Dagur - 13.04.1991, Blaðsíða 11

Laugardagur 13. apríl 1991 - DAGUR - 11
Helgi Jónsson bóndi á Merkigili í Austurdal ásamt nokkrum hrossa sinna.
koma hnakk á annan þeirra og var þeim
hesti lógað.
Meðhjálpari og kirkjuhaldari
Helgi fæst við ýmislegt annað en bústörf og
tamningar á böldnum hrossum. Hann er
einnig meðhjálpari og kirkjuhaldari í
Ábæjarkirkju. Merkigil er eini bærinn sem
er í byggð í Ábæjarsókn og er Helgi því eina
sóknarbarnið.
„Gárungarnir segja að það sé ekki lengi
gert að heilsa söfnuðinum í Ábæjarsókn.
Nú er ein messa á ári í Ábæjarkirkju og er
þá jafnan fjöldi manns við messu, sem er
vanalega í byrjun ágúst.
Ég man eftir ýmsu skondnu frá messum á
Ábæ. Mér er minnisstætt þegar presturinn
hóf stólræðuna öllum að óvörum. Mér gafst
ekki tóm til að hringja inn athöfnina og
kunni ekki við að hringja eftir að maðurinn
var byrjaður.
Daginn áður hafði verið brúðkaup í kirkj-
unni og voru brúðkaupsgestir í tjöldum
skammt frá kirkjunni. Peir misstu flestir af
messunni enda hafði brúðkaupsveislan stað-
ið fram undir morgun.
Þetta var skrítin athöfn, presturinn flutti
ræðuna og einn eða tveir sálmar voru sungn-
ir og síðan búið.“
Lengi hefur verið hefð að boðið sé í kaffi
og meðlæti á Merkigili að lokinni messu í
Ábæjarkirkju. Helgi hefur haldið þessari
hefð þó að hann sé orðinn einbúi á Merki-
gili.
„Þetta er gömul hefð að hafa kaffi eftir
messur. Eftir að ég varð einn fæ ég konur
sem mér líst vel á úr hópi kirkjugesta til að
hjálpa mér að framreiða kaffi og meðlæti.
Þær taka bara vel í það en presturinn varð
ekki jafn hrifinn þegar ég lét hann í upp-
vaskið.“
Menn læra að virða verkin
Óneitanlega flýgur gestkomandi á Merkigili
í hug hvort Helgi bóndi sé ekki einmana og
leiðist í afskekktinni. Þegar blm. Dags skrif-
aði í gestabókina hjá Helga rak hann augun
í að liðið var hátt í tvo mánuði síðan seinast
bar gest að garði á Merkigili. Skyldi Merki-
gilsbóndinn ekki vera einmana?
„Það venst eins og annað. Ég finn ekki
fyrir einsemd þó ég sé einn í nokkrar vikur
en þegar komnir eru þrír mánuðir fer manni
að leiðast, það er mín reynsla. Ég mæli ekki
með því að menn búi einir enda er ekki
nema mikill minnihluti sem hreinlega getur
það. Hins vegar hafa allir gott af því að vera
einir með sjálfum sér um nokkurn tíma, það
er bara þroskandi.“
Helgi sér sjálfur um allan matartilbúning,
þvotta og þrif og þau verk sem inna þarf af
hendi á venjulegu heimili. Hvernig kann
hann því að ganga í „kvenmannsverkin"?
„í einverunni er nauðsynlegt að hafa allt-
af ákveðin verk fyrir stafni. Mér þætti sem
ég værir bjargarlaus ef ég gæti ekki séð um
matartilbúning og önnur verk. Ég álít að
menn hafi gott af því að ganga í þessi verk
því þeir kunna kannski að virða þau þegar
þeir hafa þurft að vinna þau sjálfir.“
„Ekki hæli ég einverunni“
Liðið er á þriðja ár síðan Helgi fór að búa
einn á Merkigili. Á veturna er oft langtím-
um saman ófært á bíl til og frá Merkigili og
verður Helgi þá að ganga frá Merkigili til
Gilsbakka en þá er Merkigilið sjálft viðsjár-
verður farartálmi. Einhverju sinni á Helgi
að hafa sagt þegar mikill snjór var og gadd-
ur og ófært var að Merkigili úr öllum áttum:
„Það lægi ekki á að sækja af mér skrokkinn
þó ég dræpist því hann mundi geymast fram
á vor í öllum þessum snjó.“ Skyldi einveran
ekki hafa áhrif á Helga á Merkigili?
„Jú sjálfsagt, ég finn ekki fyrir því sjálfur
en mér er sagt að ég sé orðinn sérvitrari en
ég var og vel má vera að eitthvað sé til í því.
Ég held að þegar til langs tíma er litið sé
einveran alls ekki holl eða þroskandi, það er
mín reynsla. Ekki hæli ég einverunni, því
fer fjarri.“
Myndir og texti:
Kári Gunnarsson
svaðilförum í viðureign sinni við hrossin.
Ein var sú þegar hann fór með tvo ótamda
graðhesta yfir Merkigilið.
„Sú ferð endaði nú vel þó ekki liti vel út á
tímabili. Þannig var að ég þurfti að koma
tveimur graðfolum í tamningu niður í
Blönduhlíð. Ég hafði engan til að hjálpa
mér að járna svo ekki var um annað að ræða
en fara með þá járnalausa. Ég batt þá sam-
an á gjörð og teymdi svo. Ferðin sóttist vel
út að Merkigilinu enda var annar þeirra sér-
staklega duglegur og varla að ég fylgdi
þeim. Þegar í Merkigilið kom voru svell-
bunkar að norðan í gilinu og leiðin því
lokuð. Til að komast yfir varð ég að fara
upp brattan hjarnskafl og þannig komst ég
upp úr gilinu. Eftir það sóttist ferðin vel.
Ég lét Hjörleif nágranna minn á Gils-
bakka ekki vita að ég væri á leiðinni með
hestana yfir gilið því ég vissi að hann mundi
reyna að telja mig af því að fara og hafa
áhyggjur af mér.“
I því tilfelli að hestarnir hröpuðu eða
slösuðust á annan hátt hafði Helgi með sér
stóran og beittan hníf og sagði að það hefði
þá ekki verið tiltökumál að skera þá ef til
kæmi. Til sönnunar þess að hestarnir voru
baldnir tókst tamningamanninum aldrei að
Merkigilið er hrikalcgur vegur sérstaklega að vetrarlagi. Á myndinni sést leiðin sem Helgi fór með
ótömdu graðhestana.