Dagur - 16.05.1996, Síða 4

4 - DAGUR - Fimmtudagur 16. maí 1996
LEIÐARI
íslenskan í öldugangi
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI,
SÍMI: 462 4222
ÁSKRIFT KR. M. VSK. 1600 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 150
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
AÐRIR BLAÐAMENN:
AUÐUR INGÓLFSDÓTTIR, GEIR A. GUÐSTEINSSON,
HALLDÓR ARINBJARNARSON,
SIGURÐUR BOGISÆVARSSON, FROSTI EIÐSSON (Iþróttir),
BLAÐAMAÐUR HÚSAVÍK- SÍMI Á SKRIFSTOFU 464 1585,
FAX 464 2285. HEIMASÍMI BLAÐAMANNS 464 3521
LJÓSMYNDARI: BJÖRN GÍSLASON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 462 5165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 462 7639
SÍMFAX AUGLÝSINGADEILDAR: 462 2087
Helga Ágústsdóttir, kennari, skrifaði athyglis-
verða grein í Dag í gær þar sem fram koma
áhyggjur hennar af þróun íslenskrar tungu.
Helga bendir á að fjöldi fólks lesi ekkert ann-
að en auglýsingar og stöku sjónvarpstexta.
„Og eftir höfðinu dansa limirnir," segir Helga,
„börn og unglingar lesa minna en áður. Það er
helst að þau gluggi í einhveijar grínsögur, er-
lend tímarit um vinsælar hljómsveitir eða ís-
fólkið, sem virðist raunar vera nokkuð vinsælt
hjá unglingsstúlkum. Auðvitað er það líka
lestur, en býsna einhæfur." Helga segir í
greininni að mörg orðskrípi úr erlendum
tungumálum séu að festast í málinu, t.d. „dji-
sess, heimskur að dissa mig svona ýkt, geð-
veikt!11
Þetta eru orð í tíma töluð. íslenskan er því
miður í meiri baráttu við strauma erlendrar
menningar en nokkru sinni áður og í þeirri
stöðu er mikilvægara en fyrr að berjast á móti.
Foreldrarnir þurfa að halda vöku sinni, leið-
rétta ambögur og skrumskælingar. Og um-
fram allt verða forráðamenn barna að gefa sér
tíma til að lesa góðan íslenskan texta fyrir
böm sín. Það er ekkert sem hjálpar börnunum
betur til málþroska en lestur góðra bóka.
Bækurnar breikka orðaforða barnanna og
styrkja þau gegn áhrifum erlendra tungu-
mála.
Hitt er svo annað mál að ástæðulaust er að
setja öll börn og unglinga undir sama hatt og
segja sem svo að málvitund þeirra allra sé á
undanhaldi. Svo er auðvitað ekki. Þannig var
það sérstaklega ánægjulegt að ungir jafnt
sem gamlir sendu smásögur inn í smásagna-
samkeppni Dags og Menningarsamtaka Norð-
lendinga sem nýlega er afstaðin og það sem
meira er að verðlaunasögurnar þrjár voru allar
eftir höfunda á aldursbilinu 20-30 ára. Ritlistin
er samkvæmt þessu síður en svo á undan-
haldi hjá unga fólkinu og það er vissulega
mjög ánægjulegt. Á meðan svo er lifir bókin
og þar með íslenskt mál. En menn verða að
halda vöku sinni sem aldrei fyrr.
f slenskar kvikmyndir:
Draumadísirnar konrnar norður yfir heiðar
Kvikmyndin um Draumadísirnar er gamansöm mynd sem inniheldur samt
alvarlegan undirtón.
Draumadísir, ný íslensk kvik-
mynd eftir Asdísi Thoroddsen,
er nú til sýningar hjá Borgarbíói
á Akureyri. Hér er á ferðinni
gamansöm Reykjavíkursaga um
tvær tvítugar vinkonur sem tak-
ast á við drauma sína í viðsjár-
verðu umhverfi íslensks hvers-
dagslífs og nútímalegra við-
skiptahátta.
Ásdís Thoroddsen er jafnframt
leikstjóri myndarinnar en hún vakti
athygli fyrir frumraun sína í mynd-
inni „Inguló“ fyrir nokkrum árum.
Framleiðandi Draumadísa er Mart-
in Schluter fyrir hönd Gjólu ehf en
myndin var gerð í samvinnu við ís-
lensku kvikmyndasamsteypuna,
þýskan meðframleiðanda og þýsk-
ar sjónvarpsstöðvar. Kvikmynda-
sjóður Islands veitti Draumadísum
annan af þeim framleiðslustyrkjum
sem veittir voru vegna leikinna
bíómynda við úthlutun 1995 en
myndin er jafnframt styrkt af kvik-
myndasjóði Berlínar.
Stöllumar tvær eru leiknar af
Silju Hauksdóttur og Ragnheiði
Axel en í öðmm aðalhlutverkum
eru Baltasar Kormákur, Margrét
Ákadóttir, Bergþóra Aradóttir,
Ragnhildur Rúriksdóttir, Guðbjörg
Thoroddsen og Magnús Ólafsson.
Kvikmyndataka er í höndum Hall-
dórs Gunnarssonar, Sigurður Hr.
Sigurðsson sá um hljóðupptöku,
Þorvaldur Böðvar Jónsson um
leikmynd, Guðjón Sigmundsson
um leikmuni, búninga gerði Maria
Valles, förðun annaðist Dóra
Takefusa og klippingu Valdís Ól-
afsdóttir. Hljóðvinnslu önnuðust
þeir Ingvar Lundberg Jónson og
Steingrímur Eyfjörð Guðmunds-
son. Tónlistina í myndinni samdi
Einar A. Melax.
Tökur á Draumadísum fóru
fram í fyrravetur og vor, einkum í
Kleppsholtinu í Reykjavík, inni
við Sund, í Viðey, á skemmti-
staðnum Tunglinu, Kaffi List og í
Perlunni.
Nú þegar hafa verið gerðir
samningar um dreifingu á mynd-
inni í kvikmyndahúsum í Þýska-
landi. Þá verður hún einnig sýnd í
sjónvarpi þar í landi og í Frakk-
landi.
Gamanmynd og þó....
Þó Draumadísum sé ætlað að vera
gamanmynd þá er samt alvarlegur
undirtónn og mörg atriði í mynd-
inni eru hreint ekki til að vekja
hlátur. Drykkjusýki, vanrækt bam,
svik við félaga á banasænginni,
svik við bam, svik við vinkonu.
Öll koma þessi atriði við sögu.
Stelpur eins og Steina og Styrja,
aðal sögupersónumar fara stundum
í bíó og horfa á kvikmyndir um
strákana sem þær hrífast af. Þá em
stelpur eins og þær í aðalhlutverk-
um en hvenær verða þær sjálfar að
söguhetjum. Steina og Styrja
kunna að svara fyrir sig og eru
óvitlausar en þær eiga sér ekkert
markmið í lífinu. Þær hafa ekki
séð í gegnum auglýsingamar þar
sem hamrað er á „free style living"
og einsleitri kvenímynd. Tíðarand-
inn hvetur þær heldur ekki til
átaka. Þeim finnst þær vera frjáls-
ar, eiga vináttu sín í milli en sjálfs-
ímyndin er ekki sterk. Þær em úr
samhengi við sögu og menningu
fyrri kynslóða. Island utan höfuð-
borgarsvæðisins er þeim framandi
og það er alveg á hreinu að þær
myndu deyja úr leiðindum á Rauf-
arhöfn eftir tveggja tíma viðdvöl,
eins og segir í lýsingu handritshöf-
undar á söguþræði myndarinnar.
Steina er manneskja sem hefur
ekkert klárt í lífinu. Hún aðhefst
áður en hún hugsar og ruglar með
því eðlilegan gang mála. Oft kem-
ur hún fyrir sem duglegur en dapur
trúður en hún er stóra systirin á
drykkjuheimili en hefur vikið sér
undan ábyrgð hingað til. Steina
hefur ekki tölu á þeim brúm sem
hún hefur brotið að baki sér. Silja
Hauksdóttir fer með hennar hlut-
verk í myndinni en hún er tvítugur
nemi í MH og þreytir hún nú frum-
raun sína í kvikmyndum. Áður
hafði hún leikið í Clockwork Or-
ange í Sumarleikhúsinu.
Styrja er aftur á móti svöl pía. í
henni er innri spenna, hún vill
meira en hún nennir að leggja á
sig. Auðvitað þykir henni vænt um
Steinu en það örlar á vanmeta-
kennd gagnvart henni sem hún
ræður ekki við. Sjálfsvirðingunni
er líka ábótavant. Með hennar hlut-
verk í myndinni fer Ragnheiður
Axel og þetta er hennar fyrsta hlut-
verk. Ragnheiður er í námi í hinum
þekkta Lee Strasberg skóla í New
York, þar sem Marlon Brando og
James Dean lærðu til verka. JÓH
Sumarlistaákólinn á Akureyri:
Starfræktur í
Innritun stendur nú yfir í Sum-
arlistaskólann á Akureyri, sem
verður starfræktur í sumar í
fímmta skipti. Sem fyrr stendur
fjöllistamaöurinn Örn Ingi
Gíslason fyrir skólanum.
Sumarlistaskólinn á Akureyri
hóf göngu sína sumarið 1992 með
aðstoð frá atvinnumálanefnd Ak-
ureyrarbæjar. Síðan hefur hann
starfað um hálfsmánaðar skeið á
hverju sumri með 25-35 nemend-
ur á aldrinum 10-16 ára í einum
hópi. Nemendur hafa komið víðs
Þessi fríði hópur barna í Sumarlistaskólanum á Akureyri 1994 tók þátt í
sköpun kvikmyndarinnar Oskasteinninn.
sumar í
vegar að af landinu, ekki síst af
suðvesturhominu, en hlutfallslega
fæstir hafa nemendumir verið frá
Akureyri. Athyglisvert er að
nokkur sveitarfélög hafa styrkt
nemendur til þess að sækja skól-
ann.
í sumar verður sú breyting á
starfsemi Sumarlistaskólans að
nemendum verður skipt upp í tvo
hópa eftir aldri. Yngri hópurinn er
fyrir 10-13 ára, á tímabilinu 16.
júní til 30. júní, og sá eldri er fyrir
14-16 ára og starfstími hans er 21.
júlí til 4. ágúst. Sumarlistaskólinn
mun hafa aðsetur í tveim grunn-
skólum á Akureyri.
Þá verður í fyrsta skipti boðið
upp á vikunámskeið fyrir full-
orðna í myndlist, 8-10 klukku-
stundir á dag seinni part sumars,
nánar tiltekið 25. ágúst til 1. sept-.
ember. Verð fyrir hálfsmánaðar
dvöl nemanda í Sumarlistaskólan-
um á Akureyri í sumar er 35 þús-
und krónur og er þar allt innifalið;
fæði, gisting, ferðalög og efni.
fímmta skiptí
Þau komu viö sögu í kvikmyndinni
Óskasteininum.
Á undanfömunt árum hafa
nemendur fengið innsýn í allar
hugsanlegar listgreinar; dans,
myndlist, ritlist, leiklist og vídeó-
list. Svo verður einnig í sumar.
Nýjungin í sumar felst í því að
gerðar verða stuttmyndir og í lok
námskeiðsins fá þátttakendumir
myndimar heim með sér á spólu.
Töluvert verður lagt upp úr
skapandi dansi í sumar og verður
Emi Inga til halds og trausts dans-
kennari. Þá verða stundakennarar í
ýmsum listgreinum. Ekki má síð-
an gleyma því að haldið verður
áfram að myndskreyta fiskverkun-
arhús KEA í Hrísey, en fastur lið-
ur í starfi skólans hefur verið að
fara með nemendur út í Hrísey og
gefa þeim kost á að fá útrás fyrir
sköpunargleðina á vegg fiskverk-
unarhússins. Einn reitur er tekinn
fyrir í einu og væntanlega lýkur
þessu verkefni ekki fyrr en árið
2010.
Öm Ingi sagði í samtali við
Dag að á undanfömum fjórum ár-
um hafi sent næst 130 nemendur
verið í Sumarlistaskólanum, víðs
vegar að af landinu. Hann sagði
þátttakendur liafa verið ánægða
með dvölina og þá væri tilgangin-
um náð. óþh