Þjóðviljinn - 20.05.1953, Qupperneq 4

ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 20. maí 1953
Hverjar eru framtíðarhorfur
íslenzkrar æsku í dag í þessu
hernumda landi hennar? Munu
öfl lífsins verða henni hliðholl
og yfirs’terkari öflum eyðingar-
mnar? Ótalmargar slíkar spum-
.ngar vilja leita á hugann og
krefjast svars þegar menn velta
:'yrir sér viðhorfum og mál-
efnum æskunnar. !En flest er
Oiulið þoku og við getum vart
grillt framtíðarbrautina né hve
greiðfær hún verður. En get-
um við ekki sagt að illar
blikur séu í lofti? Virðist ekki
einsog allt sé að síga á ógæfu-
hliðina fyrir þeirri kynslóð sem
nú er að komast á legg? Jú,
vissulega, er óhætt að segja.
Það er nauðsyn fyrir yngstu
kynslóð kosningaréttarins sem
nú í næsta mánuði á að fá að
tjá hug sinn til haráttumála
íramtíðarinnar, — að svo miklu
jeyti sem þau eru lögð fram nú,
— velja sér forystumenn næstu
ára, að gera sér grein fyrir um
hvað raunverulega er barizt,
hvað nú er i húfi — og það
verður að gerast án hleypidóma
þar sem ihver æskumaður ætti
að Þeita heilbrigðri dóm-
greind og skynsemi, en aft-
urhaldsöflin í landinu eru
furðu fljót að gera æskufólk,
sem gengur iþeim á hönd, glám-
skyggnt á brýnustu hagsmuna-
málin og hvers þjóðarinnar er
raunverulega þörf.
Hvarvetna innan hins kapi-
•talistiska heims fer nú fram
barátta milli framsækins verka-
]ýðs og hrörnandi yfirstéttar
sem veit daga sína talda. Því
að við vitum hvern endi sú bár-
át'ta fær: Sigur alþýðunnar,
f jöldans mikla, verður ekki um-
flúinn; slíkt er aðeins tíma-
spursmál. Hér á íslandi eru
átökin sífellt að harðna og and-
stæðurnar að skerpast. Annars-
vegar er þar hin róttæka verka-
iýðsheyfing sem hefur innan
sinna vébanda framsýnustu og
ráðabeztu stjórnmálaleiðtogana,
sem vaxnir eru upp úr jarðvegi
verkalýðsins, hafa staðið í far-
aribroddi hans og aldrei hopað,
vita þess vegna öllum öðrum
framar hvar skórinn kreppir
að og hvað fólkið vanhagar um.
Verkalýðsstéttin er meginfylk-
ing þjóðfrelsisbarát'tunnar en sú
fylking er styrkt öflum sem
eiga sér sömu hagsmuni, skilja,
að á henni 'byggist framvinda
þjóðfélagsins og að .alþýðunni
Eiga íslendlngar að glata
lífshamingju sinni?
ber yfirráðin yfir landi sínu,
— en þau öfl eru millistéttir,
menn’tamenn, smá'bændur og
annað alþýðufólk. Hinsvegar
birtasf andstæðurnar í eyðing-
aröflum þjóðfél., afturhaldinu,
hinni siðspilltu og fámennu
klíku auðstéttkrinnar sem hrifs-
að hefur til sín völdin og auð-
inn frá fólkinu sem hefur skap-
að hann og ber tilkall til hans.
Þessi klíka reynir nú að hanga
við háborð þeirra gæða sem
hún hefur troðið sér að og
nýtur styrks frá mesta auð-
valdsriki og herveldi jarðar-
innar, Bandaríkjum Norður-
Ameríku. í stórfelldum ölmusu-
gjöfum og herliði toirtist sá
styrkur. Og á hinu pólitíska
sviði eru reyndar furðulegustu
sjónhverfingar og falsbrögð í
þeim ásetningí að blekkja fólk-
ið og neyða það til þess að
leggjast undir járnhæl kúgar-
ans. í kosningunum 28. júní n.
'k. munu hinir gamalkunnu flokk
ar sem reyna að hylja auðvirði-
leik sinn með gagnsærri og
slitinni „lýðræðis“dulu, enn á
ný setja á svið sitt sjónarspil
og fara oónarveg til fólksins
um atkvæði þess. Allir þessir
flokkar sem ástunda lýðskrumið
framar öllu eiga það sameigin-
lega markmið að þeir eru stoðir
hins hrömandi auðvaldsþjóðfé-
lags og vilja áframhald þess
umfram allt; veldur því ýmist
fáfræði eða heimska sumra
manna, ístöðuleysi og ósjálf-
stæði annarra eða einfaldlega
blind auðvaldsþjónkun.
IB - - ^ »rmCft'Cl
Hver þessara flokka ber sitt
glæsilega nafn til þess að hylja
betur raunverulegan tilgang
og fá iþanni.g saklaust fólkið
til að trúa betur á sjónleikinn
og svíkja sjálft sig. Þó að einn
beri nafnið Sjálfstæðisflokkur-
inn og safni að sér heildsölum,
útgerðarbröskurum, stórbænd-
um, iðnrekendum, aragrúa af
smáborgurum, — annar Fram-
sóknarflokkurinn eða þriðji Al-
þýðuflokkurinn sem hafa aðeins
það hlutverk að safna að sér
bændum eða verkalýð, — þá
Ihefur hver þessara flokka að
markmiði baráttuna fyrir völd-
úm aúðmannastéttarinnar, og
leika sitt hlutverk : stjórnmál-
unum eftir því.
Sem sagt, sú æska, sem nú
mun neyta kosningaréttar í
fyrsta sinn — og það er nokkur
þúsund manns — mun fá að
sjá þessa flokka setja á svið
sjónleik sem er áreiðanlega
ekki með öllu ókunnur eldri
uncn
i fMil)
mönnum. Þessir flokkar munu
fitja upp á einhverjum ómerki-
legum ágreiningsefnum, mein-
ingarlausu narti o. þ. h. sem á
sér allt þann tilgang að draga
hulu yfir raunverulegan skyld-
leika flokkanna og samvinnu
þeirra í því að troða í svaðið
helgustu málefni ísl. þjóðarinn-
ar. Ef æskan sér ekki við þessu
falsi, þá eru framtíðarhorf'ir
hennar ófagrar. Því að þrátt
fyrir örugga sigurvissu hins.
sósíalistiáka málstaðar, þá erum
við svo fámenn þjóð að tim-
inn varðar miklu fyrir okkur,
sérstaklega þegar við gætum
að í hve mikla hættu þjóðerni
okkar, menning og tunga er
nú komið. Sigur hinna þriggja
afturhaldsflokka í kosningun-
um táknar minnkandi siðferð-
isþrek og vaxandi lánleysi ís-
lendinga. Þetta verður unga
kynslóðin a.ð gera sér ljóst.
Hver er svo afleiðing verka
þríflokkanna sem blasa við ís-
lenzkri æsku í dag? Fyrst og
fremst gín við ihenni hinn mikli
bölvaldur auðvaldsþjóðfélags-
ins, atvinnuleysið, sem alltaf er
á næsta leiti og táknar upp-
gjöf kapitalismans. Nú er svo
■komið að eina ráðið fyrir fjölda
manns fil að forðast það er
að ráða sig í vinnu við hernað-
arframkvæmdir á Keflavikur-
flugvelli. Slíkt er hörmuleg
staðreynd og við vitum hversu
sárt það hlýtur að taka heiðar-
legt æskufólk að þurfa að grípa
til þess neyðarúrræðis. Þetta
er ömurleg þróunarbraut: Að
eyða beztu árum ævi sinnar í
starf sem miðar að því að festa
erlent 'herveldi í sessi hér á
landi, auðvelda áhrif þess á ís-
lenzka þjóð, gera land okkar að
samfelldu víghreiðri sem ein-
ungis stuðlar að aukinni hættu
á tortímingu þjóðarinnar í
styrjöld, — m. ö. o. eyða beztu
árum sinum I það að grafa
undan sjálfstæði ættjarðarinn-
ar. — Möguleikar þeirra sem
hryllir við að leita í hernaðar-
vinnu virðast því ekki glæsi-
legir: Algert atvinnuleysi eða í
hæsta lagi takmörkuð og
stopul vinna, minni mögu-
leikar alþýðuæskunnar er
njóta viíl menntunar, síversn-
andi erfiðleikar fyrir hina efna-
litlu alþýðustúlku og pilt að
stofna heimili — svo að eitt-
hvað sé nefnt. Það er ekki upp-
örfandi fyrir fólkið í dag að
taka til. starfa eða gera sér
glæstar vonir um landið sitt
í hers ’höndum, þiggjandi ölm-
usugjafir af borðum ibandaríska
auðvaldsins og sjáandi fram á
næsta fyrirheit valdamannanna,
það fyrirheit, sem kastar dökk-
um skugga fram á veginn: Á-
ætlunin um stofnun innlends
herliðs; eitt hið hættulegasta
áform sem bært hefur á sér í
hugum þjóðsvikaranna er þessu
landi stýra.
Þannig er framtíðarsýnin sem
tolasir við æskufólkinu í dag.
Þá má draga kjama málsins í
eina litla setningu sem er þó
svo mikill og átakanlegur
sannleikur: Það er verið
að ræna ísendijiga lífsliam-
ingju sinni.
Á skipulagðan hátt virðist
unnið að því að slíkt verði að
óhugnanlegum veruleika. Allt
■ber að einum brunni í baráttu
þríflokkanna sem hafa boðið ó-
'gæfunni að lirifsa til sín mann-
dóm íslendinga. Hvergi er að
finna nokkur varnaðarorð hjá
forystum. þjóðarinnar; þeir
telja allt með ágætum; hér sé
yfir engu að kvarta. Þegar ein-
hver talar um hættur hernáms-
ins og nauðsyn að gæta fyllstu
varkárni í samskiptum við hið
erlenda setulið, þá er gert 'hróp
að þqim sama með fyrirlitn-
ingu og skömmum í blöðum
hernámsflokkanna. Slík hróp
ber oftas’t vitni ánægju hins
sjálfumglaða auðvaldsþjóns, í
þeim dúr að allt sé nú í lag'i
hjá okkur sem erum svo gæfu-
samir að vera í ,þandalagi
hinna frjálsu, vestrænu þjóða
til varnar einstaklingsfrelsi og
lýðræði". Og þegar bent er rétti-
lega á að vafasamt isé nú að
þessi vestrænu ríki séu nokkur
dýrðarríki lýðræðis, frelsis og
mannréttinda, heldur þvert á
móti ríki ósvíf. nýlendukúgara,
stjórnað af fámennum auðstétt-
arklíkum sem skirrast aldrei
við, þegar það hentar þeim, að
víkja til hliðar hinum marg-
lofuðu en frumstæðu lýðrétt-
indum, ihefja kynþáttakúgun,
pólitískar ofsóknir, kosningafals
o. s. frv. — ásamt þeirri sér-
stöku ástríðu auðvaldsstjórna
að reyna alltaf að troða lít-
ilmagnann í þjóðfélaginu undir
fótum, og kúga fjarskyldar
þjóðir og ræna þær lífsham-
ingj.u sinni, — þegar bent er
■góðlátlega á slíkt, umhverfast
postular auðvaldsins; þeir igeta
engu svarað en grípa í örvænt-
ingu til upploginna gróusagna
um hin austrænu alþýðuríki,
ögra með kommúnistastimpli
mönnum sem efast um hinar
vestrænu dásemdir og hver sá
sem þann stimpil ber, á ekki
upp á pallborðið 'í þessu mikla
„lýðræðisþjóðfélagi“.
Ef æska þessa lands lætur
hernámsflokkana leiða sig á-
fram þesa braut er tortíming
in framundan. Fram hjá þeirri
staðreynd verður ekki gengið
nema af glámskyggnum mönn-
um og þeim sem kosið hafa
sér hlut auðvaldsþjónsins. Fyr-
ir því toer æskunni, sem mest
á í húfi, að spyrna við fótum
og reka hinar illu vættir í brott.
Framhald á 11. síðu.
X—8463 skrifar eftirfarandi:
„Kæri Bæjarpóstur! Það hef-
ur oftar en einu sinni verið
skrifað opinberlega um fram-
komu afgreiðslufólksins í verzl
ununum og á öðrum opinber-
um stö'ðum, og oftast til ein-
hverrar gagnrýni. Eg hygg,
að það hafi ekki verið að á-
stæðulausu, enda þótt stund-
um hafi gagnrýnin líka verið
óréttmæt, eins og gengur. Nú
langar mig til að bæta 'hér við
og undirstrika þau tilmæli, að
afgreiðslufólk setji metnað
sinn í að koma sem þægileg-
ast fram við eldri sem yngri,
en á ’þvi vill oft verða nokk-
ur misbrestur. Það er einmitt
i þetta, að gamla fólkið kvartar
undan opinberum starfsmönn-
um, verzlunarfólki, afgreiðslu-
mönnum ýmiskonar, og jafn-
vel bílstjórum, sem þó mundu
senailega standa sig bezt í
þessum efnum, ef út í það
Sýnum gamla fólkinu og börnunum kurteisi
um að stilla útvarpstækin rétt
Lær-
væri farið. — Vel get ég við-
urkennt, að gamalt og nöldur-
samt fólk sé oft mjög þreyt-
andi fyrir afgreiðslufólk í
verzlununum, og þarf svo sem
ekki gamalt fólk til. En við
þessu er ekkert að gera annað
en sýma kurteisi og þolinmæði.
Börnum á líka að sýna rétt-
læti. Það er með öllu ófært
a'ð láta viðskiptavin bíða í röð
inni lengur en réttlátt er bara
fyrir það eitt, að hann er
ekki fermdur — eða ekki kom
inn á þatin aldur, að hann sé
ibúinn að temja sér dð brúka
munn.
OG SVO ER það eitt, sem
mig langar til að minnast
á. Það er útvarpið á opin-
berum stöðum, veitingahúsun
um til dæmis. Nú er í sjálfu
sér gott og blessáð, að eig-
endur veitingahúsanna skuli
hafa hugsun á því að skemmta
gestum með útvarpsefni, þótt
misjafnt sé. En hér kemur
til kasta afgreiðslufólksins
og annarra þeirra, sem um
viðkomandi veitingahús eiga
að sjá. — Oft er útvarpið
ekki annað en gestunum til
ama. _ Vitanlega er ekki hægt
að gera öllum til hæfis. En
á sumum stöðum hér í bænum
keyrir svo um þverbak, það
sem ég vil leyfa mér a'ð kalla
beina ókurteisi í útvarpsmis-
notkun gagnvart gestunum, að
ekki getur gengið lengur.
Þarna er kanaútvarpið látið
garga daginn út og daginn
inn. Kannske fæst skrúfað frá
íslenzka útvmrpinu aðeins með
an fréttir eru, en það er alveg
undir hælinn lagt. Og enginn
veit, hvenær afgreiðsludömun-
um þóknast að stilla yfir á
ameríska gargið aftur. Nú get
ur enginn bannað því af-
greiðslufólki sem er þannig
andlega innréttað að hafa
gaman af „útvarpsefni“ Kefla
vikurstöðvarinnar. En ham-
ingjan góða, er nokkur mein-
ing í því, að tugir manna á
veitingasal kveljist andlega, ef
ekki beinlínis líkamlega, til
þess að smekldaust þjónustu-
fólk geti haft vissa tegund
af amerískum hávaða fyrir
eyrunum? — Nei, það er me'ð
öllu ófært. Hér vería gestirnir
sjál'fir að taka í taumana, og'
iþað hefi ég reynt fyrir mitt
leyti með þessum línum. Svo
er það að lokum eitt. Það er
mjög algetigur Ijóður á ráði
fólks, því miður, að það virð-
ist ekki kunna að stilla út-
varpstæki rétt. Þetta er fyrst
og fremst kæruleysi og tillits-
leysi. Það er hörmung að
heyra t. d. góða tónlist, hvort
heldur hún er klassísk eða
skemmtitónlist, í illa stilltum
útvarpstækjum. Og illa er
stillt á útvarpsstö'ðina ís-
lenzku, ef ekki heyrast úr
ihenni skemmtilegri hljóð en
berast manni úr kanaútvarp-
inu þegar það er skárst! —
X—8463.“ .