Dagur - 22.03.1994, Blaðsíða 14

14 - DAGUR - Þriðjudagur 22. mars 1994
MINNINO
A Tryggvi Guðlaugsson
vj Lónkoti
Fæddur 20. nóvember 1903 - Dáinn 6. mars 1994
Ekki man ég nákvæmlega hvenær
þaó var, sem l'undum okkar Tryggva
frá Lónkoti bar fyrst saman. Líklega
var það á héraðsfundi Skagafjarðar-
prófastsdæmis, en þar átti Tryggvi
sæti um árabil fyrir hönd sóknar
sinnar, Fellssóknar í Sléttuhlíð.
Þessi kempulegi, aldraði maður
vakti athygli mína og ekki síður
málfar hans, sem var kjarngott og
bar merki einlægri umhyggju fyrir
kirkju og kristindómi.
Okkur varð fljótlega vel til vina,
sú vinátta hefur varað síðan. Þegar
við kynntumst, var Tryggvi oróinn
vistmaður á öldrunardeild Sjúkra-
húss Skagfirðinga á Sauðárkróki,
sestur í helgan stein að mestu eftir
farsælt ævistarf, en tcngslin við
sóknarkirkjuna að Felli enn sterk og
mannlíf allt í Fellshreppi. Þar á
slóðum spekingsins, Sölva Helga-
sonar, voru hans heimahagar.
Ekki kann ég að rekja ævi
Tryggva Guðlaugssonar í einstökum
atriðum, enda er það ekki ætlunin
með þessum iínum. Veit þó, að
hann var Eyfiróingur að ætt, en
fluttist bamungur til Skagafjarðar,
stundaði sjósókn á yngri árum, en
gerðist síðar bóndi að Lónkoti í
Sléttuhlíð, þar sem hann bjó þaðan í
frá, og við þann bæ var hann ætíð
kenndur. Þar stundaði Tryggvi jöfn-
um höndum búskap og sjósókn.
Tryggvi kvæntist Olöfu Odds-
dóttur frá Siglunesi en hún lést fyrir
allmörgum árum. Þau eignuðust
einn son, Odd Steingrím, sem íést
aðeins 24 ára af völdum voðaskots
og varð föður sínum harmdauði.
Tryggvi var mikill félagsmála-
maður, sem lét sig varða flest það,
sem til heilla horfði sveit og samfé-
lagi. Hann sat lengi í hreppsnefnd
Fellshrepps, í stjóm ungmennafé-
lags og lestrarfélags, svo aðeins
nokkuó sé nefnt, átti sæti í sóknar-
nefnd Fellskirkju og var meðhjálp-
ari þar um árabil.
Hygg ég, að vart hafi verið til
staðar sá félagsskapur í Fellshreppi,
þar sem Tryggvi kom ekki eitthvað
við sögu. Það var ríkt í fari hans að
vilja verða að liði í hverju því, sem
hann tók sér fyrir hendur. Þar mun
hann sjaldnast hafa innheimt dag-
laun að kvöldi.
Af kynnum mínum af Tryggva
frá Lónkoti varó mér Ijóst, að þar
fór óvenjulegur maður um marga
hluti.
Ahugamál hans voru mörg og
margvísleg, hann lét sér fátt mann-
legt óviðkomandi. Hann var áhuga-
maður um allt, er laut að þjóólegum
fróðleik, var sjálfur hafsjór af fróð-
leik frá fyrri tíð, stálminnugur og
hafði góða frásagnargáfu. Oft undr-

Svava Þórhallsdóttir
frá Brettingsstöðum á Flateyjardal
Fædd 15. ágúst 1919 - Dáin 12. mars 1994
Vinkona okkar og frænka Svava
Þórhallsdóttir er látin. Enn hefur
verið höggvió skarð í raðir okkar
samferðamannanna og skilið eftir
tómarúm hjá okkur sem eftir stönd-
um.
Svava var fædd á Brettingsstöð-
um á Flateyjardal 15. ágúst 1919.
Foreldrar hennar voru Petrína Sigur-
geirsdóttir og Þórhallur Pálsson og
bjuggu þau lengst af á Efri Brett-
ingsstöðum ásamt Guðmundi og Jó-
hönnu systkinum Þórhalls.
Svava átti þrjá eldri bræöur.
Tveir þeirra eru á lífi: Páll f. 1913,
hann dvelur nú í Sunnuhlíð, hjúkr-
unarheimili aldraðra í Kópavogi, og
Ásgeir f. 1915, vistmaður á Dvalar-
heimilinu Hlíð á Akureyri. Þóróur
lést árið 1985.
Tvíbýli var á Brettingsstöðum og
jörðin Jökulsá skammt frá. Á þess-
um bæjum bjó frændlolk Svövu
ásamt bömum sínum. Mikill sam-
gangur, samvinna og vinátta var alla
tíð á milli heimilanna.
Bændur á Flateyjardal voru
kunnir fyrir einstaka hjálpsemi,
góðvild og myndarbrag. Margir
gangnamenn minnast enn höfðing-
legrar gestrisni dalsbúa er þeir
komu þangað á haustin, oft þreyttir
og hraktir. Sömu sögu hafa ferða-
menn að segja er þar bar að garði.
Flateyjardalur er fagurt byggðar-
lag, en afskekkt, og hlaut þau örlög
að leggjast í eyði eins og mörg önn-
ur á okkar landi. Haustið 1953 fluttu
síðustu ábúendur dalsins á braut,
fólkió af Brettingsstaðabæjunum
tveimur. Fjölskylda Svövu flutti til
Flateyjar en hjónin Emilía Sigurðar-
dóttir og Gunnar Tryggvason ásamt
sínu skylduliði til Akureyrar.
Stóru fallegu húsin í dalnum
fagra stóðu nú auð, eldurinn kulnaði
og nú var ekki lengur hlýtt í ranni,
enginn hlúði að þreyttum ferða-
manni.
Á þessum tímamótum orti Árni
G. Eylands.
Haustið er komið, tómt er í tröðum.
Til hvers var sumarsins gróður alinn?
Síðasti bóndinn á Brettingsstöðum
bjó sig að heiman og kvadcli dalinn.
Enginn á vallarhól vorinu mcetir,
veginn um hlíðina enginn ríður,
enginn á kaffikönnuna bcetir
og kunningja sínum til stofu býður.
Nokkrum árum síðar, þegar ak-
vegur var lagður yfir Flateyjardals-
heiði og bömin sem ólust upp með
Svövu höfðu stofnað sínar fjöl-
skyldur og eignast eigin bifreióir,
hófst uppbygging allra húsanna
þriggja og nú rýkur aftur úr bæjun-
um, kaffisopinn bíöur gesta og
gangandi og þreyttir gangnamenn fá
aftur húsaskjól og næturgreiða.
Nú iðar dalurinn af mannlífi yfir
sumartímann og litlir afkomendur
ganga um bæjarstétt og búa sér leik-
vöH á stekkjargrundu.
Orlögin réðu því, að við hjónin
eignuóumst hús systkinanna á Efri
Brettingsstöðum, þar sem þau
gengu ekki heil til skógar og áttu
þangað ekki afturkvæmt. Þar höfum
við notið sumardvalar ásamt frænd-
fólkinu og reynum að halda uppi
merki þessa heiðursfólks sem Efri
Brettingsstaði byggóu.
I Flatey bjó fjölskylda Svövu þar
til haustið 1962 að systkinin llytjast
suóur og setjast aó á Kópavogshæli.
Foreldrar þeirra voru orðin sjúk og
gátu ekki annast þau lengur.
Svava átti yndisleg ár á Kópa-
vogshæli. Lengst af bjó hún á „sam-
býli“ hælisins ásamt Páli bróður sín-
um. Hinir bræðurnir tveir höfóu þá
flust aftur norður yfir heiðar. Um-
önnun systkinanna var til fyrir-
myndar, allt var gert til að þcim liði
sem best. Starfsfólkið þar á bestu
þakkir skildar.
Á þessum árum eignaðist Svava
góóa vinkonu, Guörúnu Pétursdótt-
ur. Þær deildu saman herbergi í
mörg ár og fór vel á með þeim. Við
vitum að Guðrún saknar vinar í
stað.
Svava var vinsæl, félagslynd og
alltaf svo Ijúf og glöð. Hún hafói
yndi af tónlist og átti gott safn af
hljómplötum sem hún naut að hlusta
á.
Síðustu árin bjó Svava í litla hús-
inu við Kópavogsbraut 9 ásamt Eyr-
únu, Sveini og Marel. Þar var alltaf
notalegt að koma og viljum við
þakka af alhug Evu, Sigurbjörgu,
Guórúnu og Herdísi fyrir alla þá
hlýju og ástúó sem þær sýndu
Svövu alla tíð.
Að leiðarlokum þökkum við
Svövu allar fallegu jólagjafimar
sem hún valdi sjálf af mikilli kost-
gæfni. Þær geymum við til minn-
ingar um hana.
Innilegar samúóarkveðjur send-
um við bræörum Svövu, öllum vin-
um hennar og ættingjum.
Erla Björnsdóttir,
Örn Guðmundsson.
aðist ég, er við tókum tal saman,
hve þessum óskólagengna alþýðu-
manni lá frásögn létt á tungu. Það
var bókstaflega unun að hlýða á
Tryggva segja frá horfnum atvinnu-
háttum eða ræða um menn og mál-
efni, sem hann hafói haft kynni af á
langri ævi.
Sem betur fer mun nokkuð af
frásögn Tryggva vera varðveitt.
Hann las ýmislegt efni inn á segul-
band, m.a. fyrir atbeina Hjalta Páls-
sonar, safnvarðar. Eina segulbands-
upptöku á undirritaóur með frásögn
Tryggva, þar sem hann segir frá
Fellskirkju og kynnum sínum af sr.
Pálma Þóroddssyni, sóknarpresti að
Felli og síðar Hofsósi, sem hann
mat mikils.
Engu að síður mun mikill fróó-
leikur um atvinnusögu og mannlíf i
Skagafirði hverfa með Tryggva frá
Lónkoti, það sama gildir um fleiri af
aldamótakynslóðinni svokölluðu
þar er nú að veróa hver síðastur að
bjarga mörgum fróðleik frá
gleymsku.
En Tryggvi sat ekki bara fastur í
því liðna. Hann fylgdist ótrúlega vel
með hræringum samtímans, hvort
sem var á vettvangi stjórnmála eða
á öðrum sviðum. I stjóm-
málaskoðunum var hann sjálfstæð-
ismaður af gamla skólanum og mun
hafa haldið tryggð við sinn gamla
flokk allt til æviloka, þótt ekki félli
honum allt jafnvel á vettvangi
stjórnmálanna nú síðustu árin. Hann
unni ættjörð sinni, bar hag lands og
þjóðar fyrir brjósti, ekki síst sveitar-
innar, upp úr jaróvegi hennar var
hann sprottinn. Hann var góður son-
ur sinnar sveitar og héraðs, sem
hann helgaði krafta sína alla.
Síðustu árin var Tryggvi blindur
aó kalla. Það lét hann þó ekki aftra
sér frá því aó taka sér ýmislegt fyrir
hendur. Hann sótti vel félagsstarf
aldraðra og mannfundi af ýmsu tagi.
Ætíð hefur Tryggvi verið mættur, er
við félagar í Lionsklúbbi Skaga-
fjarðar höfum komið í okkar árlegu
heimsókn á elliheimilið á Sauðár-
króki, og oftar en hitt hefur hann
sagt nokkur vel hugsuð orð í lok
samverustunda. Sjálfur var hann fé-
lagi í Lionsklúbbnum Höfða á Hofs-
ósi allt til dauðadags.
Síðustu árin hefur hann verið
virkur þátttakandi í sumarferð aldr-
aðra, sem klúbbur okkar hefur efnt
til. Minnisstæð er mér ferð til Siglu-
fjarðar fyrir tveimur árum. Er ekið
var gegnum Sléttuhlíð, fékk
Tryggvi hljóðnemann og fræddi um
mannlíf þar. Það var auðfundið, að
hann naut þess aó tala um sínar
heimaslóðir, þær áttu hug hans all-
an.
Síðustu ferðina l'ór hann með
okkur í ágúst á liðnu sumri, sem far-
in var fyrir Vatnsnes, þá nær níræð-
ur að aldri, en hrókur alls fagnaðar
sem endranær. Vió munum sakna
þess að hafa hann ckki mcð í hópn-
um næsta sumar.
Hinn aldni heióursmaóur,
Tryggvi Guðlaugsson, hel'ur nú lagt
upp í sína hinstu ferð. Eg þakka
honum samfylgdina og bió honurn
blcssunar og fararheilla á nýjum
leiðum.
Hvíli hann í l'riði.
Ólafur Þ. Hallgrímsson.
^Magnús Bergur Snæbjömsson
^ Fæddur 14. október 1906 - Dáinn 13. mars 1994
Við andlát tengdaföður míns,
Magnúsar Snæbjörnssonar, koma
minningarnar upp í huga minn, og
ætla ég aö festa nokkrar þeirra á
blað.
Magnús fæddist á Grund í Grýtu-
bakkahreppi 14. október 1906 og
ólst þar upp. Áriö 1935 byggði hann
nýbýlið Syðri-Grund á hálllcndi
Grundar. Ári síðar, 13. nóvember,
kvæntist hann eftirlifandi konu
sinni, Guðnýju Laxdal Grímsdóttur
frá Nesi. Þau eignuðust fjögur böm:
Sævar, fæddur 1936, bóndi Syðri-
Grund; Helgi Laxdal, fæddur 1941,
formaður Vélstjórafélags íslands;
Kristjana, fædd 1945, verkakona í
Kópavogi og Jóhanna, fædd 1952,
bóndi í Ártúnum í Húnavatnssýslu.
Magnúsi var margt til lista lagt.
Fyrst og fremst var hann bóndi og
elskaði gróður og ræktum lands. I
mörg ár var hann jafnframt starfi
bóndans, verkstjóri við vegalagn-
ingu í sveit sinni og hafði marga
menn í vinnu. Hann var snillingur
aó hlaða úr torfi og grjóti og sá um
endurbyggingu á gamla torfbænum í
Laufási. Magnús var hagmæltur og
orti margar vísur. Þegar hann vann í
Laufási kom þessi staka hjá honum:
Þótt frjósi jörðinjalli sncer
og fóikið nái ei sáttum.
Lengi standi Laufásbar
og lýsi fornum háttum.
Magnús naut þess að fcrðast og
skoða landið og sérstakt yndi hafói
hann af að fara út í Flateyjardal og
Fjörðu. Þær veróa ógleymanlegar
ferðirnar þangað með honum. Hann
þekkti með nafni hverja ársprænu,
hæð, hól og tind, og ekki aðeins á
Flateyjardal, einnig víða um land.
Magnús var mjög músíkalskur
og spilaói á orgel. Hann var í mörg
ár organisti í Laufáskirkju. Hann var
húmoristi fram í fingurgóma og
hafði gaman af að segja frá. Hann
gat raunar talað endalaust og hækk-
aði aóeins röddina, ef einhver annar
ætlaði að komast að. Hann var
stundum svolítið klúr og stríðinn.
Við Helgi Laxdal, maóurinn minn,
eignuóumst þrjú börn á fjórum ár-
um. Þegar við hjónin gistum hjá
tengdapabba, þá kom hann gjarnan
til mín á morgni og hvíslaói: Ertu
viss um að þú hafir verið nógu góð
við son minn í nótt? Má ég reikna
með barnabami þetta árið? Svo kom
kitlandi skellihlátur, sem ekki
gleymist.
I sveitinni var mikil kartöllurækt
og citt sumarið var kaupakona þar í
sveit, scm Steinunn hét. Hún var að
pota nióur kartöllum, og þá orti
Magnús þessa vísu:
Þó að kali kartöflulendur
og kreppi að íslenskum sonum.
En meðan stöngullinn stendur
á Steinunn áivöxt í vonum.
Þaó væri óskandi aó allir eigin-
mennn elskuðu konuna sína jafn
hcitt og Magnús gerði. Hann mátti
hrcint ekki af hcnni sjá. Hún hugs-
aöi líka mjög vcl um hann þcgar
liann þurfti á hcnni að halda. Magn-
ús var hcilsuvcill síóustu árin og
þurfti að taka lyf rcglulcga í nokkur
ár og sá tcngdamamma vcl um það
að hann tæki þau á réttum tíma. Eg
veit, að hann hcl'ði hvatt þetta líf
fyrr, el' hennar hefði ekki notið við.
Þökk sé henni lýrir alla hugulscm-
ina og þolinmæðina.
Magnús og Guðný brugóu búi
1974, þá tók Sævar sonur þeirra og
Guðný kona hans alveg við búinu.
Ári áður höfðu þau hjónin byggt lít-
ið og snoturt íbúðarhús á Jandi
Syöri-Grundar og bjuggu þar. Á síð-
asta ári lor Magnús á clliheimili í
Olafsfirði og Guðný llutti í eigin
íbúð að Lindarsíðu 2, húsi aldraðra
á Akureyri. Hjúkrunarfólki og
starfsliði þakka ég umhyggju, hjúkr-
un og hlýju í hans garö.
Magnús var mjög cftirtektarsam-
ur og fylgdist vcl mcð öllurn fréttum
og hafði mikinn áhuga á stjórnmál-
um. Hann haföi sínar skoóanir á
hlutunum og sagði oft sem svo:
„Þctta er mín skoðun og hún er
rétt.“
Já, margs er að minnast þcgar ég
hugsa til elskulegs tengdaföður
míns. Eg vcit, að hann undi sér vel
hjá ástvinum sínum og naut margs í
þessu líl’i; þótti honum gott að nota
neftóbakið sitt. Margir vinir hans
eru á undan honum farnir yfir móð-
una miklu, cn „þar bíða vinir í
varpa, sem von er á gesti“.
Sjálfur sagði hann cinhvern tíma:
Allt setn lifir aftur grcer
upphefst sigurganga
þegar vorsins blíður blcer
bóndans strýkur vanga.
Guðrún Elín Jóhannsdóttir.