Dagblaðið Vísir - DV - 02.03.1995, Blaðsíða 13

FIMMTUDAGUR 2. MARS 1995
13
Iþróttir:
Og reykingar unglinga
Reykingar ungs fólks
- lækka meö aukinni íþróttaástundun -
26,2
5,6

<".3?
■n ■x
Læknisfræöilegum og vísinda-
legum rannsóknum hefur miðaö
hratt fram á síðustu árum. Jafn-
framt hefur mönnum oröiö æ betur
ljóst hve mikil skaðsemi og óholl-
usta fylgir tóbaksreykingum.
Áhættan á heilsutjóni eykst eftir
því sem meira er reykt. 25 ára karl-
maöur styttir t.d. lífslíkur sínar um
8 ár meö því aö reykja 40 sígarettur
á dag samkvæmt upplýsingum hjá
Krabbameinsfélaginu. Þaö eru ekki
bara lungnasjúkdómar sem hrjá
þann sem reykir.
Dánartíöni vegna kransæðasjúk-
dóma er t.d. mun hærri hjá þeim
sem reykja en þeim sem ekki
reykja og tapaöir vinnudagar eru
mun fleiri hjá reykingamönnum en
þeim sem ekki reykja. Um leið og
þekking okkar á skaðsemi reyk-
inga eykst veröur okkur ljóst hve
mikill vágestur þær eru og þungur
baggi á þjóðfélaginu. Þaö eru þvi
slæmar fréttir, ef réttar eru, að
reykingar unglinga séu famar að
aukast á ný, eftir aö þær höíöu
minnkað á undanfornum árum.
Ungur nemur
-gamall temur
Forvamir á þessu sviði eru því
afar þýðingarmiklar og mikilvægt
að unglingar venji sig ekki á reyk-
ingar, því stór hluti reykinga-
manna hefur einmitt ánetjast þeim
á unglingsárunum. Gamla orðtakið
„Hvað ungur nemur gamall tem-
ur“ er hér í fullu gildi.
Ýmis samtök hafa unnið gott
Kjallariim
Magnús Oddsson
varaforseti ÍSÍ
starf með áróðri gegn reykingum
unglinga og áríðandi er að æsku-
lýðssamtök beiti sér á þessum vett-
vangi. íþróttahreyflngin, sem er
langfjölmennasta unglingahreyf-
ingin, gegnir því þýðingarmiklu
hlutverki. Þar er íþróttaþjálfarinn
í lykilhlutverki, því hann er oft
góður vinur unglinganna og ljóst
er að þeir taka mikið tiliit til þess
sem hann segir.
Áhrif þjálfarans
Góður íþróttaþjálfari leggur ríka
áherslu á heilbrigt líferni. Það er
hluti af þjálfuninni og gerir íþrótta-
iðkandann hæfari til að ná ár-
angri. Það sýnir sig líka að íþrótta-
þjálfarar unglinga leggja mikla
áherslu á þennan þátt í starfi sínu.
Hin víðtæka könnun „Ungt fólk
’92“ leiddi t.d. í ljós að í 8. bekk
leggja 67% þjálfara mjög mikla
áherslu á heilbrigt líferni og 23%
til viðbótar leggja frekar mikla
áherslu á þennan þátt.
Samtals eru það 90% þjálfara sem
í starfi sínu leggja áherslu á heil-
brigt líferni. Arangurinn lætur
heldur ekki á sér. standa. Unglingar
temja sér holla lifnaðarhætti og
einn þáttur þess er að neyta síður
vímuefna, þar með tahð að draga
úr reykingum eða reykja ekki. -
Þeim mun meira sem unglingar
stunda íþróttir, því minna er um
reykingar.
Sama könnun og áður er vísað til
leiddi t.d. í ljós aö í 10. bekk reykja
daglega 26,2% þeirra sem aldrei
stunda íþróttir utan skyldutíma í
skóla. Af þeim sem stunda íþróttir
sjaldnar en einu sinni í viku reykja
daglega 18,6% og hjá þeim sem
stunda íþróttir einu sinni í viku er
hlutfalhð komið niöur í 13,9%. Enn
lækkar það hjá þeim sem stunda
æfingar tvisvar sinnum í viku og
fer niður í 12,7% og hjá þeim sem
stunda íþróttir þrisvar í viku niður
í 10,9%.
Hjá þeim sem stunda æfingar 4-5
sinnum í viku fer hlutfalUð niður
í 7,6% og hjá þeim sem stunda
íþróttaæfingar daglega er það kom-
ið niður í 5,6%. AthygUsvert er hve
fylgnin er mikil. Þvi oftar sem
unglingamir stunda íþróttir, því
minna reykja þeir.
Magnús Oddsson
Meðog
ámóti
Húsavík: Viðræður við fleiri
söiuaðiia sjávarafurða
Eðlilegur
hlutur
„í fyrsta
lagi er það
eðlilegur
hlutur i við-
skiptum að
leita bestu
kosta sem
bjóðast
hverju sinni.
Þar af leiö-
anditel égþað
viðskiptavit-
leysu sem
rrJLcf Knfíiv „a SlBtirjón Benodtkls-
gerst hefur að ^ bæjariuinrúi s|án-
einum aðila, i stœéisfiokksins.
þessu tilfelU
íslenskum sjávarafurðum hf„ sé
tilkynnt að hann muni koma til
með að njóta viðskipta sem skipta
báða aðila mjög miklu máli. Það
er fjóst aö núverandi ástand, að
stór sölufyrirtæki bítist um góða
framleiðendur, mun Uða hjá þeg-
ar kemur fram á sumariö og þeir
sem ekki taka þátt í þessum leik
núna eru að dæma sig úr leik.
Fyrírtækin þrjú á Húsavik, Fisk-
iðjan, Höfði og íshaf, eiga að sækj-
ast eftir hagkvæmustu skilmál-
um fyrir sig og viöskiptum viö
þann söluaðUa sem er tílbúinn
aö koma inn í rekstur þeirra meö
fjármagn og rétta þau við meö
nýsköpun, fjármagni og hug-
myndum. Mér er nákvæmlega
sama hvort viðkomandi aðili
heitir Kolkrabbi, Smokkfiskur,
Kolsmokkur eða bara Húsvískur
marhnútur, það sem skiptir okk-
ur máU er það sem skilar okkur
arði og aukinni atvinnu. Og hin
póUtísku öfl eiga að koma sér út
úr rekstri þessara fyrirtækja."
„Góður íþróttaþjálfari leggur ríka
áherslu á heilbrigt líferni. Það er hluti
af þjálfuninni og gerir íþróttaiðkand-
ann hæfari til að ná árangri.“
Hverjir stjórna Islandi?
Fyrir nokkrum vikum kom út
skýrsla Samkeppnisráðs um
stjórnunar- og eignatengsl í ís-
lensku atvinnulífi. í ljós kom að
hópur 50 karla situr í yfir 300
stjórnunarstöðum í fyrirtækjum og
fjármálastofnunum bæði á vegum
hins opinbera og einkageirans.
Konur voru örfáar eða 1,9% þeirra
sem stjórna í þeim fyrirtækjum og
stofnunum sem kannaðar voru.
Þetta eru sláandi tölur og vekja
spurningar um það hverjir stjóma
hér á landi og hvernig á því stend-
ur aö hlutur kvenna er svo rýr.
í landinu gilda jafnréttislög sem
m.a. leggja þær skyldur á hendur
ríkisins að jafna sem mest hlut
kvenna og karla í opinberum ráð-
um og nefndum. Jafnréttisáætlun
ríkisstjórnarinnar hefur verið
samþykkt í tvígang en hún gerir
ráð fyrir áætlunum innan ríkis-
stofnana til aö jafna hlut kynjanna.
Þrátt fyrir lögin sýna tölur að kon-
ur eru einungis 16% þeirra sem
sitja í stjórnum, ráðum og nefndum
á vegum ríkisins. Því nær sem
kemur fjármálaheiminum fækkar
konum.
Jafnréttislögin þverbrotin
Jafnréttislögin ná til vinnumark-
aðarins í heild og samkvæmt þeim
ber fyrirtækjum rétt eins og hinu
opinbera aö gæta þess að konum
sé ekki mismunað. Það er stað-
reynd að jafnréttislögunum er
mjög slælega framfylgt. Afar lítið
er um það að konur leiti réttar síns
fyrir dómstólum og hvorki Jafn-
Kja]lariim
Kristín Ástgeirsdóttir
þingkona Kvennalistans í
Reykjavik
réttisráð né félagsmálaráðuneytið
beita sér nægjanlega til að tryggja
framkvæmd laganna. Enn einu
sinni hefur verið staðfest í ítarlegri
könnun hve launamunur kynjanna
er mikill hér á landi og að hann
vex með aukinni menntun. Það er
eitthvað mikið að í samfélagi sem
lætur slíkt viðgangast áratugum
saman þrátt fyrir öfluga kvenna-
baráttu. Hér sitja þeir við völd sem
hvorki vilja sjá né heyra og er ná-
kvæmlega sama um réttlæti og
jöfnuð. Samanburður hvort sem er
við Norðurlöndin eða Bandaríkin
er afar óhagstæður og okkur til
skammar.
Glerþakið ósýnilega
Á Norðurlöndunum er almennt
viðurkennt að konum beri jafn
hlutur og körlum. Sænskar konur
eiga heimsmetið í hlut kvenna á
þjóðþinginu og í ríkisstjóminni eru
jafn margar konur og karlar. í
Noregi hefur kvótum verið beitt og
þannig hefur hlutur kvenna í
stjórnum og ráðum aukist veru-
lega. í Bandaríkjunum hefur um
nokkurra ára skeið verið mikil
umræða um „glerþakið" (The
Glass Ceiling), ósýnilega valdaþak-
ið sem konum gengur svo illa að
komast upp á, en þar er allt mor-
andi í körlum. Clintonstjórnin hef-
ur brugðist við þessu og í kvenna-
deild atvinnumálaráðuneytisins er
verkefni í gangi sem ber heitið
„glerþakið". Lög eru í gildi sem
banna hvers konar mismunun á
grundvelli litarháttar eða kynferð-
is. Þau lög hafa dugað konum vel
fyrir dómstólum og þess er krafist
að fyrirtæki framfylgi lögunum. í
þessu landi frelsisins fara fulltrúar
ráðuneytisins í heimsókn í fyrir-
tæki, hvort sem það er General
Motors, Chrysler eða Donna Karan
og spyrja: Hver er hlutur kvenna í
stjórnunarstöðum hér? Hvað eruð
þið að gera til að framfylgja lögum?
Hvar er ykkar jafnréttisáætlun?
Fyrirtæki sem standa sig illa kom-
ast á svartan lista og geta átt yfir
höfði sér lögsókn. Það þykir vont
mál, því jafnrétti og stjómunarstíll
kvenna er „in“ og dómar iðulega
dýrkeyptir.
Konurtil valda
Það er hlutverk stjórnvalda að
setja lög, en þau eiga lika að sjá til
þess að lögum sé framfylgt. Könn-
un Samkeppnisráös og nýleg
launakönnun Jafnréttisráös sýna
svo ekki verður um viUst að tími
aögerða er runninn upp á íslandi.
Það þarf að breyta hugarfari
stjórnenda í garð kvenna, það þarf
að sjá til þess að lögum sé fram-
fylgt og konur þurfa að fylgja kröf-
um sínum mun betur eftir en þær
gera nú. Við þurfum konur til
valda, konur sem vilja breyta!
Kristín Ástgeirsdóttir
„Þrátt fyrir lögin sýna tölur að konur
eru einungis 16% þeirra sem sitja 1
stjórnum, ráðum og nefndum á vegum
ríkisins. Því nær sem kemur Qármála-
heiminum fækkar konum.“
Góð viðskiptl
við ÍS
„Ég er á
móti læssu
vegna þess að
við höfum í
langan tíma
átt ágæt við-
skipti við ís-
lenskar sjáv-
arafurðir hf.
um sölumál
og markaðs-
setningu. Ég
met þaö .
þannig að það artulltrúl Framsóknar-
sé eðlilegt að fiokksins.
ræða við
þennan aðila fýrst og kanna
hversu langt er hægt að komast.
Málið snýst um það aö við höfum
hug á að fá aukið hlutafé í Fisk-
iðjusamlagið. Áður en við förum
t.d. að ræða við Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna á því að
kanna hvort viö náum ekki við-
unandi niðurstöðum i viðræðum
við íslenskar sjávarafttrðir. Efút
úr þeirn viðræðum kemur eitt-
hvað sem við Húsvíkingar verð-
um ekki sáttir við þá eigum viö
að sjálfsögðu aðra möguleika og
þá er ekkert siálfsagðara en snúa
sér að viðræðum við aðra aðila
um þessi mál. Mér fmnst eölilegt
- að því gefhu að viö verðum sátt-
ir viö niðurstöður viðræðna við
ÍS - aö við höldum áfram við-
skiptum við það fyrirtaeki. Ég er
líka sannfærður um að íslenskar
sjávarafurðir gera sér grein fyrir
því aö við eigum fleiri kosta völ
ef okkur tekst ekki aö ná skyn-
samlegri lendingu í þessu máli.“