Þjóðviljinn - 22.03.1951, Qupperneq 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 22. marz 1951 -
Bæjarfréttir
Framh. af 4. síðu
Carlo Sabajno stjómar). 22.00
Fréttir og veðurfregnir. 22 05
Lestri Passiusálma lýkur: Sálm-
•ur nr. 50 (séra Kristinn Stefáns-
son). 22.15 Tónleikar: Þœttir úr
ýmsum tónverkum (plötur). 23.00
Dagskráriok.
l'áskadagur 25. marz. 9.30 I.úðra-
sveit Reykjavikur leikur; Paul
Pampichler stjórnar. 15.30 Miðdeg
istónleikar a) Þœttir úr óratór-
íinu „Elías" eftir Mendelssohn
(Huddersfield-kórinn og Phílhar-
moniska hijómsveitin i I.iverpool
flytja, ásamt einsöngvurum; Mal-
colm Sargent stjórnar). b) Páska
forleikur eftir Rimsky-Korsakov
(Sinfóniuhljómsveit í Philadelphiu
Stokowsky stjórnar). 19.25 Tón-
leikar: Pianóverk eftir Liszt. 20.15
Sinsöngur: Prú Svava Storr; við
hljóðfæriö Fritz Weisshappei: a)
Ave María eftir Sigurð Þórðarson.
b) Isl. vögguljóð á Hörpu, eftir
Jón Þórarinss. c) Komdu, komdu,
kiðlingur eftir Emil Thoroddsen.
d.) Þú ert — eftir Þórarin Guð-
mundsson. — Weisshappel leikur
ljóðræn smálög eftir Grieg. e)
O sessate di piagarmi eftir Schar-
latti. f) Lascia chiopianga eftir
Hándel. g) Aria úr óp. Brúðkaup
Pigarós eftir Mozart. 20.45 Páska-
hugleiðing (séra Friðrik Friðriks-
son). 21.00 Orgelleikur í Dómki-.kj-
unni; dr. Páll Isólfsson leikur tón
verk eftir Joh. Seb. Bach: a)
Toccata og fúga í d-moll. — b)
Passacaglia i c-moll. — c) Prelúd-
ía og fúga i Es-dúr. 21:40 Upplest
ur: Lárus Pálsson leikari les
kvæði. — Tónleikar (plötur). Sin-
fónía nr. 9 i d-moll eftir Beethov-
en. 23.05 Dagskrárlok.
Mánudagur 2G. marz. K1 11.00 Morg
untónleikar: a) Oktett í Es-dúr
op. 20 eftir Mendelssohn (Int.er-
national strengjaoktettinn leikur).
b) Kvintett fyrir blásturshljóðfæri
op. 43 eftir Carl Nielsen (Blásara-
kvintett konunglegu hljómsveitar-
innar í Kaupmannahöfn leikur).
15.15 Miðdegistónleikar: a) Þættir
úr óperunum Lohengrin og Meist-
arasöngvararnir éftir Wagner. b)
Haydn-tilbrigðin eftir Brahms
(Philharmoníska hljómsv. í Lon-
don leikur; Casals stjórnar). 18.30
Barnatimi (Þorst. Ö. Stephensen):
a) Barnakór útvarpsins syngur;
Páll Kr. Pálsson stjórnar. b) Upp
lestur: Frú Svava Fells. — o. fl.
19.30 Tónleikar: Sónata i Es-dúr
op. 81 (Kveðjusónatan) eftir Beet
hoven (Artur Schnabel leikur).
20-20 Kvöldvaka Blaðamannafélags
Islands: Þjóðfundurinn og aðrir
atburðir ársins 1851. — Samfelld
dagskrá: Upplestur og tónleikar.
22.05 Danslög. Boðið upp í dans:
a) Hljómsveit Björns R. Einars-
sonar leikur. — Jón Alexanders-
SÆMUNUR ÓLAFSSON hefur
beðiö blaðið um „leiðréttingu"
hann eigi nú ekkert í Kexverk-
smiðjunni Esju og sé þar hvorki
í stjórn né varastjórn. Upp-
lýsingar ,,sjómanns“ muni vera
;frá árinu 1944, þá hafi liann
átt 1000 kr. í fyrirtækinu og
'setið í varastjórn. — Telur
Þjóðviljinn rétt að birta þetta,
en að sjálfsögðu með þeim
ryrirvara að þetta eru óstað-
festar upplýsingar £?æmundar
sjálfs.
son stýrir dansinum. b) 23.30 Ým-
is danslög af plötum. 01.00 Dag-
skrárlok.
Helgidagslæknar: Skirdagur:
Friðrik Einarsson, Efstasundi 55.
— Simi 6565. Föstudagurinn langi:
Jóhannes Björnsson, Hverfisgötu
117. — Simi 6489. Laugardaginn
fyrir páska: Kjartan R. Guð-
mundsson, Úthlið 8. — Simi 5351.
Páskadag: Hannes Þórarinsson,
Sóleyjargötu 27, sími 80460. Ann-
an i páskum: Axel Blöndai, Drápu
hlíð 11. — Sími 3951.
Vörujöfnun KKON.
Félagsmenn, sem eiga eftir vöru
jöfnunarreit V 1 og 2 af vörujöfn-
unarseðli 1950—1951 geta fengið
afgreiðslu laugárdaginn 24. marz
og þriðjudag og miðvikudag 27.
og 28. marz.
IUð úrlega áíthagumót Húnvetn-
ingafélagsins í Reykjavlk verður
haldið sunnudaginn 1. april n. k.
Mótið verður auglýst síðar.
Trípólibíó: „Rebekka", amer-
ískmynd gerð eftir samhefndri
ískmynd gerð eftir samnefndri
skáldsögu, sem komið hefur út
sem komið hefur út i ísl. þýð-
ingu.
Páskamessur. —
Laugarneski rk j a.
Messáð á skírdag
kl. 2 e. h. (Altaris--
ganga). Sr. Garðar
Svavarsson. Föstu-
dagurinn langi: Messað kl. 2 e.
h. Sr. Garðar Svavarsson. Páska-
dagur: Messa kl. 8 árdegis. —
Sr. Garðar Svavarsson. Mess-
að kl. 2.30 siðdegis. Sr.' Garðar
Svavarsson. Ánnan páskadag':
Messað kl. 2 e. h. Sr. Garðar
Svavarsson. Barnaguðsþjónusta kl.
10.30 f. h. Sr. G " <r Svavarsson.
Fossvogsklrkja. ?' :saö á páska-
dag kl. 11 áidajis.' Sr. Garðar
Svavarsson. Nesprestakall. Skír-
dagur: Messað í Mýrarhússkóla
kl. 2.30 Föstudagurinn langi:
Messað í Fossvogskirkju kl. 11
f. h. og i Kapellu Háskólans kl.
2. Páskadagur: MesSáð i Kapellu
Háskóians kl. 2 e. h. Annan í
páskum: Messað i Kapellu Há-
skólans kl. 11 árdegis og í Mýrar-
hússkóla kl. 2.30. Sr, Jón T.hói;-
arensen. — Dómkirkjan. Skírdag-
ur: Messa kl. 11. Sr. Bjarni Jóns:
son. (Altarisganga). Föstudagur-
inn langi: Messa kl. 11. Sr. Jón
Auðuns. Kl. 5 messa. Sr. Bjarni
Jónsson. Páskadagur: Messa kl.
8 árdegis. Sr. Bjarni Jónsson.
Messa kl. 11. Sr. Jón Auðuns.
Messa ki. 2. Sr. Bjarni Jónsson.
(Dönsk messa). Annan páskadag:
Messa kl. 11 f.h. Sr. Bjarni Jóns-
son. (Altarisganga). Messa kl. 5.
Sr. Jón Auðuns. — Óháði fríkirkju
söfnuðurinn. Hátíðamessur í Að-
ventkirkjunni: Föstudagurinn
langi: Messa kl. 5 e. h. Páska-
dagsmorgun kl. 8. (Sr. Kristinn
Stefánsson prédikar). Páskadag-
ur: Messa kl. 2 e. h. Sr. Emil
Björnsson. — Fríkirkjan. Skírdag-
ur: Messa kl. 2 (Altarisganea).
Föstudagurinn langi: Messa kl. 5
e. h. Páskadagur: Messa kl. 8
f. h. og messa kl. 2 e. h. Annan
páskadag: Barnaguðsþjónusta kl.
2. Sr. Þorsteinn Björnsson. —
Háskólakapellan. Messað í kap-
ellu háskólans á páskadag kl. 11
f. h. Björn Magnússon prófessor
prédikár.
IÍ.F.U.M. Frikirkjusafnaðariiis
heldur fund i kirkjunni annan
páskadag kl. 11 f.h.
Undir eilífdarstjörnum
Eftir A.J, Cronin
120.
DAGDR.
vel að hann flýtti sér svona mikíð. Honum
^fannst trúlegt, að hefði hann sjálfur verið <
jsporum læknisins hefði hann liraðað sér alveg
eins mikið. Hann neyddi sjálfan sig til að vera
sanngjam. Hann hafði heitið því að vera ró-
legur. Það var eina leiðin — að beygja sig í
blindni fyrir hinu óhjákvæmilega. Að öðrum
kosti yrði hann vitskertur fyrr en varði. Hann
hafði hugsað málið vandlega nóttina. áður og
tekið ákvörðim sína.
Sköllótti liðsforinginn hvarf um leið og lækn-
irinn og skildi fangana eftir í höndum nýs
varðmanns, sem hafði komið inn án þess að
nokkur þeirra hefði orðið þess var. Hann var
lítill, þrekinn og hálsstuttur og fráhrindandi
í framkomu. Hann hafði stóran mumi og
þunnar varir og keyrði svipljótt höfuðið sifellt
út í loftið eins og hann væri alltaf á verði.
Hann hét Collins.
Þegar hann hafði lokið við áð virða fangana
fyrir sér fékk hann hverjum þeiira númer og
klefanúmer. Arthur fékk 115 og klefa nr. 273.
Svo opnaði Collins þunga jámhurð og sagð:
byrstur;
„Nú, af stað með ykkur og ekkert hangs".
Þeir gengu út og þrömmuðu í haiarófu inn í
fangelsið sjálft.
Það var byggt eins og brunnur, djúpur, glymj
andi brunnur með fangaklefum allt í kring, hæð
eftir hæð, óendanlega hátt upp. Á hverri hæð
vom jámgrindur, svo að þetta líktist risastóru
búri umhverfis bmnninn. Loftið var nístandi
kalt og þrátt fyrir megna karbóllykt var það
þrungið myglu- og moldarþef. Það fór hrollur
um Arthur og hann liélt ósjálfrátt niðri í sér
andanum.
Collms visaði honum á kléfa nr. 273. Þáð
var á þriðju hæð. Arthur gekk inn. Klefinn var
tvisvar sinnum fjórir metrar og mjög hár undir
loft. Veggirnir voru úr múrsteini, málaðir að
neðan með gulbrúnni oliumálningu og kalkað-
ir að ofan. Efst á einum veggnum var agnar-
lítill gluggi með þykkum járngrindum fyrir
Jafnvel í glampandi sólskini komst varla nokk-
ur birta inn um þessa glufm Rafmagnspera í
búri, sem kveikt var á fyrir utan klefann, varp-
aði daufri birtu yfir klefann. Gólfið var stein-
steypt og í einu horninu stóð emaljeruð kanna
og náttpottur. . Þefurinn úr hundruðum þess
ara náttpotta barst um allt fangelsið frá kjall-
ara til efsta lofts.
Rúmið var bekkur, tveggja metra langur og
þrír fjórðu úr meter á breidd, með teppi yfir
en án dýnu. Yfir bekknum var liilla með emalj-
eraðri krús, diski, ásamt skeið og jámhnif.
Tafla með griffli hékk fyrir ofan hilluna og und-
ir töflunni lá biblía til frjálsra afnota.
Þegar Arthur hafði litazt um í klefanum og
sneri sér við, sá liann að Collins stóð í dyrun-
um eins og hann vænti þess að heyra álit han?
á vistarverunni. Efri vör hans var uppbrett
og hann keyrði hausinn út í loftið. Þegar hon-
um skildist að Arthur lá ekkert á hjarta, gekk
hann burt án þess að mæla orð.
Þegar liurðin, þung hurð með litlu gægju-
gati með grindum fyrir, hafði fallið að stöf-
um, settist Arthur á bekkinn sinn. Hann var í
fangelsi. Þetta herbergi Var fangakiefi og hann
sat inni 1 klefanum. Hann var ekki lengur Artb-
ur Barras. Hann var fangi nr. 115.
Þrátt fyrir allan góðan ásetning læsti ísköld
örvæntingin sig um hann. Þetta var vemi,
DAVÍÐ
-
- 'Áy
i¥-

vl Vtt „,(£((<“•..twfe.,
'' Vv«
s («•
\w<
)»H3
1 * 1
Ww- ' • /
/vi; V«((*»lli. \ifU a/ . <i-f * fr ® /;$ S w; Lk zé
miklu verra, en hann hafði búizt við. Það var
hægt að tala borginmannlega um fangelsi með-
an maður var frjáls maður og hafði enga hug-
mynd um livað fangelsi var í raun og veru. En
þegar í fangelsið var komið var öðm máli að
gegna. Fangelsi var hræðilegur staður. Hann
horfði i kringum sig í þröngum hálfdimmum
klefanum. Nei, þetta yrði vist ekki svo auðvelt
þegar á hólminn var komið.
Klukkan sjö kom kvöldmatur. Það var auka-
skammtur handa hinum nýkomnu, og það var
full skál af vatnsgraut. Hann neyddi sjálfan
sig til að ljúka úr skálinni þótt hann fylltist
ógleði. Hann át standandi og þegar liaim var
búinn, settist hann aftur á bekkinn. Hann vissi
að hann mátti helzt ekki byrja að hugsa. Og
hann hafði ekkert annað að gera. Hann sá ekki
til að lesa í biblíunni og hann hafði ekkert
til a'ð skrifa á töfluna.
Hann hugsaði: Hvers vegna er ég hér? Hann
var héma vegna þess að hami neitaði að drepa,
vegna þess að hann neitaði að fara og reka
byssusting gegnum einhvern mann á fúamýri í
Frakklandi. Hann sat ekki héma af bví að
hann hafði framið morð, heldur vegna þess að
hann vildi ekki fremja morð.
Þetta var undarlegt, það var næstum hlægi-
iegt. En þvi meir sem hann hugsa'ði um það,
þeim mun minna sá, hann hlægilegt við það,
og brátt fóm líkamleg einkenni taugaóstyrksins
að koma í ljós. Lófar hans urðu blautir af
svita. Svitmn spratt fram eins og hann væri
óstöðvandi.
Meðan hann sat þama heyrðist allt i einn
skerandi vein, svo að hann hrökk vid. Það
kom neðst úr fangelsinu — stjómlaust, lang-
dregið, dýrslegt öskur.
Arthur spratt á fætur. Taugar hans titruðu
eins og strengir sem skulfu fyrir loftbylgjun-
um. Hann hlnstaði í æsingi. Veinið varð að
vitskertu, drynjandi öskri. Svo hætti það skyndi-
lega. Það var eins og þráður hefði verið höggv-
inn i sundur. Og upp úr þögninni spratt spurn-
ingin um, hvemig kveinið hefði verið þaggað
niður.
Artliur fór að stika fram og aftur í klefanum.
Hann , gekk hraðar og hraðar. Hann beið þess
að veinið lieyrðist aftur, en það kom ekki. Loka
var hann næstum farinn að hlaupa, eins og
dýr í búri, fram og aftur yfir steinlagt gólfið
í klefanum — þá hringdi bjalla og ljósið slokkn-
aði.
Hann stóð grafkyrr í myrkrinu; svo fór liann
úr khakitreyjunni með fangelsismerkinu og
fleygði sér útaf á bekkinn. Hann gat ekki sofn-
að. Hann reyndi að sannfæra sjálfan sig um að
hann gæti ekki vænzt þess að sofna strax fyrstu
nóttina og hann mundi brátt venjast þessum
grjótharða beði. En hugsanirnar þyrluðust
gegnum hug hans,' skýrar og litauðugar og'
loks fylltu þær klefann. Andlit og atburðir birt-
ust honum og hurfu aftur. Hann sá föður sinn,
Hettý, Ramage, nefndinsí, líkin úr Neptúnnámu-
slysinu, og lík liermannanna á vígvöllunum
með stirðnuð, sljó og undrandi augu. Allt rann
saman i eitt og þyrlaðist í hringi hraðar og
hraðar. Hann hélt báðum höndum dauðahaldi
í bekkinn eins og til varnar gegn þessum óskapn-
aði sem þrúgaði hann alla nóttina.
Klukkan hálfsex um morguninn, meðan enn
var niðamyrkur, hringdi fangelsisbjallan. Arthur
fór fram úr. Hann þvoði sér, klæddi sig, braut
saman teppið og tók til í klefanum. Hann hafði
varla lokið því, þegar lykli var snúið i skránni.
Það var undarlegt hljóð, eins og þegar tveim
ójöfnum málmflötum er núið harkalega saman.
Það nísti merg og bein. Collins fleygði til hans
hrúgu af sniðnum póstpokum og lirópaði:
„Saumið þá saman!“ Svo skellti hann hurð-
inni aftur.
Arthur tók póstpokana, þeir voru úr grófum,
óbleiktum segldúk. Hann hafði ekki hugmynd
um hvað hann átti að gera við þá og lagði þá
frá sér aftur. Hann sat og starði á sniðna part-
ana til klukkan sjö, en þá var lyklinum aftur
snúið í skránni og morgunmat hans var ýtt inn
fyrir. Morgunmaturinn var vatnsgrautur og'
þykkur rúgbrauðshleifur.
Eftir morgunmatinn rak Collins aftur haus-
inn inn um gættina. Hann virti fyrir sér ósnerta
póstpokana og leit síðan undarlegu augnaráði
á Arthur. En hann kom með engar
semdir. Hann sagði aðeins lágri röddúj:
athuga-