Þjóðviljinn - 25.04.1953, Qupperneq 7

Laugardagur 25. apríl 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (7
•Alþýðuflokkurinn og $jálf-
stæðfStí'okkurinn í Hafnarfirði
hafa um alllangt skeið deilt
af miklu kappi um ýmiss sann
indi viðvikjandi stjórn bæjar-
mála. Þannig hafa hin póli-
tísku klögumál gengið á
víxl, bæði í blöðum þeirra og
á bæjarstjórnarfundum, og
hefur jafnan verið notið við
auðvirðilegra hluta, sem al-
þýðu manna í Hafnarfirði
mun oftar hafa fundizt nær
liggja barndómi en skynsam-
legum ályktunum þroskaðra
manna. Og eins og oft vill við
brenna í smáum bæjum, þar,
sem ávaxtalausir menn í and-
legum efnum slást um stjóm-
máf sér til heilsubótar og ver-
aldlegs ábata jöfnum hönd-
um, getur hið pólitíska spott
andstæðinganna orðið það
þéttriðið og nýstárlegt í senn
fyrir sakir útsmoginnar stjóm
málaþekkingar, að ekki er á
færi annarra en kunnustú
manna um bæjarmál að henda
reiður á það. Út af einum
brjóstsykurspoka geta sprott-
ið andríkustu hártoganir póli-
tísks missættis í blöðum
'þeirra, þannig að yfirstéttar-
kvinnumar taka beinlinis sog-
andi andköf af eftirvæntingu
einni saman með hverjum
hætti slíkar hártoganir endi.
enda er sá tíáttur jafnan á
hafður í þrætustappi blað-
aima, að skilið er við hvert
orð og hverja setningu á glám
bekk hinnar borgaralcguhuþs-
anavillu. Þannig eiga ritstjór-
arnir allajafna auðvelt með
að snúa út úr ritsmíðum
hvors annars hið öendanlega,
og þannig tekst þeim jafnan
að fara langt yfir skammt á
hinu pólitíska gönuhlaupi og
koma þó ávallt á sama stað
niður. Svo trúnaðarfullar geta
ritsmíðár orðið á stundum,
að svita heilabrotanna slær út
úr hverju einstöku greinar-
merki fýrir sig. Sönn dæmi
eru jafnvel til þess, að ,,A1-
þýðublað Hafnarfjarðar hafi
farið fyrir hjartað á Hamri“,
eins og segir í Alþýðub'aðinu
hinn 12, desember 1952, svo
menn geta nokkurn veginn
séð í hendi sér. hversu marg-
slungin öll málsmeðferð rit-
stjóratma jafnan er.
Á bæjarstjórnarfundum á
þriðjudögum bera stjórnmála-
broddar Jhalds og krata hver
öðrum á brýn pólitísk óheil-
indi, eins og alls staðar þar,
sem stjórnmál eru iðkuð sem
iþróttir, en þó liefur alvaran
aldrei verið meiri en svo, að
þeir hafa jnfnan tekið livera
annan í fuha.r sættir yflr
véizlug’ösum á föstudögum.
Á ytra bor’ði veiuleikans
mynda þeir þanri:g tvær and-
stæðar fylkingár, og berjast
þá jafnan með rótarklumb-
um hugsjónanna hver mcð
sínu lagi en svo otanda þeir
einn góðan veðurdag frammi
fyrir a.llmætti kristindómsms
me.ð kirkjuorgél sem friðþæg-
itigarolívu drýgðra synda og
gango. hver öðrum framar í
því að bjó'öa fé sakir mikillar
guðstrúar. Og þá veríur
sja.ldnast stungið hnífsb’.aði á
milli þeirra. með öðru móti en
særa þá alla í senn. Og svo
þegar Alþýðuflokksmeirihlut-
inn e- orðinn úrkula vonar
um, að stingandi , strá komi
uþp úr flagveltum Krýsuvikur
draumanmt, og bústjórinn auk
þess tekinn upp og flúinn frá
öllu saman, þá lej’ða ihíi’ds-
menn og kratar saman hesta
sína í Fegrunarfélggi bæjarins
með bæjarlækinn sem síðasta
hálmstrá umbótanna. En hinn
yfirgripsmikli kristindómur
yfii-stéttarinnar gengur þann-
ig fyrir sig í reyndinni, að
á sama tíma sem yfirstéttin
samþykkir í Lýsi og Mjöl h.f.
að gefa 50000 krónur til
kaupa á kirkjuorgeli, þá
lækkar hún launin hjá vél-
skóflumanni fyrirtækisins. Og
á sama tíiriá sem. Ásgeir Stef-
ánsson & Co. jleggur fram
10000 króna gjöf til eflingar
kirkjutónlist í Hafnarfirði, þá.
leigir Ásgeir Stefánsson & Co.
þeim Óskari Jónssyni & Jóni
Gíslasyni fiskhjalla Bæjarút-
gerðarinnar, svó þeir geti með
auðveldum hætti sópað millj-
ónagróða í eigin vasa. þó áð
þsssir stórfelldu tekjumögu-
leikar stæíu Bæjarútgerðinni
næst. Síðan eru togarar Bæj-
arútgerðarinnar látnir fiska
í salt., sem er mun óarðbærara
en að fiska til herzlu, á milíi
þess sem þeir fiska fyrir þá
félaga. Og kristindómi yfir-
stéttarinnar til emi aukinnar
vegsemdar er Bæjarútgerðin
síðan látin kosta ærin hraun-
ruðning uppi á Flatahrauni
fyrir þúsundir króna Á þenn-
an hátt er tugþúsundum
króna rænt úr vasa hafnfirzkr
ar alþýðu undir óeigingjörnu
yfirskyni kristindómsins, og
þá engu síður með samþykki
íhaldsmanna sem krata, þvi
að í samsæti svikanna að
tjáldabaki eru þeir óminnugir
umliðins sundurþykkis. Þann-
ig er allur bægslagangur
ritstjóra Hamars , eftir að
Kristján Andréss., fulltr. sós-
ialista í bæjarstjórn, ijóstraci
upp fiskhjallahneyksli yfir-
stéttarinnar, b’andinn svo éin-
arariausum liégóma tak-
markalausrar undirhyggju.bar
sem Stefán smiðjustj., fulltrúi
íhaldsins í útgerðarráði var
þessu á allan hátt hjartan’ega
samþykkur. Afstaða íhalds-
mamia í þessu máli eft.ir upp-
ljóstrun Kristjáns Andrésson-
a.r er þeim mun hlálegri sem
þeir voru samþykkari Alþýðu-
flokksforustunni i fyrstu og í
annan stað er hafnfirzk al-
þýða skylduð til að greiða
He’ga Hannessyni, forseta Al-
þýðusambandsins, 500 krónur
í húsaleigustyrk á mánuði
hverjum, þó áð hann ,sé
manna þýlyndastur i garð ís-
lenzkrar verkajýðsstéttar og
meiri undirlægja en aðrir
menn. En allt þetta er pin-
nngis hégómamál í saman-
buroi við stórþjófnaðinn í
Lýsi & Mjöl h.f.. þegar ávoxt-
unarsamasta fyrirtæki bæjar-
ins er rifið úr liöndum bæjar-
búa með samhjálp iha'ds-
manna og krata. Þannig get-
um við flett upp í bæjarstjóm
aibiblíu yfirstéttarinnar í
Hafnarfirði hið óendarilega
með viðlíka árangri. Kirkju-
orgelshugsjónin er þess vegna
ekkert annað en kristilegt
yfirbragð til þess gert að
blekkja almennings, á meðan
hneykslið fe" fram. Menn
geta gengið frá því sem vísu,
áð því fullkomnara sem kirkju
orgel yfirstéttarinnar verður
og h’jómbetra til guðsdýrk-
unar, þeim mm óaíski'jan-
legri verða íhaldsmenn og
kratar , í öllum samskiptum;
þeim mun útblásnari verður
smið 'ubelgur Sjálfstæðisflokks
ins í hinni séreignalegu söng-
málastarfsemi sinni, því að
auðsætt er á yfirbragði þeir"a
flestra, áð þeim er kirkjuorg-
elsgjöfia að sönnu sama og
að leggja penhigá inn á spari-
sjóð, a.ðeins á annarra reikn-
ing. Hið stórfel’da fram’ag
Lýsi & Mjöl h.f. til kirkjuorg-
elsins skýrist ekki að fullu
nema í Ijósi hlutabréfa'sölur.u-
ar um. síðustu áramót. Og til
þess að menn skilji enn ger
hið nána samband á milli
Krists og yfirstéttarinnar, er
mörmim nauðsyn í að vita að
formaður í stjórn Lýsi & Mjö!
li.f. og formaður í söfnunar-
nefnd kirkjuorgelshugsjónar-
jnnar er einn eg sami maður:
Adoff Bjömsson bankamaður.
1 rauninni er trúin aðeins
ein. og yerður víst aldrei önn
ur á meðah l:ris tindóm urinn
er hið sama og yfirstóttin,
það er liin óbifanlega trú yf'r
stéttarinnar á hinar leyndu
bakfærslur miskuuarinnar. Ö-
líklegt er, að jafn ina í sig
slunginn veraldarmaður og
Adolf Björnsson kasti 5000
krónum t'l eilífffarmála úr eig
in vasa öðru vísi en að eiga
von á einhverri bakfærslu.
Ennfremur má það óliklegt
þykja í meira lagi, að Stefán
smiðjustjóri hlaupi af sér
tærnar i söfnunamefndinni
öðru vísi en áð vita sig fá
ómakið endurgoldið. Að
minnsta kosti raan honum
eigi hið krístilega blóð til
skyldunnar, þegar fiskhjallar
Bæjarútgerðariimar voru se'd-
ir félögum hans á leigu. Hags
múnir þeirra sjá'fra eru þann-
ig ával’t látn'r sitja í fyrir-
rúmi hinum kristaa kjmdli
hugsjónamanna brugðið á loft,
þegar mikið liggur við að
dylja r’nhvern ósómann í bak
tjaldsáformum yfirstéttarinn-
ar. Þó að hatrið velli á yfir-
borðinu, þá er hið slálræna
samþykki þó ávallt svo mikið,
að möglunarlaust geta þeir
].yft kirkjuorgeli þjóðkirkjunn-
ar upp á pallskör kristindóms
ins. Svo sem þeir eru sam-
huga í revndinni, þannig eru
þe:r djöfullega andstæðir á
vettvangi dagsins. Þess vegaa
má segja méð miklum sannind
um hinnar yfirborðskenndu
aridhverfingar yfirstéttarflokk
anaa skerist í brennipunktv
kirkjuorgelshugsiónarinnar.
Þegar Alþýðuflokkurina hef-
ur kastað hugsjónum sósíal-
ismans fyrir bo.'ð,. gefizt.upp
á því að bæta kiör fólksins
Of komið á fót é’ns konar a’-
þýðlegri atvinnukúgunarhug-
sjón, þar rom fátækir heimilis-
feður og bágstaddar ekkjur
eru lagðar í einelti, þá drekk-
•'r hann •sannfæringu síns upp-
runa e’ðlis í framræsisskurð-
um Krýsuvíknr og leggst síð-
an í sæng með $.alfstæðis-
mönnum. I stað l'ess að reka
hin arðmiklu fvrirtæki bæj-
arins á sósialískum grund-
velli eins og vera ber er hinn
eigialegi atvinnuréttur fólks-
ins þrifin úr höndum þess og
lagður upp í hendur ekki
minni fjárplógsmann; en Jóni
Gisjasyni, þar sem sagt er hið
manalega eðii komi einna á-
takanlegast fram í hertum
fiski.
Kirkjuorgelsgjöfin sannar
m. a. hversu stórfelldur heild
argróði yfirstéttarinnar er. Á
meðan hafnfirzk alþýca er
sliguð hinni sameig’nlegu fjár
p’ógsstarfsemi íhaldsmanna
og krata eins og þegar bæj-
arbúar voru rændir Lýsi &
Mjöl h.f., þú skiptir gróði yfir
stéttarinnar milijónum, enda
er verðmæti kirkjuorgelsins
eltki nema örlítið geislabrot
heildargróðans. Auk þess er
gamla orgelið enn ófalskt, og
mundi það endast yfirstéttinni
í marga mannsaldra, þó að
messáð væri á hverjum degi
til aí1 bannlæra a,’|þýðuna.
Það ætti eigín’ega að gera að
lögum, að ekki mætti losa
kirkjur við orgel nema þau
séu á undan úrskurðuð útspil-
uð af þa - til sérfróðum mönn-
um. Væri hitt sönnu næ; a'ð
nota þessa peninga til að
lækka skattana á lágtekju-
mönnum, hjálpa fólki til að
lækka skattana á lágtekju-
mönnum hjálpa fólki til að
’byggja yfir sig hús, láta yfir-
stéttina sjá’fá greiða sínum
dygga þjóni húsale’gustjn'k-
inn, en ckki fátæka verka-
menn. Yfirleitt er það ekki
lengur samboðið virðingu hafn
firzkrar alþýðu að halda uppi
kostnaðar sömum lieilsubótar
rekstri yfirstéttarinnar í bæj-
arstjóm og stucla þannig að
þvi, að hlutur henaar verði.
ö!!u lengur afskiptur. Það
ætti að vera. .hafnfirzkri al-
þýðu kappsmá! um fram ann-
að að losa s’g við geðveikina
í bæjarrekstrinum og innrétta
þá heldur turnir.n í Krýsuvík
sem heilsubót.arhæli. Þrætur
eru því aðeins nauckynlegar
að þær séu ekki á kostnað
vinnandi manna. Er óskandi
að sem flestir Hafnfirðingar
opni augun fvrir þessu fyrr
ea seinna og komi þannig í
veg fyrir þessa pliigu, sem
hvílt hefur á bölcum verkalýðs
ins eins og mara Hinn pen-
inga’egi manndómur yfirstétt-
arinnar er a!!ur frá alþýðu
manna sto’inn.
X
Þau horfa vonglöð mót sumri, þessi t vö, og ekki virðist þeim kalt!