Dagur - 24.01.1995, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Þriðjudagur 24. janúar 1995
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI, SÍMI: 96-24222
ÁSKRIFT KR. M. VSK. 1500 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 125
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
AÐRIR BLAÐAMENN:
GEIR A. GUÐSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 96-41585, fax 96-42285),
KRISTÍN LINDA JÓNSDÓTTIR, SÆVAR HREIÐARSSON (íþróttir).
LJÓSMYNDARI: ROBYN REDMAN
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
LEIÐARI
Viðbrögð við fjársöfnun fjölxniðla í samvinnu sem fullorðnir, þeir sem búa við kröpp kjör
við Hjálparstofnun kirkjunnar, Rauða krossinn jafnt sem þeir sem hafa hin breiðu bök. Starfs-
og Póst og síma vegna mann- og eignatjóns af mannafélög hafa lagt drjúgar upphæðir í söfn-
völdum snjóflóða undanfarna daga, hafa farið unina, sömuleiðis félagasamtök og fyrirtæki.
fram úr björtustu vonum og ekki er ofsögum Þá hefur verið efnt til tónleika til styrktar þeim
sagt að þjóðin hafi komið sjálfri sér skemmti- sem eiga um sárt að binda. Og frá Færeyjum
lega á óvart. Tekið var við framlögum alla berast fregnir af fjársöfnun og einnig meðal
helgina og hringdi ótrúlegur fjöldi fólks og gaf íslendinga erlendis. Allir eru boðnir og búnir
í söfnunina. í fyrrakvöld þegar hætt var að til að hjálpa Súðvíkingum og öðrum sem hafa
taka við framlögum í gegnum síma, höfðu orðið illa úti í þessum miklu náttúruhamför-
safnast um 205 milljónir króna. Söfnunarreikn- um.
ingur verður áfram opinn til 3. febrúar og því Súðavik er illa leikin eftir snjóflóðin í síð-
er ljóst að töluvert á eftir að bætast við þessa ustu viku. Hún verður aldrei aftur eins og hún
upphæð. var áður en þessar miklu hamfarir urðu. Eðli-
Samhugur þjóðarinnar keraur glögglega lega eru Súðvíkingar óttaslegnir, sumir munu
fram í þessari söfnun. Harmur þeirra sem eiga ekki flytja aftur heim til Súðavíkur, aðrír eru
um sárt að binda vegna náttúruhamfaranna í ákveðnir í að snúa heim og hefja nýtt líf. Þeir
síðustu viku er harmur allra landsmanna. Fólk fjármunir sem söfnuðust í söfnuninni „Sam-
stendur saman, það hefur sýnt hug sinn í hugur í verki" munu koma að góðum notum,
verki á eftirminnilegan hátt með fjársöfnun þeir eru því fólki sem náttúruöflin léku grátt í
sera ekki á sér hliðstæðu hér á landi. síðustu viku mikilvægur efnahagslegur og
Ailir hafa gefið í þessa söfnun, börn jafnt andlegur stuðningur.
Húsaleigubætur - góðu máli Idúðrað
Ríkið hefur um árabil greitt niður
kostnaó fólks af öflun íbúðarhús-
næðis í eigin þágu með skattafrá-
drætti, húsnæðisbótum og nú síð-
ast vaxtabótum, en leigjendur hafa
á hinn bóginn engrar aóstoóar not-
ið. I þessu hefur falist mikið ósam-
ræmi og misrétti.
Alþýðubandalagið hefur lengi
haft þaó sem baráttumál að afmá
þetta misrétti, bæta stöðu leigjenda
á húsnæöismarkaðnum og stór-
auka framboð á leiguhúsnæöi á
vióráðanlegum kjörum. Markmið-
ið er að það verði raunverulegur
og tryggur valkostur fyrir fólk með
lægri tekjur að leigja húsnæði. Það
verði sem sagt fleiri möguleikar í
stöðunni en sá einn að hella sér út í
illviðráðanlegt eða óviðráðanlegt
kapphlaup við aó koma upp eigin
þaki yfir höfuðið.
Eins og tekjur og lífskjör hafa
þróast hér á landi, sérstaklega nú
síðustu árin, er ljóst að hin svo-
kallaóa sjálfeignarstefna í húsnæó-
ismálum er að hrynja til grunna.
Núverandi ríkisstjóm hafði þaó
á stefnuskrá sinni að rétta hlut
leigjenda og ráðherrar Alþýóu-
flokksins gumuðu af því í byrjun
aó þama yrði nú einu réttlætismál-
inu til náó í höfn fyrir framgöngu
Alþýðuflokksins í ríkisstjóm.
Stórgölluð útfærsla
Ástæðulaust er síðan að rekja þá
hörmungarsögu og þann baming
allan sem tengdist húsaleigubóta-
málinu í tíð ríkisstjómar Davíðs
Oddssonar, en því var eins og
kunnugt er ár eftir ár skotið á frest
að koma húsaleigubótunum á og
ýmsu borið við, ágreiningi innan
stjómarinnar um útfærslu, pen-
ingaleysi o.s.frv. I einni kreppunni
í stjómarsamstarfmu varð þó til
viljayfírlýsing um aó hafm yrði
greiðsla húsaleigubóta frá upphafi
ársins 1995 aó telja. Sú útfærsla
sem varð fyrir valinu var hins veg-
ar svo meingölluó að í raun og
vem er einfaldast að oróa það svo,
málinu var gjörsamlega klúðraó.
í staó þess að velja tæknilega
einfalda og gegnsæja leið fyrir
stuðning við þennan hóp í gegnum
skattkerfið eins og gert er gagnvart
öðrum sem fá greiddar vaxtabætur,
er hér valin sú leið að setja upp
flókið fyrirkomulag í formi sam-
starfsverkefnis milli ríkis og sveit-
arfélaga þar sem sveitarfélögin
eiga að annast framkvæmdina en
ríkió borgar á hinn bóginn 60% af
kostnaðinum. Ákvöróunargjald um
það hvort greiddar séu húsaleigu-
bætur var sett í hendur sveitarfé-
laga.
Þetta hefur þá afleiðingu að sú
fráleita staða kemur upp að sveit-
arfélögin geta, ef svo ber undir,
með því að ákveða að greiða ekki
húsaleigubætur, svipt íbúa sína,
ekki aóeins þeim hluta greiðslunn-
ar sem kemur úr sveitarsjóði, held-
ur líka þeim 60 hundruðustu sem
ella kæmu frá ríkinu. Hlýtur það
að orka stórlega tvímælis að
stjómskipulega og réttarfarslega
séð gangi slíkt fyrirkomulag upp
og samrýmist ákvæðum stjórnar-
skrár og laga um jafnræói þegn-
anna. Hvers eiga þeir íbúar sveitar-
félaga, sem ákveða að greiða ekki
húsaleigubætur, að gjalda að vera
sviptir þeim, og einnig þeim hlut-
anum sem kemur úr sameiginleg-
um sjóði allra landsmanna, ríkis-
sjóði? Allt annað mál væri þó
sveitarfélögin hefðu sjálfræði á því
hvort þau tækju að sínu leyti þátt í
verkefninu, en hitt að þau geti
jafnframt svipt menn stuðningi af
þessu tagi úr ríkissjóði, er fráleitt.
Einhverjir kunna að skella
skuldinni alfarið á sveitarfélögin í
þessu sambandi og segja aó með
því að ákveða að greiða ekki húsa-
leigubætur séu þaó þau sem séu
völd aó óréttlætinu. Skilst mér að
fyrrv. félagsmálaráðherra Jóhanna
Sigurðardóttir skáki í því skjólinu
á fundum sínum um þessar mund-
ir. En þá er til þess að líta að sveit-
arfélögin völdu ekki þessa út-
færslu málsins, heldur þvert á móti
mótmæltu henni, og bentu strax í
upphafi á að hér væri um mein-
gallaða tilhögun að ræða. Auk
Eitt af mörgum brýn-
um forgangsverkefn-
um í skattkerfis- og
velferðarmálum sem
bíður nýrrar ríkis-
stjórnar er að leið-
rétta þessi mistök og
ber þá að sjálfsögðu
að færa greiðslu
húsaleigubóta inn í
skattkerfið með svip-
uðum hætti og tíðk-
ast með vaxtabætur.
þess sem af eólilegum ástæðum
þau töldu að þetta verkefni ætti að
vera hjá ríkinu.
Hin flókna og illskiljanlega út-
færsla sem leiddi af málamiðlun
innan ríkisstjómarinnar sem og
það að mikill dráttur varð á að
brúklegar reglur kæmu frá félags-
málaráðuneytinu um framkvæmd-
ina leiddi til þess að fjöldamörg
sveitarfélög sáu sér ekki fært,
a.m.k. ekki í fyrstu umferð, aó taka
upp húsaleigubætur. Þau sem það
gerðu renndu meira og minna blint
í sjóinn hvað allan undirbúning af
hálfu ráðuneytisins snerti. Útkom-
an er sú að innan við 30 sveitarfé-
lög af 170 greiða húsaleigubætur. í
þeim hópi em að vísu nokkur af
stærstu sveitarfélögunum.
Niðurstaðan er því eitt allsherj-
ar klúður.
Fjármagnað með
niðurskurði í velferðarkerfinu
Það tók þó fyrst steininn úr þessu
húsaleigubótaklúðri þegar á dag-
inn kom að fyrrv. félagsmálaráð-
herra Jóhanna Sigurðardóttir og
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra höfðu gert leynisamkomulag
um að útgjöldum sem stöfuðu af
upptöku húsaleigubóta skyldi al-
farið mætt með niðurskuröi í vel-
ferðarkerfmu, fyrst og fremst með
minni uppbyggingu félagslegs
íbúðahúsnæöis. Fóru þá að renna
tvær grímur á ýmsa sem lengi
höfðu barist fyrir þessu máli þegar
menn sátu uppi með hvorutveggja,
annars vegar stórgallaða tilhögun
og hinsvegar þá staðreynd að í
raun var skorið nióur á móti í vel-
ferðarkerfmu sem öllum útgjöld-
unum vegna húsaleigubóta nam.
Eitt af mörgum brýnum for-
gangsverkefnum í skattkerfís- og
velferðarmálum sem bíóur nýrrar
ríkisstjórnar er að leiðrétta þessi
mistök og ber þá aó sjálfsögðu að
færa greiðslu húsaleigubóta inn í
skattkerfið með svipuðum hætti og
tíðkast með vaxtabætur. Það er
bæöi einfaldara og auðveldara í
framkvæmd og réttlátara líka og
þar með einnig tryggt að þetta
standi öllum leigjendum, hvar sem
er á landinu, til boða á jafnréttis-
grundvelli án tillits til þess hvaða
vindar blása í sveitarstjóm á
hverjum staó. Þetta þarf ekki að
breyta því aó ef svo semst, geta
sveitarfélögin tekið einhvern þátt í
kostnaði vegna greiðslu húsaleigu-
bóta, eins og nú er, og væri þá ein-
faldast að ríkiö annaðist innheimtu
þess hluta hjá sveitarfélögunum
eftirá.
Þessi mistök þarf að leiðrétta og
vonandi verður þá þetta klúður
ekki til aö spilla fyrir annars góðu
máli.
Steingrímur J. Sigfússon.
Höfundur er varaformaöur Alþýóubandalagsins
og situr í efnahags- og viöskiptanefnd.
Athugasemd við opið bréf Ómars
Torfasonar í Degi 19. janúar
Vegna ummæla Ómars Torfasonar
\r opnu bréfi til Vilhjálms Inga
Ámasonar, þar sem fram koma
mjög alvarlegar ásakanir, sé ég
mig knúinn til að gera eftirfarandi
athugasemdir:
í bréfi Ómars Torfasonar segir
meðal annars orðrétt:
„Sennilegra er, og reyndar
staðfest, að þú hafi logið þig inn á
Tryggingastofnun ríkisins og kraf-
ið þá stofnun þóknunar fyrir þína
eigin vinnu, sem þeirri stofnun
bar á engan hátt að greiða. “
Staðreynd málsins er sú, að ég
undirritaður, innheimti greiðslur
frá viðkomandi sjúkrasamlögum
fyrir verk, unnin á Endurhæfingar-
stöðinni sf. árin 1982-1987. Á
þessum tíma vann Vilhjálmur Ingi
Ámason sjúkranuddari undir
minni stjórn og ábyrgð, en slíkt
fyrirkomulag hafði þá tíðkast hér
á Iandi í fjöldamörg ár. Áður en
samstarf okkar Vilhjálms Inga
hófst, vann hann í hálft annað ár á
Bjargi, endurhæfingarstöó Sjálfs-
bjargar hér á Akureyri, þar sem
sami háttur var hafður á.
Ásakanir í garð Vilhjálms Inga
Árnasonar eru vonandi eingöngu
byggóar á misskilningi eða van-
þekkingu bréfritara, en eins og
hann eflaust veit, getur okkur öll-
um skjátlast.
Höskuldur Höskuldsson.
Tilefni athugasemdar Höskuldar Höskuidssonar er grein Omars Torfasonar í Degi 19. janúar sl.
Höfundur er sjúkraþjálfari á Akureyri.