Dagur - 03.01.1989, Síða 4

4 - DAGUR - 3. janúar 1989
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 800 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 70 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 530 KR.
RITSTJÓRI:
BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON (íþróttir),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, BJÖRN JÓHANN BJÖRNSSON
(Sauöárkróki vs. 95-5960), EGILL H. BRAGASON,
FRÍMANN HILMARSSON (Blönduósi vs. 95-4070),
INGIBJÖRG MAGNÚSDOTTIR (Húsavik vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON
(Reykjavik vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
MARGRÉT ÞÓRA ÞÓRSDÓTTIR, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARAR: GUÐMUNDUR HRAFN BRYNJARSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON,
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Skin og skúrir
Reynslan hefur sýnt að sveiflurnar í íslensku efna-
hags- og atvinnulífi eru afar miklar. Undanfarna
áratugi hafa skipst á skin og skúrir í þessum efnum,
góðæristímabil koma og fara og samdráttartímabil
fylgja jafnan í kjölfarið. Eini óvissuþátturinn er í
raun sá hversu lengi hvert tímabil varir. Þessar
sveiflur eru afar eðlilegar með tilliti til þess hversu
einhæft atvinnulíf okkar er. Sjávarútvegur og fisk-
vinnsla eru þær atvinnugreinar sem afla ríflega
helmings gjaldeyristeknanna og það gefur auga
leið að sveiflur í sjávarafla og fiskverði á erlendum
mörkuðum segja fljótt til sín í efnahags- og atvinnu-
lífinu. Þessar staðreyndir eru flestum kunnar, en
engu að síður virðist okkur fyrirmunað að nýta
þekkinguna til að draga úr hinum miklu sveiflum í
efnahagslífinu. Þótt oft hafi verið rætt um nauðsyn
þess að safna í sjóði í góðærinu til að nota á sam-
dráttartímum, hefur slíkt ekki verið gert svo nokkru
nemur.
Á nýliðnu ári urðu slík þáttaskil eina ferðina enn.
Framan af árinu snerist efnahagsumræðan fyrst og
fremst um hina miklu þenslu í atvinnulífinu og þau
áhrif sem sem hún hefði á efnahagsþróunina í land-
inu. Menn óttuðust að þenslan, með tilheyrandi
launaskriði og umframeftirspurn eftir vinnuafli,
kynni að leiða til stigvaxandi verðbólgu. Þessi
þensla hafði farið vaxandi allt frá árinu 1984 en þá
hófst það góðæristímabil sem nú er á enda. Strax á
fyrstu mánuðum síðasta árs varð vart ýmissa sam-
dráttareinkenna, sem ágerðust eftir því sem á árið
leið. Fiskverð féll á erlendum mörkuðum en rekstr-
arkostnaður útflutningsfyrirtækja lækkaði ekki að
sama skapi. Óheyrilegur fjármagnskostnaður lék
atvinnurekstur í landinu afar grátt og staða útflutn-
ingsgreinanna versnaði jafnt og þétt. í enga sjóði
var að sækja til að milda áhrif samdráttarins. Slíkir
sjóðir voru ekki til.
Hjól atvinnulífsins hægðu smám saman á sér og
veltan minnkaði. Síðustu mánuði ársins var þessi
samdráttur orðinn mjög áþreifanlegur. Fjölmörg
fyrirtæki áttu við alvarlega rekstrarörðugleika að
etja og gripið var til margvíslegra aðgerða í hag-
ræðingarskyni til að freista þess að koma rekstrin-
um á réttan kjöl á ný. Fréttir af fjöldauppsögnum og
gjaldþrotum fyrirtækja varð nánast daglegur við-
burður. í desember var umframeftirspurn eftir
vinnuafli úr sögunni og atvinnuleysis tekið að gæta
víða.
Við þessar aðstæður hefjum við nýtt ár. Þótt sam-
dráttartímabilinu sé hvergi nærri lokið er engin
ástæða til svartsýni. Með samstilltu átaki mun þjóð-
inni vafalaust takast að sigrast á þeim erfiðleikum
sem við blasa. Hins vegar er full ástæða til að hug-
leiða hvernig við ætlum að haga okkur í næsta
góðæri, sem kemur fyrr en varir. Ætlum við að læra
af reynslunni, efla sparnað og safna til mögru
áranna, eða ætlum við að halda uppteknum hætti:
Eyða um efni fram og halda uppi falskri kaupgetu
og ramba svo á barmi gjaldþrots þegar nýtt sam-
dráttarskeið hefst? Þetta er vert umhugsunarefni
fyrir hvern og einn í upphafi nýs árs. BB.
viðtal dagsins
Togaraskiptin margfrægu, á
milli Hraðfrystihúss Keilavík-
ur og Útgerðarfélags Skagfirð-
inga, eru nú afstaðin eftir mas
og þras, sem flestum ætti að
vera orðið kunnugt. Drangeyj-
an var seld á 300 milljónir og
Útgerðarfélag Skagfirðinga
keypti Aðalvík KE-95 á 187,5
milljónir og Fiskiðja Sauðár-
króks keypti Bergvík KE-22
fyrir sama verð. ÚS mun reka
báða togarana og verða því
íjórir togarar í flotanum.
Samningaviðræður um skipa-
skiptin tóku langan tíma og
fóru fram um hríð bak við
tjöldin, þar til fjölmiðlar kom-
ust í málið og skiptin voru á
allra vörum. Meðal þeirra sem
stóð i ströngum viðræðum var
framkvæmdastjóri Útgerðar-
félags Skagfirðinga, Agúst
Guðmundsson. Við höfum
fengið Ágúst í fyrsta viðtal
dagsins á þessu ári.
Ágúst Guðmundsson á skrifstofu sinni í höfuðstöðvum Útgerðarfélags Skag-
firðinga við Sætún á Sauðárkróki. Mynd: -bjt
„Með skipaskiptum lækka
skuldir ÚS um 115 milijónir"
- rætt við Ágúst Guðmundsson framkvæmdastjóra
Utgerðarfélags Skagfirðinga
Ágúst er 33 ára gamall, fæddúr
og uppalinn á Sauðárkróki. Hann
varð stúdent frá Menntaskólan-
um á Akureyri 1975 og þaðan lá
leiðin í Háskóla íslands þar sem
hann útskrifaðist sem viðskipta-
fræðingur um vorið ’81. Er námi
lauk við HÍ vann Ágúst hjá
Kaupfélagi Skagfirðinga þar til
hann var ráðinn framkvæmda-
stjóri Útgerðarfélags Skagfirð-
inga í byrjun síðasta árs. Ágúst
er sem sagt búinn að vera við
stjórnvölinn hjá ÚS í tæpt ár og á
því ári hefur margt á daga hans
drifið í starfinu.
- Hver voru tildrög þess að þú
varst ráðinn framkvæmdastjóri
ÚS?
„Rétt fyrir áramótin 1987-88
var ég farinn að hugsa mér til
hreyfings, jafnvel hugsaði ég
um að flytjast til Reykjavíkur.
Síðan kom það nokkuð skyndi-
lega upp að mér var boðið starfið
til reynslu."
- Nú hefur ýmislegt gengið á
þann stutta tíma sem þú hefur
verið framkvæmdastjóri. Hvern-
ig finnst þér starfið?
„Það er gaman að fást við
starfið, það er í mörgu að snúast
og í mörg horn að líta í útgerð-
inni. Þetta er yfir höfuð nokkuð
skemmtilegt starf, náttúrulega
hafa fjármáiin verið erfið en
seinni hlutann af árinu hefur rekst-
urinn gengið mun betur, aðal-
lega vegna siglinga með karfann
til Þýskalands."
- Hver var aðdragandinn að
skipaskiptunum?
„Það var búið að vera ljóst nokk-
uð lengi að Drangey SK-1 er allt
of dýrt skip til að stunda ísfisk-
veiðar. Þannig að snemma á
árinu fórum við að leita leiða til
þess að nýta skipið betur. Þar
voru tveir valkostir, annað hvort
að breyta skipinu í alfrystiskip og
nýta það sem slíkt, eða selja það
og kaupa ódýrari skip til þess að
nota sem ísfisktogara. Á þessu
máli eru margar hliðar. Ef að við
hefðum breytt Drangeynni í
alfrystiskip, þá hefðum við lík-
lega þurft að landa öllum fiski af
hinum togurunum tveim, Skafta
og Hegranesinu, til þess að frysti-
húsin myndu ganga. Það hefði
þýtt það að við hefðum þurft að
landa karfanum heima, í stað
þess að selja hann í Þýskalandi.
Bara þetta atriði hefði þýtt minni
aflaverðmæti um a.m.k. 40 millj-
ónir. Þannig að þetta dæmi var
nokkuð tvíþætt. Síðan kom í ljós
að það kostaði meira en við áætl-
uðum í upphafi að breyta Drang-
eynni og hitt að fjárfestingin
í landi var fyrir hendi, þau þrjú
frystihús sem fyrir eru og öll
fjárfestingin sem þeim tilheyrir.
Þannig að það var talinn æski-
legri kostur, að reyna að selja
Drangey og fá ódýrari ísfisk-
togara í staðinn sem myndu
standa undir ísfiskveiðum með
aflaverðmæti svona í kringum
120-130 milljónir króna. Þegar
ákveðið var að selja komu skipa-
skiptin til sögunnar.
Rökin í þessu máli eru þau að
reksturinn á Skafta og Hegranesi
hefur gengið mjög þokkalega.
Þess vegna vaknar sú spurning:
Hvers vegna getur ekki rekstur á
þriðja ísfisktogaranum gegnið
jafn vel? Ef að við rekum tvo
togara með hagnaði, af hverju
getum við ekki rekið þriðja
togarann með hagnaði? Þetta eru
rökin fyrir því að selja Drangey
og kaupa annað skip í staðinn.
- Hvenær var það sem viðræð-
ur hófust við Hraðfrystihús Kefla-
víkur?
„Þær byrjuðu í haust og í
nóventber var komin alvara í
þessi mál. Það má segja að samn-
ingaviðræðurnar hafi verið í
þremur lotum, í fyrsta lagi var
verið að semja um brúttóverð
skipanna, í öðru lagi um yfirtöku
á veðskuldum og fleira og í þriðja
lagi um greiðslu á mismuninum á
kaupverðinu og öðru slíku."
- Hvaða þýðingu hafa þessi
skipaskipti fyrir útgerðina og
staðinn?
„Eins og menn vita kaupir
Fiskiðja Sauðárkróks annan
togarann en Útgerðarfélag Skag-
firðinga mun reka alla togarana
fjóra. Aðal hagræðingin er sú að
með fjórum togurum þá höfum
við aukið svigrúm til þess að selja
hluta af aflanum annað, þ.e.a.s.
hæstbjóðanda. Með því móti
hækkar meðal fiskverðið og þar
með batnar afkoma útgerðarinn-
ar. Ætlunin er að landa öllum
þorskafla heima, þannig að það
verði jöfn og góð vinnsla á þorski
í frystihúsunum með hámarks
framlegð. En allur annar afli
verður seldur á mörkuðum
innanlands eða erlendis.
Sem sagt, við erum að tala um
hærra meðalverð hjá skipunum.
Vinnsla í landi verður öllu jafn-
ari, það verður minna um dauðan
tíma og vinnulaunakostnaður af
verðmætum lækkar. Allt viðhald
á skipunum verður jafnara og
mun hagkvæmara, svo maður tali
nú ekki um áhrifin á alla þjón-
ustu og verslun hér í bænum. Það
er ekki fráleitt að ætla að með
fjórða togaranum bætast við alls
50-60 ný störf.“
- Eitthvað að lokum?
„Með þessum skipaskiptum
lækka skuldir ÚS um 115 milljón-
ir, mest í gengistryggðum lánum,
þannig að efnahagslega verður
Útgerðarfélagið mun betur í
stakk búið til þess að reka þessi
skip, gengisbreytingar munu hafa
minni áhrif en áður. Að vísu
munu þessi skip þurfa meira við-
hald en Hegranes og Skafti, en
þau eru bæði í góðu ástandi. Með
góðri samvinnu við frystihúsin
má bæta reksturinn enn frekar,
þannig að ég er nokkuð bjartsýnn
á framhaldið." -bjb