Dagur - 26.10.1989, Page 7

Fimmtudagur 26. október 1989 - DAGUR - 7
ist á kostnað annarra. Reglugerð-
ardrögin benda ekki á leiðir til að
koma í veg fyrir hagnað en þó er
heimild til að bæta upp ef á
vantar. Varðandi úthlutun stofn-
kostnaðarframlaga er í reglu-
gerðardrögunum miðað við sama
íbúamarkið
Akvæði laganna gera ráð fyrir
að markmiðið sé að bæta upp
kostnaðarauka vegna verkefna-
tilfærslu til sveitarfélaga í dreif-
býli. Pað er því fullkomið ósam-
ræmi að taka fram í reglugerð
hvaða hluta kostnaðartilfærsl-
unnar á að lækka með framlögum
eins og gert er í reglugerðar-
drögunum. í lögunum er átt við
dreifbýlissveitarfélög og loka-
markmiðið sé að hagur þessara
sveitarfélaga verði ekki lakari
eftir verkefnatilfærsluna en var
áður.
Reglugerðardrögin gera ráð
fyrir að þetta ákvæði geti náð til
sveitarfélaga allt að 2000 íbúa
markinu, hvað sem líður sam-
setningu byggðar. Hér er vægast
sagt farið frjálslega með innihald
hugtaka. Virðist það vera ætlun
löggjafans að hlutur dreifbýlis-
sveitarfélaga verði fjárhagslega
nokkuð jafnréttur og áður. Pað
hlýtur að vega að jöfnu uppgjör
sem á vantar um stofnframlag
grunnskóla og svonefnds annars
kostnaðar, þ.m.t. kostnaður
vegna tónlistarkennslu.
Ekki ber lagabókstafurinn með
sér að kostnaður vegna tónlistar-
fræðslu eigi hér forgang, þar sem
ekki er á hann minnst í lögunum.
Á þessum samanburði er ljóst að
stjórn Sambands íslenskra sveit-
arfélaga hefur reynt að bæta
götuga flík og jafnvel þurft að
skálda í eyðurnar til að flíkin
teldist nothæf."
Framlög til jöfnunar
félagslegarar þjónustu -
góðri hugmynd klúðrað?
- Er tekjuframlögum ætlað að
samræma þjónustustig sveitar-
félaga?
„Ein af ábendingum Fjórðungs-
sambands Norðlendinga var að
taka upp jöfnunarframlög til að
efla félagslega þjónustu sveitar-
félaga, m.a. vegna verkefnatil-
færslu frá ríki til sveitarfélaga.
Hér var einkum átt við málefni
öldrunar, dagvistunar og heimil-
ishjálp.
Hugmyndin er sú að sveitarfé-
lögunum verði settur eins konar
þjónusturammi sem miðist við
byggðastig þeirra, þar sem gert er
ráð fyrir að fyrir hendi væri öll
almenn þjónusta um dagvistir og
aðstoð við aldraða. Hlutverk
framlaga úr Jöfnunarsjóði sveit-
arfélaga væri að greiða sveitarfé-
lögum framlag til að standa undir
rekstri þesskonar starfsemi, ef
útgjöld þeirra til þessara mála-
flokka væru hlutfallslega og
óeðlilega há, miðað við þau sveit-
arfélög sem eru til samanburðar
og eru með eðlilega starfsemi á
þessu sviði.
Bent var á að nauðsynlegt væri
að verja til þessa málefnis jafn-
stórum hluta af tekjum Jöfnunar-
sjóðs og til grunnskólaframlaga.
Ætlast var til að þessara framlaga
nytu einkum miðlungssveitarfé-
lög og minni þéttbýlisstaðir.
Ákvæði tekjustofnalaga um þctta
efni eru óljós. Þennan vanda er
reynt að leysa í reglugerðar-
drögunum með því að flokka
sveitarfélög eftir íbúafjölda allt
að þrjú þúsund íbúa markinu
sem hámark. Innan hvers íbúa-
flokks verði þrjú þjónustustig
með ákveðnu framlagi á hvern
íbúa. Gallinn er sá að íbúagjald á
hvert þjónustustig skapar mis-
rétti. í skilgreiningu um þjónustu
er talin upp öll „mannleg" þjón-
usta sveitarfélaga samkvæmt
reglugerðardrögunum.
Tilgangur laganna er að hjálpa
sveitarfélögum til að ná tilteknu
þjónustustigi með framlögum,
þannig að kostnaðurinn dragi
ekki úr getu sveitarfélaganna til
að auka þjónustustig sitt, ef það
er óeðlilega lágt.
Meginmálið er að koma sér
saman um þjónustustaðal eftir
flokkun byggðastigs, og móta þá
stefnu sem stefnt er að með fram-
lögum til bætts þjónustustigs.
Meðan þetta er ekki til staðar er
tilgangslaúst að setja reglugerð-
arákvæði um greiðslur eftir íbúa-
fjölda. Þar að auki er varhuga-
vert að setja ákvæði um verð-
tryggingu fjárhæðar í reglugerð
án þess að vita um verkefnið og
umfang þess. Menn mega ekki
láta óskhyggjuna hlaupa með sig,
þeir verða að vera raunsæir. Hér
er verið að klúðra góðri
hugmynd."
Tekjujöfnunarframlög eru
afgangsstærð
í Jöfnunarsjóði
- Eru ekki nýjar reglur um
tekjujöfnunarframlag?
„Tekjujöfnunarframlögin
koma í stað svonefndra auka-
framlaga áður, en þau voru fast-
ákveðinn hluti tekna fyrri Jöfn-
unarsjóðs. Nú verða tekjujöfn-
unarframlögin einskonar afgangs-
stærð í Jöfnunarsjóði.
Hugtakið skatttekjur er látið
ná til útsvara, fasteignaskatta og
aðstöðugjalda en ekki til annarra
lögboðinna tekjustofna, sem í
eðli sínu er skattheimta. í reglu-
gerðardrögunum er viðmiðun til
tekjujöfnunarframlaga skilyrði
um fyllstu álagningu útsvara.
Ekki eru gerðar kröfur um
samanburð á tekjuöflun milli
sambærilegra sveitarfélaga sem í
eðli sínu er skattheimta.
Það furðulega er að önnur
framlög úr Jöfnunarsjóði sveitar-
félaga skuli ekki vera tekin með í
viðmiðunina þegar úthluta á
tekjujöfnunarframlögum. í þessu
felst sú hætta fyrir sveitarfélögin,
einkum þegar tekjur Jöfnunar-
sjóðs eru sóttar í hendur ríkisins,
að ef þetta er ekki gert verði sá
áróður rekinn að verið sé að tví-
borga sveitarfélögunum úr Jöfn-
unarsjóði. Fyrst að greiða niður
kostnað en síðan að bæta upp
tekjur án tillits til framlaga
vegna kostnaðarniðurgreiðslunn-
ar. Einnig er hætta á, ef rtkis-
sjóður skerðir Jöfnunarsjóðinn,
að það bitni einkum á tekju-
jöfnunarframlögum sem er
afgangsstærð hjá sjóðnum.
Hver er niðurstaðan? Ljóst er
að tekjustofnalögin eru illa unnin
þannig að reglugerðarsetning eft-
ir þeim er mjög erfið. Það er
hæpið að taka upp reglugerðar-
stefnu sem túlkar lögin eftir
skoðunum embættismanna og að
vild þeirra síðarnefndu. Núgild-
andi tekjustofnalög hljóta fljót-
lega að koma til endurskoðunar
vegna ágalla.
Spurningin er þó sú hvort röng
leið hafi ekki þegar verið valin í
upphafi. í stað niðurgreiðslu á
kostnaði hafi átt að leggja meiri
áherslu á tekjuaukningu til að
efla sjálfræði sveitarfélaga. Það
má vera að sum sveitarfélög verði
fjárhagslega sterkari nú en áður,
en fátækari að verkefnum."
- Eru tekjustofnalögin og
verkefnatilfærslan liður í byggða-
aðgerðum?
„Sú tilfærsla verkefna til ríkis-
ins sem fylgt hefur þessari tekju-
stofnastefnu er ekki byggða-
stefna. Það er heldur ekki
byggðastefna að sveitarfélög
verði háð greiðslum urn rekstur
sinn og að gert sé út á Jöfnunar-
sjóð. Allt þetta hlýtur að koma til
skoðunar fyrr eða síðar. Ljóst er
að formaður Sambands íslenskra
sveitarfélaga hafði ekki lög að
mæla þegar hann líkti verkefna-
tilfærslunni og tekjustofnalögun-
um við hina mestu byggðaaðgerð
í landinu." EHB
Massey-Ferguson
dráttarvélar
M-F300
fjórhjóladrifnar
/ á frábæru verði
MF-60 Din hö.á 1200 þús.
MF - 70 Din hö. á 1300 þús.
MF—80 Dinhö.á 1360 þús.
MF-90 Din hö. á 1390 þús.
Massey
Ferguson
Kaupfélögin
lul ungir IiiI
framsoknarmenn UPf
AÐALFUNDUR
F.U.F.A.N., Félags ungra framsóknarmanna á Akureyri og
nágrenni, veröur haldinn miðvikudaginn 1. nóvember kl.
20.30 að Hafnarstræti 90.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Kosning fulltrúa á þing K.F.N.E., sem haldið verður á
Akureyri laugardaginn 11. nóvember nk.
3. Kosning fulltrúa í Fulltrúaráð framsóknarfélaganna á
Akureyri.
4. Önnur mál.
Stjórnin.
ÁmtnrJ/howninn
PIONEER‘
jamo
SÍMI
(96) 21400
Sýnum föstudaginn 27. nóvember
hljómtæki frá Pioneer og sjónvörp
og videótæki frá Sharp og Salora
Hátalarar frá Jamo veröa á sýningunni
Komið og skodið vörur í háum gæðaflokki