Dagur - 09.09.1995, Síða 10

10 - DAGUR - Laugardagur 9. september 1995
ÆSKUMYNDIN
STEINUNN BJARMAN
Þegar þau voru lítil voru þau allt-
af að flytja. Þau fluttu stundum
vor og haust. Stelpunni fundust
flutningar mjög skemmtilegir.
Tilstandið þegar pakka þurfti nið-
ur öllu dótinu og kveðja gamla
staðinn og flutningadagarnir vor
og haust þegar fjölskyldur fluttu á
milli bæjarhluta. Allt gerðist þetta
eftir vissum reglum. Húsgögnum
var staflað upp á vörubílspalla.
Krakkamir fengu oft að sitja á
stólum eða dívönum á bílpöllun-
um og það var ekki ónýtt að horfa
niður á krakka á götunni og láta
þá öfunda sig. Síðan fengu þeir
að standa á pallinum til baka og
halda í slána við bflstjórahúsið.
Þá var líka gaman að fylgjast
með þeim sem fóru gangandi og
báru balana. I stóra bala var raðað
því sem brothætt var og allt
stoppað með fatnaði eða dúkum.
Þeir sem bám balana á milli sín
fóru hægt og gætilega upp eða
niður brekkumar og gættu þess
að reka sig ekki í steina. Það var
eins gott að leirtauið kæmist
óbrotið á leiðarenda. Bærinn var
alltaf fullur af fólki sem var að
flytja tvo til þrjá daga um miðjan
maí og í lok september ár hvert.
Það sem stelpunni þótti þó
allra skemmtilegast var nýi stað-
urinn sem flutt var á. Tilfinningin
þegar hún gekk úr einu herbergi í
annað og virti fyrir sér nýja stað-
inn var nærri því eins og hún væri
að nema land. Hún gat aldrei skil-
ið mömmu sína eftir að þau voru
hætt að flytja og héldu áfram að
búa í Hamarstígnum árum saman.
Mamma hennar sagði: „Annað
slagið fæ ég martröð og í mar-
tröðinni er ég alltaf að flytja.“
Tvö sumur bjuggu þau í þing-
húsinu á Hrafnagili. í fyrra skipt-
ið fluttu þau úr Munkaþverár-
stræti 5. Það var sumarið 1934.
Vorið eftir fluttu þau fram eftir úr
Hafnarstræti 37. Mestöllu dótinu
þeirra var komið í geymslu og
þau fluttu aðeins það nauðsynleg-
asta með sér í sveitina. Pabbi
þeirra leigði lítið herbergi í bæn-
um, en kom til þeirra með mjólk-
urbflnum seinni part laugardags
og fór eldsnemma á mánudags-
morgnum. Þeim þótti þinghúsið
bæði glæsilegt og dularfullt. Uppi
var samkomusalur og leiksvið.
Það kom sjaldan fyrir að þau
fengju að fara upp á loftið. Það
gerðist aðeins eftir böll þegar sal-
urinn var þrifinn. Niðri að norðan
var fatageymsla og klósett en þau
bjuggu í suðurhlutanum. Þau
höfðu tvö lítil samliggjandi her-
bergi og úr öðru var gengið í lítið
eldhús í suðvesturhominu og á
eldhúsinu vom útidyr.
Það var frjálslegt að vera kom-
in í sveit og margt að skoða. Hús-
ið stóð á malargrund, en vestan
við það voru grasigrónar brekkur
og þar stóð líka kamarinn þeirra.
I brekkunni var heit laug. Þangað
var sótt heitt vatn til að þvo
krökkunum eða þá að þeir þvoðu
sér sjálfir við laugina. Mamma
þeirra þvoði líka þvottinn þar.
Skammt sunnan við húsið rann á
og á henni var trépallur sem þau
fóru yfir. Hinum megin við ána
var skógarreitur sem ungmenna-
félagið átti. Það var girðing í
kringum reitinn og stórt hlið sem
systumar lærðu að opna og engu
var líkara en þama hefðu þær
drullukökudeig. Piltamir óku
steypunni í hjólbörum eftir mjó-
um plönkum og steyptu ofan í
gryfjuna þar sem sundlaugin átti
að vera. Þegar búið var að steypa
laugina var aðalskemmtunin að
leika sér í sundlauginni. Þær voru
þar í boltaleikjum og eltingaleikj-
um. Það var óendanlega
skemmtilegt að hlaupa þar fram
og aftur, því að botninn í henni
hallaðist svo mikið. Þær þóttusl
alltaf vera að synda og gerðu
margs konar kúnstir í lauginni, en
það var ekki komið vatn í hana
þegar þetta var. Eftir kvöldmatinn
fóru þær gjaman í heimsókn til
piltanna í tjaldið. Þeir voru kátir
og skemmtilegir og sungu fyrir
þær og þeir áttu líka handsnúinn
grammófón sem þeir spiluðu á
fyrir þær. Þeir elduðu handa sér
sjálfir og í tjaldinu var stór kassi
með Frónkexi sem þeir gáfu
stelpunum úr þegar þær komu í
heimsókn.
Stelpumar voru orðnar svo
stórar að þær fengu að fara á
næstu bæi. Stundum vom þær
lflca að kaupa mjólk fyrir mömmu
á Hrafnagilsbænum. Þar voru
systur á þeirra aldri sem fljótlega
urðu vinkonur þeirra. Þar léku
þær sér í stóru herbergi og helst
settu þær upp leikrit og þá kom
sér vel að hafa farið á bamaskóla-
skemmtun og geta kennt stelpun-
um leikritin sem þar höfðu verið.
Þær fóru líka út að Kroppi og
kynntust Bíbí sem var nákvæm-
lega upp á dag jafngömul og
Radda og þar fengu þær líka að
leika sér. Það eina sem skyggði á
gleðina þetta sumar var kíghósti
sem var að kvelja Röddu. Þegar
læknirinn hafði komið til að
sprauta þau var hún svo óþæg að
ekki var hægt að sprauta hana og
svo var litli bróðir þeirra, hann
Ami, líka svo slæmur af hóstan-
um.
Um mitt sumar kom Bjössi,
stóri bróðir þeirra, heim úr sveit-
inni, því að hann hafði meitt sig á
fæti. Hann var í gifsi og lét þær
allar stjana við sig. Hann hafði
verið í sveit langt í burtu og var
alltaf að segja þeim tröllasögur
frá Breiðabólstað á Skógarströnd.
Þeim fannst nafnið svo ævintýra-
legt og þegar hann sagði þeim frá
fjörunni og öllum skeljunum sem
þar voru sátu þær dáleiddar.
Hann lét alla sem komu skrifa á
gifsið og þegar hann þurfti að
fara eitthvað út, t.d. á kamarinn,
komu þær allar til að styðja hann.
Oft komu gestir til þeirra í
þinghúsið, en einum þeirra
gleymdu þær aldrei. Þá kom
frændfólkið úr Oddeyrargötunni
og þar með var auðvitað Maggi
frændi þeirra sem hafði mjög
gaman af að stríða þeim. En
Maggi var skemmtilegur og vinur
þeirra og besti vinur Bjössa.
Hann ætlaði að gista hjá þeim
eina nótt og fara svo með mjólk-
urbflnum daginn eftir. Þegar fólk-
ið hans var farið og komið kvöld
sagðist Maggi ekki vilja sofa hjá
þeim á Hrafnagili, heldur hjá
mömmu sinni. Það var alveg
sama hvemig reynt var að telja
honum hughvarf, allt í einu var
hann hlaupinn af stað. Hann hljóp
svo hratt að engin leið var að ná
honum. Nú fór í verra. Hvað átti
til bragðs að taka? Borga var
Hrafnagil
eignast sinn einkaskóg. Skammt
frá var líka fjárrétt.
Fyrra sumarið sem þau voru á
Hrafnagili voru systurnar þrjár,
Radda, Nunna og Silla, alla daga
úti að leika sér. Eldri systkinin
voru í sveit og Nonni litli bróðir
þeirra var of lítill til þess að geta
leikið sér við þær. Þær tíndu
blóm og færðu mömmu sinni og
þær áttu líka dálítið bú. Endalaust
voru þær að búa til drullukökur.
Þær röðuðu kökunum upp á litlar
fjalir sem þær fundu skammt frá
og skreyttu þær með blómum.
daginn þegar Radda fór á kamar-
inn og stelpurnar sátu fyrir fram-
an og biðu eftir henni sáu þær
skyndilega að jörðin gekk í bylgj-
um og í sömu mund slóst kamar-
hurðin upp og í dyrunum stóð
Radda með allt á hælunum. Þama
var á ferðinni landskjálftinn mikli
sem seinna var oftast kallaður
Dalvíkurskjálftinn, en systurnar
settu hann alltaf í samband við
kamarinn á Hrafnagili.
Þegar líða tók á sumarið og
kvöldin urðu dimm kveikti
mamma á olíulampa sem hún
Hrafnagil og fannst þær hálft í
hvoru vera komnar heim og
hlupu um allt til þess að heilsa
upp á gömlu staðina. En nú stóð
mikið til, því að norðan við húsið
var verið að byggja sundlaug.
Við sundlaugarbygginguna unnu
aðallega þrír menn sem bjuggu í
tjaldi í skógarlundinum. Systurn-
ar voru ekki lengi að kynnast
þessum mönnum. Reyndar voru
þetta bara ungir piltar og einn
þeirra, Ingvar Brynjólfsson, var
frændi þeirra og gamall kunningi,
en Borga systir hans var að hjálpa
Afmælishátíö KEA á Hrafnagili sumarið 1936. Hér má sjá skemmtipallinn sem komið var upp og fánaborgina sem
prýddi hann.
Skagfirðingabúð hét veitingatjaldið á afmælishátíðinni. Eins og sjá má á myndinni var þetta gríðarlega mikið mann-
virki.
Þama voru raðir af sóleyjarkök-
um, fíflakökum, gleymméreyjar-
kökum eða stórum kökum með
margs konar blómum. Stundum
gengu þær um grundimar
skammt frá með mömmu sinni
sem var með litla bróður í vagn-
inum. Þær fóru líka oft í skógar-
reitinn að leika sér. Eina vanda-
málið þar voru kóngulóarvefir og
randaflugur. Radda var svo
hrædd við að fá á sig vef, sem
margir voru á milli trjánna, og
hún var líka dauðhrædd við
randaflugur.
Þetta sumar lentu þau í
ógleymanlegu ævintýri. Einn
hafði meðferðis, því að á Hrafna-
gili var ekkert rafmagn. Maturinn
var líka eldaður á olíuvél og
stelpumar vissu að ekki mátti
koma nærri henni. Þær hlökkuðu
mikið til laugardaganna og voru
alltaf að hlaupa niður á veg og
líta út eftir og athuga um mjólk-
urbílinn og bíða eftir pabba.
Hann kom alltaf færandi hendi og
hafði eitthvað gott handa þeim.
Seinna sumarið á Hrafnagili
varð lflca viðburðarflct og þá
höfðu þær eignast annan lítinn
bróður og Nonni litli var byrjaður
að vappa um með þeim. Þær
hlökkuðu mikið til að fara í
mömmu þeirra. Hinir urðu lflca
vinir þeirra. Þeir voru bræður,
Erik og Henning Kondmp.
Systumar fylgdust nákvæm-
lega með sundlaugarbyggingunni.
Piltarnir grófu fyrir lauginni og
fóru svo að slá upp og þær fengu
gjaman timburbúta sem hægt var
að nota sem brauðföt fyrir dýr-
indis drullukökur sem aldrei varð
neitt Iát á. Síðan hrærðu þeir
steypuna á stómm trépalli. Þær
fylgdust spenntar með þegar sem-
entinu var blandað saman við
sandinn og síðan hellt vatni út í
úr fötum. Þetta var nærri því eins
og þegar þær voru að hræra