Dagur - 27.09.1988, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - 27. september 1988
Vinningstölur 24. sept. 1988.
Heildarvinningsupphæð kr. 8.632.929.-
1. vinningur kr. 5.007.768.-
Skiptist á milli 2ja vinningshafa kr. 2.503.884.- hvor.
Bónusvinningur var kr. 537.676.-
Skiptist á milli 4ra vinningshafa kr. 134.419.- á mann.
2. vinningur kr. 927.360.-
Skiptist á milli 252 vinningshafa kr. 3.690,- á mann.
3. vinningur kr. 2.160.125.-
Skiptist á milli 7855 vinningshafa, sem fá 275 kr. hver.
Sölustaðirnir eru opnir frá
mánudegi til laugardags
og loka ekki fyrr en 15 mínútum
fyrir útdrátt.
Leikandi og létt! Upplýsingasími: 685111
Nýir og
Fyrir
alla
bíla
Stórbætt þjónusta!
Tökum bílana inn, neglum og jafnvægisstillum.
Sandblásum felgur.
Sækjum - Sendum - Reynid vidskiptin
Stelpur í skólanum -
í samfélaginu
„Ég er gagnrýnin á jafnréttisstarfið innan skólans. Að hluta til vegna þess að
stelpunum er talin trú um að citthvað sé athugavert við þær vegna þess að
þær eru hljóðlátar og ekki eins frekar og strákarnir. Samt er ekki boðið upp
á neinn stuðning til þess að bæta úr þessu,“ segir í greininni.
konur
Þegar dætur okkar byrja í skóla
hafa þær ýmislegt fram yfir strák-
ana í skólanum. Þær eru rólegri
og eiga auðveldara með að sitja
kyrrar. Orðskilningur og hreyfi-
þroski þeirra kemur snemma og
það auðveldar þeim bæði að lesa
og skrifa bókstafi og tölur, svo
kennarinn verði ánægður með
þær. í neðstu bekkjunum er það
eingöngu kostur að vera hljóðlát,
þar sækist skólinn eftir þægileg-
um, rólegum bekkjum þar sem
hægt er að hafa vinnufrið.
I „millibekkjunum“ byrjar
kennsla í tungumálum og samfé-
lagsfræði og þá er krafist aukinn-
ar munnlegrar þátttöku nemend-
anna. Mikill hávaði verður þá í
kennslustofunni og það getur
verið erfitt fyrir þau sem eru
hljóðlát að láta rödd sína heyr-
ast. Það sem áður var jákvætt
verður nú neikvætt. Þau sem ber
mikið á og heyrist vel í fá mesta
athyglina þegar hér er komið
sögu og geta sýnt hvað þau
kunna.
Á foreldrafundi ásamt dóttur-
inni í 6. bekk fæ ég að heyra
þetta: „Jú, henni gengur yfirleitt
vel í prófum og hún virðist lesa
heima en hún er allt of þögul!“ Á
leiðinni heim tölum við um þetta
því að ég er dálítið hissa. Heima
er hún langt frá því að vera
þögul! Svar hennar kemur mér á
óvart. „Ég tala alveg nógu hátt.
Ef þau bara hlustuðu, myndu þau
heyra hvað ég segi!“ Ekki var að
heyra neina minnimáttarkennd í
þessu svari og ég vonaði innilega
að hún fengi að þroskast í
umhverfi þar sem væri „hlustað á
það sem hún segði“.
í efstu bekkjum grunnskólans
er byrjað á nýjum námsgreinum,
nemandinn fær marga kennara
og nýja félaga. Enda þótt enn sé
langt í prófin, byrja nemendur að
tengja námsárangur starfsvali
framtíðarinnar. Á foreldrafundi í
lok fyrstu annar segja kennararn-
ir: „Hún er svo þögul, hún verður
aldrei nema meðalnemandi ef
hún talar ekki í tímunum." Þar
með fór sjálfstraustið. „Get ég
ekki orðið það sem ég vil nema
ég breyti mér? En ég get það
ekki! Ég segi orðin upphátt inni í
höfðinu en þegar þau koma fram,
hljóma þau svo aumingjalega,
þótt ég vilji svo gjarnan að þau
heyrist.“
Ég skrifa þessar línur ekki til
þess að segja frá vandamálum
dóttur minnar í skólanum, heldur
í þeim tilgangi að taka upp
umræðu um vandann sem að baki
liggur: Hvað gerir skólinn til þess
að kenna stelpum (og strákum)
að láta í ljós skoðanir sínar, að
láta til sín heyra og þora að koma
fram? Hve margar konur á full-
orðinsaldri (og örugglega margir
karlar líka) minnast ekki með
skelfingu þeirra stunda í skólan-
um þegar þau voru tilneydd að
standa frammi fyrir flissandi
skólafélögum og halda „smáfyrir-
lestur“? Ekki hefur sú æfing
hjálpað þeim síðar í lífinu, þvert
á móti! Margar konur hafa hætt
við að sækja um nýja vinnu eða
taka að sér trúnaðarstörf sem
hafa falið í sér að tala frammi
fyrir hópi fólks, jafnvel þótt þær
hafi haft nóga þekkingu og áhuga
á málefninu.
Við starfsráðningar er algengt
að konur séu metnar fyrir „það
sem þær eru“, þ.e. eftir eiginleik-
um sínum en karlar eru metnir
eftir þekkingu sinni. Það er aug-
ljóst að svipuð mismunun á sér
stað í skólanum. Er það ekki á
ábyrgð skólans að kenna
nemendum að miðla af þeirri
þekkingu sem skólinn veitir?
Tölvufræði er víðast hvar skyldu-
fag, að hluta til sem liður í jafn-
réttisstarfi. Ætti ekki námsgrein-
in „samskipti og upplýsingar“
fremur að vera á námsskrá þegar
í neðstu bekkjum grunnskólans,
þar sem nemendur fengju með-
vitaða æfingu, bæði í því að tala
og hlusta, fyrst í litlum og síðan í
æ fjölmennari hópum? Börnin
okkar eiga að læra að „tala“ með
vélum áður en þau þora og geta
tjáð sig gagnvart kennurum og
skólafélögum. Að mínu mati er
þetta fráleitt!
Ég er gagnrýnin á jafnréttis-
starfið innan skólans. Að hluta til
vegna þess að stelpunum er talin
trú um að eitthvað sé athugavert
við þær vegna þess að þær eru
hljóðlátar og ekki eins frekar og
strákarnir. Samt er ekki boðið
upp á neinn stuðning til þess að
bæta úr þessu. (Breyttu bara
persónuleika þínum, þá gengur
þér betur!) Og að hluta til vegna
þess að verið er að lokka stelpur
til að fara í nám í vélvirkjun og
tölvufræði af því að það hentar
vinnumarkaðinum, með þeim
rökum að stelpur geti líka! Áuð-
vitað geta stelpur líka! Spurning-
in er hvað stelpur vilja! Með því
að meta meira karllegu eiginleik-
ana er samtímis verið að gera lít-
ið úr þeim hæfileikum og þeim
störfum sem stelpurnar velja
sjálfkrafa. (Ef það er „fínna“ fyr-
ir stelpur að læra tölvufræði en
tungumál á það líka við um
stráka.) Þar fyrir utan mæta
stelpunum nær eingöngu sjón-
armið karla í þeim greinum sem
þær oftast kjósa sér. Lítið bara á
kennslubækur í sögu og bók-
menntum!
Við háskólann í Uppsala er nú
„Ár uppeldis- og kennslufræði“.
Einn þáttur í þessu verkefni er að
bjóða kennurum við háskólann
að sækja námskeið sem heitir „að
þora að koma fram“. Hvatningin
hljóðar þannig: Finnst þér erfitt
að tala frammi fyrir hópi fólks?
Áttu erfitt með andardrátt?
Finnst þér erfitt að sleppa blað-
inu og tala frá eigin brjósti?
Finnst þér eftir á að þér hafi ekki
tekist að segja allt sem þú ætlaðir
að segja, og á þann hátt sem þú
hefðir viljað? - Þá er þetta nám-
skeiðið fyrir þig.
Mér finnst mjög gott að hafa
þann möguleikann við 45 ára ald-
ur að losna við sviðsskrekkinn,
sem líklega hrjáir okkur öll meira
og minna þegar við þurfum að
koma fram, en ólíkt betra væri ef
unglingarnir okkar í skólanum
fengju þessa þjálfun. Það myndi
þá nýtast þeim alla ævi!
Hvernig væri að taka upp hug-
mynd háskólans í Uppsala og
nýta námskeiðsdaga kennara til
þess að kenna þeim listina að
koma fram? Þeir gætu þá meðvit-
að gert æfingar með nemendum
sínum síðar. Mér finnst mikil-
vægt að við skiljum að jafnrétti
næst ekki eingöngu með því að
jafn margar stelpur og strákar
sæki allar námsbrautir. Atvinnu-
lífið mun alltaf stjórnast af þeim
sem ber mest á og heyrist hæst í
og enn eru það lang oftast
karlmenn. Við skulum nú skapa
börnum okkar af báðum kynjum
skilyrði til að „á þau verði
hlustað“ og „til þeirra heyrist“,
bæði í skólanum og í samfélaginu
almennt.
Elísabeth Hultcrantz.
(Guðrún Hallgrímsdóttir þýddi úr sænska tíma-
ritinu KVINNA NU/6 1988).