Þjóðviljinn - 29.03.1953, Blaðsíða 1

Sunnudag'ur 29. niarz 1953
18. ársangur
74. tulublað
JT.
27.364 Islendingar bíða svars
Nœstum hálff ár er HSiS siðan beiSnin um sakaruppgjöf
vegna 30. marz dámanna var afhenf forsefa Islands
Á rrjorgun eru liðin rétt fjögur ár síðan ríkisstjórn
}iernámsflokkanna atti lögreglu sinni og vopnuðum hvít-
liöum á tíu þúsundir vopnlausra, friðsamra Reykvíkinga
sem safnazt höfðu saman á Austurvelli til þess aö mót-
mæla þvi að íslenzka þjóðin yröi gerö aðili aö styrj-
aldarbandalagi og að ísland yröi látiö í té sem bækistöð
erlends hers. Þessari siölausu ái’ás var síðan fylgt eftir af
valdhöfunum meö réttarofsóknum sem Valdimari Stefáns-
syni sakadómara var faliö aö framkvæma, en þeim lauk
um sinn meö hæstaréttardómunum sem upp voru kveön-
ir 12. maí 1952, en meö þeim voru 20 menn dæmdir í
þungar refsingar, sumir sviptir almennum mannréttind-
um.
íslenzka þjóöin reis upp til sóknar gegn þessum ofsókn-
um öllum, og hún mótmælti réttarhneykslunum á ein-
stæðan hátt: með 27.364 undirskriftum undir ávarp þar
sem krafizt var fullrar sakaruppgjafar hinna dómfelldu
manna, en enginn efi er á því aö meginþorri þjóöar-
innar fylgir þeirri kröfu eftir.
Ávarp þetta var afhent ríkisstjórn og forseta 15. ágúst
s.l., en þótt senn sé liöið hálft ár síöan hefur enn ekki
borizt neitt svai*, og haföi foi’seti íslands, hei*i*a Ásgeir
Asgeirsson, þó heitið því að málið skyldi fá formlega af-
greiöslu.
* Dómarnir
íslondingar þeir sem fyrir
réttarofsókniunum urðu og
dæmdir voru iaf Hæstarétti 12.
maí 1952 voru þessir:
Stefán Ögmundsson: 12 mán-
aða fangelsi, sviptur mannrétt-
indum.
Alfons Guðmundsson: 12 mán-
aða fangelsi, skilorðsbundið,
sviptur mannréttindum.
Jón Kristinn Steinsson: 7 mán-
aða íangelsi, sviptur mann.rétt-
indum.
Magnús Jóel Jóhannsson: 7
mániaða fangelsi, sviplur mann-
a-éttindum.
Stefnir Ólafsson: 7 mánaða
fangeisi, sviptur mannréttindum.
Jón Múli Árnason: 6 mánaða
fangelsi, sviptur mannréttindum.
'Magnús Hákon.arson: 6 mán-
aða fangelsi, skilorðsbundið.
Stefán Sigurgeirsson: 6 mán-
laða fangelsi, sviptur mannrétt-
indum.
Garðar Óli Halldórsson: 5
mánaða fangelsi, sviptur mann-
réttindum.
Friðrdk Antcin Högnason: 4
mánaða fangelsi, skilorðsbundið.
Kristján Guðmundsson: 4 mán-
aða fangelsi.
Ólafiur Jensson: 4 mánaða
fangelsí.
Jóhiann Pétursson: 3 mánaða
fanigelsi.
Árni Pálsson: 3 mánaða fang-
elsi, skilorðsbundið.
Gísli ÍRafn ísleifsson: 3 mán-
aða fangelsi, skilorðsbundið.
'Guðmundur HelgiasQ.n: 3 mán-
.aða fanigelsi, skilorðsbundið.
Páll Theódórsson: 3 mánaða
f.angelsi, skilorðsbundið.
iHálfdán Biairn.ason: 30 daga
varðbald, skilorðshundið.
Stefán Oddur Magnússon:
2500 kr. sekt.
Guðmundur
sekt.
Jónsson: 1500 kr.
Gagnsókn
Dómar þessir vöktu mjög ial—
menn.a reiði og furðu fslendinga,
og 16. maí hélt Sósíalistaflokk-
urinn mjög minnisstæðan fund
um dóm.ana og hét stuðningi
hverjum þeim samtökum sem
beittu sér fyrir fullri sakarupp-
gjöf hinnia dætmdu. 14. júní
kom.u svo 23 þjóðk.unnir fslend-
ingar saman. og mynduðu nefnd
til þ&s að gangast fyrir undir-
skriftasöfnun og birtu um það
ávarp til þjóðarinnar. Um fa'omu
mundir afhenti biskup landsins
Framhald á 3. síðu.
lliim almennl fundur Sósíai-
) istaflokkslns liefst kl. 9 ann-
) að kv-öld í Austurbæjarbíói. —J
> Dagskráin er þessi:
1 Stefán Ögmundsson: Varnar-
H stríð á íriðartímurn.
2 Morgunljóð (Jakobína Slg-
urðardóttir); upplestur: Anna
Stína Þórarinsdóttir.
3 Jónas Árnason: Hver veröur
íslen/.kur hermaður?
4 Loforð og landráð: Yfiriýs-
ingar Ólafs Thórs og B.jama
Benediktssonar.
5 Pétur Þorsteinsson, lögfi’æð-
ingur: Sjónarmið hins venju-i
lega borgaia og frainkvamuly
réttvísinnar.
G Gestur af Suðurnesjum.
7 Einsöngur: Jón Múli Árna-
son.
8 Þorvaldur Þórarinsson lög-
fræðingur: Hrafan um sak-
aruppgjöf.
9 Atburðirnir 30. marz 1919. —
Kvlkmynd.
Fundarstj.: Guðgeir Jónsson./j
Verði nokkrir aðgöngimiiðar
eftir verða þeir seldir á venju-
leguin s.töðum á mánudag o;
við innganginn.
Undirskriftahlaðinn sem færður var
bundin í 21 bók
forseta íslands
Nehru styður
Nehr.u, forsætisráðherra Ind-
lands, e.r á ferðalagi um norð-
austurhér.uð landsins og mun
hitfia forsætisráðherra Burma á
landamærum ríkianna. Nehru
sagði blaðamönnum í gær að
Indlandsstjóm myndi styðja
kænu Burma á hendur Sjang
Kaisék, skjólstæðingi Banda-
ríkjanna, fynir árásaraðgerðir
gegn Burm.a.
NorSanmenn leggja fil aS viðrœSur um
vopnahlé verði sfrax feknar upp affur
Forsetar ÆÖsta ráðs Sovétríkjanna hafa sett lög um
víðtæka sakaruppgjöf afbrotamönnum til handa.
í greinargerð fyrir lögun-
um segir að vegna þess hve
sovétstjómarfarið sé traust og
glæpum hafi fækkað upp á sfð-
kastið hafi verið álitið fært
að veita þessa sakaruppgjöf.
t löguinim er lcveðið svo á að
þeir sem dæmdir hafa verið til
skemmri refsivistar en fimm
ára fyrir afbrot sem ríkinu
stafi ekki biiáð hætta af skuli
látnir lausir þegar i stað. Refsi-
vist þeirra, sem hafa hlotið
lengri dóma en fimm ár styttist
um helming. Þó skulu þungað-
ar konur, mæður ungra harna,
gamalt fólk og sjúkt látið
laust þótt fengið hafi lengri
dóm en fimm ár. Málaferli, sem
Æðstu menn herja norðanmanna í Kóreu tilkynntu í
gær bandarisku herstjórninni að þeir féllust á tillögu
hennar um skipti á sjúkum og særðum stríðsföngum.
Þeir Kim Ir Sen, yfirboðari
herafla Norður-Kóreu og Peng
Tehúæ, yfirforingi kínversku
sjálfboðaliðasveitanna í Kóreu,
segja í bréfi til Mark Clarks,
hins bandaríslca yfirforingja
hers sunnanmanna, að s’ík
fangaskipti í smáum stíl ætti
áð láta verða upphaf að
snurðulausri lausn allrar fanga-
skiptadeilunnar og verða þann-
ig til þess að friður komist á
í Kóreu. Gera foringjar norð-
anmanna það að tillögti sinni að
samhandsforingjar aðila komi
sainan þegar í stáð til að
ákveða dag fyrir endurupptöku
vopnahlésviðræðnanna í Pan-
rnunjom.
Strax og kunnugt vai*ð um
efni bréfsins kallaði DUilles,
utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, ráðunauta sína til fundar
og tilkynnti að honum loknum
að Bandarikjastjórn teldi bréf-
ið ..skilyrðislaust samþyklci"
við uppástmigu Glarks. Endur-
upptak a vopnahlésviðræðnanna
væri ’hinsvegar aUt annað mál
og um það gæti hann ekkert
nú standa yfir, verða látin
niður falla. Yfiivö'.dunum er
framvegis leyfi'egt að jafn-.
smávægileg afbrot án þess að
láta þau koma tii kasta dóm-
stólanna.
Telcið er fram að sakarupp-
gjöfin nái undir engum kring-
umstæðum til þeiri’a, sern
dæmdir hafa verið fyrir gagn-
byltingarstarfsemi, stuld á op-
inberum eignum, stigamennsku
eða morð.
Fréttaritari Reuters í Moskva
segir aí' fyrstu fangarnir þar,
sem verða aðnjótandi salcarupp-
gjafarinnar, hafi verið látnir
lausir úr haldi í fyrradag. Voru
það mæður úr kvennafangelsi.
sagt enn. Talsmaður brezka ut-
anríkisráðuneytisins komst svo
að orði a’ð bréf norðanmanna
væri hið þýðingarmesta og það
yrði að atliuga vandlega.
Fulltrúar Bandaríkjanna og
Sovétrilcjanna hjá SÞ og Pe-
arson forseti allsherjarþings-
ins sögðust fagna þessum nýj-
ustu fréttum frá Kóreu. Frétta'-
ritarar segja að í áðalstöðvum
SÞ sé það almælt að Vishinski,
aðalfulltrúi Sovétríkjanna, mimi
leggja fram nýjar tillögur um
frið í Kóreu.
D.anskia Landsþingið sam-
þykkti í gær 'nýju, dönsku
sitjóimarskránia, en eitt nýmæli
hennar er það að landsþingið
skul'i laigt niður. Annað er að
stúlkiUr te.ljist jafnbomar til
rikis og piltar. Nýtt þing verður
kosið í Danmörfcu í næsta mán-
luði o.g eí það s'amþykkií stjórn-
arskrána á ný mun þjóðarat-
kvæði ganga um hana í mai.