Dagur - 23.07.1992, Side 12

I
Greífínn í sumarskapi
Opið virka daga frá kl. 11.30-23.30 - Um helgar frá kl. 12.00-23.30
Næturheimsendíng tril kl. 01.00
föstudags- eg laugardagskvöld
Margrét Hermanns-Auðardóttir fær styrk til fornleifarannsókna að Gásum:
Búðarústir liggja undir skemmdum
- „miðstýringarvald Pjóðminjasafns beinir rannsóknum að stór-Reykjavíkursvæðinu“
Útsýnisflug
til Grímseyjar:
íslendingar
hlutfaJls-
lega fáir
Flugfélag Norðurlands hef-
ur verið með áætlanir á
hverju kvöldi til Grímseyjar
frá því um miðjan júní og
reiknað er með að það
standi út ágústmánuð. Auk
þess er flogið tvisvar í viku
fyrri hluta dagsins. Allgóð
aðsókn var í þetta flug fyrst
eftir að það hófst, en svo
datt aðsóknin niður í kulda-
hretinu norðanlands í júní-
lok en hefur verið mjög góð
í júlímánuði.
Flestir farþeganna eru
útlendingar, en nokkuð hefur
verið um það að íslendingar
fari með ferjunni Sæfara út í
eyju en taki flugið tii baka til
Akureyrar. Flogið er frá
Akureyri kl. 20.15 og er við-
koma í eyjunni í einn klukku-
tíma og fimmtán mínútur og
er tekið á móti farþegunum á
flugvellinum í Grímsey og fá
þeir leiðsögn um eyjuna.
Brottför er síðan kl. 22.00.
Mesta aðsóknin hefur verið
um Jónsmessuna, þegar sólar-
gangur er lengstur og sólin er á
lofti allan sólarhringinn, en
farþegum fækkaði mjög vegna
kuldahretsins eins og áður er á
minnst. GG
ÓlafsQörður:
Skotfélaginu
úthlutað
nýju svæði
Skotfélagi Ólafsfjarðar hef-
ur verið úthlutað til bráða-
birgða svæði fyrir starfsemi
sína skammt frá munna
Ólafsfjarðarganga en þar
hefur félagið m.a. komið
upp leirdúfuskotvelli.
Kristinn Hreinsson, bæjar-
ritari, segir að félagið hafi
áður haft svæði ofar í Múlan-
um til afnota en nýlega hafi
því verið úthlutað öðru svæði
til bráðabirgða. „Ef í ljós
kemur misnotkun skotvopna á
svæðinu verður leyfið aftur-
kallað. Þá hefur bæjarverk-
fræðingi verið falið að kanna
hvort starfsemin skapar snjó-
flóðahættu," sagði Kristinn.
JHB
© VEÐRIÐ
í dag er spáð hægri norðan-
og norðaustanátt um norðan-
vert landið. Gert er ráð fyrir
dálítilli rigningu eða súld aust-
an til og jafnvel slyddu á há-
lendinu norðaustanlands. Inn
til landsins má búast við að
hitinn fari niður undir frost-
mark yfir hánóttina.
Á morgun verða áfram
hægir norðlægir vindar, sam-
kvæmt spá Veðurstofunnar,
en á laugardag er gert ráð fyrir
hlýnandi veöri.
Vísindasjóður hefur veitt 800
þúsund króna styrk til fornleifa-
rannsókna að Gásum við
Eyjafjörð og víðar á Norður-
Iandi eystra. Styrkinn fær Mar-
Samvinna hönnuða og hand-
verksmanna hefur verið til um-
fjöllunar hjá Iðnþróunarfélagi
Eyjafjarðar hf. Af viðtölum
starfsmanna Iðnþróunarfélags-
ins við Eyjólf Pálsson, eiganda
Epals í Reykjavík, er ljóst að
markaður er fyrir vörur, t.d.
húsgögn, sem byggja á vönd-
uðu handverki og vandaðri
hönnun. Því er svo að Iðnþró-
unarfélagið leitar að handverks-
mönnum (fyrirtækjum), sem
gætu staðið að framleiðsluneti
þar sem mjög góðir hönnuðir
yrðu kallaðir til verka.
Ásgeir Magnússon, fram-
kvæmdastjóri Iðnþróunarfélags
Eyjafjarðar hf., segir að Eyjólfur
grét Hermanns-Auðardóttir
sem staðið hefur fyrir rann-
sóknum á verslunarminjum á
svæðinu. Rústir að Gásum ná
aftur á 10. öld en þar var einn
Pálsson í Epal, sem hefur mikla
reynslu af hönnun húsgagna og
sölu þeirra, hafi haft samband við
starfsmenn Iðnþróunarfélagsins
þar sem hann hafi velt fyrir sér
hvort við Eyjafjörð væru ekki
einhverjir góðir handverksmenn
frá hinum ýmsu iðngreinum sem
gætu tengst húsgagnaiðnaði og
væru tilbúnir í samvinnuverkefni
þar sem að ættu hlut hönnuðir,
söluaðilar og handverksmenn.
„Húsgögn eru gerð úr ýmsum
efnum, timbri, stáli, plasti, leðri,
gleri og fleiri efni má nefna til. Á
Eyjafjarðarsvæðinu er trúlega
ekkert fyrirtæki sem getur unnið
úr öllum þessum efnum. Því
verður samvinna að koma til svo
helsti verslunarstaður á íslandi
fram yfir aldamótin 1400. Mar-
grét telur að skortur og mið-
stýring af hálfu Þjóðminja-
safnsins hamli framgangi verks-
ins, en þar hafi stjórnun forn-
lcifamála lengi verið í ólestri.
Áður hefur verkefnið fengið
400 og 500 þúsund króna styrki úr
Vísindasjóði en í tengslum við
rannsóknir á verslunarminjum á
hinum forna verslunarstað hafa
möguleikar til járnvinnslu -
rauðablásturs - verið kannaðir en
þeir voru alger forsenda fastrar
búsetu hér á landi að sögn Mar-
grétar Hermanns-Auðardóttur.
Þann þátt hefur Porbjörn Á.
Friðriksson annast ásamt Mar-
gréti.
„Rannsóknarverkefnið að Gás-
um hefur þegar leitt í ljós miklar
minjar um verslunartengsl íslands
við útlönd. Af leirkerabrotum má
sjá að staðurinn er nýttur fram á
fyrri hluta 15. aldar og lengur ef
tékið er mið af því er ritaðar
heimildir gefa til kynna um tengsl
staðarins við norska Björgvinjar-
kaupmenn," segir Margrét og
bætir við að menningarsögulegt
gildi Gása sé álíka mikið og ann-
arra verslunarstaða í Norður-Evr-
ópu frá víkingaöld og miðöldum.
Margrét telur að vöruskipti og
verslun hafi einkum farið fram í
tengslum við þinghald og því stóð
einnig til að tímasetja þingstaði á
Norðurlandi en þingstaðaleifar
þar eru óvenjumargar. „Þar sem
við vitum harla lítið um byggða-
þróun á Norðurlandi eystra á
fyrstu öldum eftir iandnám var
ætlunin að kanna verslunarum-
svifin í víðara samhengi.
Skortur á rannsóknarfé hefur
hins vegar hamlað eðlilegri fram-
vindu verksins," segir Margrét og
árangurs megi vænta. Við sjáum
vissa möguleika þar sem vandað
yrði til verka. Ekki þýðir að fara
í samkeppni við stóru húsgagna-
framleiðendurna sem framleiða í
milljónatali. Framleiðslueiningin
yrði smá í háum verð- og gæða-
flokki. Innanhússarkitektarnir
Hallgrímur Ingólfsson, sem býr á
Akureyri og hefur starfað í Dan-
mörku þar til nýverið, Guðbjötg
Magnúsdóttir er starfar í Reykja-
vík og Leó Jóhannsson er starfar
í Svíþjóð hafa öll verið nefnd til
viðræna um málið og nú köllum
við eftir handverksmönnum. Þeir
sem hafa áhuga geta snúið sér til
Iðnþróunarfélags Eyjafjarðar
hf.,“ sagði Ásgeir Magnússon.
ój
tekur fram að verslunarstaðurinn
að Gásum liggi undir skemmdum
vegna sjávarstöðuhækkunar við
Eyjafjörð. Hluti búðarleifanna
hefur þegar skemmst af völdunt
hennar.
„Undir miðstýringarvaldi Þjóð-
minjasafns, þar sem sagnfræðing-
ar og fólk með takmarkaða
menntun í fornleifafræði ráða
ríkjum, hafa rannsóknir um all-
nokkurt skeið einkum beinst að
stór-Reykjavíkursvæðinu og
Suðurlandi þótt mikinn hluta
fornleifa lands'ins sé að finna utan
þess svæðis. Mér finnst það gróf-
leg móðgun við íbúa annars stað-
ar á landinu að tíðni rannsókna
skuli ekki ná út í aðra lands-
hluta,“ segir Margrét og bendir á
að fornleifavörslu yrði best fyrir
komið í sjálfstæðri stofnun þar
sem fornleifafræðingar yrðu stað-
settir úti á landi í nánd við forn-
leifarnar. GT
Blönduós:
Brimvöm
verði boðin út
í einu lagi
- stefnt að því að byrja
á verkinu í haust
Nýlega er lokið grjótrannsókn-
um vegna fyrirhugaðs brim-
varnargarðs í Blönduóshöfn en
sýnin voru tekin í Ennisiandi
skammt utan við bæinn. I ár
voru veittar samkvæmt fjárlög-
um 20 milljónir króna í verkið
en Hermann Guðjónsson,
vita- og hafnamálastjóri, segir
að hugmynd stofnunarinnar sé
sú að verkið verði allt unnið í
heilu lagi.
Þessi fjárveiting nægir ekki til
að ljúka verkinu en stefnt er að
því að bjóða allt verkið út í haust
en engin formleg heimild hefur
borist Vita- og hafnamálastofn-
un frá ráðuneyti um að binda
megi fjárlög næstu ára til að ljúka
verkinu. Samkvæmt kostnaðar-
áætlun mun fyrirhugaður brim-
varnargarður við Blönduóshöfn
kosta 175 milljónir króna. Ef
áðurnefndar hugmyndir Vita- og
hafnarmálastofnunar og Blöndu-
ósinga ganga eftir verður lítillega
byrjað á verkinu í haust en aðal-
lega verður unnið við það á árun-
um 1993 og 1994.
í fyrra var unnið fyrir 84 millj-
ónir króna við smíði nýrrar
bryggju í Skagastrandarhöfn sem
m.a. veitir höfninni skjól og er
verið að leggja síðustu hönd á
þær framkvæmdir þessar vikurn-
ar. í ár er unnið þar fyrir 30 millj-
ónir króna, en ekki verður farið í
endurbyggingu á gömlum hafn-
armannvirkjunum hinum megin í
höfninni, en það verður næst á
dagskrá þegar fjárveitingar fást.
GG
Bygging stúdentagarðsins ofan Þórunnarstrætis á Akureyri hefur gengið
mjög vel og í gær var unnið að því að taka niður vinnupallana. Mynd: Goiii
Iðnþróunarfélag Eyjaíjarðar hf.:
„Við leitum handverksmanna
til samviimu við hönnuði“
- segir Ásgeir Magnússon, framkvæmdastjóri