Dagur - 14.01.1994, Blaðsíða 7

Föstudagur 14. janúar 1994 - DAGUR - 7
Skýrsla nefndar félagsmálaráðuneytis:
Hvers eiga karlmenn að gjalda?
- bágborin og lífshættuleg staða þeirra í þjóðfélaginu
Gjaid karlmennskunnar
Dauði vegna slvsa og sjálfsvíga
KirUr 829
83
Kjrlar 64%
47
JZonar 18%
18
Konur36%
26
Slys tengd farartækjum Sjálfsvíg
(loítl, láöl, legi)
Heimlld: HclUrifóluktnlar 1984-1917
Aiþór Ri|iemoi lilIrcólniBr
o "
í a
ti m
X ■
“ 9
2 *
1 I
x -t
Gjald karlmennskunnar
Gestir sérstofnana
Drengir 72%
71
Stúlknr 28%
28
FjSldi sjúklinga á Barna og
ungiingageödeild - 1986 og 1987
Það er kvöl að vera karlmaður.
Karlmenn vinna óhóflega lengi,
þeir geta ekki gefið fjölskyld-
unni eins mikinn tíma og þeir
fegnir vildu. Við skilnað fá þeir
sjaldnast forræði yfir börnum
sínum og missa oft náin tengsl
við þau. Þeir eiga í félagslegum
og tilfinningalegum vanda og
leita sér sjaldan hjálpar. Mun
færri karlmenn en konur eiga
sér trúnaðarvini. Fleiri karl-
menn verða alkóhólisma að
bráð, fleiri karlmenn svipta sig
lífi, fleiri karlmenn lenda í fang-
elsi og karlmenn lifa skemur en
konur og skal engan undra eftir
þessa upptalningu. Allt þetta og
meira til kemur fram í skýrslu
nefndar félagsmálaráðuneytis-
ins um stöðu karla í íslensku
þjóðfélagi.
Skýrsla þessi er nýlega komin
út og fylgja henni erindi sem flutt
voru á málþingi á síðasta ári. Til-
gangurinn með stofnun nefndar-
innar var „að vinna úttekt á stööu
karla í breyttu samfélagi með jafn-
ari verkaskiptingu og fjölskyldu-
ábyrgð“. Nefndin lagði fram ýms-
ar athyglisverðar tillögur í þessa
átt og á málþinginu var lögð
áhersla á að jafnrétti væri líka fyr-
ir karla.
Brengluð
karlmennskuímynd
I skýrslunni eru margir sláandi
punktar. Drengir virðast oft alast
upp við brenglaða karlmennsku-
ímynd, hetjuímynd sem verður sí-
fellt ofbeldiskenndari og viður-
styggilegri. Oftlega hafa þeir lítil
samskipti við feður sína og sækja
fyrirmyndir í sjónvarp og kvik-
myndahús.
„Vió allar eðlilegar kringum-
stæður er börnum hollast að
umgangast báða foreldra sína, og
skilnaður á ekki aó hafa þaó í för
með sér aó börn hætti að
umgangast annað foreldra sinna.
Mæóur fá langoftast forsjá
barnanna við skilnaö og því skipt-
ir miklu máli að feðrum sé gerð
rækileg grein fyrir þeim rétti sín-
um og skyldu að rækta samneyti
við börnin eftir skilnaðinn. Það er
öllum fyrir bestu að þessi mál séu
í góðu lagi og fljótt brugðist við ef
umgengisréttur er ekki virtur eða
faóir vanrækir skyldu sína,“ segir
í skýrslunni og þar kemur fram að
könnun á meðal vegalausra barna
í Reykjavík leiddi í ljós ða 67%
þeirra höfðu lítil eða engin tengsl
við forsjárlausa feður sína.
Því er haldið fram að skilnaður
og sambúóarslit raski umhverfi
karla mun meira en kvenna.
„Kemur þar einkum tvennt til:
Annars vegar viróast karlar mun
sjaldnar eiga frumkvæði aó skiln-
aði og eru því e.t.v. síður undir
hann búnir tilfinningalega en kon-
urnar sem hafa hugleitt skilnaóinn
lengur. Hins vegar fara konur mun
oftar með forsjá barna cftir skiln-
að (innan við 10% einstæðra for-
eldra eru feður).“
Með jafnréttisbaráttu kvenna
hafa fyrirmyndir stráka orðið
óskýrari og um þctta segir Ragn-
hildur Bjarnadóttir, lektor við
Kennaraháskóla Islands:
„Strákarnir hal’a líka orðið
fórnarlömb í þessari baráttu vegna
þess aö konur hafa nánast staðið
einar að jafnréttisumræðunni. Það
lítur út fyrir að hún sé einungis
hagsmunamál kvenkynsins. Þarna
er boóskapurinn til drengjanna
ótvíræður. Þetta ófremdarástand
sem niðurlægir mæður þcirra og
systur er þeim og feórum þeirra að
kenna. Þeir eru kúgarar. Við erum
komin í sömu úlfakreppuna og áð-
ur, en bara með öfugum formerkj-
um. Nú eru það drengirnir sem
skynja sig ómerkilega og niður-
Iægða.“
Gjald karlmennskunnar
Hér er ekki rými til að kafa djúpt í
skýrsluna, en þar er tæpt á flestum
þáttum í líft og umhverfi karl-
manna frá æsku til elli. En viö
skulum staldra við erindi Ásþórs
Ragnarssonar, sálfræðings, sem
kallast „Gjald karlmennskunnar“
og nokkur skífurit sem fylgja er-
indi hans:
Rekstrar- og iðnrekstrarfræð-
ingar komu saman á Hótel
Höfða í Reykjavík í haust, til
stofnunar sameiginlegs fagfé-
lags. A undanförnum árum hafa
útskrifast á sjötta hundrað nem-
endur og því orðin þörf fyrir
sameiginlegt fagfélag.
Aóilar aó félaginu geta allir
orðið sem útskrifast með tveggja
ára háskólapróf í rekstrar- og iðn-
„Þaó er goðsögn í menningu
okkar að staða og hlutverk karl-
manna í samfélaginu sé mun betri
en kvenna. Svo virðist sem þeir
hafi fleiri valmöguleika, meira
vald og frelsi en konur. Ef þetta er
rétt, er „betri“ staóa þeirra keypt
dýru verði því ýmislegt í reynslu-
heimi karla er ógnvekjandi.
Þrátt fyrir að u.þ.b. 109 svein-
börn fæöist fyrir hver 100 mey-
börn (1986-1987) er kynskiptingin
í þjóðfélaginu sú, að það eru að-
eins 101 karl á móti hverjum 100
konum. Brottfall karla er mun
meira en kvenna ef undan er skilið
fyrsta aldursárið.
Helstu ástæður þessa brottfalls
eru sýndar hér á eftir, en þær eru
slys, sjálfsvíg og sjúkdómar. Það
má velta því fyrir sér hvort ekki
séu einhver tengsl á milli vissra
karlmennskueinkenna og þessara
dauðsfalla. Það hefur t.d. verið
taliö til karlmennsku að vera hug-
rakkur og áræðinn. Það má segja
að þaó sé aðeins stigsmunur á
áræðni og fífldirfsku. E.t.v. má
rekja einhver slysanna til þessa
karlmennskueinkennis.
Því hefur verið haldið fram að
karlmenn séu ekki eins færir og
konur að sýna tilfinningar sínar
eða aö vinna úr tilfinningalegum
vandkvæðum. Talið er að þar eigi
uppeldi stærstan þátt. Skoða má
sjálfsvíg og drykkjuskap karla í
ljósi þessa.
Karlmenn eru aldir upp í því aó
harka af sér sársauka og vera ekki
kveifar. Þctta getur m.a. leitt til
þess aó þeir daufheyrast við varn-
aðarmerkjum líkamans urn að eitt-
hvaó sé að. Karlmenn leita sér síð-
ur aóstoðar á heilsugæslustöðvum
eða hjá geðlæknum og sálfræðing-
um en konur og það má velta því
fyrir sér hvort það eigi ekki sinn
þátt í einhverjum dauðsfallanna af
sjúkdómavöldum, þ.e. ef þeir
hefðu leitaó sér aðstoðar fyrr,
hefðu þeir e.t.v. haldió lífi.“ SS
rekstrarfræóum frá Samvinnuskól-
anum á Bifröst, Tækniskóla Is-
lands og Háskólanum á Akureyri.
Tilgangur félagsins er m.a. að
kynna menntun rekstrar- og iðn-
rekstrarfræðinga, að gangast fyrir
endurmenntun og vera í forsvari í
sameiginlegum málum.
Á fundinum var kjörin 6 manna
stjóm og er Svava Loftsdóttir for-
maóur félagsins.
Gjald karlmennskunnar
Innilokun
Karlar 96%
£ *
£ o
- í
2 g 9
CÍ ■
3 o
“3 3

Konar 4%
= | “ Fangar sem Iuku afplánun
|| 4 í fangelsum landsins 1985-1990
Gjald karlmennskunnar
Áfengisvandi
c *
£ "
3 5
o •*
•* O
u o
- 3
« H
X a
•• m
2 *
fl 'O
» t
w <.
Zjrlar 78%
5836
Konur 22%
1655
FJOldl einatakllnga i ifcngiamcdferd
1986 og 1987
Gjald karlmennskunnar
Otímabær dauði!
toeur 24%
15-19 ára
Meginúueða: Slyi
Hcimlld: HcilVrl|6iuklttiur 1984-1988
20-24 ára
Meginájtieða: Slya, ajálfsvfg
Atþór Rugnuruou i411nc6in|ur
Stjórn félags rekstrar- og iðnrekstrarfræðinga, f.v., Þórdís Leifsdóttir, Unn-
ar Jónsson, forinaður kynningarnefndar, Gunnar Óskarsson, gjaldkeri,
Bjarni Sv. Guðmundsson, formaður cndurmcnntunarnefndar, Haukur
Jónsson, ritari og Svava Loftsdóttir, formaður.
Félag rekstrar- og iðn-
rekstrarfræðinga stofiiað