Dagur - 22.10.1994, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Laugardagur 22. október 1994
ÚTGEFANDI: DAGSPRENTHF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI,
Sl'MI: 96-24222 • SÍMFAX: 96-27639
ÁSKRIFT M. VSK. KR. 1400 Á MÁNUÐI • UUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 125
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 765 KR.
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
AÐRIR BLAÐAMENN: GEIR A. GUÐSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 96-41585, fax 96-42285),
KRISTÍN LINDA JÓNSDÓTTIR, SÆVAR HREIÐARSSON,(lþróttir),
LJÓSMYNDARI: ROBYN ANNE REDMAN
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI: HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
Harmleikurinn
í Noregi
Harmleikurinn í Noregi á dögunum, þegar þrír
sex ára drengir gengu í skrokk á fimm ára leik-
systur sinni með þeim afleiðingum að hún lét líf-
ið, er óhuggulegur vitnisburður um hvernig kom-
ið er fyrir vestrænu menningarsamfélagi þar sem
börn hafa aðgang að allskyns óhugnaði á öldum
ljósvakans. Þetta var skelfilegur atburður sem
hefur vakið gífurlega athygli og menn velta þeirri
spurningu fyrir sér hvað sé eiginlega að gerast.
Nú er það reyndar svo að þessi atburður í Nor-
egi er hreint ekki einsdæmi. Skemmst er að
minnast ekki ósvipaðs atburðar í Liverpool í Eng-
landi fyrir um tveim árum, sem vakti heimsat-
hygli. Gro Harlem Brundtland, forsætisráðherra
Noregs, lét hafa eftir sér í fjölmiðlum að henni
kæmi helst til hugar að þessi ólánsömu drengir
hafi séð eitthvað þessu líkt í sjónvarpi. Það er
auðvitað líklegasta skýringin, því mikið magn af
ofbeldisefni flæðir yfir fjölmiðlaneytendur á Vest-
urlöndum og á allt of mörgum heimilum gera for-
eldrar ekkert í því að halda börnum sínum frá
þessu efni.
En ofbeldið er ekki bara í sjónvarpi. Ungdómur-
inn hefur aðgang að tölvuleikjum sem margir
ganga ekki út á annað en taumlaust ofbeldi.
Eflaust vilja íslendingar halda því fram að slíkir
atburðir geti ekki átt sér stað hér á landi, en það
er mikill misskilningur. Hér á landi hafa börn að-
gang að ofbeldi í sjónvarpi ekkert síður en norsk
börn og það sama gildir um tölvuleiki, en eins og
fram hefur komið vantar mikið upp á að löggjöf
um þá sé eins og hún þyrfti að vera.
Menn hafa að vísu ekki verið sammála um áhrif
ofbeldisefnis í fjölmiðlum á börn, en hvað sem
því líður er nauðsyn á hreinskiptri umræðu um
þessi mál. Óhugnaðurinn í Noregi kallar mjög
ákveðið á þá umræðu.
I UPPAHALDI
„í frístundum sínni ég
Guömundur Óli Gunnars-
son er aðálhljómsveitar-
stjóri Sinfóníuhljómsveit-
ar Noróurlands og skóla-
stjóri Tónlistarskólans á
Akureyri.
I kvöld stjórnar Guðmundur
Óli sinfóníettutónleikum Sinfón-
íuhljómsveitar Norðurlands á
Húsavík og á morgun verða tón-
leikar á Akureyri.
„Það cr annað starfsár Sin-
fóníuhljómsveitar Norðurlands
sem nú er að hefjst en hljóm-
sveitin er arftaki Kammerhljóm-
sveitar Norðurlaiuls sem var bú-
in að starfa um nokkurra ára
skeið. Einsöngvari á tónleikunum
sem verða í kvöld er Anna Sig-
ríður Helgadóttir mezzósópran
en 25 hljóðfœraleikarar munu
taka þátt í tónleikunum," sagði
Guðmundur Óli.
Hvað gerirðu helsí í frístundum?
„Fyrir utan það að vera meó fjöl-
skyldunni þá sinni ég hrossunum
en við eigum fimm hross.“
Hvaða matur er í mestu uppúhaldi
hjá þér?
„í dag er þaó siátur af því þaó er
slátur í matinn."
Uppáhaldsdrykkur?
„Mér finnst voðalega gott að
sötra gott armagíak þegar að-
stæður bjóóa upp á það.“
unum
ít
Guðmundur Óli Gunnarsson.
Ertu hamhleypa til allra verka á
heimilinu?
„Já, þegar svo ber undir:“
Er heilsusamlegt líferni ofarlega á
baugi hjá þér?
„Nei, því miður er nú allt of lítill
tími til þcss.“
Hvaða blöð og tímarit kaupir þú?
„Eg kaupi Moggann og svo
kaupi ég að sjálfsögóu Dag og
Eiðfaxa."
Hvaða bók er á náttborðinu hjá þér?
„Það cr bókin Inn í musiken eftir
Peter Bastían."
Hvaða hljómsveit/tónlistarmaður er
í mestu uppáhaldi hjá þér?
„Aö sjálfsögöu Sinfóníuhljóm-
sveit Noróurlands.“
Uppáhaldsíþróttanmður?
„Hestaíþróttamaðurinn Sigur-
bjöm Bárðarson, íþróttamaður
ársins."
Hvað horfir þú mest á í sjónvarpi?
„Ætli þaó séu ekki fréttimar."
A hvaða stjórnmálamanni hefurðu
mest álit?
,JPass.“
Hvar á landinu vildirðu helst búa ef
þú þyrftirað flytja búferlum nú?
„í Fljótshlíö."
Hvaða hlut eða fasteign langar þig
mest til að eignast um þessar mund-
ir?
„Ætli þaö sé ekki hestakerra sem
er efst á óskalistanum.”
Hvað œtlarðu að gera um helgina?
„Það er alveg Ijóst aö það verður
þræla puó alla helgina. Síödegis
á föstudaginn verða æfingar og
fram aó tónleikum á laugardags-
kvöld. Á sunnudaginn verða æf-
ingar framan af degi og svo tón-
leikar, þaö vcröur nóg að gera.“
KLJ
CRÉF FRÁ HVAMM5TANCA kristjánbjörnsson
Grallaralaus eður ei?
Þá hefur hans heilagleiki, Jóhannes Páll, sent frá sér sögu-
bók. Biskupinn í Róm hefur því orðiö fyrstur sitjandi páfa
til að frumsemja sögu af ástum og örlögum venjulegs
manns, auk þess sem hann ber á borð fyrir lesendur sína
áhyggjuefni af ýmsum toga. Það fer vel á því að sagan er
sögó með þessum hætti og hljótum vió aó gradúlera það.
Andvirði bóksölunnar á enda að renna til kærleiksþjónustu
og líknarmála sem katólska kirkjan iökar svo vítt og breitt
sem veröldin mælist. Vatíkanið græóir meira með öórum
orðum á tá og fingri, en líkt og Hrói höttur forðum, lætur
kirkjustjómin sú það renna til fátækra. Þetta er lofsvert
framtak. Sagnaritun páfans er líka áminning fyrir öll þau
foreldri, sem halda að það eitt gildi í lífinu að strita í sveita
síns andlits og leggja peninga til húsbygginga og bílakaupa.
Hann bendir okkur á aó þrátt fyrir mikla vinnu, eins og
vænta má í embætti hans, er mikilvægt að gleyrna ekki ást-
inni og gleyma ekki uppeldinu - gleyma ekki að segja góöa
sögu.
Vió verðum bara að vona að Jóhannes Páll hafi ekki rit-
aó neitt ljótt um pólitíkusa og yfirvald á Islandi í þessari
sögu sinni, því annars á hann á hættu að verða rekinn sem
pistlahöfundur Vatíkansins. Við skulum einnig vera minnug
þess að auga hins siðvædda stjómmálamanns er hvergi vök-
ulla er einmitt hér á hjara veraldar. Og héðan beina þeir
sjónum sínum og spjótum um heim allan. Og nú veró ég að
fara varlega af því aó formlega hlýt ég að bera hið fallvalta
starfsheiti - pistlahöfundur. Þaó er ægileg staða. Og ég segi
bara ekki annað en það sem Raisa Gorbatsjov sagói í sinni
bók: Ég vona! Hún hlýtur að hafa áttaö sig á því líka hversu
stutt er stigið frá því að vera pistlahöfundur og að senda frá
sér bók, yfir í þaö að vera ekki lengur forsetafrú. Þaó er
næstum því eins hættulegt að skrifa sögu í milljónaupplagi,
eins og að rita af sannfæringu örstutta pistla í landshluta-
blöð. Og hættan eykst í hlutfalli vió það hversu sönn þessi
saga er eða hversu sárlega bítur undan pistlinum.
Af því að bókin hans Jóhannesar Páls er öðrum þræði
saga örlaga er líka fróðlegt að sjá hvemig ástir hafa orðió
með brygðum og örlagavefurinn spunnist í lífi þeirra frökku
manna, Illuga og Hannesar Hólmsteins. Hannes er kominn í
örugga höfn á Stöð tvp þar sem hann þjarmar að mönnum
með fulltingi Maróar Ámasonar. Ekki dónaleg örlög þaó að
hrökkva svona uppá við í hverju sparki. Illugi ritar ástar-
eða saknaðarbréf til yfirmannsins á Rás tvö og er vinskapn-
um slitið um sinn - á síðum Moggans. Hann hlýtur aö fá
færi annars staðar líkt og Hannes, enda Illugi einn snjallasti
pistlahöfundur næstlióinna missera. Hann verður að líta til
Raisju eins og ég og þreytast ekki á því að vera vongóður.
Perestrojka eiginmanns hennar hefur því mióur ekki náð
hingað til lands í farsælli lendingu. Hún virðist hafa svifið
út yfir flugbrautina í Reykjavík og brotlent í Tjöminni. Þar
fór sú von. Því er það skiljanlegt að þessar vígtennur séu
sagaðar burt öðrum til viðvörunar svo að einkasiðvæddir
stjómmálamenn geti haft frið í vetur. Það eru greinilega
kosningar framundan.
Annar biskup en þessi í Róm, Guóbrandur Þorláksson á
Hólum, gaf líka út bækur eins og Jóhannes, en bara miklu
fyrr. Ein þeirra var „Grallarinn“ svonefndi, sem heitir
reyndar GRADUALE, Ein almennileg messusöngsbók.
Hún var þrykkt á Hólum í Hjaltadal þann 25. október 1594
af Jóni Jónssyni prentara frá Breiöabólsstaó í Vesturhópi.
Faðir hans, Jón Matthíasson, var þar prentari líka og prestur
og af því að hann hefur þá verið forveri minn í starfi, líkt og
Guðbrandur sjálfur, hrýtur þetta öðrum þræði hér fram í
þessum pistli. Og líka af því að 400 ára útgáfuafmæli Grall-
arans er núna á þriðjudaginn kemur. En grallaralaus vildi
enginn vera af því aó þaó þýddi frávik. Sá hinn sami var ut-
an við meginstefnuna og strauminn. Ætlun Guðbrandar var
ekki að safna milljónagróða í líknarsjóði kirkjunnar eins og
starfsbróðir hans Jóhannes Páll og Vatíkanið stefna að.
Hann vildi aðeins láta þrykkja þessa bók „til meiri og sam-
þykkilegrar einingar í þeim söng og serimoníum sem í
kirkjunni skal syngjast". Það var einlægt markmið. Og það
skal vera öðrum til uppörvunar að einu sinni var hægt að
standa í bókaútgáfu og pistlaskrifum án þess að vera rekinn
af stóli. Guðbrandur hlaut meira að segja ævarandi lof og
heiður fyrir sitt framtak og oröstír deyr víst aldrei, þeim sér
góðan getur.
Eftir að páfinn hefur gefið tóninn og ráðamenn útvarps-
ins hafa slegið á sína strengi, sitjum viö núna uppi með ólík
skilaboð. Með öllu er óvíst hvort skárra er í lífinu að vera
grallaralaus eða hitt að syngja bara allir sama lofsönginn
fyrir yfirvaldinu.