Dagur - 01.07.1992, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - Miðvikudagur 1. júlí 1992
Spurning VIKUNNAR
Hefurður í hyggju að taka
______þér sumarfrí?
Aðalsteinn Stefáns. on:
Ég er núna í sumarleyíi á
Norðurlandi þrátt fyrir andstætt
veðurfar en fer fljótlega suður
aftur.
Þórður Hinriksson:
Það verður eitthvað lítið um það
en ég ætla þó að kíkja í Laxá
11. til 13. júlí og það verður að
duga í sumar.
Gísli Baldur Jónsson:
Ég kem úr sólinni í Reykjavík
og ég var ákveðinn í því aö
koma norður þrátt fyrir kulda-
hretið. Það var mjög einkenni-
legt að það skyldi vera ófært
nema á fjórhjóladrifnum bílum
til Egilsstaða. Við erum að vona
að það viðri til Grímseyjarferðar
með ferjunni.
Árni Arnsteinsson:
Ég hef ekkert ákveðið í því
sambandi en ég er bóndi og
heyskapurinn ræður því. En ég
reyni að gera eitthvað en kulda-
hretið tefur kannski fyrir því.
Guðrún Stefánsdóttir:
Ég er búin að fara í sumarfrí
og það var ægilega gaman. Ég
fór til Kauþmannahafnar. Ég
ætla síöan bara að vera heima
og hafa það gott það sem eftir
er af sumarfríinu.
Aðskilnaður dómsvalds og umboðsvalds í héraði:
„Rannsóknarréttarfarið var
heldur hvimleitt og gamaldags“
- segir Freyr Ófeigsson, dómstjóri nýs Héraðsdóms
Norðurlands eystra sem tekur til starfa í dag
í dag taka til starfa átta nýir
héraðsdómstólar en stofnun
þeirra er liður í aðskilnaði
dómsvalds og umboðsvalds í
héraði. Lögsagnarumdæmi
dómstólanna svara nokkurn
veginn til kjördæmaskipunar
landsins og eru þeir kenndir
við umdæmi sín. Fjöldi héraðs-
dómara við hvern dómstól er
ákveðinn í aðskilnaðarlögun-
um svo kölluðu og eru þeir 21
við Héraðsdóm Reykjavíkur, 7
við héraðsdóm Reykjaness, 3
við Héraðsdóm Suðurlands og
HNorðurlands eystra en einn
héraðsdómari starfar við hina
þrjá héraðsdómstólana. „Þar
sem héraðsdómarar eru fleiri
en einn við dómstól skipar
dómsmálaráðherra einn þeirra
dómstjóra... Dómstjórar hér-
aðsdóma hafa yfirstjórn þeirra
með höndum og bera á henni
ábyrgð,“ segir í 4. gr. Dagur
ræddi við Frey Ófeigsson, dóm-
stjóra Héraðsdóms Norður-
lands eystra, í tilefni breyting-
anna. Dómstóllinn hefur
aðsetur á Akureyri en auk
Freys eru héraðsdómarar þar
Ásgeir Pétur Ásgeirsson og
Ólafur Ólafsson.
Verið er að innrétta 4. hæð
Hafnarstrætis 107 fyrir héraðs-
dómstólinn. „Ég á von á að hluti
húsnæðisins verði tilbúinn í byrj-
un ágúst þannig að hægt verði að
taka það í notkun. Hinum hlutan-
um verður væntanlega ekki lokið
fyrr en á næsta ári,“ sagði Freyr
Ófeigsson. Þrjár neðstu hæðirnar
munu hýsa nýtt sýslumannsemb-
ætti en á neðstu hæðinni var
Útvegsbankinn áður til húsa. Þess
má geta að framkvæmdir við
húsnæði dómstólsins hófust ekki
fyrr en í lok júní þótt aðskilnaðar-
lögin hafi verið sett fyrir þremur
árum. í Reykjavík hefur húsnæði
Útvegsbankans verið tekið undir
nýjan héraðsdómstól. Þar er
húsnæðið hins vegar fullbúið í dag
þegar dómstóllinn tekur til starfa
en héraðsdómstóllinn á Akureyri
mætir afgangi.
Umbætur - og réttaróvissa!
„Þetta er gríðarlega mikil og góð
breyting sem löglærðir menn hafa
verið að berjast fyrir í marga ára-
tugi að næði fram að ganga.
Breytingarnar eru í raun tvíþætt-
ar; annars vegar er aðskilnaður
dómsvalds og umboðsvalds sem
hefur staðið til það sem af er þess-
ari öld. Hins vegar eru gríðarlega
miklar breytingar á öllu réttarfari
- bæði opinberu réttarfari og
einkamálaréttarfari. Ég held að
almenningur skilji ekki svo vel
hvað er að gerast enda þarf próf-
essor til að útskýra það. Við erum
búnir að vera á námskeiðum um
nýja réttarfarið en það lærist ekki
nema með reynslunni. Reyndar
var oflítill tími tekinn í námskeið-
in sem voru of samanþjöppuð og
kennslan löng á hverjum degi. Ég
hefði gjarnan viljað fá meiri
umræður,“ sagði Éreyr en lög-
menn og sýslumenn hafa verið á
samskonar námskeiðum undan-
farið ásamt fulltrúm sínum.
Aðspurður segist Freyr eiga
von á réttaróvissu á sviði nýja
réttarfarsins á næstunni. Öll lög-
fræði byggist mikið á túlkun og
venju í framkvæmd laga og því er
farið eftir fordæmum dómstóla -
Héraðsdómur Norðurlands eystra verður til húsa á fjórðu hæð Hafnarstrætis 107 á Akureyri.
Réttarfarsbreytingarnar:
Hundrað ára gömul lög afiirnnin
- lítið um sumarfrí hjá fulltrúum sýslumannsins á Akureyri
í dag er ekki lengur hægt að
tala um fógeta því við störfum
hans og sýslumanna taka ann-
ars vegar nýir héraðsdómstólar
og hins vegar ný sýslumanns-
embætti. Sýslumenn verða 27
talsins með hver sitt stjórn-
sýsluumdæmi. I tilefni
aðskilnaðar dómsvalds og
umboðsvalds í héraði - eins og
breytingarnar eru kallaðar -
ræddi Dagur við Björn Rögn-
valdsson, aðalfulltrúa sýslu-
mannsins á Akureyri um
aðskilnaðinn og réttarfars-
breytingarnar sem taka gildi í
dag, 1. júlí.
Dómari sker úr um
ágreining
„Réttarfarið verður einfaldara
fyrir alla aðila nú þegar búið er að
færa það til okkar tíma. Eldri
fjárnáms- og lögtakslög voru frá
því fyrir aldamót en nú líkist
réttarfarið hér í flestum tilfellum
dönsku réttarfari auk þess sem við
höfurn tekið það besta frá hinum
Norðurlöndunum,“ sagði Björn
Rögnvaldsson, aðalfulltrúi við
nýtt sýslumannsembætti á Akur-
eyri, aðspurður um áhrif
aðskilnaðar dómsvalds og
umboðsvalds í héraði og byltingar
á réttarfari í dag.
„Ég hef ekki séð neina ókosti
ennþá. Öll ágreiningsmál fara til
héraðsdómstóla til úrlausnar. Við
fjárnám, nauðungarsölu, dánar-
bússkipti og þinglýsingar eru lög-
in auðvitað túlkuð við fram-
kvæmd en þá túlkun er alltaf hægt
að bera undir héraðsdómara ef
menn eru ósáttir við liana.
Með nýja fyrirkomulaginu, að
hægt verði að selja eignir frjálsri
sölu hjá fasteignasala, gæti réttur
gerðarþola orðið betri en fram-
kvæmdin á eftir að skera úr um
það. Það verður hægt að velja um
tvær leiðir. Annað hvort fer eign-
in í nauðungarsölu með gamla
laginu eða í frjálsa meðferð í
ákveðinn tíma ef aðilar krefjast
þess,“ sagði Björn þegar hann var
inntur eftir hvort nauðungarupp-
boð leggðust nú af.
Fleiri undanþágur
frá fjárnámi
„Við munum ekki koma nálægt
gjaldþrotamálum því þau fara
alveg yfir í héraðsdóminn. Varð-
andi fjárnámin verða nokkrar
breytingar - lagabreytingar auk
þess sem allt verður í tölvu. Allar
bókanir verða miklu einfaldari en
framkvæmdin verður svipuð.
Fleiri eignir verða undanþegnar
fjárnámi og þar er t.d. um að ræða
hluti sem eru nauðsynlegir til að
halda venjulegt heimili. Undir
það falla m.a. sjónvörp og mynd-
bandstæki," sagði Björn varðandi
helstu nýmæli í fullnustugerðum.