Finnur
Ingólfsson, ásamt Guðrúnu
Helgadóttur (G), Inga Birni
Albertssyni (S), og Kristínu
Einarsdóttur (V) lögðu fram
frumvarp um lögverndun á starfs-
heiti og starfsréttindum fóstra.
Júlíus Sólnes og Guðmundur
Ágústsson (S) lögðu fram frum-
varp til laga um húsnæðislána-
stofnanir og húsbanka. Leggja
þeir til að tekið verði upp tvöfalt
húsnæðiskerfi. Ríkið sjái aðeins
um lánveitingar til bygginga með
félagsleg markmið og til þeirra
sem eru að byggja eða kaupa sína
fyrstu íbúð. Síðan yrðu settir upp
sérstakir húsbankar sem sæju um
lánveitingar til annarra hópa.
Staðgreiðslufrumvarpið
Á þriðjudaginn 1. desember var
enginn þingfundur, eins og venja
er á fullveldisdaginn. Jón Baldvin
Hannibalsson fjármálaráðherra
mælti fyrir stjórnarfrumvarpi um
breytingu á lögum um stað-
greiðslu opinberra gjalda á mið-
vikudaginn. Ræddi hann um
helstu atriði frumvarpsins og
lagði áherslu á að frumvarpið
gerði kerfið þjálla og drægi úr
misræmi.
Stjórnarandstöðuþingmenn,
sem til máls tóku, voru frekar
jákvæðir í garð frumvarpsins, en
gagnrýndu hve seint það kæmi
fram.
Frumvarp þingmanna Kvenna-
listans þess efnis að heimavinn-
andi húsmæður fái aðild að
Söfnunarsjóði lífeyrisréttinda
kom til framhaldumræðu í neðri
deild. Nokkur umræða var um
frumvarpið og Guðrún Helga-
dóttir (G) benti á að þegar hefði
verið samþykkt þingsályktunar-
tillaga um sama efni. Vildi hún fá
að vita hvar það mál væri á vegi
statt.
Kjartan Jóhannsson (A) lagði
fram fyrirspurn um hve oft fjár-
málaráðuneytið hefði heimilað
greiðslu opinberra gjalda með
skuldabréfi eða sambærilegum
skuldaviðurkenningum. í svari
fjármálaráðherra kom fram að
langstærstur hluti þessara heim-
ilda til greiðslu skatta var veittur
í tíð Alberts Guðmundssonar
sem fjármálaráðherra. Mál þetta
var mikið rætt í fjölmiðlum í
seinustu viku og sýndist sitt
hverjum. Það liggur fyrir að ráð-
herra hefur heimild til að gera
þetta og hefur Albert Guð-
mundsson haldið því fram að
með þessu hafi hann tryggt ríkis-
sjóði greiðslu á miklum fjárhæð-
um sem annars hefðu ekki inn-
heimst. Einnig hefur hann sakað
Alþýðuflokkinn um að vera með
persónulega rógsherferð á hend-
ur sér.
Athyglisverðir
fímmtudagsfundir
Alþingi hefur störf snemma á
fimmtudögum og eru fyrir hádeg-
ið svokallaðir fyrirspurnafundir.
Þetta eru hinir athyglisverðustu
fundir og ef fólk hefur áhuga á
því að fá gagnlegar upplýsingar
um ýmis mál; þá er þetta sá tími
sem það ætti að mæta. Þegar hef-
ur verið sagt frá í Degi ýmsum
þeim málum sem þar komu fram.
Finnur Ingólfsson (B) spurði
hvort breyta ætti lögum um
skyldusparnað ungs fólks með
hinu nýja staðgreiðsluskatta-
kerfi. í svari Jóhönnu Sigurðar-
dóttur félagsmálaráðherra kom
fram að hún mun beita sér fyrir
hækkun vaxta á skyldusparnaði.
Einnig greindi hún frá því að hún
hygðist leggja fram frumvarp til
breytinga á skyldusparnaðarkafla
húsnæðislaganna fljótlega eftir
áramót. Á sama tíma verður
undanþágum frá skyldusparnaði
fækkað og prósentan lækkuð úr
15% í 8%.
Orkumálin komu til umræðu
er Friðrik Sophusson iðnaðar-
ráðherra svaraði fyrirspurn frá
Jóni Kristjánssyni (B) um mögu-
leika á orkusölu til Bretlands. í
svari ráðherra kom fram að hann
telur möguleika á sölu á orku
afar litla næstu áratugina. Ástæð-
an væri hin mikla vegalengd og sú
rýrnun sem óhjákvæmilega yrði
þegar orka væri flutt á milli
landa. Hins vegar sagði Friðrik
að rétt væri að ræða þessi mál við
fulltrúa North Venture, en það er
breskt fyrirtæki sem sýnt hefur
áhuga á því að kaupa raforku
héðan. Fulltrúar fyrirtækisins
koma til landsins í dag og ræða
við ráðherra á miðvikudaginn.
Óvænt var boðað til fundar í
báðum deildum á föstudaginn, en
venjulega eru ekki fundir á föstu-
dögum. í neðri deild var frum-
varpi um lífeyrisréttindi hús-
mæðra vísað til nefndar og var
því fundurinn frekar endaslepp-
ur. í efri deild urðu fjörugri
umræður, því Svavar Gestsson
(G) gagnrýndi þá ákvörðun að
boða fund án samráðs við for-
menn allra þingflokka. Guðrún
Agnarsdóttir (V) tók undir þessa
gagnrýni og sagði hana ekki vera
til þess fallna að auka tiltrú á
störfum þingsins. Þorvaldur
Garðar Kristjánsson (D), Eyjólf-
ur Konráð Jónsson (D), og Karl
Steinar Guðnason (A) forseti efri
deildar Alþingis vörðu þessa
ákvörðun og sögðu þetta vera í
fullu samræmi við þingsköp.
Frumvarp um stjórnun
fískveiða lagt fram
Á þessum fundi var dreift hinu
nýja frumvarpi stjórnarinnar um
stjórnun á fiskveiðum. Á dag-
skránni var einnig frumvarp um
norræna fjárfestingarbankann.
Hins vegar voru ekki nægjanlega
margir þingmenn mættir til
atkvæðagreiðslu, þannig að
umræðu var frestað fram yfir
helgi.
Á almenna stjórnmálasviðinu
var nóg um að vera. Stjórnar-
flokkarnir náðu saman um fisk-
veiðifrumvarpið og húsnæðis-
málafrumvarpið virðist ætla að
ganga í gegn. Hins vegar virðist
niðurskurðurinn til landbúnaðar-
mála ætla að verða erfiðari viður-
eignar. Ekki liggur ljóst fyrir þeg-
ar þessar línur eru ritaðar hvort
næst að leggja það fram í næstu
viku. Samkomulagið milli stjórn-
arflokkanna virðist vera frekar
stirt, en þó virðist það stefna í
rétta átt.
Á föstudaginn var tekjuhlið
fjárlagafrumvarpsins kynnt fyrir
blaðamönnum og er í ráði að
leggja það fram á Alþingi í þess-
ari viku. Tekjuliðirnir hafa hækk-
að mikið og í ráði er að leggja
25% söluskatt á allan neysluvarn-
ing. Þorsteinn Pálsson forsætis-
ráðherra hefur þó heitið því að
verð á algengustu neysluvörum
t.d. mjólk, mjólkurvörum og
dilkakjöti, muni ekki hækka. í
frumvarpinu er gert ráð fyrir
mikilli lækkun tolla á innfluttum
vörum, en undanþágum frá sölu-
skatti verði fækkað. Þetta er í
samræmi við stefnu ríkisstjórnar-
innar að gera innheimtu á sölu-
skatti einfaldari og skilvirkari.
í þessari viku verða því mörg
mikilvæg mál lögð fram og rædd
á Alþingi. Þar má nefna fisk-
veiðifrumvarpið, staðgreiðslu-
frumvarpið og fjárlögin. Búast
má því við mjög erfiðum, löngum
en mjög mikilvægum umræðum á
Alþingi þessa vikuna. AP