Dagur - 13.08.1992, Qupperneq 6

6 - DAGUR - Fimmtudagur 13. ágúst 1992
6
HAPPDRÆTTI
HASKÓLA ISLANDS
vænlegast til vinnings
VINNINGAR I 8. FLOKKI
UTDRATTUR 11. 8. '92
'92
AUKAUINNINGAR KR. 50.000.-
7708 7710 26761 26763
KR. 2.000.000. -
26762
KR. 1.000.000. «■
7709
KR . 250.000. -
8204 12143 12516 18133 42987
KR. 75.000.-
1086 13581 27494 38615 43923 49808 54096
8212 18809 31306 39316 48822 51472 55356
12026 26807 33164 42555 49512 51795
KR. 25.000. -
993 8195 13544 14352 19959 24513 34378 39429 43172 49375 53739 57872
1510 8447 14052 14985 21178 24880 34883 39773 43475 49457 53740 58010
1853 8473 14259 17340 21349 27240 35900 40258 43750 50024 54007 58274
3571 8493 14872 17409 22074 27518 35911 40574 43992 50813 54142 58313
3992 9424 14973 17423 22082 27972 35981 41315 44495 51141 54475 58453
507í 10484 15308 17803 22129 29553 34527 41504 45371 51390 54588 58945
5414 10493 15374 18279 22212 31424 34728 41523 44012 51437 55117 59283
5945 10542 15408 18843 22714 32040 37059 41832 44325 51714 55744
4547 10414 15980 19152 22940 32711 37738 42171 44844 52232 54289
4558 10911 14059 19174 23384 32832 37934 42351 47408 52321 54409
4834 11330 14072 19254 23592 33442 37975 42554 48403 52921 54921
4978 13482 14132 19910 24354 34024 38941 42458 49012 53041 57490
7732 13509 14301 19924 25944 34351 39505 43097 49074 53408 57544
KR. 14.000.-
9 4084 8901 13228 17243 22075 24542 30343 34822 39144 43934 48442 52405 50780
52 4103 8905 13434 17315 22074 24551 30370 34874 39194 43943 48490 52544 50877
129 4110 8929 13454 17322 22143 24588 30382 34882 39218 43989 48520 52027 50937
238 4148 8981 13477 17393 22178 24490 30553 34928 39344 43993 48533 52051 50994
244 4347 8994 13484 17540 22211 24827 30544 35010 39390 44034 48507 52079 57005
338 4348 9015 13495 17587 22271 24852 30440 35048 39438 44125 48571 52729 57032
384 4487 9018 13505 17430 22328 24845 30743 35071 39580 44205 48702 52738 57135
400 4533 9029 13548 17754 22357 24937 30747 35248 39594 44217 48704 52818 57103
497 4454 9043 13444 17744 22413 27121 30855 35250 39705 44249 48920 52848 57107
599 4754 9047 13705 17774 22424 27248 30904 35274 39724 44244 48921 52988 57200
447 4783 9114 13847 17858 22455 27319 31032 35422 39847 44305 48901 53007 57250
493 4879 9141 13852 18049 22758 27338 31053 35442 39947 44304 49080 53342 57321
735 4881 9140 13858 18054 22778 27405 31187 35474 40092 44434 49082 53370 57323
821 4958 9175 13889 18193 22850 27420 31232 35501 40180 44444 49198 53389 57332
822 4994 9273 13921 18202 22875 27457 31285 35540 40322 44438 49231 53475 57412
934 5112 9309 13954 18232 22918 27504 31295 35440 40335 44451 49294 53500 57472
997 5113 9347 14047 18248 22983 27559 31390 35817 40339 44825 49310 53500 57022
1143 5150 9375 14071 18321 22988 27775 31420 35841 40353 44835 49317 53577 57003
1141 5345 9524 14094 18350 23074 27844 31505 35919 40378 44953 49332 53587 57097
1208 5515 9530 14102 18551 23134 27851 31585 34005 40434 44954 49390 53045 57753
1224 5571 9548 14111 18584 23243 27870 31420 34034 40548 44987 49405 53050 57871
1244 5445 9552 14281 18448 23402 27877 31447 34047 40419 45004 49453 53078 57880
1257 5445 9582 14325 18453 23577 27881 31495 34124 40940 45054 49513 53717 57903
1382 5743 9428 14454 18703 23594 28029 31822 34279 41019 45059 49579 53744 57905
1408 5799 9495 14521 18844 23448 28055 31834 34332 41022 45100 49588 53800 57974
1420 5881 9734 14570 19002 23492 28111 31883 34353 41159 45102 49022 54071 58043
1475 4004 9755 14724 19131 23727 28154 31925 34418 41143 45229 49009 54124 58082
1480 4135 9838 14744 19154 23731 28188 31955 34533 41147 45232 49070 54170 58087
1517 4211 9899 14785 19242 23754 28211 31994 34432 41205 45352 49702 54340 58108
1533 4350 9945 14803 19293 23741 28228 32017 34494 41275 45381 49758 54400 58209
1548 4421 9971 14844 19351 23780 28229 32041 34743 41439 45418 49700 54409 58228
1571 4443 9991 14844 19420 23828 28234 32092 34794 41491 45525 49791 54428 58314
1403 4495 10010 15045 19429 23851 28239 32150 34840 41517 45530 49813 54444 58403
1452 4547 10042 15179 19441 24030 28337 32249 34842 41548 45534 49828 54400 58550
1454 4424 10127 15194 19494 24041 28353 32249 34938 41484 45833 49840 54512 58509
1484 4710 10185 15199 19540 24174 28414 32285 34951 41707 45885 49901 54043 58019
1739 4835 10205 15205 19580 24218 28443 32428 37014 41759 45894 49949 54082 58047
1782 4843 10380 15304 19585 24233 28558 32478 37088 41810 45903 50080 54710 58087
1842 4884 10424 15307 19743 24345 28443 32424 37210 41823 40017 50158 54770 58090
1933 4947 10432 15344 19949 24401 28490 32738 37254 41875 40119 50245 54809 58092
2013 7040 10435 15394 20048 24449 28718 32910 37323 41895 40131 50247 54822 58707
2038 7080 10498 15433 20115 24441 28731 32940 37353 41957 40105 50488 54849 58850
2135 7232 10703 15533 20243 24471 28743 33074 37394 42140 40190 50499 55003 58800
2175 7304 10748 15553 20293 24547 28748 33247 37441 42148 40230 50545 55009 58985
2181 7412 11117 15574 20419 24475 28809 33249 37445 42187 40237 50558 55071 59120
2304 7431 11151 15405 20420 24721 28837 33458 37476 42188 40255 50570 55097 59159
2338 7501 11213 15453 20429 24827 28850 33500 37544 42224 40278 50013 55101 59173
2453 7574 11244 15742 20430 24872 28887 33522 37497 42271 40315 50824 55300 59250
2483 7442 11422 15745 20453 24894 28897 33597 37784 42355 40375 50889 55300 59259
2557 7802 11441 15844 20448 24913 28931 33444 37811 42425 40402 50943 55350 59274
2730 7837 11473 15849 20474 24929 28942 33482 37813 42429 40400 51005 55371 59278
2877 7844 11495 15928 20705 25018 29003 33731 37814 42474 40057 51092 55445 59350
2888 7854 11891 15944 20749 25128 29134 33742 37821 42545 40097 51128 S54SS 59307
2927 7874 11897 15995 20854 25135 29148 33783 37974 42402 40733 51100 55457 59398
2974 7881 11910 14001 20845 25183 29238 33805 38013 42705 47320 51177 55532 59452
3082 7921 12041 14041 20971 25313 29307 33809 38088 42742 47350 51192 55017 59490
3140 7931 12207 14044 20993 25395 29340 33971 38124 42744 47372 51277 55004 59507
3182 8170 12215 14147 21007 25551 29392 34042 38241 42833 47409 51370 55803 59701
3300 8172 12249 14187 21049 25583 29409 34105 38343 42847 47538 51408 55819 59840
3329 8245 12328 14277 21079 25707 29434 34177 38411 42895 47012 51429 55889 59849
3343 8275 12478 14493 21098 25838 29498 34204 38490 42993 48002 51434 55892 59801
3348 8331 12547 14519 21111 25901 29514 34243 38541 43040 48007 51853 55925 59871
3384 8332 12582 14449 21290 25921 29520 34254 38484 43113 48113 51885 50037 59875
3388 8392 12489 14479 21304 24048 29527 34327 38490 43155 48117 51905 50008 59904
3434 8403 12704 14801 21324 24084 29448 34349 38724 43271 48141 51930 50140
3474 8414 12752 14942 21400 24087 29725 34377 38778 43294 48104 52091 50282
3413 8444 12852 17049 21457 24099 29729 34507 38854 43340 48278 52090 50375
3793 8502 12922 17041 21541 24144 29824 34430 38841 43418 48310 52187 50510
3844 8740 12950 17074 21542 24205 29874 34434 38874 43484 48318 52274 50557
3944 8774 12948 17120 21784 24343 29985 34452 38909 43454 48335 52275 50070
3944 8783 13184 17133 21803 24511 30094 34722 38985 43855 48357 52313 50711
4012 8834 13218 17147 21851 24524 30115 34741 39107 43881 48381 50710
Steindór Steindórsson
skólameistari frá Hlöðum
- níræður miðvikudaginn 12. ágúst 1992
Öræfin svíkja aldrei neinn,
öræfin stillt en fálát.
Festi þau tryggð við einhvern einn
eru þau sjaldan smálát.
(Sigurður frá Brún)
Steindór Steindórsson skólameistari
frá Hlöðum er níræður í dag [ígærj.
Af því tilefni, munum við, vinir hans
og aðdáendur, í heimabyggð og
hvaðanæva af landinu, fylkja liði til
að hylla meistarann í húsakynnum
Menntaskólans á Akureyri, sem
Steindór setti svip sinn á í hálfa öld.
Níræðisafmæli Steindórs skóla-
meistara er vissulega merk tímamót
á langri og rismikilli ævi. Steindór
hefur í lífi sínu og starfi sameinað
marga eðliskosti sem fáséðir eru í
einum og sama manninum: kyrrláta
einbeitingu vísinda- og fræðimanns-
ins; tjáningarhæfni, þolinmæði og
hlýhug hins góða kennara; eldmóð
og baráttugleði hins umdeilda stjórn-
málamanns. Pessa ólíku eðliskosti
hefur hann sameinað í heilsteyptum
persónuleika, sem reynst hefur
þriggja manna maki að atorku og
afköstum.
Við erum mörg sem kynnst höfum
Steindóri á ólíkum æviskeiðum eða í
nánd við ólík verksvið hans og telj-
um okkur standa í þakkarskuld ýmist
við vísindamanninn, fræðimanninn,
rithöfundinn eða stjórnmálaforingj-
ann Steindór Steindórsson frá
Hlöðum. Við höfum kynnst því,
hvert með sínum hætti, að það er
enginn meðalmaður á ferð, þar sem
Steindór Steindórsson frá Hlöðum
er.
í meira en aldarfjórðung var
Steindór Steindórsson í fylkingar-
brjósti baráttusveitar jafnaðarmanna
á Islandi. Hann var einn þeirra sem
reyndist best, þegar mest á reyndi. í
stjórnmálabaráttu sinni var Steindór
stefnufastur, fylginn sér, kjarkmikill
og ódeigur til baráttu. Hann var
aðsópsmikill og vopnfimur í ræðu og
riti. Andstæðingarnir sóttu aldrei
gull í greipar hans. Pótt vissulega
hafi skipst á skin og skúrir í sam-
skiptum Steindórs og Alþýðuflokks-
ins lét hann málstaðinn aldrei gjalda
mannlegra misgjörða. Pað lýsti því
vel, hvern mann hann hefur að
geyma. Á flokksþingi Alþýðuflokks-
ins 1976 var hann kjörinn heiðursfé-
lagi flokksins. Pað sýnir hvern hug ný
kynslóð jafnaðarmanna bar til
Steindórs - hún fann til skyldleika
við hinn síunga baráttumann.
Pað þarf ekki lengi að lesa ævisögu
Steindórs Steindórssonar frá
Hlöðum, „Sól ég sá“ til að skynja,
hver gæfumaður hann hefur verið í
lífi og starfi, þótt vissulega hafi hann
fengið sinn skammt af andbyr og
mótlæti. Lengi skal manninn reyna.
Steindór er einn þeirra manna sem
vaxið hafa við hverja raun. Hann sit-
ur nú á friðarstóli í hárri elli í sinni
kæru heimabyggð, Akureyri og getur
án yfirlætis og ýkjulaust litið með
stolti yfir farinn veg. Hann hefur lát-
ið verkin tala.
Ég spái því að þegar þeir, sem nú
eru ungir, fara að rýna í söguþráð
seinni hluta tuttugustu aldar og skilja
þar kjarnann frá hisminu muni vegur
fræðimannsins og rithöfundarins frá
Hlöðum fara vaxandi í augum eftir-
komenda okkar. Hann hefur reynst
hamhleypa til verka. Þau verk bera
honum fagurt vitni um ókomna tíð.
Pær eru margar ævisögurnar. En
þær eru ekki margar ævisögur sam-
tímamanna Steindórs, þar sem horft
er yfir sviðið af jafn háum sjónarhól
og þar sem sér til allra átta. Óborinn
íslendingur á nýrri öld mun eiga
vandfundið annað heimildarrit jafn
haldgott til skilningsauka á samtíð
okkar og Sólarsögu Steindórs.
Bernska Steindórs að Möðruvöll-
um og Hlöðum í Hörgárdal í upphafi
aldar á meira skylt um aldarhátt og
aðbúnað við ævisögu séra Jóns eld-
klerks í Skagafirði á átjándu öld en
uppvaxtarskilyrði unglinga í íslenskri
sveit undir lok tuttugustu aldar.
Sólarsaga Steindórs er saga atgerf-
ismanns, sem vegna meðfæddra hæfi-
leika og óslökkvandi menntunar-
þorsta brýst úr viðjum fátæktar til
mennta, dyggilega studdur af mikil-
hæfri móður. Þannig nær hann að
rækta meðfædda hæfileika að því
marki, að hann skipar sér í fremstu
röð vísinda- og fræðimanna okkar á
þssari öld.
En maðurinn er ekki einhamur.
Starf kennara og skólameistara við
Menntaskólann á Akureyri er hverj-
um manni fullboðlegt ævistarf. En
Steindóri var það ekki nóg viðnám
kraftanna, þótt síst hafi hann van-
rækt kennslu og skólastjórn, eins og
gamlir nemendur bera vitni um.
Samhliða kennslustarfinu var hann
einhver afkastamesti vísindamaður
okkar í náttúrufræði og gróðurrann-
sóknum á þessari öld. Á nær hverju
sumri frá 1930 fram á áttunda áratug-
inn ferðaðist hann um landið, ýmist
einn eða í góðum félagsskap annarra
náttúruvísindamanna við gróður-
rannsóknir og kortagerð. Þeir staðir
eru fáir á íslandi, hvort heldur er í
mannabyggð eða öræfatign, þar sem
hann hefur ekki skilið eftir sig spor.
Á veturna vann hann úr rannsókn-
um sínum og heimildum og birti í
fjölda rita, ýmist í íslenskum fræði-
ritum eða erlendum. Og hann lét
ekki staðar numið við rannsóknir
sínar á hinni íslensku flóru heldur
stundaði einnig samsvarandi rann-
sóknir á Grænlandi og fór rannsókn-
arferð til Jan Mayen 1957.
Ritverk Steindórs Steindórssonar
eru mikil að vöxtum og einatt
aðgengileg og skemmtileg aflestrar.
Höfundareinkenni hans birtast í
skýrri hugsun og einfaldleika í fram-
setningu. Hann spillir lítt ritsmíðum
sínum með þarflausri orðagleði en
heldur hugsuninni tærri. Fyrirferðar-
mest eru ritverk hans um grasa- og
náttúrufræði, landfræði og landlýs-
ingu, auk ferða- og þjóðháttasagna.
Hann hefur einnig reynst mikilvirkur
við að búa til útgáfu og ritstýra önd-
vegisverkum á borð við Ferðabók
Eggerts Ólafssonar og Bjarna Páls-
sonar, Ferðabók Sveins Pálssonar og
Ferðabók Ólafs Ólafíusar, fyrir utan
landkynningar- og leiðbeiningarit
eins og Landið þitt og Vegahandbók-
ina.
Og mitt í öllum þessum önnum
fann hann tíma aflögu til að ritstýra
tímaritinu Heima er best í um aldar-
fjórðung. Það var alþýðlegt tímarit
sem hlaut miklar vinsældir og
útbreiðslu um landið, meðan hann
stýrði þar penna. Trúlega hefur sá
sem þetta skrifar fyrst kynnst rit-
höfundinum Steindóri Steindórssyni
á síðum Heima er best, í hléum frá
heyskapnum í Ögri forðum daga.
Þegar þetta er allt tíundað ásamt
bókmenntagagnrýni, greinum í tíma-
ritum og blöðum og þýðingum á rit-
verkum erlendra fræðimanna, sem
gistu ísland fyrr á tíð - skilst mér að
Steindór skilji eftir sig á sjöunda
hundrað ritverk. Geri aðrir betur.
Þetta eitt út af fyrir sig væri hverj-
um vísinda- og fræðimanni fullboð-
legt ævistarf. En því fer fjarri að þá
sé allt talið, sem Steindór hefur haft
fyrir stafni um dagana. Hann var lífið
og sálin í margvíslegum félagsskap,
þar sem sjálfboðaliðar lögðu rækt við
góðan málsstað eins og t.d. í Skóg-
ræktarfélagi Eyjafjaðrar, Ræktunar-
félagi Norðurlands, Sögufélagi
Akureyrar, Ferðafélagi Akureyrar
og Norræna félaginu. Sérstök ástæða
er til þess að minnast verka hans við
að rækta fræmdsemina við Vestur-
íslendinga t.d. með Vestur-íslensk-
um æviskrám.
Við jafnaðarmenn, sem ekki erum
allir endilega innvígðir í töfraheim
náttúruvísindanna, kynntumst ann-
arri hlið hins mikilvirka eldhuga:
stjórnmálamanninum Steindóri
Steindórssyni frá Hlöðum. Sjálfur
hefur Steindór lýst því í ævisögu
sinni hvernig kjör sveitunga hans á
uppvaxtarárum beindu huga hans að
hugsjón og úrræðum jafnaðarstefn-
unnar, sem mannúðar- og mannrækt-
arstefnu.
Hafnarstúdentinn mun hafa
kynnst betur verklagi og árangri jafn-
aðarmanna í Danmörku á námsárun-
um. Allavega var hann sannfærður
jafnaðarmaður að lífsskoðun þegar
hann snéri heim frá Kaupmannahöfn
og tók til starfa við Menntaskólann á
Akureyri árið 1930.
Þeirri hugsjón hefur Steindór
reynst trúr í gegnum þykkt og þunnt
til þessa dags. Hann lét fyrst að sér
kveða sem frambjóðandi í baráttu-
sæti við bæjarstjórnarkosningarnar á
Akureyri 1946. Hann vann þá góðan
kosningasigur; stöðvaði reyndar
framsókn kommúnista á Akureyri
þannig að þeir hafa ekki borið sitt
barr þar síðan. Auk þess vakti hann
athygli annarra jafnaðarmanna um
land allt fyrir vasklega framgöngu.
Steindór var bæjarfulltrúi jafnaðar-
manna á Akureyri 1946-58 og í bæjar-
ráði lengst þar af, auk þess sem hann
starfaði lengur eða skemur í fjölda
nefnda á vegum Akureyrarbæjar.
Náttúrufræðingurinn lét mikið að sér
kveða í virkjunarmálum, bæði í raf-
veitustjórn og í stjórn Laxárvirkjun-
ar. Reyndi þá mjög á staðfestu hans í
illvígum deilum í héraði við óbil-
gjarnt landeigendavald.
Steindór var landskjörinn vara-
þingmaður 1946-49 og alþingismaður
Isfirðinga á sumarþinginu 1959 þegar
kjördæmabreytingunni var ráðið til
Iykta, en hún var aðdragandi við-
reisnarstjórnanna 1960-1971. í meira
en aldarfjórðung var Steindór virkur
í forystusveit Alþýðuflokksins og lét
jafnan að sér kveða svo eftir var tek-
ið í flokksstjórn og á flokksþingum.
Það sem hér hefur verið tíundað af
störfum kennarans, skólameistarans,
vísindamannsins, fræðimannsins, rit-
stjórans og stjórnmálamannsins
Steindórs Steindórssonar frá Hlöð-
um nægir til að sýna að hann hefur á
langri og farsælli ævi verið margra
manni maki til verka - og hefur þó
hvergi nærri öllu verið til skila
haldið. Öll þessi störf vann hann með
þeim hætti að fáir hefðu betur gert.
Verk hans munu lengi halda nafni
hans á lofti, löngu eftir að hann er
allur.
Frá því ég tók við formennsku í
Alþýðuflokknum 1984 hef ég oft átt
leið um Akureyri og aðrar byggðir í
Norðurlandi eystra, ýmist til funda
við félaga okkar þar eða til almennra
fundahalda. Oftar en ekki hefur hinn
aldni skólameistari kvatt sér hljóðs
og skilið eftir í huga mínum meitlaða
hugsun, sem ber vott mannviti hans
og sívökulum huga. Fyrir þá fundi er
ég þakklátur. Maður sem svo margt
hefur lifað og svo miklu hefur fengið
áorkað öðrum til hagsbóta og ánægju
- slíkur maður er gæfumaður.
Við jafnaðarmenn hyllum okkar
síunga baráttufélaga á níræðis-
afmælinu og sendum honum, vinum
hans og öðrum vandamönnum árn-
aðaróskir norður yfir heiðar. Ég
kveð að sinni með orðum annars víð-
frægs Hafnarstúdents, Skúla fógeta,
sem sagði:
Ljúft er hrós fyrír liðna stund,
lifð’eg í Höfn með gleði. Það hefur
Steindór skólameistari frá Hlöðum
líka gert, svika- og refjalaust.
Jón Baldvin Hannibalsson,
formaður Alþýðuflokksins -
Jafnaðarmannaflokks Islands.