Dagblaðið Vísir - DV - 15.07.1995, Síða 25

24
LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ 1995
LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ1995
33
Hjónin sem misstu öll börnin sín í Súðavík byrja nýtt líf í Mosfellsbæ
morgun kemur í ljós hvort skuggarnir ná yfirhöndinni - segja Berglind Kristjánsdóttir og Hafsteinn Númason
„Þó ég hlaupi þúsund kílómetra
eða hrópi eins hátt og ég get þá veit
ég að ég fæ ekki börnin mín aftur.
Það hefur komið fyrir þegar ég opna
myndaalbúm og sé þau að ég hef
brotnað niður. Ég hef legið og beðið
þess og vonað að hjartað hætti að slá
og ég fengi að fara til bamanna
minna,“ segir Berglind Kristjánsdótt-
ir sem missti öll börn sín í snjóflóð-
inu í Súðavík 16. janúar í vetur.
Hún og Hafsteinn Númason, mað-
ur hennar, fluttu búferlum eftir slys-
ið og settust að í Mosfellsbæ. Reynd-
ar er vart hægt að tala um að þau
hafi flutt í þeirri merkingu sem fólk
skilgreinir það hugtak því það var
ekkert að flytja nema þau sjálf, tíkin
Tinna og örfáir persónulegir munir.
Allt annað hvarf í snjóflóðinu skelfi-
lega, þar með talin börnin þrjú, vina-
fólk og nágrannar.
Eins og á
annarrri plánetu
„Þetta var eins og að vera hent
nakinni upp í eldflaug og ranka við
sér á annarri plánetu. Fyrst þegar
þeg kom suður eftir slysið var allt
einhvern veginn svo óraunverulegt.
Ég var dofin og lengi að ná áttum. Ég
minnist þess að eitt sinn meðan ég
bjó á Hringbrautinni fór ég út að
ganga með tíkina. í Súðavík hugsaði
maður ekkert um hvar hundur gerði
þarfir sínar og meðan ég var i göngu-
ferðinni þurfti tíkin að létta á sér.
Það var kona þarna inni i garði
sem sá að ég hreinsaði ekki upp eftir
hundinn. Hún æpti á mig svo heyrð-
ist um nágrennið, hvort ég ætlaði
ekki að þrífa þetta upp og hreytti í
mig ónotum. Mér brá og eitt andar-
tak tók ég þetta nærri mér. Síðan
skaut þeirri hugsun niður hjá mér að
það væri út í hött að vera ergja sig á
þessu. Ég væri búin að missa börnin
mín og allar veraldlegar eigur. Ég
leit því á konuna, brosti að henni og
hugsaði með mér: „Velkomin til
Reykjavíkur“. Ég vissi ekki hvert
hún ætlaði en hún þagnaði alla-
vega,“ segir Berglind.
Ekur sendiferðabíl
Hafsteinn og Berglind búa í einbýl-
ishúsi sem þau festu kaup á í Mos-
fellsbæ. Dóttir Hafsteins af fyrra
hjónabandi, Valgerður Björg, býr þar
með þeim og ætlar að vera í vetur.
Hafsteinn, sem áður starfaði sem sjó-
maður á togaranum Bessa um árabil,
er farinn að aka sendiferðabíl en
Berglind, sem enn á í meiðslum sín-
um síðan í vetur, sinnir garðinum og
finnur sér eitt og annað til dundurs
til að dreifa huganum. Líf þeirra er
óðum að komast í fastar skorður.
„Ég var í mjög góðum tekjum fyr-
ir vestan sem togarasjómaður en ég
held að það sé útséð um að ég fari á
sjóinn aftur. Maður verður að læra
að komast af í landi og ég er bjart-
sýnn á að það takist. Ég fer ekki á
sjóinn aftur nema ég hreinlega neyð-
ist til þess af peningaástæðum," seg-
ir Hafsteinn.
Plöntur
frá Súðavík
„Ég hef alltaf haft yndi af þvi að
stússast í garðinum. Við vorum með
stóran gróðursælan garð í Súðavík
og reyndar erum við með nokkrar
plöntur sem var bjargað þaðan og við
gróðursettum hér. Ég get enn ekkert
unnið úti svo að garðvinnan er at-
hvarf fyrir mig,“ segir Berglind.
Þau hjónin fengu fjöldann allan af
bréfum eftir slysið frá fólki alls stað-
ar að. Þau segjast geyma öll bréfin og
á erfiðum stundum sé gott að líta í
þau og hugsa til þess að það sé fjöldi
fólks sem hugsar til þeirra og sýnir
raunverulegan samhug.
Börnin gáfu
vikupeningana
„Við fengum gjöf frá barnungum
systkinum sem við geymum eins og
dýrgrip. Þetta var kerti sem er mót-
að eins og dropi eða tár. Þessi gjöf
barnanna er þess eðlis að við gleym-
um henni aldrei og hún er okkur
hvatning um að brotna ekki undan
sorginni. Okkur hafa borist margar
smágjafir og í einu tilvikinu var um
að ræða börn sem eyddu vikupening-
unum sínum í gjöf handa okkur. Það
hefur bjargað mér og okkur báðum
að fólk hefur sýnt okkur slíkan hlý-
hug að við höfum fengið þrek til að
horfast í augu við lífíð. Við fengum
ótal bréf og fólk hefur hringt í okkur
til að votta okkur samúð og hvatn-
ingu. Það gefur okkur mikinn styrk
að vita hvað viö eigum mikið af frá-
bærum vinum og ættingjum," segir
Berglind.
Eins og í biðsal
„í dag hugsa ég þetta þannig að ég
sé í biðsal og börnin mín séu aðeins
farin um stundarsakir; ég muni hitta
þau fyrir hinum megin. Hvað á mað-
ur að gera í biðinni, leggjast niður og
deyja? Það er ekki rökrétt og þessi
hugsun hefur gefið mér kraft til að
takast á við nútíðina. Sorgin hefur
gert það að verkum að ég er trúaðri
en áður og ég er ekki í neinum vafa
að það er líf eftir dauðann," segir
hún.
Hafsteinn og Berglind hafa verið
gift í átta ár. Þau eiga sér ólíkan upp-
runa. Hann er Vestfirðingur, uppal-
inn á Patreksfirði, en hún er Reyk-
víkingur; uppalin í vesturbænum.
Hún segist hafa verið sátt við að búa
í Súðavík og ekki hafa haft nein
áform um að flytja þaðan. Kostirnir
hafi verið margir, svo sem gagnvart
uppeldi barnanna.
Lítið
fallegt þorp
„Við bjuggum í litlu fallegu þorpi
þar sem okkur leið vel. Ég var móðir
með þrjú börn og okkur líkaði þarna
í alla staði vel. Við vildum búa þarna
fyrir vestan og lífið var allt í föstum
skorðum. Ég taldi það vera mikinn
kost að ala upp börn þarna fjarri
skarkala borgarinnar. Þarna fann
maður öryggi og ég vissi alltaf hvar
börnin mín voru. Hvert sem ég fór
voru börnin alltaf innan seilingar og
það var ekkert nema bryggjan sem
ég óttaðist að gæti stofnað öryggi
þeirra í hættu. Ef ég fór út í búð þá
fylgdi venjulega öll strollan á eftir.
Ég passaði börnin mín líka mjög
vel. Gætti vel að því að þau væru vel
klædd ef kalt var í veðri og nánast
allt mitt líf snerist um þau. Ég var
alltaf með krakkana sem voru mið-
punktur tilveru minnar. Skyndilega
er allt gjörbreytt og við komin suður
í Mosfellsbæ, barnlaus, allt annað
heimili og aðrir nágrannar. Við eig-
um ekki einu sinni sömu fótin,“ seg-
ir Berglind og Hafsteinn bætir við:
„Tilhlökkunin við að koma í land og
hitta börnin var alltaf mikil. Ég varð
alltaf að taka þau öll í fangið í einu.
Nú er ekkert eftir nema minning-
ar.“
Búin að
koma okkur fyrir
Það er ekki hægt að hugsa sér
þyngri raun fyrir foreldra en að
missa öll börn sín eins og Hafsteinn
og Berglind hafa upplifað. Það er
auðvelt að ímynda sér að fólk kikni
undan slíku áfalli og brotni jafnvel.
Hjónin hafa notið áfallahjálpar og að-
stoðar sálfræðinga en það sem er þó
aðdáunarverðast er að þau virðast
hafa náð að rísa undir áfallinu að
mestu leyti sjálf. Utan frá séð virðast
þau vera að ná sér á strik eftir áfall-
ið.
„Við erum komin á þann punkt að
við erum búin að koma okkur fyrir
þar sem við viljum vera. Okkur líður
eins vel og okkur getur liðið að því
leyti að við höfum allt til alls af ver-
aldlegum eignum. Það er þó mjög
skrítið að húsið virðist vera svo tómt
og það eru bara örfáir hlutir sem
minna á gamla heimilið í Súöavík,"
segir Hafsteinn.
Ekkert kemur
í stað barnanna
Þau eru sammála um að þau hafi
haft mikinn styrk hvort af öðru og
margir eigi erfiðara að því leyti að
standa einir.
„Þetta er í sjálfu sér mjög þægilegt
líf. Það er þó ljóst að það er ekkert
sem kemur í stað barnanna. Það
koma auðvitað þær stundir að við
dettum niður í þunglyndi en það ger-
ist ekki hjá báðum samtímis og við
höfum þá náð að uppörva hvort ann-
að,“ segir hún.
Berglind segir að eftir slysið í
Súðavík hafi augu hennar opnast fyr-
ir því að íslendingar væru ekki eins
lokaðir og hún hafði áður talið.
„Eftir slysið komst ég að því hvað
mikið er til af góðu fólki. Við höfum
hitt margt gott fólk
sem við höfðum
ekki getað ímynd-
að okkur að væri
til. Við höfum
kynnst fólki sem
setti sig í samhand
við okkur og hefur
síðan haft sam-
band reglulega.
Það hefur virkað á
mig eins og
vítamínsprauta,“
segir hún.
Hreinsunar-
starfið
Hreinsunar-
starfið í Súðavík
og framgangan við
það á fyrstu dög-
unum eftir slysið
hefur verið harð-
lega gagnrýnt af
mörgum þeirra
sem harðast urðu
úti. Hafsteinn
Númason hefur
ekki legið á sínum
skoðunum í þeim
efnum og aðrir
sem urðu fyrir ástvinamissi hafa tek-
ið í sama streng. Hann segir engan
vafa á því að þarna hafi menn farið
offari og skaði hafi verið unninn á
eignum sem ekki hefði þurft að
verða.
„Þeir sem stóðu að þessu segja að
bjargað hafi verið því sem bjargað
varð af eigum okkar. Ég vísa þessu á
bug og get bent á að núna í vor
fannst postulínsbrúða sem Hrefna
dóttir okkar átti í haugnum. Það sem
meira er, það sá ekki á brúðunni að
undanskilinni einnu rispu. Þá fann
vinkona okkar skírnargalla barn-
anna okkar auk annars ung-
barnafatnaðar frá okkur. Þessi fatn-
aður lá á haugnum og sást frá vegin-
um. Þetta var allt heilt. Það þýðir
auðvitað ekkert að velta sér enda-
laust upp úr þessu en þetta er bara
staðreynd og eitthvað sem aldrei má
endurtaka sig,“ segir Hafsteinn.
Afsökunar-
beiðni vantar
Berglind segir að þau vilji bæði að
þessari umræðu fari að ljúka en
þetta hafi orðið til þess að sársauk-
inn vegna slyssins hafi orðið enn
meiri og langvinnari en annars hefði
orðið.
„I næsta firði, Skutulsfirði, var
staðið að hreinsun með allt öðrum
hætti. Þegar snjóflóðið féll á sumar-
húsabyggðina í Tungudal þá var eig-
endenum gefinn kostur á að bjarga
eigum sínum. Það fór fram eitthvert
hreinsunarstarf í vor en það var
bara hálfkák. I rauninni væri þetta
mál nú útrætt ef þeir sem stjórnuðu
þessum aðgerðum hefðu beðið okkur
opinberlega afsökunar. Það hafa þeir
ekki verið menn til að gera að einum
þeirra undanskildum sem bað okkur
persónulega afsökunar og ég virði
þann mann fyrir vikið,“ segir Berg-
lind.
Sækjumst ekki
eftir peningum
Daginn eftir hið hörmulega slys í
Súðavík kom Hafsteinn fram í fjöl-
miðlum og sagði frá lífsreynslu sinni
og sorg. Flestir eru sammála um að
saga Hafsteins varð til þess að við-
brögð þjóðarinnar urðu svo sterk
sem raun ber vitni. Viðbrögðin lýstu
sér í því að hátt í 300 milljónir söfn-
uðust í landssöfnuninni Samhugur í
verki. Síðan hefur verið deilt um
skiptingu þessa fjár og margir hafa
orðið til að gagnrýna að sumir þeirra
sem ekki vildu búa í Súðavík eftir
áfallið hafi orðið útundan. Hafsteinn
segist ekki hafa skipt um skoðun í
því efni.
„Okkur skortir ekki peninga og
við erum afskaplega þakklát öllum
þeim sem gáfu i söfnunina. Við för-
um ekki fram á meira í okkar hlut.
Það breytir ekki þeirri staðreynd að
fólk sem missti ekki nákomna ætt-
ingja hefur verið að fá háar fjárhæð-
ir í sinn hlut á sama tíma og fólk sem
átti mjög um sárt að binda fékk lítið
sem ekkert. Fólkið sem gaf í söfnun-
ina var að gefa fyrst og fremst þeim
sem áttu um sárt að binda vegna ást-
vinamissis. Ég vil ítreka að ég er
ekki að krefjast þess að fá meira en
ég hef þegar fengið en dreifing þeirra
fjármuna sem þarna eru komnir til
fyrir góðan hug verður að vera með
eðlilegum hætti. Öll leiðindin í
kringum þetta eru efni í heila bók,“
segir Hafsteinn.
þess að meðan þau bjuggu í Súðavík
hafi þau rætt sín í milli að gaman
væri að breyta til og búa erlendis um
tíma.
Vil ekki
Margir sem
missa ástvini
búa erlendis
„Það er alls staðar fólk sem líður
Hafsteinn og Berglind eru með einskonar minningarvegg á nýja heimilinu í Mosfellsbæ. Þar er Ijóð sem Hjálmar
Jónsson samdi til minningar um fórnarlömb snjóflóðanna í Súðavik. Þau kveikja oft á kertum til að minnast alira
sem fórust.
„Eg get ekki hugsað mér að búa er-
lendis. Ég hef mjög gaman af að ferð-
ast erlendis en ég get ekki hugsað
mér að hafa þar
fasta búsetu. Við
fórum til Portúgal
i vor og það var
svo skrítið að ég
fékk heimþrá þrátt
fyrir að ég ætti
ekkert heimili á ís-
landi. Meðan við
bjuggum i Súðavík
komumst við að
þeirri niðurstöðu
að við gætum ekki
flutt út með öll
börnin. Nú þegar
við erum barnlaus
er þetta ekki leng-
ur inni í mynd-
inni. Það leggst vel
í mig að búa hér í
Mosfellsbæ. Við
sjáum fjöllin en
þurfum ekki að
búa undir hlíðum
þeirra,“ segir
Berglind:
Hafsteinn sam-
þykkir að liklega
sé best að búa á ís-
landi en hann seg-
ir að flökkueðlið
hafi alltaf blundað
í sér.
DV-myndir GVA
þjáningar vegna ástvinamissis þó
það fólk fái ekki sömu athygli og við.
Ég hef álltaf verið viðkvæm fyrir því
þegar slys verða á börnum og ég hef
alltaf tekið slíka atburði inn á mig.
Oft þegar svartnættið og sjálfsmeð-
aumkunin er að ná yfirhöndinni
hugsa ég til þess að það eru margir
sem orðið hafa fyrir ástvinamissi
eins og við. Ég get nefnt dæmi eins
og Sophiu Hansen sem var svipt
dætrum sínum og ég hef alltaf fund-
ið mikið til með,“ segir Berglind.
Þau Berglind og Hafsteinn eru
búin að koma sér vel fyrir á nýja
heimilinu. Verið er að innrétta hluta
hússins fyrir móður Berglindar sem
mun flytja til þeirra á næstunni. Þar
með eru fjölskyldumeðlimirnir orðn-
ir fjórir en sú spurning vaknar hvort
frekari fjölgunar sé að vænta.
Ekki reiðubúin
til að eignast
barn
„Það eru ekki
áform uppi hjá okk-
ur að eignast barn
enn sem komið
er. Ég óttast að
ég yrði svo
hrædd um að
eitthvað
kæmi fyrir
að ég
myndi of-
vernda
það. Hvort
við tökum
um það
ákvörðun
seinna að
eignast
barn verð-
ur bara að
koma í ljós en á
þessari stundu er ég
ekki reiðubúin til þess
segir hún.
Berglind segir und-
arlegt að hugsa til
„Eg er haldinn
flökkueðli. Ég
stundaði sjó-
mennsku á
fragtskipum
um átta ára
skeið og fór
þá víða um
heiminn.
Þannig
gat ég sval-
að ævin-
týraþrá
minni og
það blundar
enn í mér að
kanna ókunna
stigu. Ætli ég
verði þó ekki
að fallast
Berglind hefur enn ekki náð sér af áverkunum sem hún hlaut. Hún heíur yfir gróðursælum garði að ráða og þar sinn-
ir hún garðrækt.
á það með
Berglindi að
heima sé
best,“ segir
Hafsteinn.
Það er
ýmislegt
sem bendir
til þess að
sólin verði
sterkari en
skugginn í
lífi hjón-
anna sem
misstu allt
nema hvort
annað í
Súðavík. Nú
6 mánuðum
eftir slysið
segjast þau
ekki munu
snúa aftur
til Súðavík-
ur.
„Við get-
um ekki
hugsað okk-
ur að snúa
til baka; það
verða allir
að skilja. í
margt fólk sem okkur þyk-
ir mjög vænt um óg við
höldum tengslum við. Lítill
hluti fólks þarna lætur
stjórnast af eiginhagsmun-
um og við eigum einfaldlega
ekki samleið mpð því fólki,‘
segja þau.
Baráttan milli
ljóss og skugga
Bæði eru sammála um að barátt
Hafsteinn er farinn að vinna sem sendiferðabílstjóri og lífið á nýjum stað er óðum að færast í fastar
skorður.
Súðavík
eða skuggamir
hafa yfirhöndina
á morgun kem-
ur bara í ljós.
Það eru daga-
skipti á því
hvernig okkur líður og við látum
hverjum degi nægja sína þjáningu,"
segir Hafsteinn.
-rt
Hjónin Hafsteinn Númason og
Berglind Kristjánsdóttir eru
búin að koma sér upp
nýju heimili í Mosfells-
bæ. Dóttir Haf-
steins, Valgerður
Björg, býr þar
með þeim og
tfkin Tinna.