Dagur - 09.09.1995, Blaðsíða 12

12 - DAGUR - Laugardagur 9. september 1995
I VINNUNNI HJÁ KARÓLÍNU <jUNNARSDÓTTUR, ÞROSKAÞJÁLFA
Skemmtilegast þegar bömin sýna framfarir
Karólína Gunnarsdóttir, eða
Lína, eins og flestir kalla hana,
er þroskaþjálfi og vinnur sem
umsjónarmaður leikfangasafns
á Svæðisskrifstofu fatlaðra á
Norðurlandi eystra. Hún hefur
sinnt þessu starfi í tvö ár en hef-
ur starfað með fötluðum börn-
um í tíu ár, eða síðan hún út-
skrifaðist úr Þroskaþjálfaskól-
anum árið 1985.
„Þroskaþjálfar vinna með fatl-
aða á öllum aldursstigum og má
segja að þeir fylgi fötluðum frá
vöggu til grafar. Þeir fá sína
menntun í Þroskaþjálfaskólanum
og þar er lögð áhersla á almennan
þroska og einnig öll þau frávik
sem fylgja. Námið er til þriggja
ára og er ekki viðurkennt sem há-
skólanám heldur flokkað sem nám
á framhaldsskólastigi líkt og nám-
ið í Fósturskólanum,“ segir Lína.
Samkvæmt lögum um málefni
fatlaðra eiga að vera leikfangasöfn
á öllum svæðisskrifstofum fatl-
aðra og einnig á Greiningar- og
ráðgjafarstöð ríkisins. Starfsfólki
á leikfangasöfnum er ætlað að sjá
um ráðgjöf til foreldra fatlaðra
bama og þeirra sem annast bömin
á leikskólum og í skólum. Leik-
fangasafnið lánar síðan út leik-
föng bæði til foreldra og líka inn á
leikskólana. Ltna segir að starfið
sé unnið í samráði við viðkom-
andi sveitarfélög og hún vinni t.d.
mikið með Leikskóladeild Akur-
eyrarbæjar. A leikfangasafninu
eru tveir starfsmenn og skipta þeir
með sér því svæði sem heyrir und-
ir skrifstofuna. Lína sér um Akur-
eyri og nærsveitir en Lone Jensen
sér um afganginn af svæðinu sem
er Dalvík, Ólafsfjörður og Þing-
eyjarsýslumar.
Þarfir barnanna misjafnar
Starfið hennar Línu er mest byggt
upp á ráðgjöf til þeirra sem annast
fötluð böm. „Flest bömin sem
hingað koma í þjálfun koma
vegna tilvísunar frá bamalæknum
en tilvísanir geta komið frá
hverjum sem er. Börnin koma
hingað 1 -2 í viku, eða ég fer heim
til þeirra. Eg reyni að ráðleggja
foreldrum hvemig best sé að leika
við bamið og virkja það. Það þarf
að finna út hvað baminu hentar
best því þarfir fatlaðra bama em
mjög misjafnar. Þau geta verið
mikið fötluð og þurfa því mjög
sérhæfð leikföng en sum eru
minna fötluð og þurfa almennari
leikföng."
Lína segir misjafn hve mörg
böm séu í þjálfun í einu. í augna-
blikinu séu þau þrjú sem komi að
meðaltali tvisvar í viku en flest
hafi þau verið fimm. „Það er líka
algengt að böm komi hingað í
stuttan tíma, eins konar tékk þar
sem verið er að athuga ákveðna
þætti. Mjög mörg böm eru með
seinkaðan þroska en eru í raun
ekki fötluð. Við tökum yfirleitt
bara fötluð böm en höfum þó at-
hugað öll böm innan tveggja ára
aldurs sem hingað koma með til-
vfsun. Þau sem eru eldri en
tveggja ára látum við leikskólana
frekar um.“
Þó Lína sé yfirleitt ekki með
böm í þjálfun eftir að þau eru
komin inn á leikskóla fylgir hún
samt börnunum eftir og er með
ráðgjöf inn á leikskólana líka. „Ég
bý til þjálfunaráætlanir og fylgi
þeim síðan eftir. Það er heilmikil
vinna því það er mismikið af fag-
fólki á leikskólunum þannig að
það þarf mikla ráðgjöf og eins
leita foreldrar áfram eftir ráðgjöf
hingað þó böm séu komin á leik-
skólaaldur.“
Flytjum oft vondar fréttir
Helsta kost vinnunnar segir Lína
vera hve hún sé fjölbreytt. Starfið
sé líka gefandi en geti þó verið
erfitt. „A safninu geri ég almennar
þroskaathuganir en sálfræðingur
sér um þessi stöðluðu próf. Síðan
er talað við foreldra á eftir og oft
erum við að segja vondar fréttir
sem getur verið mjög erfitt.
Skemmtilegustu stundimar em
hinsvegar líka margar en ætli sé
ekki skemmtilegast þegar börnin
sýna framfarir og vel gengur.“
Vinnutíminn hjá Línu er frá
átta til fjögur og oftast nægir sá
tími henni til að ljúka þeirri vinnu
sem hún þarf. Stundum er þó ým-
islegt aukalega á dagskrá og hefur
hún t.d. tekið þátt í að vera með
námskeið fyrir foreldra.
Lína er með 88 þúsund krónur í
fastalaun á mánuði sem henni
þykir heldur lágt og segir hún að
mikill skortur sé á þroskaþjálfum,
sérstaklega fyrir norðan. „Mín
vinna væri einfaldari ef meira
væri af fagfóki á leikskólunum því
þá þyrfti ég ekki að sinna eins
mikilli ráðgjöf út á leikskólana.
Þegar ófaglært fólk er að læra og
mjög mikið fötluð böm þarf mikið
eftirlit og oft hreinlega að sýna
fólki hvernig á að vinna með
bömin.“ AI
MATARKRÓKUR
Gómsætir réttir frá Portúgal
Mozambique rœkjur B°r>ð með snittubrauði
Cataplana de Carnes
Sandra Carla Barbosa.frá Portú-
gal, leggitr til uppskriftir í Matar-
krókinn aí) þessu sinni. Sandra er
gift íslenskum manni og hefur verið
búsett á íslandi í tíu ár. Hútn býr
núna á Akureyri ásamt manni og
tveimur börnum sem heita Oddttr
og Jara.
Allir réttirnir sem Sandra býður
upp á eru portúgalskir að undan-
skildum forréttinum, sem erfrá Mo-
zambique, en Mozambique var
portúgölsk nýlenda og reyndar
fceddist Sandra I því landi og átti
þar heima fyrstu ár œvi sinnar.
Cataplana de Carnes er þjóðarrétt-
urfráAlgarve íPortúgal. „Cata-
plana er sérstakur pottur úr kopar,
stór og með loki ofan á, og ég veit
um nokkra íslendinga sem liafa
keypt svona pott út í Portúgal, “
segir Sandra. Þeir sem búa ekki svo
vel að eiga Cataplana pott þurfa þó
ekki að örvœnta því luegt er að nota
venjulegan pott í staðinn. Saltfisk-
urinn er vinsœll alls staðar í Portú-
gal, segir Sandra, og sönut sögu er
að segja af grjónagrautnum.
Sandra skorar á Vilborgu Odds-
dóttur til að vera með uppskriftir í
næsta matarkrók, en Vilborg býr
einnig á Akureyri.
I kg rœkjur í skel
4 pressuð hvítlauksrif
gróft salt
Tabasco sósa (eftir smekk)
1 sítróna
matarolía
Blandið saman hvítlauk, salti,
sítrónusafa og Tabasco sósu. Rækjan
er klippt eftir endilöngu upp að
hausnum og hún smurð vel með
kryddblöndunni. Látið bíða í 2 klst.
Olían er hituð á pönnu og rækjan
steikt á pönnunni. Rækjan er síðan
sett á fat og afgangurinn af krydd-
blöndunni er settur saman við olíuna
og þessu helt yfir rækjuna.
700 g afsvtnakjöti
2 laukar
‘A rauð paprika
2 hvítlauksrif
1 láiriðarlauf
3 msk. tómatkraftur
steinselja (sö.xuð)
2 msk. ólívuolía
Pepperoni og beikon (eftir smekk)
rœkjur og hörpudiskur (eftir smekk)
nýmjólk
rjómi
Merjið hvítlauksrifm, skerið lauk-
inn í þunnar sneiðar og brúnið í
olíunni á pönnu. Skerið svínakjöt,
pepperoni og beikon í bita og bætið
saman við laukinn. Kryddið með salti
og pipar. Þekið það sem í pottinum er
með mjólk og bætið tómatkraftinum,
lárviðarlauftnu, steinseljunni og
rauðu paprikunni (skorin smátt) sam-
an við. Látið malla þangað til kjötið
er orðið meyrt. Að lokum er rækjunni
og hörpudisknum bætt við. Sjóðið í
2-3 mínútur. Setjið smá slettu af
rjóma útí.
Berið l'ram með hrísgrjónum.
Saltfiskur í rjómasósu
600 g saltfiskur
500 g kartöflur
2 laukar
matarolía
2 msk. smjörliki
Sjóðið fiskinn, hreinsið roðið og
beinin og rífið fiskinn niður í ræmur.
Skerið kartöflurnar í skífur og djúp-
steikið í olíunni. Skerið laukinn í
þunnar sneiðar og brúnið í smjörlík-
inu.
Setjið í eldfast mót, fyrst kartöfl-
ur, þá salfi.sk og síðast laukinn. Hell-
ið sósunni yfir og stráið pármesanosti
ofan á. Setjið í heitan ofn og bakið
þar til rétturinn er fallega brúnn.
Gott að hafa salat með.
Sósa
2 msk. smjörlíki
2 msk. hveiti
5 dl mjólk
2 dl rjómi
1 msk. stcrkt sinnep
sítrónusafi
salt, pipar og parmesanostur
Bræðið smjörlíkið í potti. Hrærið
hveiti saman við og bætið síðan
mjólkinni útí ásamt 1 dl af rjóma.
Hrærið þar til sósan er orðin þykk.
Kryddið með sinnepi, sítrónusafa,
salti og pipar og setjið síðan hinn dl
af rjómanum útí.
Portúgalskur grjónagrautur
125 g hrísgrjón
/ tsk. salt
1 st. kanelstöng
Sítrónubörkur (einn sœmilega stór
biti)
6 dl mjólk
80 gsykur
2 eggjarauður
kanell
Skolið hrísgrjónin vel. Sjóðið 3 dl
af vatni með tsk. af salti. Setjið
hrísgrjónin í vatnið þegar suðan kem-
ur upp og látið sjóða í 10 mínútur.
Mjólk, kanelstöng og sítrónubörkur
er sett í annan pott og suðan lálin
koma upp. Kanelstöngin er tekin upp
úr og afgangnum hellt í hrísgrjóna-
pottinn. Soðið áfram í ca. 30 mínútur
við vægan hita. Potturinn tekinn af
hellunni og bætt í sykri og eggjarauð-
um. Sett aftur á helluna í augnablik.
Sett í skál og skreytt með kanel. AI
Sandra Carla Barbosa ásamt sex ára dóttur sinni sem heitir Jara. Mynd: bg