Dagur - 15.01.1993, Blaðsíða 8

Dagur - 15.01.1993, Blaðsíða 8
8 - DAGUR - Föstudagur 15. janúar 1993 Brýn þörf fyrir fræðslu - rætt við Jón Karlsson og Jónas R. Tómasson um námskeið fyrir fiskvinnslufólk Frá því fyrír jól hafa staðið yfir námskeið fyrír fiskvinnslufólk í húsnæði Verkamannafélagsins Fram á Sauðárkróki. Alis hafa um 50 manns frá fiskvinnslu- fyrirtækjunum á Sauðárkróki og Hofsósi tekið þátt í nám- skeiðinu í þremur hópum. Námskeiðin eru skipulögð í samráði við Starfsfræðslu- nefnd fiskiðnaðarins og við viðkomandi verkalýðsfélög og fiskvinnslustöðvar. Ég leit inn á námskeiðið og átti tal við Jón Karisson, formann Verka- mannafélagsins Fram og einn þátttakandann, Jónas Rafn Tómasson Hvert námskeið inniheldur tíu þætti og er hverjum þeirra ætlað- ar 4 klst., eða 40 stundir alls. Það stendur því yfir í eina vinnuviku og er starfsfólkið á launum með- an á því stendur. Starfsfræðslu- nefnd fiskvinnslunnar skipulegg- ur þessi námskeið, sér um náms- efnið og útvegar leiðbeinendur. Einn leiðbeinandi er með hvert námskeið og eru það oft aðilar sem tengjast sjávarútvegi eða þekkja vel til mála. Námsefnið er eftirfarandi: Hráefnið og meðferð þess, líkamsbeiting, öryggi á vinnu- stöðum, hreinlæti og gerlagróð- ur, verkþjálfun-vinnulag, kjara- samningar og lög, launakerfi í fiskvinnslu, vinnslurásir og verk- unaraðferðir, afurðir og markað- ir og mannleg samskipti. Mark- mið námskeiðanna eru „að auka þekkingu starfsfólks á vinnslu sjávarafla og gera það hæfara til allra almennra fiskvinnslustarfa.“ Eftir að hafa lokið námskeiðinu fá þátttakendur starfsheitið sér- hæfður fiskvinnslumaður og hækka jafnframt í launum. Sem dæmi má nefna að starfsmaður með 5 ára starfsreynslu hækkar um rúmar 3000 kr. á mánuði. Upphaf námskeiðanna Jón Karlsson formaður Verka- mannafélagsins Fram er einn leiðbeinenda á námskeiðunum. Hann var spurður um upphaf námskeiðanna. „Þessi námskeið fóru af stað, að mig minnir, 1986 eða 7. Þetta var mjög víðtækt um allt land þegar þetta fór af stað og við vor- um með í því. Ég er búinn að vera í stjórn Verkamannasam- bandsins í rúman áratug og er minnisstætt að árið 1985, að mig minnir, kom Halldór Ásgrímsson þáverandi sjávarútvegsráðherra á fund okkar í stjórninni til þess að ræða þessi mál og önnur. Á fund- inum var fastmælum bundið að vinna upp þessa hugmynd, ein- hverskonar námskéið fyrir fisk- vinnslufólk, og upp úr því var sett á laggirnar Starfsfræðslu- nefnd fiskiðnaðarins. Halldór beitti sér fyrir því að útvega fjár- magn í þetta á fjárlögunum gegn- um Sjávarútvegsráðuneytið og hann sýndi þessu ætíð mikinn skilning. Án hans afstöðu hefði þetta líklega ekki komist á, það má alveg muna eftir því. Fólk öðlast réttindi til að fara á námskeið eftir tveggja mánaða starf. Það kemur nýtt fólk á vinnustaðina, eins og gengur. Við erum að taka þriðju nám- skeiðslotuna núna, með fólki sem ekki hefur átt þess kost áður að sækja þessi námskeið. Ég vildi reyndar sjá miklu meiri miðstýr- ingu á þessu, að það væri séð um það af einhverjum einhversstaðar að þar sem væri kominn hópur af fólki þá væru bara haldin nám- skeið. Eins og ég þekki til á Norðurlandi er þetta satt að segja dálítið mismunandi hvort það eru viðkomandi verkalýðsfélag sem gengur í þetta eða viðkomandi frystihús og ráðamenn þar. Þetta fer kannski líka eftir þrýstingi frá fólkinu á vinnustöðunum.“ - Hverjir stóðu að gerð náms- efnis? „Það var Starfsfræðslunefndin, en í henni eru fulltrúar frá Vinnu- veitendasambandinu, Vinnu- málasambandinu, Verkamanna- sambandinu og ráðuneytinu. Fyrsta árið fór í undirbúning og að útbúa námsefni og þjálfa leið- | beinendur. Það er hlutverk nefnd- arinnar að skipuleggja námskeið- in, útfæra og viðhalda námsefni og útvega leiðbeinendur. Nú stöndum við frammi fyrir því að námsefnið sem útbúið var fyrir sex eða sjö árum er orðið nánast úrelt. Hlutirnir gerast svo hratt.“ Markmiðið - Hvert er markmiðið með námskeiðunum „Menn stóðu frammi fyrir því að fiskvinnslan hafði þá stöðu gagnvart verkafólki að geta sagt, við þurfum ekkert á ykkur að halda á morgun, við látum ykkur vita. Það var kannski fyrst og fremst þetta sem hratt þessu af stað. Síðan var gerður samningur þar sem tekið var á þessu atriði, Jónas R. Tómasson, 19 ára fiskvinnslumaður sem er öryggistrúnaðarmaður á sínum vinnustað. Hann var einn þátttakenda á námskeiðinu. Úr kennslustund. Myndir: sþ þannig að það er ekki lengur hægt að reka fólk fyrirvaralaust heim. Að vísu er ekki allt sem sýnist, því í samningum segir að sé hráefnisskortur þá er þetta hægt. En það er deiluefni hvað er hráefnisskortur og lítur út fyrir að atvinnurekendur geti búið til hráefnisskort. En ég tek skýrt fram að þessu hefur ekki verið beitt eða misbeitt hér. En aðal- atriðið er það að ef menn sjá fram á vinnslustöðvun þá verða þeir að segja fólki upp með fjögurra vikna fyrirvara, eins og var gert hér um jólin. Og þá fer fólk á atvinnuleysisbætur. Markmiðið er auðvitað að vinna að því að fólk fái næmari tilfinningu fyrir því að það er með mjög mikilsverða og við- kvæma framleiðslu. Það má líka nefna þá byltingu sem orðið hef- ur á síðustu 10-15 árum á öllum aðbúnaði starfsfólks og tækni- væðingu á þessum vinnustöðum og umgengni um hráefnið sem hefur gjörbreyst, bæði úti á sjó og í landi. Við þurfum ekki að fara langt aftur í tímann til að rifja upp þegar fiski var bara hrúgað upp á bíl við skipshlið og bíllinn bakkaði inn í húsið og inn í kösina og sturtaði þar. Þetta þekkist ekki núna. Það hefur orðið svo gríðarleg bylting þegar maður leggur saman menntun starfsfólks og breytta umgengni : og nákvæmni. Ég held að sú fisk- vinnslustöð sé varla orðin til sem býður ekki upp á myndarlega og góða kaffistofu og starfsmanna- aðstöðu. Þetta hefur gerst á ótrúlega skömmum tíma. Það er best að nefna það líka að hluti af þessu námi, ef svo má segja, er að á fyrstu tveimur mán- uðum skal nýjum starfsmanni veitt þjálfun og verkkennsla sam- kvæmt því sem segir í kjarasamn- ingi og þar er skilgreint hvernig á að standa að því. Það er hinsveg- ar hlutur sem ég er hræddur um að sé nokkuð ábótavant." Þörf fyrir fleiri námskeiö - Ef við lítum nú á fræðslumál í verkalýðshreyfingunni almennt? „Þar vil ég byrja á námskeið- um hjá Menningar- og fræðslu- sambandi alþýðu, MFA. Þar má segja að hægt sé að fá hugmynd um hvað sem er, biðja bara um námskeið. Það sem mér er efst í huga er að það er ákaflega mis- munandi hvernig verkalýðsfélög notfæra sér þetta og eins hvernig þau eru í stakk búin til þess. Ég tel þörfina vera brýnni og brýnni með hverju árinu að koma því á að fólk á vinnustöðum eigi kost á starfsfræðslu og ýmiskonar fræðslu og námskeiðum sem gerir það hæfara hreinlega til að takast á við lífið. Það sem mér finnst dapurt í þessu er að það er svo gjörsamlega tilviljanakennt hvar þetta lendir niður. Þetta er bund- ið við félög sem eru það stór að geta staðið undir nafni og að þar sé áhugasamur og duglegur for- maður eða forysta. Þetta er t.d. til mikillar fyrirmyndar bæði í Borgarnesi og Keflavík, svo ég nefni tvo staði sem dæmi. Fólkið sjálft þarf að vera vak- andi og notfæra sér þá kosti sem boðið er upp á. Ég bind talsverð- ar vonir við Farskólann sem var verið að stofna hérna í kjördæm- inu og er angi af þessu sama, þ.e. almenn fullorðinsfræðsla í formi námskeiða sem fer inn á mörg þau svið sem almenna skólakerf- ið sinnir ekki, ýmsum þáttum í daglega lífinu. En það sem mér finnst vera það slæma er hvað þetta er tilviljanakennt. Það er engin miðstýring, enginn sem segir að nú skuli halda námskeið þarna og þarna. Mér sýnist að það fari eftir því sem ég nefndi áðan, hve félögin eru öflug og áhuga forystumanna. Það er mik- il vinna að koma þessu á og ekki alltaf að menn treysta sér í þetta.“ Sameining æskileg „Það er mikilvægt að félögin geti boðið upp á aðstöðu fyrir svona námskeið í eigin húsakynnum og fólk hafi á tilfinningunni að það sé að koma i eigið hús. Hins veg- ar er þessi alkunni skipulagsgalli á verkalýðshreyfingunni, hvað félögin eru fjöldamörg van- máttug og smá. Þetta kostar pen- inga, en félögin hafa ekki getuna þó þau hafi viljann. Það sem helst hefur verið sinnt úti um land eru námskeið fyrir trúnaðar- menn og öryggistrúnaðarmenn á vinnustöðum, þau eru alltaf á tveggja til þriggja ára bili. Hér hefur öðrum þáttum ekki verið sinnt.“ - Hvaða framtíðarskipulag dreymir þig um? „Mig dreymir um að fá eins fjölmennt og öflugt verkalýðs- félag og efni standa til sem getur sinnt ekki síst þessum þætti. Ég tel að hér séu öll efni til að þetta eigi að geta gerst. Innan skamms sameinast hér tvö félög og það eru öll skilyrði til að hér geti ver- ið eitt verkalýðsfélag, deildaskipt með öllum greinum innan ASÍ. Ég teldi það mjög gæfusamt og eðlilegt spor, en það fer að sjálf- sögðu eftir vilja þeirra sem eru í forystu. Það hefur verið reynt undanfarið af hálfu Alþýðusam- bandsins að félög skipuleggi sig þannig að þau sameinist um t.d. skrifstofur og þjónustustöðvar þar sem væri hægt að takast á við þætti eins og t.d. fræðslumál, eða þá að sameinast í eitt deildaskipt

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.