Dagur - 22.09.1990, Blaðsíða 5

Laugardagur 22. september 1990 - DAGUR - 5
tómstundir
Kristín og Kjartan á Pórðarstöðum:
Elliárin undirbúin
- meðan heilsa og kraftar leyfa
Þórðarstaðir heitir eitt hús-
anna við rætur Skálamelsins í
Húsavíkurfjalli. Þetta hús var
byggt 1932. Svona hús eru
stundum kölluð - „litla húsið
sem varð stórt“, - eitt er víst
að þetta hús hefur mikið breyst
frá vígsludegi sínum, úr litiu
einnar hæðar húsi með risi og í
myndarlegt tvíbýlishús. Nú er
meira að segja komin svolítil
viðbygging ofan við húsið, og
tilheyrir neðri hæð þess. Það
er eiginlega vegna þessarar
litlu viðbyggingar sem Dagur
er kominn inn í stofu til hjón-
anna á neðri hæðinni á Þórðar-
stöðum, Kristínar Þórðardótt-
ur og Kjartans Jóhannessonar.
Viðbyggingin á að þjóna því
hlutverki að vera smíðaverk-
stæði Kjartans þegar hann
hættir störfum á hinum
almenna vinnumarkaði og við
taka tómstundirnar daginn út
og inn.
Kristín og Kjartan eru ekkert
fyrir það að sitja auðum höndum
og glápa á sjónvarpið. Iðnin er
þeim í blóð borin og mesta gleðin
fólgin í því að búa eitthvað til
með eigin höndum, skapa nýti-
legan hlut. Iðjuleysi hefði heldur
ekki dugað þeim um dagana, þau
hafa komið upp níu börnum og
nú eru barnabörnin orðin 19. Og
þó að börnin séu nú öll farin að
heiman, í stysta lagi upp á efri
hæðina, þá er t.d. framleiðslan á
jólagjöfum handa öllum hópnum
ærið handtak.
Heimili hjónanna er vistlegt og
notalegt, prýtt handavinnu
Kristínar og smíðisgripum
Kjartans, munum sem unnir eru
af alúð en ekki keyptir umhugs-
unarlítið í búð. Myndurn af
börnum, barnabörnum og for-
feörum, og myndum af samferða-
fólki sem horfið er yfir móðuna
miklu er fundinn verðugur staður
í stofunni. '■
Þó ' að Kjartan sé farinn að
hugsa um eftirlaunaárin er hann
aðeins 65 ára. En þeim hjónum
finnst ekki ráð nema í tíma sé
tekið og að fólk undirbúi sig oft
ekki nógu vel fyrir að ganga út af
vinnumarkaðinum. Kjartan segir
að hann geti komið upp viðbygg-
ingunni núna, en það sé alls ekki
víst að hann geti átt við slíkt þeg-
ar hann er orðinn sjötugur og
þarf á henni að halda til að hafa
betri aðstöðu við smíðarnar. Þeg-
ar Kjartan var fimmtugur gaf
fjölskyldan honum lítinn renni-
bekk sem mikið hefur verið not-
aður. Það eru ófáir munirnir í
stofu og eldhúsi sent Kjartan hef-
ur smíðað og rennt efnið í, í
bekknum þeim. í stofunni er
blómaborð og borð á renndum
fæti en í eldhúsinu er standur fyr-
ir eldhúsrúllu, annar fyrir
drykkjarkönnur og sá þriðji fyrir
bolla, en efst á honum er smá-
borð fyrir undirskálarnar. Og
Kjartan hefur smíðað meira en
fyrir heimili sitt, fjölda hluta hafa
þau hjónin gefið og einnig hefur
hann selt slíka muni. „Ég hafði
mikinn markað fyrir þessar
blómasúlur sem ég bjó til fyrir
nokkrum árum, en svo endaði
það með því að ég var orðinn
kauplaus við að búa þær til svo að
ég hætti því. Efnið var svo dýrt
og hækkaði svo ört að ég gafst
upp við það, þó að margir vildu
eignast þessa hluti.
Núna um áramótin keypti ég
mér nýtt tæki, það er bæði hefill.
þykktarhefill, sög og rennibekk-
ur, allt við sama mótorinn. Þessi
bekkur er svo stór að það er hægt
að renna í honum stærri hluti.
Aðstaðan sem ég er að byggja til
að geta klambrað í ellinni er 12
fm.“
- Þetta er ekki fyrsta breyting-
in sem þú gerir á Þórðarstöðum.
„Nei, ég held að þetta sé sú
fjórða sent ég þarf leyfi bygginga-
nefndar fyrir. Við keyptum húsið
1958 og þá fór ég strax að laga til,
fyrst gólfið í stofunni því það
voru trégólf í húsinu sem voru að
síga og ég reif þau og mokaði
moldinni út unt vesturgluggann,
skipti um jarðveg og steypti ný
gólf." Húsið var í mikilli niður-
níðslu þegar Kristín og Kjartan
fluttu og Kristín minnist þessara
endurbótatíma með hryllingi.
segir að ekki hefði mátt bjóða
öllum konunt að búa þarna með
börnin þegar gólfin voru ekkert
nema moldarhrúgur vikum
saman. Það sér ekkert í gömlu
Þórðarstaði lengur, þeir eru ein-
hvers staðar innan í veggjunt nýs
húss sem byggt hefur verið smám
saman. aðallega í tómstundum
Kjartans. Fyrst lyfti hann þakinu
að framan til að skapa betra rými
á efri hæðinni, síðan byggði hann
við húsið að norðanverðu og einn
tengdasonanna byggði hæð ofan
Kristín með handklæði sem hún hefur málað skemmtilegar myndir á, það er
gott að geta búið til jólagjafirnar sjálfur þegar barnabörnin eru orðin 19.
Lengst til hægri á myndinni er blómaborð sem Kjartan smíðaði, en hann
renndi fjölda af slíkum borðum fyrir nokkrum árum.
Kjartan og Kristín, á borðinu eru munir sem Kjartan hefur smíðað og rennt efnið í.
Myndir: IM
Kristín Þórðardóttir og Kjartan Jóhannesson við fermingarmyndirnar af
börnunum sínuin níu.
á allt húsið fyrir fimm árum og
hefur síðan búið þar nteð fjöl-
skyldu sína. Húsið hefur allt ver-
ið klætt utan og innan og eitthvað
hefur verið hlaupið til og frá með
eldhús og þvottahús og hlutar
hússins skipt þannig um hlutverk
í áranna rás. „Einu sinni var ég
orðin svo hundleið þegar hann
var að Ijúka við eitthvað að ég
bað hann að fá sér nýja konu
áður en hann færi að breyta
næst,“ segir Kristín og hlær glað-
lega, enda hafa margar breyting-
ar verið gerðar síðan þetta var og
frúin virðist í raun hin ánægðasta
með húsið sitt, og kallinn sinn
sem alítaf er að laga til í kringum
hana.
Við ræðum um tómstundir
fólks og Kjartan segir: „Ég hef
gaman af að grípa í þessar smíðar
og það er garnan að sjá eitthvað
eftir sig. I rauninni finnst mér
meira gaman af að smíða en að
spila á harmoniku, þó ég eigi
góða félaga í Harmonikufélagi
Þingeyinga." Kristín segir að
mikil hætta sé á að fólk einangrist
þegar það hætti að vinna úti og
að miöur sé hve fólk er mikið
hætt að heimsækja kunningja,
heldur sitji hver í sínu horni og
glápi á sjónvarpið. Hún telur
ákaflega mikilvægt fyrir fólk að
halda heimili eins lengi og kostur
er og að fólk sjái um sig sjálft að
svo miklu leyti sem það er fært
um. Það er þó langt þar til Kristín
getur farið að segja að hún sé
kontin á elliárin því hún er aðeins
tæplega sextug, þrátt fyrir að
hafa lifað langan og afkastamik-
inn vinnudag. Hún hefur ekki
verið í vandræðum með tóm-
stundirnar um dagana. Atvinnu-
leysi kvaddi dyra hjá henni í
vetur, þá hljóp hún meðal annars
í kaupfélagið og keypti rautt efni
í gullfallegan kjól sem mikla
vinnu og kúnst hefur kostað að
sauma. Blaðamaður fær aðeins
að kíkja á kjólinn en ekki má tala
urn að fá að taka mynd af honunt.
Kristín hefur mikið saumað og
prjónað af fatnaði um dagana og
hún hefur líka saumað út og mál-
að á tau. Kjartan fær hana til að
ná í nokkra postulínsplatta sem
hún hefur málað á fallegar
myndir. Auk þess að sauma á
heimafólk sitt saumaði Kristín
talsvert fyrir aðra á tímabili.
Aöspurð hvort ekki sé mikiö
verk að útbúa jólagjafir handa
börnum og barnabörnum, sýnir
Kristín handklæði sem hún hefur
málað skemmtilegar og sérlega
vel gerðar myndir í, en fyrir síð-
ustu jól voru gerð 14 slík hand-
klæði handa yngri barnabörnun-
um.
Þegar Kristín er spurö hvort sé
nteira gantan að sauma góðan
kjól eða fallegan dúk velur hún
kjólinn eftir nokkra umhugsun.
Þau hjónin virðast sammála um
það að tómstundunum sé best
varið til að skapa eitthvað og þá
helst nytjamuni.
Þó að Kjartan hafi varið tóm-
stundum sínum við smíðar, hefur
hann unnið við eitt og annað á
ævinni. Hann er spurður hvort
hann hafi aldrei langað til að læra
smíðar. „Mér fannst ég orðinn of
gamall til að læra, en ég sé eftir
því að hafa ekki getað lært
smíðar, og eins bókband þegar
ég var á Tjörnesinu. Kári Sig-
urðsson á Hallbjarnarstöðum var
mjög góður bókbindari og ef ég
hefði lært af honunt hefði ég haft
nóg að gera við að binda bækur í
ellinni. Nú, held ég að það sé of
seint fyrir mig að læra nokkuð
svona, ég er orðinn of stirður og
ekki nógu athugull. Þó er aldrei
að vita út í hvað ég fer þegar ég
hætti að vinna. Ég kvíði því ekki
og hugsa að ég hafi nóg við að
dútla." Kjartan nær í teikningu af
litlum burstabæ sem hann hefur
ákveðið að byggja í garðinum
þegar tími vinnst til, en þau hjón-
in hafa mikinn hug á að geta gef-
ið sér meiri tíma til að sinna garð-
inunt sínum. „Það er svo ótal
margt hægt að gera og ég held að
liver ætti að geta fundið eitthvað
við sitt hæfi til að dunda við í
tómstundum. Sjónvarpið er
ágætt en það er betra að grípa í
handavinnu, eða ná sér í góða
bók, heldur en að horfa á það allt
kvöldið," sagði Kristín er þau
voru spurð hvort þau gætu bent
lífsleiðu fólki á tómstunda-
gaman. IM