Dagur - 05.11.1988, Blaðsíða 3

8881' isdnievón .1 - RUOAQ - X
5. nóvember 1988 - DAGUR - 3
af erlendum veftvangi

Hvenær byijuðu menn
að drekika áfengi?
Er vitað hvenær menn byrjuðu
að drekka áfengi eða hafa þeir
kannski gert það frá örófi alda?
- Elsta vísbending um notkun
áfengis er talin vera spænskt hell-
ismálverk. Það er frá tímum
steinaldarveiðimanna og er þá
sennilega svo sem 8000 ára
gamalt. Myndin sýnir mann, sem
er að safna hunangi úr býflugna-
búi í klettagjá. Reiðar býflugurn-
ar eru á flugi umhverfis.
Fyrst menn hafa þekkt til
hunangs, þá er ekki fjarri lagi að
ímynda sér, að þeir hafi vitað, að
sé hunang sett út í vökva getur
hann gerjast og orðið áfengur.
En auðvitað verður ekkert fullyrt
um það, að mönnum hafi verið
þetta kunnugt á þeim tíma.
Það er fyrst við fornleifaupp-
gröft frá tímum steinaldar í Eng-
landi, svona 2000 árum fyrir upp-
haf okkar tímatals, sem myndar-
legir drykkjarbikarar fara að
skjóta upp kollinum. í einu til-
felli hafa lindistrésfrjókorn fund-
ist í slíkum bikar. Þar sem mikið
er af þeim frjókornum í hunangi,
má reikna með að í bikarnum
hafi verið áfengur drykkur.
Það er fyrst á járnöld, sem öl
bruggað úr malti kemur til sög-
unnar. í dönskum brunarústum
frá því í kringum árið 0 fundust
tvö leirker með spíruðu byggi.
Öðru kerinu höfðu íbúarnir kom-
ið fyrir í nánd við eldstæðið til að
þurrka byggið, en hitt kerið stóð
fjær svo að kornið héldi áfram að
spíra.
Vííamíndropar
geta komíð í
veg fyrir kvef
Frá því var sagt nýverið, að erfitt
myndi reynast að framleiða
bóluefni við kvefi, m.a. vegna
þess um hve margar tegundir vír-
usa er að ræða, sem orsaka kvef-
pestir. Um það verður hins vegar
ekki deilt, að þörfin fyrir slíkt
bóluefni er mikil, því að fyrir
utan þá vanlíðan, sem kvefið
veldur, þá skrifast á þess reikning
meiri fjarvistir fólks frá störfum
en vegna nokkurs annars
sjúkdóms, reyndar kemst engin
pest í hálfkvisti við kvefið hvað
þetta snertir. - Niðurstaða rann-
sóknar sem gerð var í Englandi,
varð sú, að vegna kvefsins væri
framleiðni í atvinnulífinu 15
prósent minni, en vera myndi, ef
þessi óþverri væri úr sögunni.
Eitt þeirra ráða, sem reynd hafa
verið gegn kvefinu, eru svo-
nefndir vítamín-nefdropar. Síð-
ustu fjögur árin hafa t.d. norskir
langhlauparar notað þessa dropa
með góðum árangri.
Langhlauparar fá að vonum mik-
ið af köldu lofti niður í lungun,
þegar þeir eru við æfingar eða í
keppni. Þeim er því sérstaklega
hætt við að sýkjast af kvefi.
Það er öðrum vírusum fremur
rhinovírusinn, sem veldur kvefi,
en hann sest að í slímhúðinni í
nefinu og efri hluta hálsins.
Þegar nefdropunum er sprautað
inn í nef og munnhol, þá breiðast
þeir út yfir slímhimnuna. Við það
kafnar rhinovírusinn.
Reynsla mín af þessu er sú, að sé
nógu oft sprautað upp í nef og
munn og nægjanlega miklu
magni í senn, þá líði ekki margir
dagar þar til kvefið hefur kvatt.
(Olav Fagerbakke í 111. Videnskab. - Þ.J.)
Bronsfata með leifum af
blöndu af ávaxtavíni og öli hefur
fundist í gröf frá sama tíma.
Avaxtavínið reyndist hafa verið
bruggað úr berjum.
Ekki er útilokað, að vín hafi
verið flutt frá Rómaríki til norð-
lægari landa eins og fleiri verslun-
arvarningur á þessum tíma.
Á víkingatímanum var mikið
drukkið, bæði öl og svo sterkt,
sætt ávaxtavín og mjöður. En
það var fyrst á miðöldum, sem
almennt var farið að nota humla í
ölið í staðinn fyrir pors.
Humlarnir náðu fyrst vinsæld-
um í Heiðarbæ á Norður-Þýska-
landi, en einmitt frá þeim slóðum
fengu Skandinavar fyrst vín í
miklum mæli, einkum frá Rínar-
svæðinu.
Á 16. öld skaut brennivínið
upp kollinum sem kraftaverkalyf
undir nafninu aqua vitae, lífsins
vatn - ákavíti. Áf þessu má sjá,
að notkun áfengis á sér langa
sögu á Norðurlöndum.
(III. Videnskah 4/88. - Þýð. Þ.J.)
Tölvu- og
hugbúnaðarsýning
laugardag frá kl. 10.00-16.00
Sýnum nýju ERGO XX tölvuna
ásamt úvali af
IB3VE, TÁÁfNIDOIsr ogBBC tölvum.
Sýnum einnig viðskiptahugbúnað frá:
ALLT, ÓPUS og RÁD.
Kynnt verða.
ýxxiis verð-
tilboð á
sýxiixiyuxixii.
Sérðu
líkarna þínum
f\ rir nægu kalki til að
varðveita burðarþol hans?
Beinin eru máttarstoðir líkamans. Þessi
mikilvægu líffæri þurfa nóg af kalki sem
er helsta byggingarefni þeirra. Kalk er
einnig nauðsynlegt fyrir tennur, hár og
neglur og eðlilega starfsemi tauga og
vöðva.
Líkaminn framleiðir ekki kalk. Þess
vegna verðum við að sjá honum fyrir því.
Magna-kalk er hreint og ómengað og
hentar þeim sérstaklega vel sem kæra sig
ekki um aukaskammt af fitu og eggja-
hvítuefnum, en þau fylgja oftar en ekki
með í kalkríkri fæðu. Magna-kalk er því
eðlilegt svar við nýjum neysluháttum þar
sem neytendur vilja sjálfir ráða samsetn-
ingu fæðunnar.
Konur á meðgöngu eða með barn á
brjósti þurfa ríflegan skammt af kalki.
Einnig fólk um og yftr fimmtugt, einkum
konur, til.að hamla gegn beinþynningu.
Mest er um vert að byggja upp kalkforð-
ann strax í móðurkviði og viðhalda hon-
um alla ævina.
Magna-kalk. Hreint og styrkjandi.
'
a * A ÍY&* ^ ' '