Dagur - 03.12.1994, Qupperneq 12

12 - DAGUR - Laugardagur 3. desember 1994
Alþjóðlegur dagur fatlaðra, 3. desember:
jmast allir leiðar sinnar
í dag, 3. desember, er alþjóðlegur dagur fatlaðra. Af því til-
efni verður opið hús á vegum Styrktarfélags vangefinna og
Foreldrafélags barna með sérþarflr á Fiðlaranum á Akur-
eyri síðdegis. Þar verða afhentar viðurkenningar fyrir vel
unnin stöf í þágu fatlaðra, að íþróttamálum, að málefnum
yngri barna og fyrir gott aðgengi.
Já, einmitt fyrir gott aögengi.
Nú á haustdögum kannaði
Foreldrafélag barna méð sér-
þarfir á Akureyri aógengi að öll-
um veitingahúsum á Akureyri og
verður þeim veitingastöðum sem
besta aðgengið hafa veitt viður-
kenning.
Svanfríður Larsen er starfs-
maður Foreldrafélags bama með
sérþarfir á Akureyri og Styrktarfé-
lags vangefinna á Norðurlandi,
með aðsetur á Akureyri. Svanfríð-
ur hóf að starfa fyrir þessi samtök
fyrir tæpum tveimur árum og er
hennar starf það fyrsta sinnar teg-
undar á landinu. Svanfríður er
jafnframt trúnaöarmaóur fatlaðra á
Noróurlandi eystra en samkvæmt
Iögum um málefni fatlaðra eru
trúnaðarmenn einkum skipaðir til
að treysta réttindi fatlaðra sem búa
á sambýlum, vistheimilum, heim-
ilum fyrir böm og á áfangastöðum
á sviói einkalífs þeirra og með-
ferðar fjármuna.
Svanfríður sagði að aðgengis-
nefnd Foreldrafélags barna með
sérþarfir á Akureyri hafi kannað
eftirfarandi atriði varðandi að-
gengi að veitingastöðum á Akur-
eyri.
1. Hvort fyrir hendi væri merkt
bílastæði fyrir fatlaða í nálægð
við inngöngu.
2. Hvernig væri að komast inn og
hvort hindrandir væru í vegi.
3. Hvort snyrting væri merkt fötl-
uðum, aðgengileg og rúm.
4. Hvort gott svigrúm væri á
staðnum almennt.
A fimm veitingastöðum voru
Rafvirki óskast
RARIK óskar eftir að ráða rafvirkja, eða
starfsmann með sambærilega menntun, til
starfa á Sauðárkróki.
Starfíð felst í almennum raíViricjastörfum auk starfa
í Gönguskarðsárvirkjun.
Nánari upplýsingar um starfíð veita umdæmisstjóri
á Blönduósi og rafveitustjóri á Sauðárkróki.
Umsóknir, er tilgreini aldur, menntun og fyrri störf,
sendist RARIK fyrir 16. desember nk., merktar:
RAFMAGNSVEITUR RÍKISINS
Ægisbraut 3,540 Blönduós.
% fj
KRAFMAGNSVEITUR
Kl RlKISINS <4uuUa#.
LAUGAVEGI 118-105 REYKJAVÍK
SÍMI 91-605500 • BRÉFSlMI 91-17891
Tilboö óskast!
Vátryggingafélag íslands hf. Akureyri, óskar eftir tilboð- um í eftirtaldar bifreióar, sem skemmst hafa í umferðar-
óhöppum.
1. Ford Ranger árg. 1991
2. Lada 1500 st árg. 1991
3. Nissan Pulsar SLX árg. 1988
4. Skoda 130 árg. 1988
5. Nissan Pulsar árg. 1987
6. Suzuki Swift GTi árg. 1987
7. Fiat Uno 45 árg. 1987
8. Mazda 323 árg. 1986
9. Oldsmobil Omega árg. 1980
Bifreiðarnar verða til sýnis í Tjónaskoðunarstöó VÍS að Furuvöllum 11, mánudaginn 5. des. nk. frá kl. 09.00 til
16.00.
Tilboðum sé skilað á sama stað fyrir kl. 16.00 sama
dag.

'VL/M/Sr VATRYGGINGAFELAG
NflSf ISLANDS HF
aðgengi. Það er líka spurning
hvernig stendur á því að það er
ekki P- merki, sérmerkt bílastæði
fyrir fatlaða, fyrir framan öll veit-
ingahús?
Ég vil vekja athygli á því að
það eru miklu fleiri en þeir sem
eru alvarlega hreyfíhamlaðir, sem
hafa þörf fyrir gott aðgengi. Til
dæmis blindir, þroskaheftir, sjúkir
og aldraðir. Þegar grannt er skoö-
aó er gott aðgengi ávinningur fyrir
alla borgarana líka þá ungu og
frísku. Skábrautir auðvelda for-
eldrum með barnavagna og kerrur
lífíð, svo og hjólreiöamönnum.
Rúmir góðir gangar og lyftur
koma öllum til góða og allir sem
hafa takmarkaða krafta S kögglum
eiga auðveldara með að ganga um
dyr þar sem hugaó hefur verió að
aðgengi," sagði Svanfríður.
Svanfríóur sagði að aðgengis-
nefnd Foreldrafélagsins ætlaði sér
að skoóa aðgegni að veitingahús-
um á Akureyri aftur síðar og í
framtíðinni yrðir kannaó aógengi
að fleiri stöðum í bænum. KLJ
Fiðlarinn, Crown Chicken, Greifinn, Hótcl KEA og Súlnaberg fá í dag af-
hentar viðurkenningar fyrir gott aðgengi fyrir fatiaða.
flest eða öll þessi atriói í lagi.
Þetta voru veitingahúsin Fiðlar-
inn, Greifinn, Crown Chicken,
Hótel KEA og Súlnaberg.
Svanfríður vildi vekja athygli á
því að þrátt fyrir byggingareglu-
geróir, sem kveða á um aðgengi
fyrir fatlaða, taki til starfa nýir
veitingastaðir í bænum sem ekki
fullnægi þeim kröfum sem gerðar
eru.
„Það er alvarlegt þegar gömul
hús eru endurgerð eða ný byggð
og ekki er hugað að fullnægjandi
Fyrir um það bil ári voru sam-
þykktar af aðildarríkjum Samein-
uðu þjóðanna grunnreglur um jöfn
tækifæri fyrir fatlaða á við aðra
þjóðfélagsþegna. Svanfríður Lar-
sen, starfsmaður Foreldrafélags
barna með sérþarfi á Akureyri og
Styrktarfélags vangefinna á Norð-
urlandi, féllst á að kynna lesendum
Dags þessar reglur, þær koma okk-
ur öllum við.
Grunnreglumar era afrakstur af
ári fatlaðra, 1981, og áratug fatlaðra
1983-1992 en um leið eru þær til
marks um það að Sameinuóu þjóð-
irnar telja hag fatlaðra ekki nógu vel
borgið. Reglumar beina sjónum að
þörfinni fyrir jafnrétti og jöfnun
tækifæra fyrir þá fjölmörgu sem búa
við fötlun um allan heim.
Fleiri og fleiri fatlast af
manna völdum
Menn standa nú frammi fyrir þeirri
sorglegu staóreynd að fötlun sem
hlýst af líkamlegri og andlegri vald-
beitingu s.s. í stríði, vegna hryðju-
verka, pyntinga og glæpa fer í vöxt.
Fötlun sem orsakast af sjúkdómum,
sem mögulegt væri að fyrirbyggja,
og af náttúruhamförum er auk þess
enn of algeng. Nútíma lífshættir hafa
einnig í för með sér nýjar orsakir
fötlunar t.d. vegna eiturlyfja, meng-
unar-, umferðar- og iðnaðarslysa,
streitu og aukinnar tíóni hjarta- og
æðasjúkdóma.
Jöfn tækifæri gera
fötluðum fært að stýra
eigin lífi og halda fullri
sjálfsvirðingu
Grunnreglur SÞ endurspegla nútíma-
legt vióhorf til fötlunar og tilgangur-
inn með þeim er að umbreyta hug-
myndafræói í aðgerðir.
Lengi vel voru fatlaðir einangrað-
ir og réttur þeirra til þroska, náms og
mögulegs framlags til þjóðfélagsins
var vanmetinn. Fatlaðir voru stimpl-
aðir og sú stimplun réttlætti oftast
stofnanavist við útjaðar samfélags-
ins%
I dag er hins vegar lögð áhersla á
hæfileika þeirra, réttindi, valfrelsi og
Svanfríður Larsen.
jöfn tækifæri. Rcynt er að aðlaga
umhverfið aó þörfum fatlaðra en
ekki öfugt. Ahersla er lögð á stuðn-
ing (liðveislu) til sjálfshjálpar og
þjónustu í heimabyggð.
Sameinuðu þjóðimar hvetja til
þess að samfélagið taki upp þessi
viðhorf til fatlaóra. Lögð er áhersla á
aó fötlun varói okkur öll og sé ekki
málefni minnihlutahóps.
Jöfn tækifæri um aldamót
Grunnreglum SÞ er ætlað aó leið-
beina aóildarríkjunum til að ná tak-
markinu um jöfnun tækifæra um
aldamót. Þar eru lagðar línur fyrir
stjómvöld og þeim leióbeint sem
vinna á sviði fötlunar. Gert er ráð
fyrir því að fatlaðir sjálfir, fjöld-
skyldur þeirra og hagasmunasamtök
séu með í ráðum.
Grannreglumar eru ekki lagalega
bindandi fyrir aðildarrikin en sam-
þykkt þeirra felur í sér pólitíska og
siðferðilega skuldbindingu.
Reglumar eru 22 í mörgum lió-
um, hér eru helstu atriói þeirra
kynnt.
Forsendur jafnrar þátttöku
Til að jöfnun náist þurfa ákveðnar
grunnforsendur að vera fyrir hendi.
Aðildarríkin þurfa að gera borgarana
meóvitaóa um þarfir, réttindi og
skyldur fatlaðra, hæfni þeirra og
framlag til samfélagsins. Leggja skal
áherslu á líkamlega velferó og vel-
líðan fatlaðra með góðri læknisþjón-
ustu, endurhæfingu og stoðþjónustu.
Stuöningur skal miða að því að
hjálpa hinum fatlaða til aó ná sem
lengst í sjálfstæði og virkni.
Markmið
Fatlaðir skulu njóta jafnrar þátttöku
hvað varðar, aðgengi að mannvirkj-
um, fiutningatækjum og upplýsing-
um. Þeir skulu njóta jafnréttis til
náms og skólaganga þeirra skal vera
óaðskiljanlegur hluti menntakerfis-
ins. Réttindi fatlaðra til aröbærs
starfs á vinnumarkaði skulu virt svo
og til fjölskyldu og einkalífs, menn-
ingar og trúarlífs, tómstunda og
íþrótta.
Framkvæmd
Til aó tryggja aö breytingar verði
þurfa aðildarríkin að tryggja eftir tal-
in atriði. Söfnun upplýsinga um að-
búnað fatlaóra og dreifingu þeirra.
Að fatlaðir séu hafóir í huga viö al-
menna stefnumörkun og fjárhags-
áætlanir og að mótuð sé löggjöf sem
vemdar réttindi þeirra og tryggir
jafnrétti. Að opinber nefnd sé stofn-
uð til að samræma aðgeróir í málefn-
um fatlaðra á Iandsvísu. Að samtök
fatlaðra séu höfð meó í ráðum við
stefnumörkun og að fram fari eftirlit
og mat á framkvæmdum Grunnregl-
anna.
Eftirlit
Til að stuóla að því aó Grunnreglun-
um sé beitt sjá SÞ aðildarríkjum sín-
um fyrir aóstoð og ráðgjöf við að
meta árangur. Þær hafa á sínum
snæram sérstakan talsmann, Bengt
Lindquist, sænskan þingmann og
fyrrverandi félagsmálaráóherra Svía,
og meö honum starfar sérfræðinga-
nefnd, þar sem fulltrúar samtaka fatl-
aðra era í meirihluta.
Grunnreglur SÞ hafa veriö þýdd-
ar á íslensku og eru fáanlegar í Fé-
lagsmálaráðuneytinu.
Svanfríður Larsen.
Millifyrirsagnimar eru blaðsins.