Dagur - 24.02.1989, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 24. febrúar 1989
á góðum degi
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 800 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 70 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 530 KR.
RITSTJÓRI:
BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON (fþróttir),
BJÖRN JÓHANN BJÖRNSSON (Sauöárkróki vs. 95-5960),
EGILL H. BRAGASON, INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
MARGRÉT ÞÓRA ÞÓRSDÓTTIR, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARI: TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON,
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Hagsmuni hverra
er verið að veija?
Stjórn Sambands almennra lífeyrissjóða sættir
sig ekki við þær breytingar sem ríkisstjórnin
gerði á lánskjaravísitölunni fyrir skemmstu, en
eins og kunnugt er lúta breytingarnar að því
að auka vægi launa í vísitöluútreikningnum frá
því sem verið hefur. Stjórn SAL hefur krafist
þess að fá úrskurð gerðardóms um lögmæti
hinnar nýju lánskjaravísitölu. Þessi viðbrögð
koma nokkuð á óvart, því sýnt hefur verið fram á
að hin nýja lánskjaravísitala dregur úr misgengi
launa og lánskjaravísitölu, sem lengi hefur verið
ærið. Sem dæmi má nefna að lánskjaravísitalan
hækkar nú um mánaðamótin um 1,25% en ef
gamla vísitalan hefði verið við lýði hefði hún
hækkað um 1,72%. Einnar milljón króna lán
hækkar því um 12 þúsund krónur í stað 17.200
króna eftir gamla grunninum og er víst að flesta
launþega og húsbyggjendur munar um minna.
Bæði Steingrímur Hermannsson forsætis-
ráðherra og Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra
hafa beint þeim tilmælum til stjórna lífeyrissjóð-
anna í landinu að þær hugleiði hvaða hagsmuni
þær eru að verja með þessari afstöðu sinni, því
ljóst er að til langframa er hin nýja lánskjaravísi-
tala til hagsbóta fyrir alla þá sem eiga fé í lífeyr-
issjóðunum. Full ástæða er til að taka undir þessi
tilmæli ráðherranna.
Fleiri hafa upp á síðkastið sett ofan í við stjórn-
ir lífeyrissjóðanna. Framkvæmdastjórn Verka-
mannasambands íslands gerði í byrjun vikunnar
samþykkt þar sem því er beint til stjórna lífeyris-
sjóðanna að þegar verði sett í gang fagleg könn-
un á því hvað það myndi þýða að semja við ríkis-
stjórnina um að lækka vexti á skuldabréfum
Húsnæðisstofnunar í 5%. í tillögunni er bent á að
stöðugt safnist stærri hluti af sparnaðinum í
þjóðfélaginu í lífeyrissjóðina og því ljóst að áhrif
þeirra fari vaxandi. „Þau áhrif og hvernig með
þau er farið getur haft meiri þýðingu fyrir sjóðs-
félaga og launþega alla, þegar til lengri tíma er
litið, en það eitt hvort eitthvað hærri eða lægri
vextir fást í þjóðfélaginu, “ segir orðrétt í álykt-
uninni.
VMSÍ er með öðrum orðum að benda stjórnum
lífeyrissjóðanna á að það sé út í hött að lífeyris-
sjóðirnir vinni í vaxtamálunum gegn hagsmun-
um umbjóðenda sinna, sjóðsfélaganna. Stjórnir
lífeyrissjóðanna ættu að taka því fegins hendi að
stjórnvöld skuli loks hafa lagt til atlögu við órétt-
láta lánskjara vísitölu og allt of háa vexti og
leggja þeim lið í þeirri baráttu í stað þess að
spyrna á móti. Það sama gildir um afstöðu
stjórna lífeyrissjóðanna til hinnar nýju lánskjar-
avísitölu. BB.
„Eftir því sem ég kynn-
ist mönnum meira...“
Pá er þorrinn á enda og góan
tekin við. Ekki er það þó að sjá á
veðri eða veðurhorfum á næst-
unni. Hafísinn er jafnvel að
angra sjómenn með því að loka
siglingaleiðum eða gera þær
hættulegar skipum. Margrætt
hvalamál er ennþá mikið í frétt-
unum og er farið að valda okkur
hinu mesta kvalræði, sem kemur
fram í hinum ýmsu myndum. Frá
Reykjavík eru þær fréttir helstar,
að Davíð gengur illa að koma
sorpinu frá höfuðborgarsvæðinu,
upp í Árbæ, þrátt fyrir nætur-
langa fundi og þref um úrgang-
inn. Öðru máli, sem tengist
umræddum borgarstjóra einnig,
hjó ég eftir. Það var að hvert
bílastæði í nýja ráðhúsinu komi
til með að kosta 2,6 millj. Sem
sagt hvert bílastæði jafngildir
hálfu kaupverði á góðri meðal-
stórri íbúð. Einhvern tíma hefði
verið spurt: Er þetta hægt Matt-
hías? En kannski eru ekki lengur
þau húsnæðisvandræði í Reykja-
vík, að þetta þyki tiltökumál?
Af erlendum vettvangi eru þær
fréttir ískyggilegar að öfgahópar
virðast ætla að taka erkiklerkinn
í íran alvarlega og láta til skarar
skríða gegn liinurn ýmsu bóka-
forlögum og höfundi Ljóðmæla
Satans. Ekki veit ég hvers eðlis
bók þessi er, en það getur aldrei
verið réttlætanlegt að setja fé til
höfuðs rithöfundum eða öðrum
einstaklingum og lífláta þá án
dóms og laga. Ein furðufrétt kom
einnig utan úr heimi. Það var
fullyrðing um að rokkkóngurinn
Elvis væri örugglega enn á lífi og
fylgi fréttinni að mannkerti
nokkurt hefði sést vera að reyna
að koma gamalli Skodabifreið í
gang og sá hinn sami hefði átt að
vera rokkstjarnan. Sagt var að
hver sá sem fundið gæti manninn
á Skódanum fengi milljón pund í
verðlaun eða sömu upphæð og
sett var til höfuðs Rushdies. En
við minnumst sjaldan í fréttum á
það sem vel er gert og hvar vel
gengur.
Góunni fylgir hækkandi sól og
von um betri tíð. Þegar talað er
um miklar frosthörkur og hafís,
minnast menn gjarnan á frosta-
veturinn mikla 1918, annaðhvort
af afspurn eða upplifun. Á þess-
um tíma teppti hafísinn allar sigl-
ingar fyrir Norðurland, Vestfirði
Auðunn
Blöndal
skrifar
og Austfirðina. Það var hinn 5.
janúar á þessu minnisstæða ári
sem gerði þvílíkt hörkuveður af
norðri að elstu menn þess tíma
mundu ekki aðrar eins frosthörk-
ur. Frostið hér á Akureyri fór í
33,5° C og í Reykjavík var það
eitthvað yfir 20° C. Harðindi
þessi urðu mörgum þung í skauti.
í Reykjavík og víðar varð tilfinn-
anlegur eldiviðarskortur og kola-
birgðir þraut að mestu. Voru kol-
in nærri ófáanleg er líða tók á
kuldatímabilið, þó að verðið færi
yfir 300 kr. tonnið, sem var stórfé
á þessum tímum. Við þetta bætt-
ist svo að Katla fór að gjósa -
hennar þrettánda gos að því að
talið er - með ægilegum jarð-
skjálftum og jökulhlaupi. í annál
frá þessum tíma segir svo: „Jök-
ulhlaupið var ægilegt yfir að líta.
Flóðið breiddist á stuttum tíma
yfir allan Mýrdalssand og um-
kringdi Hjörleifshöfða.“ Loks
segir að verðbólgan hafi vaxið
geysilega á þessum tíma, þannig
að erlendar og innlendar vörur
voru seldar á afarverði. Ég hugsa
að margir hafi orðið að láta stór-
innkaup bíða betri tíma á ári
þessu. En góðu fréttirnar frá
þessum tíma eru þær, að þetta
sama ár varð ísland fullvalda ríki
og var þar langþráðu marki náð.
Einnig getum við minnst þess að
þann 11. nóvember lauk heims-
styrjöldinni fyrri, svo við sjáum
að þetta ár hefur verið fréttnæmt
fyrir margra hluta sakir. En við
segjum kannski eins og ungling-
ur, sem eitt sinn leitaði ráða hjá
mér með vandamái sín og ég
sagði honum frá vandamáli ann-
ars unglings sem var miklu stærra
og erfiðara viðfangs en þetta til-
tekna mál. Ég man að hann svar-
aði mér að bragði og sagði: „Mér
líður ekkert betur, þó að ein-
hverjum öðrum líð verr en mér.“
í þessum orðum felst mikill sann-
leikur og sannar okkur að ung-
mennin í dag vita sínu viti og geta
e.t.v. leyst úr þeim vandamálum
sem þessi kynslóð virðist vera
föst í.
Ég fæ oft bréf eða kassettur frá
ungu fólki og þar kemur oft fram
mikill skilningur á þeim vanda-
málum sem nútímamaðurinn á
við að etja og margur kiknar
undan. Annað er áberandi í fari
unga fólksins; það er ekki orðið
biturt út í lífið og tilveruna eins
og margir sem eru á miðjum aldri
eða eldri. Ungt fólk myndi ekki
segja með neinni meiningu setn-
ingar eins og einhver keisarinn
sagði forðum: „Eftir því sem ég
kynnist mönnunum meira því
vænna þykir mér um hundinn
minn.“ Nei beiskjan út í náung-
ann getur orðið eins og andlegt
krabbamein. Fólk sem lofar
beiskjunni að þrífast í huga sér,
nær ekki að njóta þess góða sem
lífið hefur upp á að bjóða. Unga
fólkið er flest sér þess meðvitað
að það er ekki allt hunangseimur
sem það erfir eftir þessa kynslóð.
Sem dæmi má nefna allan úr-
ganginn frá eiturefnaverksmiðj-
unum, kjarnorkuverunum og síð-
ast en ekki síst öll kjarnorku-
vopnin. Eins mætti reyndar nefna
hagkerfið, sem er svo viðkvæmt
og flókið að okkar færustu hag-
fræðingum ber ekki saman um
hvernig unnt er að leysa efna-
hagsvandann. En ég trúi að unga
fólkið okkar sé sér þess meðvitað
að við búum á brothættri plánetu,
sjálf í hulstrum sem slitna, ekki
síður en fötin okkar, þó misjafn-
lega fljótt. Síðan bætist við að
bæði risaveldin hafa eftir heims-
styrjaldirnar háð gjörsamlega til-
gangslausar borgarastyrjaldir,
þ.e. í Víetnam og Afganistan,
sem hafa skilið þau eftir með
ógróin sár, yfirþyrmandi félags-
leg vandamál og andlega kvilla.
Mig langar að enda þessar hug-
renningar mínar á orðum úr bréfi
ungmennis, bréfi sem mér barst í
gær: „Ég ætla að reyna að trúa
aðeins hinu góða, eins og Lúther
sagði: „Trúðu aðeins góðu um
aðra, uns reynslan sannar þér hið
gagnstæða.““