Dagur - 08.12.1987, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - 8. desember 1987
8. desember 1987 - DAGUR - 9
Litið inn í Hraðfrystihúsið á Hofsósi
í mildu en móðukenndu miðviku-
dagsmiðdegi fyrir stuttu var haldið út í
Hofsós og litið þar inn í frystihúsið.
Það reyndist raunar ekki heiglum hent
að komast að því vegna vegagerðar
sem stóð þá sem hæst. Búið var að
leggja ansi myndarlegan veg úr aðal-
þorpinu norður yfir Hofsá og langleið-
ina niður að höfninni. Með þessum
vegi verður mikil breyting á því að aka
um þorpið. í stað niðurgrafinna götu-
slóða norðan ár er nú ekið á upphækk-
uðu plani.
Það veitti svo sannarlega ekki af
þessum vegarbótum. Um þennan veg
fara í hverri viku flutningabílar sem
flytja fisk frá Sauðárkróki ríflega 30
kílómetra leið til Hraðfrystihússins á
Hofsósi. En fyrirtækið ásamt hreppn-
um er þátttakandi í þeim samyrkju-
búskap fiskverkunaraðila við Skaga-
fjörð og annarra sem bera velferð hér-
aðsins fyrir brjósti, í félagsskap sem
heitir Útgerðarfélag Skagfirðinga.
Þrátt fyrir að flytja þurfi hráefnið svo
langan veg hefur rekstur Hraðfrysti-
hússins á Hofsósi gengið nokkuð vel
upp á síðkastið. Til að mynda varð
umtalsverður hagnaður á árinu 1985.
Á planinu hjá frystihúsinu voru
nokkrir menn að bardúsa, m.a. að
lesta vörubíl sem senda átti yfir á
Sauðárkók. Verkstjórinn Hólmgeir
Einarsson kom stormandi út úr húsinu
og tók að gefa fyrirskipanir til sinna
manna. „Árni nú fer línubáturinn að
koma. Þeir höfðu samband áðan. Þú
tekur þarna slattann af fiskinum sem
eftir var og umbúðir hjá Magga
Svavars, og ferð svo beint í bátinn
þegar þú kemur aftur,“ sagði hann við
vörubílstjórann Árna Bjarkason.
Klukkan er langt gengin í þrjú og
konurnar hamast í bónusnum inni í
sal. Á slaginu þrjú flautar verkstjórinn
í leikfimina, en þær taka tvisvar sinn-
um á dag leikfimiæfingar í 7 mínútur í
senn. Það var Forvörn á Akureyri sem
útbjó þetta prógram fyrir húsið. „Þær
er eitthvað feimnar núna greyin, hafa
líklega orðið varar við myndavél
hérna innan við glerið,“ sagði Hólm-
geir. Eftir smá stund voru þær samt
komnar af stað í alls konar liðkunar-
æfingum en gættu þess að vera ekki
beint fram undan gierinu. -þá
Jocelyn og Lisa Dennis eru með svolitla heimþrá.
„Það er kalt héma“
- segja áströlsku systumar
Þeim systrum Jocelyn og Lisu
Dennis frá Ástralíu finnst ansi
kalt hérna. Þær fengu reyndar
smjörþefínn af því hvernig
íslenskt vetrarveður getur verið
skömmu eftir að þær komu
hingað til lands.
„Við Komum hingað eingöngu
til að breyta svolítið til,“ sögðu
þær systur. Fiskvinnan er þeim
ekki svo framandi þar sem þær
unnu á rækjutogara við heim-
kynni sín á vesturströnd Ástralíu
áður en þær komu hingað. Þær
sögðust ekki hafa vitað mikið um
land og þjóð áður en þær komu
en þó vitað að hér byggju ekki
eskimóar í snjóhúsum eins og svo
margir héldu. Lisa sagðist þó
hafa lesið í einhverju blaði að
landið hefði eitt sinn tilheyrt
Danmörku.
- Hvernig líkar ykkur hérna?
„Við erum með dálitla heim-
þrá og við erum ekki enn orðnar
vanar hitastiginu hér. Þetta eru
mikil viðbrigði, þar sem hitinn
heima fer allt upp í 40 stig.“
- Svo þið búist kannski síður
við að verða hér lengur en 6 mán-
uðina?
„Nei, við eigum ekki von á því.
Annars er áreiðanlega mjög gott
að vera hér yfir sumarið og land-
ið er mjög fallegt.“ -þá
björgunarsveit, bridds og þá er
líklega flest upptalið. Hjá okkur
hérna í frystihúsinu stendur til að
stofna starfsmannafélag og hefur
verið ákveðinn stofnfundur í
næstu viku. Er reiknað með að
starfsmannafélagið komi til með
að hafa á prjónunum ýmislegt til
að krydda mannlífið fyrir utan
vinnu. T.d. hefur komið til tals
að menn verði fengnir hingað
með fyrirlestra og fræðsluefni.
Skemmtanir haldnar, farið í
leikhús saman og sitthvað fleira.
Sem sagt okkur finnst ekki alveg
nóg að vinna, sofa og éta. Við
viljum auka samveruna fyrir utan
vinnuna og höfum trú á að það
geri vinnuandann enn betri. Það
virðist vera mikill áhugi fyrir
starfsmannafélaginu. Þeir eru
búnir að stofna svona félag á Dal-
vík og það hefur tekist mjög vel
til hjá þeim. Þeir hafa gert marga
góða hluti þar. Þetta lífgar örugg-
lega mjög upp á félagslífið.“
- Þú varst að tala um það úti á
planinu áðan, að það hefði verið
fiðringur í þér undanfarna daga
við að sjá sléttan fjörðinn. Varst
þú á sjónum áður?
„Já, ég var á togurunum í 3 ár,
á loðnubát á Siglufirði og bátun-
um hérna. Svo var ég líka á bát á
vetrarvertíð í Eyjum. Maður var
orðinn svolítið þreyttur á togara-
vistinni, þegar ég kom í land fyrir
4 árum. Þá fór ég að vinna hérna
sem óbreyttur verkamaður en
dreif mig svo í skólann. Ég var
búinn að vera með verkstjóran-
um hérna í stuttan tíma þegar
hann veiktist og tók þá við af
honum. Eftir að hafa verið verk-
stjóri í 1 ár dreif ég mig í skólann
til að halda stöðunni og var í Fisk-
vinnsluskólanum í eitt og hálft
ár. Tók mig upp með fjölskyld-
una og flutti suður á meðan. Það
er dýrt og mikið fyrirtæki þannig
að ég tel að það sem Dalvíkingar
eru að berjast fyrir í dag að fá
fiskvinnsluskóla sé mjög sterkt
fyrir okkur hér á Norðurlandi.
Hvort sem hann verður á Dalvík
eða á einhverjum öðrum stað.
Það eru ábyggilega menn hér í
húsinu hjá mér sem mundu taka
þennan skóla, en treysta sér ekki
því það er svo dýrt og erfitt að fá
húsnæði syðra,“ sagði Hólmgeir
Einarsson að endingu. -þá
Björk Björnsdóttir, Erla Jónsdóttir og Guðrún Þórðardóttir.
„Það þarf að vanda þetta Iíka“
- sögðu þær sem voru að pakka og vigta
í vinnslusalnum er ekki slegið
slöku við. Konurnar eru á
lokasprettinum þennan daginn
og eflaust er þær margar farið
að lengja eftir að komast heim
til bús og barna. Sjálfsagt sér-
staklega þær sem vinna allan
daginn. Við enda vinnslu-
línunnar eru 3 stálpaðar konur
að vigta framleiðsluna og setja
hana í pakkningar.
Þetta eru þær Erla Jónsdóttir
frá Glæsibæ í Sléttuhlíð, Guðrún
Þórðardóttir frá Höfða og Björk
Björnsdótti frá Hofsósi. Állar
vinna þær í húsinu allan daginn.
„Það þarf að vanda sig við að
snyrta og vigta þetta. Það eru
gerðar kröfur um að vigtin í
pakkningarnar sé innan vissra
marka og við þau verðum við að
halda okkur,“ sagði Björk
Björnsdóttir þegar blaðamaður
minntist á að þær slyppu við orma-
tínsluna.
Aðspurðar um vinnutímann
sögðu þær stöllur að yfirleitt væri
ekki unnið lengur en til 17. Á
sumrin þegar mikið væri að gera
er byrjað 6 á morgnana. Þannig
hafi það verið í sumar frá maí og
fram í september. Þær Erla og
Guðrún eru úr sveitinni, en fá
greiddar ferðir til og frá vinnu-
stað. Þær eru svo með samyrkju-
fyrirkomulag á því, skiptast á að
keyra. Þær segja alltaf eitthvað
um að konur úr sveitinni vinni í
frystihúsinu. Erla sem sér um
vigtunina var spurð hvort að ekki
væri erfitt að vinna allan daginn
frá búi og börnum.
„Jú það er auðvitað dálítið erf-
itt en þetta verður fólk samt að
gera. Ánnars er það ekkert svo
erfitt vegna skólagöngu barn-
anna. Þau eru í skóla á Hofsósi
og þau eru keyrð á milli.“
- Er ekki þreytandi að standa
svona í bónusnum allan daginn?
„Jú, dálítið. En ég læt það allt
vera hvað bónusinn er stressandi
og held að hann þurfi ekkert að
vera það. En trúlega láta sumar
hann stessar sig svolítið."
- Finnst þér leikfimin til bóta?
„Já, alveg tvímælalaust. Hún
hefur örugglega mjög góð áhrif.
Manni líður miklu betur þegar
maður kemur heim á kvöldin nú
en áður. Þetta hefði mátt koma
fyrr.“
- Hvernig finnst þér vinnu-
andinn hérna?
„Mjög góður. Þetta er allt
skemmtilegt fólk og allir mjög
duglegir sem vinna hérna,“ sagði
Erla að lokum. -þá
Fiona Sterling og Deirdre Gorman sögðust sakna bjórsins.
„Komum til að græða peningau
- sögðu þær Fiona og Deirdre
„Ansi eru sætar stelpur upp til
hópa hér á Hofsósi,“ varð
undirrituðum á að hugsa þegar
hann stansaði hjá 2 starfsstúlk-
um sem grúfðu sig í andakt yfír
flökin á vinnuborðinu. En ekki
voru þessar hnátur fljótar til
svars enda skildu þær ekki
stakt orð hjá komumanni.
Þetta voru þá 2 af útlensku
stelpunum, þær Fiona Sterling
frá Glasgow í Skotlandi og
Deirdre Gorman írsk.
„To make money,“ sögðu þær
hlæjandi er þær voru spurðar um
ástæður fyrir komu sinni til
Hofsóss. Þar sem fiskvinnan er
ekki vel borguð hér á landi var
ekki fjarri lagi að spyrja hvort
þær hefðu verið atvinnulausar í
heimalöndum sínum. Nei svo var
ekki. Deirdre var að kenna börn-
um heima á írlandi og sú skoska
hafði unnið við barnagæslu. En
fjandakornið, ekki hafa þær
meiri laun hér í fiskinum?
„Nei. Kaupið er ekki meira, en
það verður meira eftir af því
hérna. Það gekk efiðlega að eiga
afgang heima. Hér fær maður
ekki svo mörg tækifæri til að eyða
peningum. Húsnæðið er ódýrt og
lítið um skemmtanir."
- Hvernig finnst ykkur
vinnan, erfið?
„Nei. Við erum að vísu ekkert
voðalega fljótar, en þetta kemur.
Það tekur svolítinn tíma að ná
hraðanum.“
- Hvernig kunnið þið við ykk-
ur hérna?
Nú varð Deirdre sú írska fyrir
svörum. „Ágætlega. Nei ég er
ekkert einmana. Ég kom frá
smástað í írlandi svo ég er vön
svona litlum stað eins og þessum.
Það er vingjarnlegt fólk hérna,
en það drekkur of mikinn
vodka.“ Sú skoska kinkaði kolli
og báðar hlógu þær og sögðust
sakna bjórsins og pöbbanna.
- Þið hafið náttúrlega farið á
ball hér á Hofsósi?
„Já og skemmtum okkur alveg
ágætleg. Nei, þeir skemmta sér
svolítið öðruvísi hérna en landar
okkar gera. Þar þekkist ekki ann-
að en fólk fari beint heim eftir
böll, en hér eru menn vitlausir í
að fara í partí eftir böll.“ Þar
með fengu þær Fiona og Deirdre
frið og gátu haldið áfram að ein-
beita sér að flökunum. -þá
„Okkur finnst ekkí nóg,
að vinna, éta og sofa“
- segir Hólmgeir Einarsson verkstjóri
en á föstudag og Skafti held ég
annað kvöld, en hann siglir næst.
Þannig að við stöndum líklega
uppi um hádegi á mánudag fisk-
lausir og verðum það líklega út
þá viku. Það er hart þegar maður
er með fullt hús af fólki, senni-
lega eitt af fáum húsum á landinu
sem svo vel stendur að því leyti.
Ljótt að geta ekki nýtt sér það.“
- Hvað fer mikið magn í gegn-
um húsið hjá þér yfir daginn?
„Með góðri Ameríkuvinnslu,
eins og ég er með núna, vinnum
við svona 10-11 tonn á 8 tímun-
um. Það kallast gott af svona litlu
húsi.“
- Þið voruð að fá útlendinga á
dögunum.
„Já, 2 ástralskar, 2 írskar og
eina skoska. Þetta eru alveg
ágætis stelpur, hörkuduglegar og
þær hafa reynst mjög vel.“
- Hefurðu trú á að þær ílengist
eitthvað hér?
„Það er ekki gott að segja.
Maður vonar það því okkur vant-
ar fólk hingað á Hofsós. Strák-
arnir voru allt of slappir fyrst, en
mér finnst þeir vera allir að
mannast núna. Ég legg mikið upp
úr því að þeir reyni að festa þær á
staðnum.“
- Ertu með duglegt fólk?
„Já, ég mundi segja að það sé
upp til hópa mjög duglegt. Margt
af því er búið að vinna hérna í
húsinu til fjölda ára. Vinnu-
andinn er mjög góður en auðvit-
að er bónus alltaf bónus. Annars
er ég mjög hrifinn af því sem ver-
ið er að gera fyrir vestan núna.
Ég hef trú á því að hópbónusinn
kæmi vel út hérna hjá mér, því
þetta er svo sterkur kjarni. Það
er ekki völ á betra fólki í hús.“
- Hvernig er svo mannlífið
hérna á Hofsósi?
„Það er þokkalegt. Hér er leik-
félag sem að vísu er ekki farið af
stað ennþá. Svo er hér Lion,
„Þú heföir gott
af að prófa
þettakariinn“
- spjallað við Jóa Páls í tækjaklefanum
„Konurnar vantar pönnurnar
fram og þeim er djöfullega við
að þurfa að bíða eftir þeim,“
sagði Jóhannes Pálsson sem
hamaðist við að þvo pönnur
framan við tækjaklefann og
þyrlaði með því gufunni upp.
Jói Páls eins og hann er kallað-
ur hefur unnið í frystihúsinu í
meira en 20 ár og er einn af
þeim sem hafa unnið þar hvað
lengst.
„Ég er búinn að vinna allt of
lengi hérna. Það er allt í lagi að
vinna hérna í svona 2-3 mánuði á
ári, en allt of mikið að vinna hér
allt árið. Maður verður alveg
vesalingur á því.“
- Nú, af hverju?
„Af hverju? Hefurðu unnið í
frystihúsi?"
- Nei.
„Nei, það er nefnilega það. Þú
þyrftir endilega að prófa það. Ég
held að þú hefðir gott af því. Það
fer auðvitað mikið eftir því hvort
vinnuaðstaðan er góð, hvernig er
að vinna í frystihúsi. Vinnuað-
staðan hjá okkur hérna í tækja-
klefunumvið frystingun er ákaf-
lega léleg. Ég gæti trúað að það
væri ekki nema eitt Sambandshús
fyrir utan þetta sem er með jafn-
lélega aðstöðu. Trúir þú því? Við
erum svona 20-30 árum á eftir
tímanum hérna í frystiklefanum.
Við þurfum yfirleitt að bera á
höndum framleiðslu dagsins eða
hjóla henni í hjólbörum. Við ber-
um stundum fleiri tonn í fanginu
yfir daginn þegar vinnslan gengur
vel. Já þú hefðir gott af því að
prófa þetta karlinn,“ sagði
Jóhannes Pálsson.
Við þökkum honum fyrir
spjallið, en að sögn Hólmgeirs
verkstjóra er næsta stórverkefni
hjá frystihúsinu að bæta aðstöð-
una í tækjaklefanum. -þá
Jóhanncs Pálsson í „aksjón“.
„Strákar hafíði heyrt fréttirnar
í dag, hvort að dollarinn hefur
eitthvað djöflast til? Það er
meiri ferðin á honum þessa
dagana,“ segir verkstjórinn.
Það er svolítill umgangur af
fólki hjá honum í kaffítíman-
um. „Hann er að keyra okkur
alveg niður, kominn niður fyrir
37 krónur. Þetta er enginn
grundvöllur til að vinna á í dag.
Sem dæmi er uppígreiðsluverð
sem gefíð var út í september,
og er 95% af endanlegu verði,
orðið 1% hærra en afurðaverð
í dag. Flestir kostnaðarliðir
hafa svo hækkað á móti, t.d.
laun og fiskverð.“
- Er nægt hráefni hjá ykkur
núna?
„Nei, í augnablikinu er ekkert
bjart og ekki að sjá annað en eitt-
hvert uppihald framundan. Við
vorum að fá fisk úr Skafta en
hann endist ekki nema út þessa
viku. Hegranesið fer ekki út fyrr
Hólmgeir Einarsson verkstjóri.