Dagur - 13.04.1991, Page 6

6 - DAGUR - Laugardagur 13. apríi 1991
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI,
SÍMI: 96-24222 • SÍMFAX: 96-27639
ÁSKRIFT KR. 1100 Á MÁNUÐI • LAUSASÖLUVERÐ 100 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 725 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON.
RITSTJ.FULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON.
UMSJ.MAÐUR HELGARBLAÐS: STEFÁN SÆMUNDSSON.
BLAÐAMENN: jON HAUKUR BRYNJÓLFSSON (Iþr.),_______
KÁRI GUNNARSSON (Sauðárkróki vs. 95-35960), INGIBJÖRG
MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585), JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON,
ÓLIG. JÓHANNSSON, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, STEFÁN SÆMUNDSSON,
ÞÓRÐUR INGIMARSSON, LJÓSM.: KJARTAN ÞORBJÖRNSSON.
PRÓFARKAL.: SVAVAR OTTESEN. ÚTLITSH.: RÍKARÐUR B. JÓNASSON,
ÞRÖSTUR HARALDSSON.
AUGLÝSINGASTJ.: FRlMANN FRlMANNSSON.
DREIFINGARSTJ.: HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL.
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Með hendur í vösum
íslensk stjórnmálabarátta fær
stundum á sig alþjóðlegt
svipmót. Þessa hefur m.a. séð
merki í þeirri áróðurstækni sem
einstakir flokkar beita í kosninga-
baráttunni. Þannig hafa nokkrir
íslenskir stjómmálaflokkar á síð-
ustu ámm farið í smiðju banda-
rískra kosningasnata og tekið
upp eftir þeim misgóðar baráttu-
aðferðir og áróðurstækni. Frægt
er þegar Ámundi Ámundason,
áróðursmeistari Alþýðuflokksins
í síðustu alþingiskosningum, fór
til Bandaríkjanna til að fylgjast
með landsfundi Demókrata-
flokksins og flytja baráttuaðferð-
irnar heim með sér. Áhrif Banda-
ríkjaferðar Ámunda komu glögg-
lega fram í svipmóti áróðurs-
bæklinga Alþýðuflokksins það
árið.
í kosningabaráttunni að þessu
sinni er það Sjálfstæðisflokkurinn
sem hefur yfir sér amerískt
svipmót. Eins og flestir vita er
bandarísk stjórnmálaumræða
einstaklega ómálefnaleg og ein-
kennist öðru fremur af órök-
studdum ásökunum í garð
andstæðinganna og ytri glæsi-
leika kosningaáróðursins. í
„landi tækifæranna" þykir það
sjálfsagt og gott að stjórnmála-
menn leggi í kosningabaráttu
með það markmið að leiðarljósi
að minnast ekki á málefnin,
hampa engum stefnumiðum en
reyna að laða til sín kjósendur
með því að vera sem fyndnastir
og skemmtilegastir, helst á
kostnað stjórnmálalegra
andstæðinga. Hér á landi hefur
þessi baráttuaðferð löngum ver-
ið nefnd lýðskrum og ekki þótt
vænleg til árangurs. Engu að síð-
ur hafa sjálfstæðismenn notað
þessa baráttuaðferð í kosningun-
um nú, og með prýðilegum
árangri, ef marka má niðurstöður
nýjustu skoðanakannana.
Sjálfstæðisflokkurinn hélt
Landsfund sinn í Laugardalshöll
og fjölmiðlum í byrjun mars. Sá
fundur snerist fyrst og fremst um
formannskjör flokksins og svo fór
að lokum að Davíð Oddsson hafði
betur í kapphlaupinu við Þor-
stein Pálsson um æðsta embætti
flokksins. Svo mikil orka fór í for-
mannskjörið að enginn tími
vannst til að móta stefnu flokks-
ins í helstu málaflokkum. Sjálf-
stæðismenn lögðu því upp í
kosningabaráttuna með óskrif-
aða stefnuskrá og gefa engin
svör við því hvað flokkurinn
hyggist gera að kosningum
loknum, komist hann til valda.
Vissulega segjast sjálfstæðis-
menn ætla að stórlækka skatta
og hagræða í ríkisrekstri en þeir
ræða útfærsluna ekkert. Þeir
virðast til dæmis ekki hafa hug-
mynd um hvað skatta-
lækkunaráform þeirra komi til
með að kosta ríkissjóð né heldur
hvernig þeir ætla að mæta þeim
tekjumissi. í sjávarútvegsmálum
ætla þeir að móta heildstæða
stefnu um fiskveiðar og -vinnslu.
Punktur og basta. Svona mætti
endalaust telja. Enda hefur farið
svo á fundarferð formanns Sjálf-
stæðisflokksins um landið að
hann hefur engin svör haft við
þeim fyrirspurnum sem til hans
hefur verið beint um stefnu
flokksins í einstökum, afmörkuð-
um málum.
Talsmenn allra hinna stjórn-
málaflokkanna hafa vakið athygli
á málefnafátækt sjálfstæðis-
manna í yfirstandandi kosninga-
baráttu. Steingrímur Hermanns-
son, forsætisráðherra, orðaði það
svo á fundi á Akureyri fyrir
skemmstu, að svo virtist sem
„ sjálfstæðismenn ætluðu í gegn-
um þessar kosningar með hend-
ur í vösum“, þ.e. án þess að ræða
málefni og stefnumið. Steingrím-
ur sagði að hann hefði ekki trú á
að þessi bandaríska baráttuað-
ferð boðaði gott í íslenskri
pólitík. Undir þau orð skal tekið.
BB.
1
frá mínum bœjardyrum séð
i
Að læra eins og páfagaukur
Birgir Sveinbjörnsson skrifar
Heima hjá mér er páfagaukur. Þetta er einn af þessum
litlu gaukum, sem oft á tíðum skrækja og eru með mik-
inn hávaða. Samt gefa þeir sér tíma til að hlusta og taka
eftir. Það er sagt að páfagaukar hafi einstæða hæfileika
til þess að herma eftir hljóðum og tali, einkum ef þeir
búa við gott atlæti og frjálsræði. Gaukurinn, sem er
heirna, er svo hamingjusamur að hann fær að vera
meira og minna frjáls og það er dekrað við hann. Hann
á samt búr sem aðalsamastað. Sem ófleygur ungi sýndi
hann mikla viðleitni í þá átt að vilja komast út úr búrinu
og sjá veröldina í nýju ljósi. Það var látið eftir honum
og fyrr en varði var hann farinn að taka flugið og fljúga
um alla íbúð. Hann er afskaplega mannelskur og vill
helst hafa félagsskap. Það hefur verið hugsað vel um
þennan páfagauk. T.d. hefur yfirleitt verið haft hjá
honum útvarp, þegar hann er einn heima og hefur hann
hlustað af athygli á talað mál og tónlist. Sérstaklega
hefur hann verið látinn hlusta á frjálsu útvarpsstöðvarn-
ar. Það var að vísu ekki mjög að mínu skapi því að mín
uppáhaldsstöð er gamla Gufan og rás 2 kemur næst. Ég
lét það samt viðgangast að gaukurinn væri látinn hlusta
á aðrar stöðvar, enda reiknaði ég ekki með neinum
eftirköstum þar að lútandi. Þar reiknaði ég ekki rétt. í
fyllingu tímans og með auknum þroska og aldri fór
gaukurinn nefnilega að tala. í fyrstu fór hann mjög dult
með það að hann gæti framleitt talað mál en smám sam-
an fór hann að segja nafnið sitt og nokkur vel valin orð
að auki. Og ekki nóg með það. Hann átti það til að
halda ógnarlangar ræður tímunum saman þar sem
greinilega var á ferðinni íslenskt mál, en svo hratt og
ógreinilega fram sett að ekki heyrðust nokkur orðaskil.
Það var svo barnið á heimilinu, sent kvað upp úr með
það að gaukurinn hefði hlustað svo mikið á síbyljuna í
útvarpinu að óskiljanlegu ræðurnar sem hann héldi væri
eftiröpun þaðan.
Skipt um rás
Þá sá ég að við svo búið mátti ekki standa. Gaukurinn
varð að fá betri fyrirmynd að hlusta á. Til að menning-
arsjokkið yrði nú ekki of mikið var ákveðið að hlífa
honum við rás 1 til að byrja með en stillt á rás 2 sem
málamiðlun. Ég hef sjálfur hlustað töluvert á rás 2 síð-
ari hluta dags, sérstaklega milli kl. 17 og 19 þegar
Dagskrá, dægurmálaútvarpið ræður þar ríkjum og lík-
að margt þar vel. Einnig stilli ég yfirleitt á þá rás á
morgnana klukkan sjö og hlusta smástund á mórgun-
hanana, sem þar ráða ríkjum, áður en ég fer í vinnuna.
Ekkert hef ég orðið var við hjá þeim sem þyrfti að
skemma fyrir málþroska gauksins.
Ég hafði líka hlustað dálítið á rás 2 á morgnana þegar
ég var einn á skaki á sumrin fyrir nokkrum árum. Þá
hafði rásin oft stytt mér stundir með góðri tónlist og
ýmsum fróðleik. Ég taldi þvf að gauknum væri vel
borgið að fá að hlusta á rás 2 til að temja sér skýrara
málfar og betri íslensku.
Svo bregðast krosstré...
Það bar svo við í páskavikunni að ég sat og drakk morg-
unkaffið og það var opið inn til páfagauksins. Hann var
að hlusta á þátt á rás 2, sem stendur frá 9 til 4. Vinnu
minnar vegna hef ég haft fá tækifæri til að hlusta á
þennan þátt, en einhverju sinni í vetur þurfti ég að vera
heima vegna lasleika og heyrði þá brot af þessum þætti
eftir hádegið. Þá skildist mér að mikill símahasar stæði
yfir í sambandi við einhverja morðgátu, sem stjórnend-
ur hefðu lagt fyrir hlustendur. Fólk átti að hringja inn
sína lausn á gátunni og verðlaun fyrir að vera getspár og
þá líklega heppinn í útdrætti var utanlandsferð til
erlendrar stórborgar, þar sem lögregla glímir við alvöru
morðgátur daglega. Én þessi uppdiktaða morðgáta er
víst löngu leyst og óþarfi að rifja hann upp og sigurveg-
arinn er sjálfsagt að spóka sig erlendis um þessar
mundir.
Víkur nú aftur sögu til páfagauksins sem var að
hlusta á útvarpið í páskafríinu. Á þessum morgni var
líka lögð gáta fyrir hlustendur. í stuttu máli var hún
eitthvað á þess leið: Sögusviðið er strætisvagn fullur af
fólki. Eldri maður hnígur niður og er þegar látinn.
Kona hrópar „morð“, en karlmaður „slys“. Spurningin
til hlustenda er svo þessi. „Hvað gerðist og hvort þeirra
hafði á réttu að standa?"
Símaglaðir hlustendur létu ekki sitt eftir liggja og
innan tíðar kom ungur maður með hárrétta lausn á
þessari dularfullu gátu. Gamli maðurinn hafði stigið á
bananahýði, dottið og rekið höfuðið utan í um leið.
Auðvitað lá þetta í eyrum uppi að svona hefði farið þó
að hvorki páfagaukurinn né ég fyndum lausnina.
Stjórnandi þáttarins var mjög hrifinn af unga mannin-
um sem fann lausnina á þessu svona fljótt og vel og fór
að spjalla við hann til að reyna að kynnast honum
betur: „Hefur þetta skeð fyrir þig“?, spurði stjórnand-
inn unga manninn meðal annars. Maðurinn varð hálf
klumsa; líklega ekki vanur svona talsmáta í Ríkisút-
varpinu og át hlæjandi eftir stjórnandanum: „Skeð fyrir
mig“? Kannski fannst honum kynlega komist að orði.
Kannski fannst honum rökrétt að ef þetta hefði“ skeð
fyrir honum" þá væri hann ekkert að tala í símann,
heldur lægi hann einhvers staðar úti í kirkjugarði. En
auðvitað á ég ekkert með að gera fólki upp skoðanir.
Hvort viðræður þeirra stóðu lengur eða skemur og hver
niðurstaðan í þessu máli varð, er mér ekki kunnugt um
enda skiptir það ekki máli. Þess ber að sjálfsögðu að
geta að hér var um að ræða beina útsendingu og ekki er
óalgengt að fólki verði smá fótaskortur á tungunni und-
ir slíkum kringumstæðum og ég tala nú ekki um í geðs-
hræringu eins og þegar lausn finnst á svona feiknarlega
flóknu máli.
Þegar ég svo nokkrum dögum seinna hlustaði á rás 1
í samsettum þætti, sem greinilega var ekki sendur beint
út, þar sem fjallað var um fegurðarsamkeppni og hvað
eftir annað var talað um „keppnir“ rann upp fyrir mér
að íhaldssemi mín í notkun á íslensku máli væri líklega
ekki lengur í takt við tímann. Því ákvað ég að upp frá
þessu skyldi ég ekki skipta mér neitt af því á hvaða rás
páfagaukurinn væri látinn hlusta þegar hann er einn
heima.